Ni Shani Fintu Ilandwe Lingakunonsha?

BAIBOLO yalicindikwa apakalamba pa mulandu wa mutengo wa iko uwa milembelwe—nelyo fye ni kuli bamukanalesa bamo. Mu cituntulu, nangu ni fyo, banono baibelenga pa kuti babomfye ico isosa. Mu kulundapo, apantu imbila nsuma iyabamo yakwate nshiku sha ku numa mupepi na makana ya myaka yabili ayapitapo, abantu abengi bamoneka ukusumina ukuti ilingile ukulinganishiwa ne nshiku sha lelo, ukwendela pamo ne nshita. Bushe Ilandwe lyaba mu musango wa kale nelyo lyalileka ukubomba? Napacepa.

Kwabako abaume na banakashi, abacaice na bakalamba, abalefika mu mpendwa ya mamilioni, abaishiba ukuti Baibolo ni ntulo ya mutengo uushingapimwa iya kwaafwa. Yaba nga fintu amashiwi ya kwiswila aya Today’s English Version yabelengwa ukuti: “Baibolo taili fye libuku likalamba ku kukumbwa no kucindikishiwa; ili ni Mbila Nsuma iya bantu bonse ukuli konse—ubukombe ubuli no kumfwika kabili no kubomfiwa mu bumi bwa cila bushiku.”

Cinshi cintu Ilandwe lipilibula kuli iwe? Bushe ulalibomfya nge ca kutungulula mu bumi bobe ubwa cila bushiku? Languluka fintu imbila nsuma yanonseshe bamo abakutike kuli yene mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo kabili na fintu bamo banonkelamo mu nshita yesu.

Abantu Abaafwiwe ne Landwe

Mu kasuba ka kwa Yesu abantu umo umo pamo nga balondo balebombesha na banamayanda balicebushiwe ku mbila nsuma no kusambilila icine pa lwa mifwaile ya kwa Lesa ku muntu. Imbila nsuma mu kumonekesha yaalwile ubumi bwabo kabili ilingi line yaletele ukwilulukwa kukalamba. Ku ca kumwenako, Maria umwina Magadala aliposhiwe ku bulwele bwa fibanda. Sakeo, uwali kale umusangushi mukalamba, ashile inshila yakwe iya bufunushi iya bumi. (Luka 8:2; 19:1-10) Impofu na ba fibashi balyafwilishiwe lintu baishile kuli Yesu, uwaleshimikila imbila nsuma. (Luka 17:11-19; Yohane 9:1-7) Yesu mu kulungika aali na maka ya kusoso kuti: “Impofu shilemona, abalemana amolu baleenda, aba fibashi balesangululwa, na bankomamatwi baleumfwa; na bafwa balebuushiwa; na babusu balebililwe mbila nsuma.”—Mateo 11:5.

Icacilapo kucindama pa kuposhiwa kwabo, nangu ni fyo, cali ni nshila imbila nsuma yaalwilemo ubwingi bwa abo bantu umo umo abapusulwa. Aba mitima ya bufumacumi balisushiwemo ne subilo lya nshita ya ku ntanshi. Babikile ukucetekela kwabo mu Bufumu bwa kwa Lesa—icintu cimo icacilapo kuwama pe landwe ilili lyonse ilya fya kwangalila capamo. (Mateo 4:23) Isubilo lyabo talyafulunganishiwe ne mfwa ya kwa Yesu. Ukulondolola imilandu nelyo fye ni pa numa ya cilya ica kuponako, Imilimo 5:42 isosa ulwa basambi bakwe ukuti: “Kabili ubushiku no bushiku tabalekele ukusambilisha no kubila mwi tempele [na ku ŋanda ne ŋanda imbila nsuma pa lwa kwa Kristu, NW].” Mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, abantu mu ncende ishingi bapokelele ukwaafwa kwa ku mupashi pa mulandu wa kuti balyankwileko kuli kulya kushimikila.

Ubufumu bwali e lyashi lyacilishepo ubusuma ku numa lilya. Bushe ubukombe bwa Bufumu bucili imbila nsuma?

Cinshi Cintu Imbila Nsuma Ipilibula Ilelo?

Nga ca kuti ufuluka icalo ca mutende, ica mutelelwe, lyene imbila ya Bufumu mu kushininkisha ili isuma. Na kuba, mu calo cakwata imyanda ya mamilioni ya bantu bashiliishiwa bwino kabili abalecula ku nsala, mu kuba na malwele ya kulengo munsokwe ukutiinya uuli onse, mu kuba no kwingilishiwako kwa kutulumusha mu misoka, kabili mu kuba no kukanashikatala kuleanana ukwa bupolitiki, ili fye e mbila nsuma ya cine cine kabili iya muyayaya. Imininako isubilo lyeka fye ilya kuwamishiwa kwa cine.

Uyo e mulandu wine Yesu asesemene ukukuma ku kasuba kesu ukuti: “Imbila nsuma iyi ya bufumu ikabilwa ku fyalo fyonse ku kubo bunte ku nko shonse; e lyo impela ikesa.” (Mateo 24:14) Aya mashiwi yalefikilishiwa mu nshila yamonekesha ilyo Inte sha kwa Yehova baleshimikila imbila nsuma ukucila mu fyalo 200. Ulupapulo lwa ciKatolika, Nova Evangelização 2000, lutasha Inte pa lwa ici, ukusosa ukuti: “Ni kwi kuntu tusanga Inte sha kwa Yehova? Mu minshi ya fiibi fya mayanda. Kabili ukuba Inte ya kwa Yehova, pa mbali ya kuba kuli Yehova, umo afwile ukuba nte. E ico, tubasanga balebomba, ukubilisha, ukupeela, ifyo bakumanya.”

Nangu cibe fyo, takuli umwenamo mu kuicitikilako fye ukufuma ku mbila nsuma. Ikaafwa beka fye abo abakutika no kumfwila. Pa kulangilila ici cishinka, Yesu apeele umulumbe pa lwa muntu uwafumine mu kutanda imbuto. Imisango ya mushili iyalekanalekana apo imbuto shaponene yalangilile imisango yalekanalekana iya mibele ya mutima intu bakomfwa ba mbila nsuma balangilila. Yesu atile: “Onse uuleumfwe cebo ca bufumu no kwiluka iyo, umubifi aisako, asompola ne cebo icitandilwe mu mutima wakwe . . . No watandwa mu mushili usuma, uyu e waumfwe cebo no kwiluka; uyu wena atwala, acita apa umwanda, na apa amakumi mutanda, na apa amakumi yatatu.”—Mateo 13:18-23.

Nga fintu fye cali mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, abantu abengi ilelo bacita ukubombesha kunono pa kumfwikisha imbila nsuma. Tabeluka yene, na muli fyo balafilwa ukupokelela ubunonshi. Bambi balalanga ukutesekesha ku mbila nsuma no kusambilila ifya kuleta ubumi bwabo mu kumfwana no kufwaya kwa kwa Lesa. Muli iyi nshila balapaalwa. Ni kwi bumba nshi waba?

Amaka ye Landwe Ilelo

Ifya kukumanya ficitilo bunte ukuti ukumfwikisha imbila nsuma kulaafwa abo “abashaba na kucetekela, ababulwa na Lesa.” (Abena Efese 2:12; 4:22-24) Roberto ukufuma ku Rio de Janeiro akabile ukwaafwa. Ukutula ku bwaice bwakwe, atungulwile ubumi ubwa kuiposaika, ukuibimba mu miti ikola, bucisenene, kabili no bupupu. Mu kupelako alibikilwe mu cifungo. Ilyo acili mulya Roberto asambilile Baibolo na Nte waletandala. Acitile ukulunduluka kusuma nga nshi ukwa ku mupashi ica kuti inshita yakwe iya kubikwa mu cifungo yalicefiwe apakalamba.

Pa numa ya kukakulwa, Roberto akumenye umukashana munono uyo asanshile no kutiinya ukumwipaya ne mfuti. Na o wine alesambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova. Cinshi cacitike? Ifyakonkapo fili lubali lwa kalata yalelondolola ica kucitika: “Balikumene mu Ŋanda ya Bufumu pa muku wa kubalilapo pa numa ya kusansa. Ica kukumanya cali ca kucincimusha. Bonse babili baponeshe filamba fya nkuntu no kukumbatana nga munyina na nkashi. Nomba bonse babili uwali umupupu ne cinakabupalu cakwe balelumba Yehova.”

Umuntu na umbi, Isabel, na o akabile ukwaafwa, apantu aishibikilwe ku cipyu cakwe. Ali uwabimbwa mu kushininkisha mu kupupe mipashi no buloshi kabili alilungulushiwe ne fibanda. Ilyo asambilile Baibolo ne Nte sha kwa Yehova, asangile ukuti imbila nsuma mu cituntulu yalyafwile. Pa numa ya nshita imo, alilubwike ku kulamwa ne fibanda no kwalula ubuntu bwakwe—mu kupelako asambilile ukulama icipyu cakwe. Nomba Mwina Kristu wa busumino, uwaishibikwa ngo muntu wa cikuuku mu kubomba na bambi.

Ee, imbila nsuma taili fye kwelenganya. Yalikwata amaka ya cine cine ku kwalula ubumi. (1 Abena Korinti 6:9-11) Ilacita ifyacila napo. Isonta na kabili ku mapaalo ya ku nshita ya ku ntanshi.

Amapaalo Ayacili ku Ntanshi

Ukulingana ne Cebo ca kwa Lesa, inshita ya ku ntanshi yakwata amapaalo ya kusungusha. Tukamona ukufikilishiwa kwe pepo lya kwa Yesu pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa ukwisa no kufwaya Kwakwe ukucitwa pe sonde nga fintu caba mu muulu. (Mateo 6:10) Mu kwipipa, imicitile ya fintu iilipo mu kuba no kubola kwa iko ukwa kulengo kupopomenwa no lukaakala ikafumishiwapo, kabili kamfulumende wa kwa Lesa uwa mu muulu, Ubufumu bwakwe, akateka pa kati ka bantu ba mitima yalungama abaali abaitemenwa ukukutika no kumfwila imbila nsuma.—Daniele 2:44.

Ukuwamya kwamonekesha kukakonkapo ilyo abantunse ba busumino batungululwa ku kwalula isonde muli paradise umo abafuuka bakekala kuli pe na pe. (Ilumbo 37:11, 29) Mu kushininkisha, cili ni mbila nsuma ukuti imisoka, amalwele, icipowe, ukukowesha, ne nkondo fikaya kuli pe na pe! Bushe kuti waimona we mwine mu cimonwa no lupwa lobe ukwikala muli cilya calo cipya mu mutende no butuntulu bwa bumi ubwapwililika ukwabula umwenso wa kulwala nelyo imfwa?—Ukusokolola 21:4.

Ca cine, abengi balanguluka imbila nsuma iya musango yo ukuba ca kwangusha fye nelyo ica kwelenganya fye. Lelo baliluba. Imbila nsuma yashimpwa pa bushininkisho bwakosesha, kabili kale kale yalyalula amamilioni ya bumi. E ico, wikabala autiinishiwa nga ca kuti bambi tabasumine.

Elenganya umuntu wacenjela uwashita impanga mu cifulo cilelunduluka, ukusubila ukumwenamo icibwesha mu kusungisha kwakwe indalama. Bushe uli onse kuti amupeela umulandu wa kusungisha indalama kwakwe muli iyi nshila? Iyo. Mu kupalishako, abantu bakatila alebomba mano mano. Mulandu nshi, lyene, te kubela uwa kumwena apatali ukulosha ku Bufumu no kusungisha indalama, nga fintu cili, mu mbila nsuma? Apantu kupokelela imbila nsuma kupilibula ipusukilo, takuli ukusungisha indalama ukuli konse kumbi ukukaleta icibwesha cawamisha.—Abena Roma 1:16.

Ni shani fintu wingaseekesha imbila nsuma? Intanshi, bo waitemenwa ukusambilishiwa na Lesa. Lyene bomba mu kumfwana ne co usambilila. Konke fifwaikwa fya kutendekelako, nga fintu fyatantikwa na kasesema wa ciHebere uwa pa kale ukuti: “Cinshi cimbi ico Yehova alefwaya kuli iwe, kano ukucito bupingushi, no kutemwo luse, no kwenda bufuke bufuke na Lesa obe?” (Mika 6:8) Ukusambilila ukwenda na Lesa cilasenda inshita na maka. Nangula ni fyo, Inte sha kwa Yehova, abaafwilishe Roberto na Isabel, bakasekelela ukukwaafwa muli uku kuloshako—nga fintu baafwilisha amamilioni ya bambi pa myaka.

Ilintu ulelolela ukwisushiwa kwa malayo ya kwa Lesa, teesa ukusungisha indalama kobe pa kwikala umwabele mbila nsuma, ukuipakisha umutende wa muntontonkanya no kukuula ukwampana kwapalamisha na Lesa. Ukusungisha indalama kobe kukabakwa—takwakabeko kubotelela kwa fya bunonshi nelyo kubukaana kwa bupolitiki ukukatiinya kwene. Kabili mu kupelako, kukakuletela icibwesha cawamisha. Cinshi cili ico cibwesha? Umutumwa Yohane alembele ukuti: “Pano isonde paleya, no lunkumbwa lwa pako; lelo uucito kufwaya kwa kwa Lesa ekalilila umuyayaya.”—1 Yohane 2:17.

[Icikope pe bula 7]

Imbuto sha mbila nsuma shiponena pa misango ya mushili yalekanalekana

[Abatusuminishe]

Garo Nalbandian