Icipandwa 20

Kuti Nacita Shani nga Tuli Bapiina?

Gregory, umulumendo uwikala ku Eastern Europe, takwata indalama sha kushitamo ifya kufwala ne fipe fya muno nshiku ifyo abalumendo bambi abaikala mu fyalo ifikankaala bakwata. Ici cilamukalipa ica kuti afwaya no kukuukila ku calo ca Austria. Bushe kuti watila Gregory mupiina?

□ Ee □ Iyo

Ku calo na cimbi icaba ukutali sana na ku Bulaya, kwaba umulumendo we shina lya Loyiso, uwikala mu mushi umo uwaba mu calo icaba mu Afrika. Apo Loyiso no lupwa lwakwe bekala mu kayanda ka fyani, alakumbwa abaice bambi ababa mwi tauni ilyabela mupepi, umwaba amalaiti na menshi ya ku pompi. Bushe kuti watila Loyiso mupiina?

□ Ee □ Iyo

IFI twalandapo, fyalanga fye ukuti ifyo abantu bamona “ubupiina” filapusanapusana ukulingana no ko bekala. Ica kumwenako fye, nalimo Gregory aleimona kwati ni ncushi icine cine, nomba nga kumulinganya kuli Loyiso, mukankaala sana. Ufwile ukulaibukisha ukuti nangu wingaba umupiina shani, kwaliba abaacula ukukucila. Na lyo line, nga tawakwata ifya kufwala fya ku sukulu ifisuma nangu uko wikala nga takwaba ifintu ififwaikwa sana pamo nga amenshi ya ku pompi, te kuti umfwe bwino nga balekweba ukuti kwaba na bacula ukukucila.

Abaice bamo abakulila mu bucushi baimona ukuti balisuulwa sana, kabili pa kuti balabeko ku mafya yabo, balanwa ubwalwa ne miti ikola. Lelo ukucita ifi kulenga fye amafya ukufulilako. Abanwensha ubwalwa besa mu kwiluka ukuti ‘busuma nge nsoka, kabili bufumya ubusungu kwati lifwafwa.’ (Amapinda 23:32) Maria, umukashana wa ku South Africa, uwaba mu lupwa ulwacula, umwaba fye umufyashi umo, alandile ukuti, “Umuntu nga alecita ifya musango yu pa kuti alabeko ku mafya yakwe kuti ailetela fye amafya na yambi.”

Nangu ca kuti iwe napamo taunwa ubwalwa nelyo ukubomfya imiti ikola pa kuti wingalaba ku mafya yobe, limbi tawaishiba ifyo wingacita pa kuti uleikalako bwino. Kuti wacita shani? Ifyo Baibolo itufunda fyaba nga makii ayo wingabomfya ku kukomonona inshimbi iyo bakukakile ku maboko. Natumone ifyo Baibolo ingakwafwa.

Pituluka mu Fisuma Ifyo Wakwata

Icintu cimo icacindama ico wingacita, kulatontonkanya pa fyo wakwata, te pa fintu ifyo ushakwata. Ifintu pamo nga umwa kwikala na balupwa bobe aba kutemwa fyalicindamapo ukucila indalama! Ipinda lya mu Baibolo lyalanda ukuti: “Imbale ya musalu apali ukutemwa yawama ukucila ing’ombe iyanona no lupatopo.” (Amapinda 15:17) Abacaice Abena Kristu, bena balikwata icintu icacindama nga nshi, e lyo ne ci cintu, “ba bwananyina bonse” ababatungilila.—1 Petro 2:17.

Nalimo na iwe icingakwafwa, kwishiba ifyo ulingile ukulamona ifikwatwa. Kwena nalimo wikala mu kayanda ka kuwayawaya. E lyo limbi no kusapula walisapula, ufwala fye ifya fikamba. E lyo kabili nalimo ulakumbwa sana ukulalya ifya kulya fyalekanalekana ifisuma. Nomba bushe ufwile ukukwata ifya kufwala ifisuma sana e lyo ne ng’anda ya lulumbi pa kuti Lesa akutemwe? Bushe pa kuti ube no mweo no kuba no bumi busuma, ulingile ukulalya ifya mabwenge? Awe. Umutumwa Paulo alisambilile icintu icacindama pali uyu mulandu. Kwali inshita ilyo aali umukankaala e lyo ne nshita iyo aali umupiina. (Abena Filipi 4:12) Cinshi alandile pali fi? Atile: “Nga natukwata ifya kulya ne fya kufwala, ninshi natukwata ifyo tukabila!”—1 Timote 6:8, Baibolo ya Today’s English Version.

Eldred, umwina South Africa uwakuliile mu lupwa ulupiina, atile: “Ifwe twalishibe ukuti tatwakwata indalama, kanshi tatwali na kulakwata fyonse ifyo twalefwaya.” Eldred atile, itoloshi lyakwe ilya ku sukulu nga lyalepuka, banyina balebililapo fye ifikamba, mpaka itoloshi lyaba fye fikamba fikamba! Eldred Atile: “Abanandi nga balenseka, nalecilika fye amatwi. Icikalamba cali ca kuti ifya kufwala fyesu fyaleba ifya busaka kabili tatwale-enda ubwamba.”

Bika Amano ku Fingalenga Uleumfwa Bwino

James, uuli ne myaka 11, aleikala na banyina na nkashi yakwe mu mushi wa bapiina icine cine uwaaba mupepi no musumba wa Johannesburg, mu South Africa. Kuti twatila fye ukuti ulu lupwa tapali ico lwakwete. Lelo kwena James alikwete ifintu ifyacindama sana, ne fi fintu, ni nshita na maka, kabili alitemenwe ukufibomfya ku kwafwa abantu. Lyonse fye pa Cibelushi na pa Mulungu, James aleipeelesha ukubombako incito ya kukuula Ing’anda ya Bufumu iya Nte sha kwa Yehova uko baleikala. Uyu mulimo walelenga elaba na citendwe e lyo kabili walelenga aleumfwa ukuti na o wine kwaliba ifyacindama ifyo acita pa calo. Asosele ukuti: “Cila bushiku nga nabombako uyu mulimo, naleumfwa bwino sana!”

Umulimo na umbi uusuma, wa kuya ku ng’anda ne ng’anda ku kusambilisha abantu Baibolo. (Mateo 24:14) Abacaice abengi mu cilonganino ca Nte sha kwa Yehova balabombako uyu mulimo lyonse. Uyu mulimo ulalenga abacaice baleafwa abantu ukwishiba ukuti ku ntanshi kukaba ubumi busuma, ne ci cilalenga aba bacaice ukulaumfwa bwino ukuti na bo balacita ifyacindama pa calo. Ca cine ukuti tabafolelapo pali uyu mulimo. Lelo ibukisha ifyo Yesu aebele Abena Kristu abaali mu cilonganino ica mu nshiku sha kale icali mu Smurna. Baali bapiina icine cine. Lelo pa mulandu wa kuipeelesha mu kupepa Lesa, Yesu abebele ati: “Nalishiba ubucushi bobe no bupiina bobe—lelo uli mukankaala.” Pa mulandu wa citetekelo bakwete mu mulopa wa kwa Yesu, aba bantu baali no kwisaba abakankaala icine cine, no kupokelela icilambu, e kutila ubumi bwabula impela.—Ukusokolola 2:9, 10.

Uletontonkanya pa Fisuma Ifikaba ku Ntanshi

Nampo nga uli mukankaala nelyo uli mupiina, kuti waba cibusa wa kwa Yehova. Baibolo yalondolola ukuti: “Umukankaala no mupiina baba fye cimo cine. Bonse uwabapangile ni Yehova.” (Amapinda 22:2) Ici cishinka calyafwa abaice abengi nga nshi aba mu cilonganino ca Nte sha kwa Yehova ukukanasakamikwa pa bupiina bwabo. Balishiba ukuti icingalenga umuntu ukuba ne nsansa, te kukwata ifyuma, lelo kuuba cibusa wa kwa Yehova Lesa, uupokelela bonse abafwaya ukumubombela. Lesa alitulaya ukuti ku ntanshi tuli no kwikala mu calo cipya umushakabe ubupiina.—2 Petro 3:13; Ukusokolola 21:3, 4.

Ilyo ulelolela aya mapaalo, ulebomfya bwino ifyo wakwata. Uletontonkanya pa fisuma ifikaba ku ntanshi. Uleilonganikila ifyuma mu muulu. (Mateo 6:19-21) Uleibukisha no kuti ubupiina te kuti bukuleshe ukucita ifyacindama pa calo!

ILEMBO

“Umuntu nangu akwate shani ifingi, ubumi bwakwe tabwaba mu fintu akwata.”—Luka 12:15.

IFYO WINGACITA NI FI

Taluka ku fyangalo fya kulwila indalama, wilapeepa fwaka, kabili wilakolwa ubwalwa. Nga ca kuti pa ng’anda pa mwenu bamo balacita ifya musango uyu, iwe wilacitako pa kuti bengasambililako ku mibele yobe.

NAWISHIBA . . . ?

Ukukonka ifyo Baibolo ilanda kuti kwakwafwa ukuteka umutima nangu wingaba umupiina shani.—Abena Filipi 4:12, 13; 1 Timote 6:8; AbaHebere 13:5.

IFYO NDEFWAYA UKUCITA!

Ifyo nakwata ni fi ․․․․․

Nkafibomfya ku kwafwa abantu, ne fyo nkacita ni fi ․․․․․

Ifyo ningatemwa ukwipusha abafyashi bandi pali ili lyashi ni fi ․․․․․

ULETIPO SHANI?

● Mulandu nshi twingalandila ukuti ifyo abantu bamona “ubupiina” filapusanapusana ukulingana no ko bekala?

● Mulandu nshi cishingawamina ukulakolwa ubwalwa, ukulabomfya imiti ikola ne fintu fimbi, pa kuti wingalabako ku bupiina?

● Kuti wacita shani pa kuti ubupiina bwilakusakamika?

[Amashiwi pe bula 168]

‘‘Nangu nalemona ukuti ubupiina bwalincimfya, nalishibe ukuti ukuba mu kabungwe ka balumendo ba fyongo nangu ukulaiba te kwingapwisha ubupiina. Pali ino nshita, abanandi abengi abaalecita ifi fintu, baba fye cimbi cimbi kabili banwa fye ubwalwa no kubomfya imiti ikola umo shaceela, e lyo bambi na bo baba mu cifungo.’’—E fyalandile George

[Akabokoshi ne Fikope pe bula 164]

Ifya Kutontonkanyapo

Bushe Kuti Cawama nga Nakuukila ku Calo Cimbi?

Abacaice bamo balafwaya ukuyaikala ku fyalo fimbi pa kuti bakalekwata indalama ishingi isho bengalabomfya na mu kusakamana ulupwa lwabo. Bambi na bo bafwaya ukuya mu kusambilila ululimi lwa ku calo cimbi, nangu ukuya mu kulundapo amasambililo, e lyo bambi na bo babutuka amafya mu calo cabo. Abena Kristu bacaice bamo balikuukila ku fyalo ukushaba sana aba kubila imbila nsuma. Ukukuukila ku calo cimbi te cintu ca kutwalilako amasange, ulingile ukutontonyapo sana. E ico, nga ca kuti uletontonkanya pa kukuukila ku calo cimbi, ubelenge amalembo yakonkapo no kutontonkanyapo sana. Uipushe ifipusho filipo, ulembe na masuko yobe pe pepala. Ilyo ushilasala ico walacita, ulingile ukupepa.

◻ Mafunde nshi aya buteko ayo ningile ukukonka?—Abena Roma 13:1.

◻ Bushe ni shinga ishilefwaikwa pa kuti nkuukile ku calo cimbi?—Luka 14:28.

◻ Finshi ndecita pali ino nshita ifilelangilila ukuti nga naya ku calo cimbi kuti nayaikalila ukwabula no bwafya?—Amapinda 13:4.

◻ Finshi abantu ba mano, abaikalapo ku fyalo fimbi, banjebako?—Amapinda 1:5.

◻ Bushe abafyashi baletipo shani pa fyo ndefwaya ukucita?—Amapinda 23:22.

◻ Cinshi ndefwaila ukukukila ku calo cimbi?—Abena Galatia 6:7, 8.

◻ Nga ca kuti nkalaikala na bantu bambi, bushe bakalankoselesha ukuba uwakosa mu kupepa Lesa?—Amapinda 13:20.

◻ Finshi fingonaula imibele yandi, ubumi bwandi, nangu bucibusa bwandi na Yehova nga naya kulya?—Amapinda 5:3, 4; 27:12; 1 Timote 6:9, 10.

◻ Ukulingana fye ne mikalile ya bantu, busuma nshi nkasanga mu kuyaikala mu calo cimbi?—Amapinda 14:15.

[Icikope pe bula 167]

Ifyo Baibolo itufunda fyaba nga makii ayengafwa umuntu ukukomonona inshimbi iyo bamukakile ku maboko