Satana—Te wa Kwelenganya Fye
Icitabo ca “The New Bible Dictionary” citila: “Icipingo Cipya conse calilandapo pa kulwishanya kwaba pa maka yasuma aya kwa Lesa, e lyo na ya bubifi ayatungululwa na Satana. Te kalemba fye umo nelyo babili abalandapo, lelo ni bonse. . . . Kanshi ubunte busangwa mu Cipingo Cipya bwalyumfwika bwino bwino. Satana mubifi, uwaba lyonse umulwani wa kwa Lesa na bantu bakwe.”
LELO, mulandu nshi abengi abaitunga ukuba Abena Kristu—abatila balisumina muli Baibolo—bakanina imfundo ya kuti Kaseebanya e ko aba? Ukulanda fye icishinka, ni co tabamona Baibolo ukuti Cebo ca kwa Lesa. (Yeremia 8:9) Batila, bakalemba ba Baibolo balembele amano ya pano nse aya fyalo baleikalamo kabili tabalembele icine caumfwika icafuma kuli Lesa. Ku ca kumwenako, Mu citabo ca On Being a Christian, Hans Küng, Katolika uwasoma ifya mipepele, alembele ati: “Imfundo sha mu nshimi ishilanda pali Satana ne mintapendwa ya fibanda . . . shafumine ku nshimi sha ku Babiloni kabili shasangwike cisambilisho ca baYuda ba kubalilapo, ukufuma apo e lyo shalembelwe mu Cipingo Cipya.”
Lelo Baibolo te Cebo ca muntu iyo; caba Cebo capuutwamo ica kwa Lesa. E co, kuti cawama ukupoosa amano ku fyo ilanda pa lwa kwa Kaseebanya.—2 Timote 3:14-17; 2 Petro 1:20, 21.
Bushe Yesu Atilepo Shani?
Yesu Kristu alisumine ukuti Kaseebanya e ko aba. Yesu taeshiwe no bubifi fye ubwali muli wene. Asanshilwe no muntu wine wine uo pa numa aitile ati “kateka wa pano isonde.” (Yohane 14:30; Mateo 4:1-11) Na kabili alisumine ukuti ifibumbwa fimbi ifya mupashi fyalitungilile Satana mu micenjelo yakwe iya bubifi. Aposeshe ‘abali ne fiwa.’ (Mateo 12:22-28) Nangu fye citabo ca bashasumina muli Lesa ica A Rationalist Encyclopædia cilasuminisha ici cishinka ilyo cisosa ukuti: “Abasambilila ifya mapepo lyonse balapunwishiwa ukuti Yesu wa mu Malandwe alisumine ukutila imipashi ibifi e ko yaba.” Ilyo Yesu alandile pali Kaseebanya ne fibanda fyakwe, talebwekeshapo fye ifya kwelenganya ifyafumine ku nshimi sha bena Babiloni. Alishibe ukuti e ko fyali.
Tulasambilila ifingi pa lwa kwa Kaseebanya nga twabebeta amashiwi Yesu aebele bakasambilisha wa fya mapepo aba mu nshiku shakwe. Atile: “Muli ba kwa shinwe Kaseebanya, ne fya lunkumbwa fya kwa shinwe e fyo mufwayo kucita. Ulya ni nkomi ya bantu ukufuma na pa kutendeka, na mu cine taimininamo, ico muli wene tamwaba cine. Ilyo alande ca bufi, alande cafuma mu mwine; ico wa bufi, kabili e wishi wa buko.”—Yohane 8:44.
Ukulingana na ya mashiwi, Kaseebanya (uo ishina lyakwe mu ciGriki lyalola mu kuti ‘uwa lwambo’) ali “wa bufi, kabili e wishi wa buko.” E wali icibumbwa ca ntanshi ukubepesha Lesa, kabili acitile ci kale mwi bala lya Edene. Yehova asosele ukuti abafyashi besu aba ntanshi, ‘ukufwa bali no kufwa’ nga balile ku muti wa kulengo kwishibo busuma no bubi. Ukupitila mu nsoka, Satana atile ayo mashiwi yali ya bufi. (Ukutendeka 2:17; 3:4) E mulandu wine etilwa “icisoka cikote iciitwa Kaseebanya kabili Satana.”—Ukusokolola 12:9.
Kaseebanya alibepele pa lwa muti wa kulenga ukwishibo busuma no bubi. Apaashishe ukuti tapali mulandu wa kubabindila ukulya kuli ulya muti; atile wali mutitikisha fye. Atile Adamu na Efa kuti ‘baba nge milungu’ no kuisalila abene icisuma ne cibi. Satana aloseshe mu kuti apo balikwete ubuntungwa bwa kuisalila, balekabila, abene ukupingula icisuma ne cibi. (Ukutendeka 3:1-5) Uku kusansa pa kulungama kwa mitekele ya kwa Lesa kwaimishe ifipusho fyakatama. E co Yehova alipishishepo inshita pa kuti iyi milandu ikalululwe. E kuti alisuminisha Satana ukutwalilila pa kashita akanono. Inshita yakwe iyapimwa ilepwa bwangu bwangu. (Ukusokolola 12:12) Nalyo line, Satana alitwalilila ukupumbula abantu ukufuma kuli Lesa ukupitila mu bufi no kufutika, ukubomfya abantu ku kwananya ifisambilisho fyakwe nga fintu abomfeshe bakalemba na baFarise aba mu nshiku sha kwa Yesu.—Mateo 23:13, 15.
Cimbi ico Yesu asosele ca kuti Kaseebanya ali ni “nkomi ya bantu ukufuma na pa kutendeka” no kuti “mu cine taimininamo.” Tacilolele mu kuti Yehova alengele Kaseebanya ukuba “inkomi.” Baibolo taisambilisha ukuti Kaseebanya abumbilwe nge cinama ca kutiinya icangalila icifulo cabako umulilo no kulungulusha abakaana Lesa. Baibolo itila abafwa baba mu nshishi ya bantunse bonse te mu mulilo nelyo mu bwikashi bwa kwa Satana.—Imilimo 2:25-27; Ukusokolola 20:13, 14.
Pa kubala Kaseebanya ali “mu cine.” Pa nshita imo ali mu lupwa lwa kwa Yehova ulwa ku muulu ngo mwana wapwililika uwa kwa Lesa uwa bumupashi. Lelo ‘mu cine taimininemo.’ Asalilepo ukukonka inshila yakwe umwine ne fishinte fyakwe ifya bufi. “Pa kutendeka” ni pa nshita apondokele Yehova no kubepa Adamu na Efa ku mufulo, te lintu abumbilwe muli bumalaika ukuba umwana wa kwa Lesa. Kaseebanya aba nga balya abantu abapondokele Yehova mu nshita ya kwa Mose. Ulwa bene tubelengo kuti: “Bayonaula—tabali bana bakwe, e kalema kabo; ni nkulo iyapondama, kabili iyapotama.” (Amalango 32:5) E fyo twingalanda na kuli Satana. Aishileba “inkomi” ilyo apondweke no kuletela Adamu na Efa imfwa, na kuba aletelele abantunse bonse.—Abena Roma 5:12.
Bamalaika Babule Cumfwila
Bamalaika bambi balikonkelele Satana no kupondoka. (Luka 11:14, 15) Aba bamalaika “bashile ubwikalo bwabo,” no kufwala imibili ya bantunse pa kuti babembuke na “bana banakashi ba bantu” mu nshiku sha kwa Noa. (Yuda 6; Ukutendeka 6:1-4; 1 Petro 3:19, 20) “Icakaniko ca pali fitatu ca ntanda sha mu muulu,” nelyo abanono pa fibumbwa fya ku mupashi, na bo balipondweke.—Ukusokolola 12:4.
Ibuuku lya Ukusokolola ililanda mu mampalanya lilondolola Kaseebanya nga “icing’wena cikalamba icakashika.” (Ukusokolola 12:3) Mulandu nshi? Te mu kuti aba no mubili uwakankala, uutiinya. Na kuba tatwaishiba umubili uo ifibumbwa fya mupashi fyakwata, lelo Satana afwile tapusana imimonekele ne fibumbwa fimbi ifya bumalaika ifya ku mupashi. Lelo, calilinga ukumulondolola nge “cing’wena cikalamba icakashika” pantu alatakanya, alatiinya, alikwatisha amaka kabili wa bonaushi.
Satana ne fibanda pali nomba tabakwata sana amaka. Te kuti bafwale imibili nga fintu balecita pa nshita imo. Pa numa fye ya kwimika Ubufumu bwa kwa Lesa no kubupeela mu minwe ya kwa Kristu mu 1914, balipooselwe kwi sonde.—Ukusokolola 12:7-9.
Kaseebanya Mulwani Wayafya Ukucimfya
Nalyo line, Kaseebanya acili uwayafya ukucimfiwa. “Endauka nge nkalamo iilelila, ukufwaya untu engalya.” (1 Petro 5:8) Te bubi fye ubushaishibikwa bwino ubwaba mu mubili wesu uushapwililika. Ca cine tulashomboka no kulemenena kwesu ku kubembuka. (Abena Roma 7:18-20) Lelo ukushomboka kwine kwine kwa “kuli bamulopwe na ba bukateka, na bamwandanshi ba mfifi ino, ku fimipashi fya bubifi ifya mu lwelele.”—Abena Efese 6:12.
Bushe ukusonga kwa kwa Kaseebanya kwafika kwi? Umutumwa Yohane atila: “Pano isonde ponse palaala mu maka ya Mubifi.” (1 Yohane 5:19) Kwena tatwingatemwa ukobelwa sana na Kaseebanya nelyo ukuleka ukutiine mipashi kwatunasha. Lelo tukacita bwino ukupempwila ku matukuto yakwe aya kutupofwisha ku cine no kutoba bumpomfu bwesu kuli Lesa.—Yobo 2:3-5; 2 Abena Korinti 4:3, 4.
Te lyonse Kaseebanya acita ifyabipa pa kusansa abafwaya ukucita ubufwayo bwa kwa Lesa. Limo, aifungushanya kwati “ni malaika wa lubuuto.” Umutumwa Paulo asokele Abena Kristu pa lwa ubu bwafya ilyo alembele ati: “Ndetiina, epali yaonaika amapange yenu ukufuma pa cishinka no musangwela ifilola kuli Kristu, ifyo insoka yabepele Efa mu bucenjeshi bwa iko.”—2 Abena Korinti 11:3, 14.
E co tufwile ‘ukutekanya, ukulola, no kwiminina abakosa ndi mu citetekelo.’ (1 Petro 5:8, 9; 2 Abena Korinti 2:11) Te kwesha ukulenga canguke kuli Satana ukutubeleleka pa kubomfya conse icakuma ifya kupandapanda. (Amalango 18:10-12) Beni umusambi musuma uwa Cebo ca kwa Lesa. Muleibukisho kuti Yesu Kristu libili libili alelosha ku Cebo ca kwa Lesa ilyo aeshiwe kuli Kaseebanya. (Mateo 4:4, 7, 10) Pepeleni umupashi wa kwa Lesa. Ifisabo fya uko fikamwafwa ukutaluka imilimo ya bumubili, iyo Satana asonga abantu ukucita. (Abena Galatia 5:16-24) Na kabili pepeni kuli Yehova mu mukoosha ilyo Kaseebanya ne fibanda fyakwe fyamusonga.—Abena Filipi 4:6, 7.
Tamufwile ukutiina Kaseebanya. Yehova alaya ukutucingilila kuli conse ico Satana engacita. (Amalumbo 91:1-4; Amapinda 18:10; Yakobo 4:7, 8) Umutumwa Paulo atila, “Koseni muli Shikulu na mu bulamba bwa maka yakwe.” E lyo mukaba “abakosa ku kushangilile fya kubeleleka fya kwa Kaseebanya.”—Abena Efese 6:10, 11.
[Icikope pe bula 5]
Yesu alishibe ukuti Kaseebanya ali muntu wa cine cine
[Icikope pe bula 6]
“Pano isonde ponse palaala mu maka ya Mubifi”
[Abatusuminishe]
Icikope ca ba NASA
[Ifikope pe bula 7]
Kaaneni Kaseebanya pa kusambilila Icebo ca kwa Lesa lyonse no kuba no mute wa kupepa