Bushe Ukucingilila kwa Cine Cine Eko Kwaba?

KALEMBA wa malyashi Ralph Waldo Emerson inshita imo abilishe ukuti: “Abantu bashipelulula basumina mwi shuko . . . Abantu bakosa basumina mu calenga ne ca kufumamo.” Ee, umuntu uwabika icitetekelo mu maka ya mpimpi sha maleele ne fipuuta fye shuko alekela ukulama kwa bumi bwakwe ku maka yashimoneka. Asuula amano no kupelulula kabili anakila ku mwenso wabulo kupelulula, uwa kutiine mipashi.

Baibolo, nangu cibe fyo, kuti yalubula umo ukufuma ku mwenso wa musango yo. Ilanga ukuti impimpi ne fipuuta tafibomba, tafyaba na maka. Ni shani icite fyo? Kwena, ukulingana na The New Encyclopædia Britannica, “impimpi shatontonkanishiwa ukufumya amaka ya shiko ukufuma mu kusuntinkanishiwa na [pa kati ka fintu fimbi] amaka ya cifyalilwa.” Aya amaka kuti pambi yaba ‘mipashi ya bafwa’ nelyo ‘amaka ye shuko.’ Lelo Baibolo mu kumfwika ilanga ukuti abafwa “bantu abashaishiba kantu nangu kamo.” (Lukala Milandu 9:5) Muli ifyo, takwabako imipashi ya bafwa iingaafwa nelyo ukucena aba mweo; kabili takwabako amaka ayali yonse ayashimoneka ukupala ishuko ayengabomba mu kukwimininako.

Mu nshita sha Baibolo, Lesa asenwike abo balemusha, abo balelaba ulupili lwakwe ulwa mushilo, ‘abateyanishishe Lishuko itebulo, abaisushishe Kalingila inkombo sha mwangashi uwasakana.’ Ukucila ukunonka ukucingilila, abo bakafwilisha be shuko bapeelwe ku bonaushi. “Nkalingila imwe ukufwa ku lupanga,” e fyasosele Yehova Lesa.—Esaya 65:11, 12.

Pa kubelesha ifya maleele, uluko lwa pa kale ulwa Babiloni mu nshila yapalako lwabikile icitetekelo mu kucingilila kwa maka ya mu nkama. Lelo Babiloni aculile akayofi nangu ni fyo. “Shi iminina mu fya buloshi fyobe na mu kufula kwa maleele yobe,” e fyasonsombele kasesema Esaya. “Nalimo kuti wanonka ukwaafwa ukufuma kuli fyene . . . Lelo iyo! te mulandu ne micenjelo yobe iingi tauli na maka.” (Esaya 47:12, 13, The New English Bible) Mu kupita kwa nshita lulya luko lwalilekele ukubako umupwilapo. Icitetekelo mu fya kupandapanda cali nacishinina ukuba ica fye. Mu kupalako, takuli impimpi ya maleele, icipuuta, nelyo umukano ifingacita icili conse ku kukwaafwa nelyo ukukucingilila.

Musango wa Kupepo Tulubi

Nalyo line, bamo te kuti pambi bamone ukucena mu kusenda akabwebwe kalengama, ukulu kwa kwa cilulumpusu, nelyo imendulo ya butotelo. Bushe ifi tafyaba fye fibekobeko fyabulo kucena? Tafyaba ukulingana na Baibolo. Isoso kuti imibombele ya fya kupandapanda mu kushininkisha tayaba iyabula ukucena.

Ukubomfya kwa mpimpi kwaba musango wa kupepo tulubi—icintu cimo mu kumfwika icasenukwa mu Cebo ca kwa Lesa. (Ukufuma 20:4, 5) Ca cine, umuntu te kuti pambi ayumfwe ukuti mu kulungatika alepepa impimpi nelyo umukano. Lelo bushe tacilangisha imibele ya mutima ya kushinshimuna, iya kupepa ukulola ku maka yashimoneka aya fya kupandapanda nga ca kuti umo nakwatako fimo? Kabili bushe tacili ica cine ukuti ukusakamana kwabamo kupepa (pamo nga ukutomona) ilingi line kulapeelwa ku fipuuta fine? Nalyo line Baibolo, pali 1 Yohane 5:21, ifunda Abena Kristu ukuti: “Muleibaka ku tulubi.” Bushe ici tacilesanshamo ifipe ifimonwa nge fipuuta nelyo impimpi?

Iciteyo ca fya Kupandapanda

Ukupitila mu kubomfya kwa mpimpi, abengi na kabili baba mu citeyo ku fya kupandapanda. Ca cine, bamo kuti pambi basenda akabwebwe kalengama nelyo umuti wa maleele pa mulandu fye wa lutambi te pa mulandu wa kushininwa. Lelo pamo fye nga fintu ukucena na cilende pambi kwingatungulula ku kwambula AIDS, ukucena ne fya kupandapanda kuti pambi na ko kwakwata ifya kufumamo fyabamo akayofi. Cali ni mu kuba no mulandu usuma e co Lesa abindile abena Israele ukufuma ku kubelesha amaleele, ukubuka, no kusobela amashuko. “Wa muselu kuli Yehova onse uucite fi fintu,” e fisoka Baibolo.—Amalango 18:10-14.

Mulandu nshi uwa uku kubinda kwakosesha? Pa mulandu wa kuti amaka yashimoneka ku numa ya fibelesho fya musango yo tayali atemwa imipashi ya bafwa nelyo amaka ye shuko lelo yali ni Satana Ciwa ne fibanda fyakwe.a Kabili ukubomfya kwa mpimpi mu kulungatika kwasuntinkanishiwa no kupepa ifibanda. E fisosa Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words ukuti: “Mu maleele, ukubomfya kwa miti ikola, nampo nga intu yayanguka nelyo iyakwatisha amaka, mu cinkumbawile kwaendele capamo no kupendula no kwipukisha ku maka ya fya kupandapanda, mu kuba no kupayanya kwa fipuuta fyalekanalekana, impimpi, na fimbipo.”

Umo uukwete icipuuta ca fya kupandapanda kanshi alebombela pamo no kupupe mipashi. Ali mu busanso bwa kuletwa pe samba lya kusonga kwabipisha no kulama kwa kwa “[lesa, NW] wa nshita ino”—Satana Ciwa. (2 Abena Korinti 4:4) Ni mu kuba no mulandu usuma, lyene, e mo Baibolo itukambishisha ukusengauka imisango yonse iya kupupe mipashi.—Abena Galatia 5:19-21.

Ukuputaula Iminyololo ya Kutiine Mipashi

The World Book Encyclopedia nangu ni fyo ilandapo kuti: “Ukutiine mipashi nakalimo kukakwata ulubali mu bumi kulila fye abantu baletinana kabili bakwete ukutwishika pa lwa nshita ya ku ntanshi.” Lelo Inte sha kwa Yehova baleafwa abengi ukuilubula abene ukufuma ku kutiine mipashi kwa kucena. Umwanakashi wa mu South Africa ebukisho kuti: “Nalicushiwe ne mipashi ibifi, kabili iŋanda yandi yaiswilemo muti ku kuncingilila ku mipashi ibifi.” Inte sha kwa Yehova balimwafwile ukumona ubusanso bwa kubomfya ifya kupandapanda. Ukwankulako kwakwe? “Natendeke ukupoosa icili conse ico nakwete icalundanishiwe no kupupe fibanda,” e fyo asosa. “Ubutuntulu bwandi ubwa bumi bwaliwamineko. Napeele ubumi bwandi ku kubombela Yehova kabili nalibatishiwe.” Ali nomba uwalubuka ukufuma ku kutiine mipashi no kupupe mipashi.

Languluka, na kabili, iŋanga umwina Nigeria uwasakenye ukupupe mipashi no kundapa kwakwe ukwa buŋanga. Ilingi line pa kubomfya ifintiinya ne fitiipu, mu cibelesho aali no kutandula Inte sha kwa Yehova ukufuma ku ŋanda yakwe lintu batandele. Inshita imo apekenye fye no muti waibela, apendwilile pali wene, no kuufwishila pa menso ya kwa Nte! “Mu nshiku cinelubali uli no kufwa!” e fyo apundile. Inshiku cinelubali pa numa Nte alibwelele, ukulenga iyi ŋanga ukubutukila pa nse, ukusumina ukuti amwene umulungulwa! Amaleele yakwe nomba yasansalikwe nga ya fye, apokelele isambililo lya Baibolo kabili mu kupelako abele Nte umwine.

Na iwe wine kuti walubuka ukufuma ku minyololo ya mwenso no kutiine mipashi. Ca cine, ici te kuti pambi cibe icayanguka. Nakalimo wakulila mu ntambi umo ukubomfya kwa mpimpi ne fipuuta kwaba ukwaseeka. Abena Kristu mu Efese wa pa kale balolenkene no kusonsomba kwa musango yo. Baikele mu lutambi ulwasongelwe apakalamba no kupupe mipashi. Cinshi cintu bacitile lintu basambilile icine ca Cebo ca kwa Lesa? Baibolo itila: “Abengi ba mu balecita amalele, pa kulonganya amabuuku yabo, bayocele pa menso ya bonse. Kabili bapendele umutengo wa yako, no kusanga ni mondo amakana yabili.”—Imilimo 19:19.

Ukunonka Ukucingilila kwa kwa Lesa

Nga ca kuti walubukako umupwilapo ku fishibilo fyonse ifya fya kupandapanda, bushe tawakashiwe ukwabula ukucingilila? Mu kucilanya, “Lesa aba kuli ifwe icubo kabili ubukose, mu fya kumanama asangwa ukwaafwa apakalamba.” (Ilumbo 46:1) Ukucingilila kwa kwa Lesa kukalangishiwa ukucilisha lintu aonaula iyi micitile yabipa iya fintu. “[Yehova, NW] aishibo kupokolola bakapepa ku ca kwesha, no kulinda abashalungama ukufika ku bushiku bwa bupingushi.”—2 Petro 2:9; linganyako Ilumbo 37:40.

Pali ino nshita, ‘inshita ne ca mankumanya fiponena kuli bonse bene.’ (Lukala Milandu 9:11) Lesa talaya ukuti ababomfi bakwe bakatungulula ubumi “bwacingililwa” nelyo ukuti akabacinga ukufuma ku kucena konse ukwa pa lwabo. Nangu ni fyo, alayo kucingilila bumupashi bwesu no kwampana kwesu na wene. (Ilumbo 91:1-9) Shani? Mu nshila imo, alatupeela amafunde ne fishinte ifingatunonsha no kutucingilila ukufuma ku kusonga kwa kubosha ukwa kwa Satana. (Esaya 48:17) Pa kunonka kwesu ukwishiba kwa nshila sha kwa Yehova, ‘ubupanda bukatubaka, umucetekanya ukatulinda’—ku ca kumwenako, ukufuma ku ncitilo shabulo bunonshi nelyo isha kucena.—Amapinda 2:11.

Inshila na imbi Lesa atucingililamo ni pa kupayanya “ukucishamo kwa maka” mu nshita ya kwesha. (2 Abena Korinti 4:7) Kabili lintu imibele yatiinya ukucimfya Umwina Kristu, Alapeelo “mutende wa kwa Lesa uwapulamo mu kwiluka konse” ku kulinda umutima na matontonkanyo. (Abena Filipi 4:7) Ee, Umwina Kristu alapangashiwa ku “kushangilile fya kubeleleka fya kwa [Ciwa, NW].”—Abena Efese 6:11-13.

Ni shani fintu winganonka ukucingilila kwa musango yo? Tendekela pa kwishiba Yehova no Mwana wakwe, Yesu Kristu. (Yohane 17:3) Inte sha kwa Yehova kuti bacita ifingi ku kukwaafwa muli ici. Ilyo ulelundulula ukwampana kwa cikabilila na Yehova, ukatendeka ukukumanya ukucingilila kwakwe ukwa cikuuku. Lesa atila nga fintu tubelenga pe Ilumbo 91:14 ukuti: “Ico ankondela, e co ndemupokolwela; ndemusansula, ico aishibe shina lyandi.”

Mu cine cine, nga ca kuti uli uwa cishinka kuli wene, Lesa mu kupelako akakupaala mu kuba no bumi bwa muyayaya mu calo cipya icileisa. Yehova ebekesha ukukuma kuli abo abakabako pali iyo nshita ukuti: “Tapakabe na wa kututumya; pantu akanwa ka kwa Yehova nakasosa.” (Mika 4:4) Amalwele ne mfwa tafyakabeko. (Ukusokolola 21:4) Nelyo fye ni nomba, nangu ni fyo, kuti waipakisha icipimo ca bucingo—nga ca kuti walundulula ukwampana kwapalamisha na Yehova. Ukupala kemba wa malumbo, ukaba na maka ya kusoso kuti: “Ukunjafwa kufuma kuli Yehova, uwacito muulu na pano isonde.”—Ilumbo 121:2.

[Futunoti]

[Icikope pe bula 6]

Abena Kristu mu Efese baonawile icili conse icayampene ku fya kupandapanda

[Icikope pe bula 7]

Pe samba lya Bufumu bwa kwa Lesa, takwakabeko umwenso