Yerusalemu ne Tempele Yesu Aleyako

PA NUMA fye ya kufyalwa kwa kwa Yesu, Yosefe na Maria bamutwele mu musumba uo Wishi wa mu muulu abikilepo ishina Lyakwe—mu Yerusalemu. (Luk 2:22-39) Ilyo ali ne myaka 12, Yesu na kabili ali kulya ku ca Kucilila. Asungwishe bakafundisha ba mwi tempele ku mucetekanya wakwe. (Luk 2:41-51) Umulimo pe tempele, uwali lubali lwa programu ya kwa Herode Mukalamba iya bukuule, wasendele ukucila “imyaka amakumi yane ne myaka mutanda (46).”—Yoh 2:20.

Mu butumikishi bwakwe, Yesu alesangwa ku mitebeto mu Yerusalemu, uko ilingi alesambilisha amabumba. Imiku ibili afulumwine bakakabula ba ndalama na baleshita no kushitisha mu lubansa lwe tempele.—Mt 21:12; Yoh 2:13-16.

Ku kapinda ka ku kuso ake tempele, pa cishiba ca Betesda, Yesu aposheshe umwaume uwalwele pa myaka 38. Umwana wa kwa Lesa ashibwile na menso ya mwaume mpofu, ilyo amwebele ukusamba mu cishiba ca Siloamu ku kapinda ka ku kulyo aka ulya musumba.—Yoh 5:1-15; 9:1, 7, 11.

Yesu ilingi aletandalila ifibusa fyakwe Lasaro, Maria, na Marita ku Betani, apali amakilomita yatatu ukulola ku Yerusalemu. (Yoh 11:1, 18; 12:1-11; Luk 10:38-42; 19:29; moneni “Icifulo ca Yerusalemu, pe bula 18.) Inshiku shinono ilyo ashilafwa, Yesu alungeme ku Yerusalemu ukupita mu Lupili lwa Miolife. Elenganyeni Yesu aiminina alolesha ku masamba ya musumba no ku-ulilila. (Luk 19:37-44) Ifyo amwene fifwile fyalipalene ne fyo mulemona pa muulu we bula lyakonkapo. Lyene aingile mu Yerusalemu pa mwana wa mpunda. Afwile aingile pali imo iya mpongolo sha ku kabanga ka musumba. Amabumba yalimulumbenye ati ni Mfumu ya ku ntanshi iya Israele.—Mt 21:9-12.

Ifintu fyacindama ifyacitike ilyo Yesu ashilafwa fyacitikile mu fifulo fimo mu Yerusalemu na lwa mupepi: mwi bala lya Getsemane, umo Yesu apepeele; mu cikuulwa ca Sanhedrin; mu ng’anda ya kwa Kayafa; mwi sano lya kwa Kateeka Pilato, na kuli pele pele ku Golgota.—Marko 14:32, 53–15:1, 16, 22; Yoh 18:1, 13, 24, 28.

Ilyo abuushiwe, Yesu amonekele mu Yerusalemu na lwa mupepi. (Luk 24:1-49) Lyene aninine ukuya ku muulu ukufuma pa Lupili wa Miolife.—Imi 1:6-12.

[Icikope pe bula 31]

(Nga mulefwaya ukumona icikope, moneni muli broshuwa)

Itempele lya mu Yerusalemu/ilya kwa Herode

Ifyali Mwi Tempele

1. Umwashilisha

2. Umwashila

3. Icipailo ca fya Kuninika Fyaocewa

4. Icishiba Caengwa

5. Ulubansa lwa Bashimapepo

6. Ulubansa lwa bena Israele

7. Ulubansa lwa Banakashi

8. Ulubansa wa Bena Fyalo

9. Icicingo (Soreg)

10. Ulukungu lwa Cifumu

11. Ulukungu lwa kwa Solomone

ITEMPELE

Impongolo

Ulubansa lwa Bashimapepo

Impongolo

Umwashilisha Icipailo ca

Umwashila fya Kuninika Ulubansa lwa Ulubansa lwa

Fyaocewa bena Israele Banakashi

Icishiba

Caengwa

Impongolo Ulukungu lwa

Icicingo (Soreg) kwa Solomone

Ulubansa wa Bena Fyalo

Impongolo

Ulukungu lwa Cifumu

Impongolo

Ulupungu lwa Antonia

Ubulalo

Icikuulwa ca Sanhedrini?

UMUPOKAPOKA WA TAIROPYONI

Icishiba ca Siloamu

Umunyangala

Ing’anda ya kwa Kayafa?

Isano lya kwa Kateeka

Golgota?

Golgota?

Icishiba ca Betesda

Ibala lya Getsemane?

ULUPILI LWA MIOLIFE

UMUPOKAPOKA WA KIDRONE

Akamfukumfuku ka Gihone

En-rogele

UMUPOKAPOKA WA HINOMU (GEHENA)

[Icikope pe bula 30]

Ifyali ku kabanga bushilya bwa Yerusalemu wa muno nshiku: (A) icifulo calipo itempele (B) ibala lya Getsemane, (C) Ulupili lwa Miolife, (D) amatololo ya Yuda, (E) Bemba Wafwa

[Icikope pe bula 31]

Ifyo ku masamba kwalemoneka ukufuma pa Lupili lwa Miolife mu nshiku sha kwa Yesu