Ifilambu fya Mukoosha

UYU mwanakashi umuGreek aleikala mu Foinike mu mwaka wa 32 C.E. Umwana mwanakashi wakwe alilwele nga nshi, kabili uyu mwanakashi alefwaisha ukusanga uwa kumundapa. Atile ashumfwa fye pa lwa muntu waletandalila icitungu cakwe—umuntu uo ashaishibe uwashimikwe ngo wakwete amaka ya kundapa abalwele—apampamine pa kuyamumona no kulomba ukwaafwa kwakwe.

Ashikumana fye nankwe, alifukeme, ukupaapaata ukuti: “Mbeleleni uluse, mwe Shikulu mwana Davidi. Umwana wandi umwanakashi naikatwe cibi ku ciwa.” E fyo umwanakashi umuGreek apaapeete Yesu ukundapa umwana wakwe umwanakashi.

Bushe kuti waelenganya ubukose no kuicefya ifyalekabilwa pa lubali lwakwe pa kucite ci? Yesu aali muntu wakwatishe amaka kabili uwaishibikwe apakalamba, kabili mu kubangilila alilondolwele ukuti talefwaya uuli onse ukwishiba uko aali. Aali nasenda abatumwa bakwe ku Foinike ku kuyatuushako, te ku kubombela Abena fyalo bashasumina. Mu kulundapo, Yesu aali muYuda no mwanakashi aali Mwina fyalo, kabili ukwabulo kutwishika uyu mwanakashi alishibe ifyo abaYuda balesengauka ukubishanya na bantu basuulwa aba mu nko. Nangu ni fyo, ali uwashangila pa kupingulapo kwakwe ukwa kusanga uwa kundapa umwana wakwe.

Yesu na batumwa bakwe baeseshe ukufuupula umwanakashi ku kulomba ukwaafwa pali ilya nshita. Intanshi, Yesu tamwaswike cebo. Lyene, pa mulandu wa kukuuta kwakwe, ukwabwekeshiwabwekeshiwapo ukwa mukoosha, abatumwa mu bukali baebele Yesu ati: “Mutamfyeni; pa kuti alebilikisha pa numa yesu.”

Lelo uyu mwanakashi wa mupamba alikeene ukuya. Mu cifulo ca ico, awile pa makasa ya kwa Yesu, ukusoso kuti: “Mwe Shikulu, njafweni.”

Ukulondolola icishingamo cakwe icikalamba ku bana ba Israele kabili, pa nshita imo ine, ukwesha icitetekelo cakwe no mupampamina, Yesu mu cililishi amulondolwelele ukuti: “Tacifwile ukubuule cilyo ca bana [ba bena Israele], no kupoosele mbwa [Abena fyalo].”

Mu cifulo ca kukalifiwa pali uku kulandapo kwa kusaalula umushobo wakwe, mu kuicefya umwanakashi alikoselele mu kulomba kwakwe pa kwasuko kuti: “Cine cine, mwe Shikulu; lelo ne mbwa shilyapo utubufungau utupona kwi tebulo lya kwa shikulu wa shiko.”

Yesu alambwile umukoosha wa mwanakashi umuGreek pa kutasha icitetekelo cakwe no kubomba mu kusenamina pa kupaapaata kwakwe. Elenganya fintu umwanakashi aali uwa buseko lintu abwelele ku mwakwe no kusanga umwana wakwe umwanakashi uwaundapwa umupwilapo!—Mateo 15:21-28; Marko 7:24-30.

Ukupala ulya mwanakashi uwa mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, tulekabila ukuba aba mukoosha mu kubombesha kwesu ukwa kutemuna Yehova no kunonka ububile bwakwe. Nga fintu cali ku mwanakashi umuGreek, Baibolo ilatwebekesha ukuti umukoosha wesu “mu kucite cawama” ukalambulwa.—Abena Galatia 6:9.

Umukoosha cinshi? Mulandu nshi tulekabila wene? Fya kusangwilako nshi fingatulenga ukulufya iyi mibele? Filambu nshi twingenekela ukupokelela nga ca kuti twaba aba mukoosha pali nomba mu kubombela Kabumba wesu kabili Shifwe, Yehova?

Dikishonari umo alondolola verbu “koosha” pamo nga “ukwikata mu kushangila no kwikatisha ku mifwaile imo, umulandu, nelyo umulimo, te mulandu ne fipindami, ukusoka, nelyo ifya kufuupula. . . . ukutwalilila ukubako; ukukokola.”

Mu kubwekeshabwekeshapo Baibolo ikonkomesha ababomfi ba kwa Yehova ukuba aba mukoosha pa kucita ukufwaya kwakwe. Ku ca kumwenako, twaebwa ‘ukubala ukufwaya ubufumu,’ ‘ukwikatisha icawama,’ ‘ukuba aba mukoosha ku kupepa,’ no ‘kukananenuka’ mu kucite cawama.—Mateo 6:33; 1 Abena Tesalonika 5:21; Abena Roma 12:12; Abena Galatia 6:9.

Mu milandu ya cila bushiku iya bumi, umukoosha mibele iyo ifwe bonse tufwile ukukwata no kulundulula pa kuti tukapusunsuke. Ukwabula wene te kuti tupwishishishe icili conse, icingabelelela. Languluka ica kumwenako ca kamwana kanono akaleesha ukwiminina no kutendeka ukutankila pa muku wa kubalilapo. Te kuti cicitikeko ku mwana ukusambilila ukwiminina no kwenda mu kukakuka mu bushiku fye bumo. Ilyo twali abaice, ifwe bonse pambi twalyeseshe no kufilwa imiku iingi ilyo mu kupelako tatulatunguluka ku kwenda. Bushe nga cali shani nga ca kuti pa numa ya kuwa pa muku wa kubalilapo, twapingwilepo ukuleka ukwesha? Na nomba nga twamfula fye ku maboko na makufi! Umukoosha ulakabilwa pa kufika pa mabuyo yamo ayawaminwa kabili ici cifumamo ukulamukilako no mucinshi wa pa lwesu. Kwati fye fintu insoselo yaseeka ilondolola, “Abacimfya bantu ababa no mukosela, lelo abashaba no mukosela tabacimfya iyo.”

Ababomba bupainiya pa nshita ntali balishiba ukuti ukutunguluka takwashintilila pa kulamuka kwaibela. Cifwaya umukosela, umupampamina ku kucita ukufwaya kwa kwa Yehova mu kufishapo, no bukose lintu twalolenkana no kufuupula kwa pa kashita kanono, nelyo fye ukupopomenwa. Ubuyo bwa kwakanako amapaalo ya kwa Lesa ku ciyayaya bufwile ukusungililwa mu cikope.

Ee, ifwe bonse abalefwaya ukunonka ububile bwa kwa Yehova kabili abalefwaya ukucimfya muli nakatango wa ku bumi tulekabila ukuba aba mukoosha, ukuba no mupampamina, no kushipikisha. Ukwabule iyi mibele, kuti twalufya ububile bwa kwa Yehova ne cilambu ca mweo wine wine.—Ilumbo 18:20; Mateo 24:13; 1 Timote 6:18, 19.

Ilingi line cintu cacilapo kukosa ku Mwina Kristu ukuba uwa mukoosha mu mibombele yakwe iya ku mupashi ukucila mu kukakililwako kwakwe kumbi. Umuntu kuti atwalilila ukubombesha pa ncito yakwe iya ku calo pa kusakamana ukukabila kwa ku mubili ukwa lupwa lwakwe, lelo kuti abo ‘wanakisha’ ku kufilwa ukutungulula isambililo lya Baibolo ilya lyonse ku mukashi wakwe na bana. Finshi fisangwila ku kulenga umukoosha mu mibombele ya Bwina Kristu ukuba uwayafya nga nshi ku bengi?

Ica kusangwilako cimo kufuupula, ukufuma ku kupelebela kwesu ngo muntu umo umo na mabunake. Nga ca kuti twalalanguluka lyonse pa filubo fyesu, kuti twapelelwa no kuleka, ukuyumfwa ukuti Yehova te kuti atulekelele imembu shesu shonse.

Ica kusangwilako na cimbi mibele ya ku calo iya bucisenene, amafisakanwa, no lupato. (1 Yohane 2:15, 16) Imo iya “mibele isuma” iyo ukusonga kwa ku calo kwingonaula mukoosha wa Bwina Kristu.—1 Abena Korinti 15:33.

Umukoosha wesu mu mulimo wa kushimikila kuti wanenunwa ku kukaanya kwa ku cintubwingi nelyo ukukanayangwako ku mulimo wesu uwashila. Pa mulandu wa kufuupulwa, kuti twasondwelela ukuti abantu mu cifulo cesu ica kubombelamo tabalefwaya fye icine. Ici kuti catulenga ukwipusha ukuti, ‘Cinshi ndeculila?’ kabili no kuleka ishuko lyesu ilya mulimo waibela uwa butumikishi.

Na kabili kuti twasongwa no mupashi wa calo uwa kuyobekamo. Mulandu nshi ifwe tulingile ukushombokela no kuipeela bulilambo mu kucishamo ilintu abashala bambi balemoneka nga baleipakisha nelyo ukucibondola?—Linganyako Mateo 16:23, 24.

Pa kuba no mukoosha mu kucito kufwaya kwa kwa Yehova, tulekabila ukufwala ubuntu bwa Bwina Kristu no kwenda umwalolo mupashi, te mwalolo mubili. (Abena Roma 8:4-8; Abena Kolose 3:10, 12, 14) Ukwishiba fintu Yehova amona umulandu umo kuti kwatwaafwa ukutwalilila ukubomba imilimo yesu iya ku mupashi iyakatama.—1 Abena Korinti 16:13.

Ifya Kumwenako fya Mukoosha

Yehova alitupayanishisha ifya kumwenako fya kupuutamo ifingi ifya babomfi abatwalilile ukuba aba bucishinka kabili aba busumino kuli wene ukupula mu fya kwesha fyatapata ifingi. Pa kulanguluka bene, tulamona fintu twingalundulula no kubelesha umukoosha wa Bwina Kristu no mulandu wacindamine fyo.

Ica kumwenako cakulisha ni Yesu, uwaculile apakalamba nga nshi pa kucindika ishina lya kwa Yehova. Baibolo itukoselesha ukusambilila mu kusakamanishisha incitilo shakwe isha kuipeelesha kwa mukoosha aiti: “E ico na ifwe, pa kuba abashingulukwa kwi kumbi lya nte ilyakule fi, tube abafuule cifinine conse no lubembu ulwalambatila, tubutuke no mukoosha ulubilo ulwabikilwa ifwe, ukutonta amenso kuli Yesu, kelenganya kabili kawaminisha wa citetekelo cesu, uyo, pa mulandu wa kusekelela ukwabikilwe pa ntanshi yakwe, ashipikishe ku [cimuti ca kucushiwilwapo, NW], ukusuule nsoni, no kwikala ku kulyo kwa cipuna ca bufumu ca kwa Lesa. E ico tontonkanyeni uwashipikishe conse ici ku fikansa fya babembu ifya pali wene, ukuti mwinaka no kuba abatompoke mitima.”—AbaHebere 12:1-3.

Nakatango wa ku bumi lubilo lwa ntamfu yalepa, te lwa kufika fye apepi. E mulandu wine tulekabila umukoosha wapala uwa kwa Kristu. Ubuyo, apa kupelela, te kuti pambi pamoneke ku ciputulwa cikalamba ica nakatango. Ubuyo bulingile ukuba ubwalengamisha mu menso yesu aya ku muntontonkanya pa kuti twingatinamina ku kufika pali bwene ukupulinkana ubumi bonse, ubwakosesha. Yesu alikwete umuntontonkanya wa musango yo, ukuulumbula, “ukusekelela ukwabikilwe pa ntanshi yakwe.”

Cinshi casanshiwa muli uku kusekelela ku Bena Kristu ilelo? Icintu cimo caba cilambu ca bumi bwa bumunshifwa mu muulu ku banono no bumi bwa muyayaya pe sonde ku cinabwingi. Na kabili, ciba kuyumfwa kwa kwikushiwa uko kwisako ukufuma mu kwishiba ukuti umuntu nalenga umutima wa kwa Yehova ukusamwa kabili nasangwilako mu kushishiwa kwe shina lya kwa Lesa.—Amapinda 27:11; Yohane 17:4.

Icasanshiwa muli uku kusekelela caba kwampana kwapalamisha, ukwabamo kubekwa na Yehova. (Ilumbo 40:8; Yohane 4:34) Ukwampana kwa musango yo kulapuutamo kabili kulakosha ubumi, ukupeela umuntu ubukose bwa kubutuka muli nakatango mu kuba no kushipikisha no kukanaleka. Mu kulundapo, Yehova alapaala kulya kwampana pa kupongolola umupashi wakwe uwa mushilo pa babomfi bakwe, icifumamo ukusekelela kwaingilishiwako ne mibombele yabamo buseko.—Abena Roma 12:11; Abena Galatia 5:22.

Ukulanguluka ica kumwenako ca kwa Yobo ica citetekelo ca mukoosha kulanonsha. Aali uushapwililika kabili ukwishiba kwakwe pa lwa mibele apitilemo kwali ukwapelela. E co pa nshita shimo, akwete imibele ya mutima iya kuilungamika no kubulwe subilo. Nangu cibe fyo, mu kutwalilila alangishe umupampamina washangila ku kusungilila bumpomfu bwakwe kuli Yehova no kukanafuma kuli Wene. (Yobo 1:20-22; 2:9, 10; 27:2-6) Yehova alambwile Yobo pa kuipeelesha kwakwe ukwa mukoosha, ukumupaala lwa ku mupashi na lwa ku mubili no kumulaya ubumi bwa muyayaya. (Yobo 42:10-17; Yakobo 5:10, 11) Ukupala Yobo, kuti pambi twacula nga nshi no kulufya fimo mu bumi bwesu ubwa pali nomba, lelo na kabili kuti twaba abaebekeshiwa ulwe paalo lya kwa Yehova ukukuma ku kushipikisha kwesu ukwa citetekelo.—AbaHebere 6:10-12.

Mu nshita sha muno nshiku, Inte sha kwa Yehova nge bumba balilangishe umukoosha wa Bwina Kristu mu kucito kufwaya kwa kwa Yehova. Ku ca kumwenako, umulimo wabo uwa ku ŋanda ne ŋanda uwabamo mukoosha ukusanshako no kushimikila kumbi ukwa ku cintubwingi fyalilenga ukuti icalo calukile kuli bene na ku bukombe bwabo. Ifya kusabankanishishamo amalyashi fyaliloshako nga nshi ku mupampamina wabo uwabamo kupimpa mu kushimikila imbila nsuma te mulandu no kukaanya ne fya kwesha. Limo ilya aya malyashi lyalembele fye no tumashiwi utwaleti “Takuli nangu umo uwingasengauka Inte sha kwa Yehova!”—Mateo 5:16.

Yehova alipaala ukubombesha kwa mukoosha ukwa Nte shakwe mu kuba ne fisabo fyaingilishiwako mu butumikishi. Mona ica kukumanya ca Nte shimo ishisandulula isha mu Italy ku numa muli ba 1960 lintu mwali fye Inte mupepi na 10,000 abaleshimikila ku luko lwa bantu bacila 53,000,000. Mwi tauni limo ilya bekashi 6,000, tamwalimo Inte. Bamunyina baletandala balelangwa ubulwani lintu bali mu butumikishi bwabo.

Inshita iili yonse bamunyina baile kulya ku kushimikila, ubwingi bwa banakashi, na baume fye, aba muli lilye tauni balekolonganika bakalume, no kubatumikisha ukukonka Inte no kulabalishisha iminsoli no kuweleketa sana. Pa numa ya baminiti banono, bamunyina balepatikishiwa ukufuma muli lilye tauni no kuya kuli limbi. Mu kutukuta kwa kucitilo bunte bwakumanina nangu fye umuku umo ku bekashi ba muli lilye tauni bonse, bamunyina bapingwilepo ukushimikila fye lintu imfula ileloka sana, ukusubila ukuti bakalume te kuti babapumfyanye. Bamwene ukuti abantu ba mwi tauni balifililwe ukufumina pa nse apali imfula pa kuti bengapumfyanya bakasabankanya. Muli iyi nshila ubunte busuma bwalipeelwe. Abalesekelela balisangilwe. Amasambililo ya Baibolo ayapya yalitampilwe. Nge ca kufumamo, icilonganino catemfuma tacaimikwe fye muli lilye tauni linono lelo umulimo wa kushimikila watendeke ukucitwa fye na mu katande mono. Yehova alitwalilila ukupaala umukoosha wa Nte shakwe muli cilya cifulo no kupulinkana Italy onse. Nomba kuliko Inte sha kwa Yehova abacilile pali 200,000 muli cilya calo.

Ifilambu fya mukoosha mu kucite calungama fikalamba. Ukupitila mu maka ya mupashi wa kwa Lesa, Inte sha kwa Yehova baliba na maka ya kupwishishisha umulimo uushingalinganishiwako mu lyashi lyonse ilya buntunse, uwa kushimikila imbila nsuma ya Bufumu, pa minshi, na mu nshila shimbi, ku mamilioni ya bantu. (Sekaria 4:6) Mu buseko balimona amasesemo ya Baibolo ukufikilishiwa mu kukula kwa kusungusha no kukosa kwa kuteyanya kwa pe sonde ukwa kwa Yehova. (Esaya 54:2; 60:22) Bakwata kampingu musuma kuli Lesa, kabili basekelela mwi subilo lya bumi bwa ciyayaya. Pali fyonse, baipakisha ukwampana kwabamo isenge na Kabumba, Yehova Lesa.—Ilumbo 11:7.

[Ifikope pe bula 25]

Yesu alambwile umukoosha wabamo kuicefya uwa uyu mwanakashi umuGreek

[Icikope pe bula 26]

Ubumi mu Paradise bwalisanshiwa mu kusekelela kwabikwa pa ntanshi ya Bena Kristu ilelo