Epafra—“Kapyunga wa kwa Kristu uwa Cishinka”
NANI waimike ifilonganino fya Bwina Kristu mu Korinti, ica bena Efese, ne ca bena Filipi? Napamo te kuti mushingashinge ukwasuka ukuti: ‘Ni Paulo, “umutumwa wa Bena fyalo.”’ (Abena Roma 11:13) Namulungika.
Nangu cibe fyo, nani waimike ifilonganino mu Kolose, ica mu Hierapoli, ne ca mu Laodikea? Nangu cingati tatwashininkisha sana, afwile aali muntu we shina lya Epafra. Te mulandu ne co, napamo kuti mwatemwa ukwishibilapo na fimbi pa lwa uyu kabila wa mbila nsuma, apantu aitwa “kapyunga wa kwa Kristu uwa cishinka.”—Abena Kolose 1:7.
Kabila wa Mbila Nsuma mu Mupokapoka wa Lycus
Ishina lya kuti Epafra liba kwipifya ishina lya Epafroditi. Lelo Epafra te umo wine na Epafroditi wa ku Filipi. Epafra afumine ku Kolose, icifulo cimo pa fifulo fitatu umwabelele ifilonganino fya Bwina Kristu mu mupokapoka wa mumana wa Lycus, ku Asia Minor. Apabelele Kolose pali bakilomita 18 ukufuma ku Laodikea na bakilomita 19 nga kufuma ku Hierapoli, mu citungu ca pa kale ica Frugia.
Baibolo tailondolola mu kulungatika ifyo imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa yafikile ku Frugia. Nangu cibe fyo, abena Frugia e ko baali pa bushiku bwa Pentekoste mu 33 C.E., napamo bamo aba bene bafumine ku Kolose. (Imilimo 2:1, 5, 10) Ilyo Paulo alebila imbila nsuma mu Efese (mupepi na 52-55 C.E.), ubunte bwashimikilwe muli ilya ncende bwali ubwaluma nga nshi kabili bwalibombele bwino icalengele ukuti “bonse abaikala mu Akaya ukuumfwe cebo ca kwa Shikulu, abaYuda na bena Hela,” ukusanshako fye na bena Efese. (Imilimo 19:10) Cilemoneka kwati Paulo aali talashimikila imbila nsuma ukupulinkana umupokapoka wa Lycus onse, apantu ubwingi bwa basangwike Abena Kristu muli cilya citungu tababalile abamone cinso cakwe.—Abena Kolose 2:1.
Ukulingana na Paulo, uwasambilishe abena Kolose pa lwa “kusenamina kwa kwa Lesa mu cine” aali ni Epafra. Icishinka ca kuti Paulo aita uyu kabomba munankwe ‘kapyunga wa kwa Kristu uwa cishinka mu kubombela ifwe’ cilelangilila ukuti Epafra aali ni kabila wa mbila nsuma uwapimpa muli iyi ncende.—Abena Kolose 1:6, 7.
Bonse babili umutumwa Paulo na kabila wa mbila nsuma Epafra balyangilweko apakalamba ku butuntulu bwa ku mupashi ubwa basumina banabo mu mupokapoka wa Lycus. Apo aali “umutumwa wa Bena fyalo,” Paulo afwile alisekelele ukumfwa ukuti balelunduluka. Ukwabulo kutwishika aali ni Epafra e waebele Paulo pa lwa mibele ya ku mupashi iya bena Kolose.—Abena Kolose 1:4, 8.
Lipoti wa kwa Epafra
Abena Kolose balolenkene na mafya yabipisha nga nshi ica kuti bapaapeete Epafra ukwimo bulendo bushailepela ukulungama ku Roma pa kuti fye engayalanshanya aya mafya na Paulo. Lipoti walepa uwashimike Epafra kwati e walengele Paulo ukulemba bakalata babili kuli balya bamunyina abo ashaishibe na kwishiba. Kalata umo atuminwe ku bena Kolose. Umbi, uyu wena cimoneka ifyo tasungwa no kusungwa, atuminwe ku bena Laodikea. (Abena Kolose 4:16) Cilimo ukupelulula ukutontonkanya ukuti ifyebo fyali muli balya bakalata fyabeleleko ku kwankula ku kukabila kwa balya Bena Kristu ukulingana ne mimwene ya kwa Epafra. Kukabila nshi amwene? Kabili cinshi cintu ici cilesokolola pa lwa buntu bwakwe?
Kalata walembelwe ku bena Kolose amoneka ukulangilila ukuti Epafra alisakamikwe ukuti Abena Kristu mu Kolose baali mu busanso ku mano ya cisenshi ayali longolo lwa fye umwasanshiwe ubutukami, ukupupe mipashi, no kupepo tulubi. Ukulundapo, isambilisho lya baYuda ilya kutalukako ku fya kulya no kubake nshiku shimo pambi fyalyambukile abaali mu cilonganino bamo.—Abena Kolose 2:4, 8, 16, 20-23.
Icishinka ca kuti Paulo alembele pali iyi milandu cilelangilila fintu Epafra aali uwapempwila kabili uwaswatuka ku kukabila kwa Bena Kristu banankwe. Alangishe ukwangwako kwabamo kutemwa ku butuntulu bwabo ubwa ku mupashi, uwaibukila pa lwa masanso yali mu cifulo baikele. Epafra alombele ukufunda kwa kwa Paulo, e co ici cilelangilila ukuti ali uwaicefya. Napamo amwene ukuti cali icakabilwa ukufwaya ukupanda amano kwa nkonkotela. Te mulandu ne calengele, Epafra abombele mano mano.—Amapinda 15:22.
Umuntu Uwakatamike Ipepo
Mu kusondwelela kalata atumiine Abena Kristu ba ku Kolose, Paulo atila: “Amucelela Epafra, umwina mwenu, umusha wa kwa Kristu Yesu uulepilikitila imwe pe mu kupepa, ukuti mwiminine abapwililila kabili abaishibisha muli conse ico Lesa afwaya. Pantu namubele nte, ukuti alepilikitila imwe apakalamba, na ba mu Laodikea, na ba mu Hierapoli.”—Abena Kolose 4:12, 13.
Ee, nangu fye ni lintu aali ‘umufungwa munankwe’ wa kwa Paulo mu Roma, Epafra aaletontonkanya pa lwa bamunyina batemwikwa mu Kolose, Laodikea, na Hierapoli no kubapepelako. (Filemone 23) Mu mashiwi yambi, ‘aleshombokela’ bene mu mapepo. Ukulingana no wasoma D. Edmond Hiebert, inumbwilo ya ciGriki iyabomfiwa pano ilangilila “imibombele ya kutukusha kabili iyaafya,” iyapala ku “kulunguluka” kwa muntontonkanya uko Yesu Kristu alungulwikeko ilyo alepepa mwi bala lya Getsemane. (Luka 22:44) Epafra aalefwaisha ukuti bamunyina ne nkashi aba ku mupashi babe abashikatala no kufika ku kukosoka kwafikapo ukwa Bwina Kristu. Fintu uyu munyina aleangwa ifya ku mupashi afwile abele lipaalo ku filonganino!
Apantu Epafra aitilwe “umusha munensu uwatemwikwa,” takuliko kutwishika ukuti alitemwikwe ku Bena Kristu banankwe. (Abena Kolose 1:7) Nga cingacitika, bonse ababa mu cilonganino balingile ukuipeelesha abene mu cikabilila na mu kutemwa. Ku ca kumwenako, kuti kwabako ukusakamana kwa kwaafwa abalwele, abakoloci, nelyo bambi abalekabila ukwaafwiwa mu nshila yaibela. Kuti pambi kwabako ifishingamo fyalekanalekana ifya kusakamana mu cilonganino, nelyo kuti pambi cacitikako ukubombako mu makuule ya teokrasi.
Ukupepelako bambi, nga fintu Epafra alecita, lubali lwa mulimo washila uo bonse bengabomba. Amapepo ya musango yo kuti pambi yasanshamo ukulumbulula kwa kwangwako kuli bakapepa ba kwa Yehova abalelolenkana na masanso yalekanalekana nelyo amafya aya ku mupashi nelyo aya ku mubili. Ukupitila mu kupilikita fwe bene muli iyi nshila, kuti twaba nga Epafra. Ifwe umo umo kuti twaba ne shuko no buseko bwa kuba umo uwa ‘basha batemwikwa’ mu lupwa lwa babomfi ba kwa Yehova aba busumino.