Imiti Iikala Imyake Ingi

Te kuti ciwame ukukuula ing’anda pa mpela ya lupili lwasululuka. lelo imiti ya alpine yena epo imena, kabili e po ishipikishisha ukutalala kwa menshi makasa ukwa mu mpepo no kubulwa amenshi ukwa mu lusuba.

ILINGI LINE, iyi miti yakosa taimoneka bwino nga filya fimoneka iya ku mulundu. Imoneka iyanyongana kabili taikula. Imiceele yabipa e itungula iyi imiti no kuilenga ilemoneka ifyo imoneka e lyo ukucepa kwa mushili apo imena nako kulalenga ukuti ibe mu musango yabelamo.

Apo ilashipikisha iyi miceele yabipisha, napamo kuti mwatila iyi miti taikokola. Lelo ilakokola sana. Bamo batila umuti beta ati Metusela, uwaba no tumabula utunono utwa pine uwalepa bamita 3,000 waba mu Mpili Shabuuta isha mu California, waikala imyaka 4,700. Icitabo ca The Guinness Book of Records 1997 catile uyu muti e wakokwesha pa miti yonse iyaba pano isonde. Edmund Schulman, uwasomene iyi miti ya kale, alondolwele ati: “Cimoneka kwati ico uyu muti . . . wakokwela mulandu wa ncende wamenapo. Imiti yonse iyakokwesha iyaba mu Mpili Shabuuta yalepa mupepi na bamita 3,000 mu ciswebebe ca mabwe.” Na kabili Schulman asangile ukuti umuti wakokwesha pali yi miti na o waba muli iyo ncende.

Nangu ca kuti ilacimfya iyi miceele yaafya, iyi miti iishipikisha iyi miceele ilamwenamo nga nshi mu fintu fibili ifyo yakwata. Apo imena mu ncende umushingamena ifimenwa fimbi, ilacingililwa ku kocewa kwa mpanga, icintu iconaula imiti ikalamba. Ica bubili ca kuti imishila ya iko ilekata na maka sana pa libwe ica kuti cinkukuma fye e cingayisesha.

Mu Baibolo ababomfi babusumino aba kwa Lesa bapashanishiwa ku miti. (Amalumbo 1:1-3; Yeremia 17:7, 8) Nabo kuti bashingwana na mafya pa mulandu wa calo babamo. Ukupakaswa, ukulwalilila, nelyo ubupina bwa kapela makufi kuti fyaesha icitetekelo cabo, maka maka ilyo amesho yaletwalilila ukubako fye cila mwaka. Nalyo line, Kalenga wabo, uwalengele imiti ukuti ileshipikisha amafya yaiko muli yo nshila, alaya bakapepa bakwe ukuti akabatungilila. Baibolo ilaya abatwalilila ukuba abashangila ukuti: “Akamwikasha, akamukosha.”—1 Petro 5:9, 10.

‘Ukuba uwashangila nelyo ukushishimisha’ e mwalola ishiwi lya ciGriki ilingi line lipilibilwa ati “ukushipikisha” mu Baibolo. Filya caba ku miti ya alpine, pa kutila ishipikishe kano na ilimba no kwikasha bwino imishila. Kumfwa ku Bena Kristu, bakabila ukwikashiwa muli Yesu Kristu pa kuti babe abashangila. Paulo alembele ati: “Ifyo mwapokelele Kristu Yesu Shikulwifwe, ifyo fine endeni muli wene, abalimbwa kabili abalekuulilwa muli wene, abaleikashiwa ku kutetekela nge fyo mwasambilishiwe, kabili mube abalefusho kutootela.”—Abena Kolose 2:6, 7.

Paulo alyumfwikishe ukuti imishila ya ku mupashi iyakosa ilakabilwa. Umwine wine alishombweke no “muunga mu mubili,” kabili ashipikishe ukupakasa kwatapata mu butumikishi bwakwe bonse. (2 Abena Korinti 11:23-27; 12:7) Lelo asangile ukuti ku maka ya kwa Lesa kuti atwalilila. Atile: “Ndi na maka aya kucite fintu fyonse mu ulenkoselesha.”—Abena Filipi 4:13.

Ukulingana ne fyo Paulo apitilemo, ukushipikisha kwine kwine ukwa Mwina Kristu kumoneka lintu ifintu fyakakala. Nge miti ya alpine iishipikisha inkuuka pa myaka iingi, ne fwe bene kuti twashipikisha kulila fye twalimbwa muli Kristu no kushintilila pa maka Lesa apeela. Kabili, nga twashipikisha ukufika na ku mpela, tulaba ne cilolelo ca kwisaimwena ukufikilishiwa kwa bulayo bwa kwa Lesa na bumbi ubutila: “Inshiku sha bantu bandi shikaba nge nshiku sha muti.”—Esaya 65:22; Mateo 24:13.