Bushe Kuti Kwaba Icingekatanya Abantu Icine Cine?

TE MULANDU ne co mwasuminamo, napamo mwalishiba ukuti mwaliba abatemwa icine mu mipepele iingi. Abantu abacindikisha icine kabili abaitemenwa ukucisokota kuti basangwa na pa baHindu, pali baKatolika, pa baYuda, na mu mipepele iyo tushilumbwile. Lelo, cimoneka ukuti imipepele e ipatukanya abantu. Bamo balacita ne fyabipa mwi shina lya mipepele. Bushe cikatala acicitika ukuti abantu bakaele aba mu mipepele yonse abatemwa icalungama ne cine bakekatana? Bushe kuti baikatana no kubombela pa cintu cimo?

Mwandini cilakalifya ukumona ukuti imipepele eiletwalililapo fye ukuleta amalekano! Tontonkanyeni pa kukangana kumo. AbaHindu balwa na baBuddha mu Sri Lanka. BaProtestanti, baKatolika, na baYuda balisumya umulopa mu mbuli ishingi. Abaitunga ukuba “Abena Kristu” balwishanya na baShilamu mu Bosnia, Chechnya, Indonesia, na Kosovo. E lyo mu March 2000, mu lubuli lwasendele inshiku shibili ulwa kumine ifya mipepele mwafwile abena Nigeria 300. Cine cine, ulupato lwa fya mipepele lwaliluminisha ubunkalwe muli ishi mbuli.

Abantu abafumacumi ilingi balapeshiwa amano ku fintu fyabipa ificitilwa mwi shina lya mipepele. Ku ca kumwenako, abaya ku calici abengi cilabaponya pa musao ukumfwa ukuti bashimapepo abacenda abana banono balalekwapo fye ku ma calici yamo. Abasumina bambi balalengwa sana insoni pa malekano yacitwa mu fyakaniko fya mipepele iitunga ukuba iya Bwina Kristu pa milandu pamo nga ukulalana kwa baume na baume no kuponya amafumo. Cailanga fye ukuti, imipepele tayaikatanya abantu. Lelo, kwaliba abantu abafumacumi abatemwa icine mu mipepele iingi, nga fintu aba twalalandapo bashimike.

Balefwaisha Icine

Fidelia ali ni kapepa wafumaluka kabili uwaipeelesha mu Calici ca baKatolika ica San Francisco mu La Paz, Bolivia. Alewa ubukupeme ku cipasho ca kwa Maria no kubika bakandulo basuma abo ali na maka ya kushita pa ntanshi ya musalaba. Cila mulungu, aletuula ifya kulya ifingi kuli shimapepo ifya kupeela abapiina. Lelo, caleba ati nga akwata umwana ilyo tabalamubatisha no kumubatisha afwa. E fyo cali ku bana bonse basano abo akwete. Ilyo shimapepo amwebele ukuti abana bakwe bonse balecula mu mfifi ya mwi Limbo (umwikala abafwa abashingaya ku muulu pa mulandu wa kuti tababatishiwe—ukulingana ne cisumino ca baKatolika), Fidelia atile, ‘Nga ca kuti Lesa musuma, kuti acita shani ica musango yo?’

Tara, dokota wa mu cipatala, akushiwe mu buHindu mu Kathmandu, Nepal. Ukukonka intambi sha fikolwe fyakwe isha kale, alepepa balesa wakwe mu matempele ya baHindu kabili alikwete no tulubi mu mwakwe. Lelo ifipusho fyalepesha Tara amano ni fi: Mulandu nshi ubucushi bwafulile fi? Cinshi abantu bafwila? Ku calici alepepa tabatalile abasuka mu kufikapo ifi fipusho.

Kumfwa kuli Panya na o, akushiwe mu buBudda mu ng’anda yali ku lulamba lwa munyangala mu Bangkok, ku Thailand. Asambilishiwe ukuti ico kwabela amacushi mulandu wa filubo fyalecitwa kale no kutila kuti twailululwako fye ilyo twafumyapo ulunkumbwa lonse. Kwati baBuddha bambi abafumaluka, na o asambilishiwe ukucindikisha amano ya bashimbe baume baipeelesha ku mapepo abafwala imingila ya mutuntula abaleisa ku ng’anda cila lucelo kukupoka ifya kukumbusuka. Aleetetula no kulonganya ifikope fya baBuddha ukumona ukuti e fingamucingilila. Ilyo aponenwe no busanso bwabipisha ubwa mulengele ukuba no bulebe ukufuma mu musana ukufika kutukondo, Panya atandalile amayanda ya bashimbe abaBuddha baipeelesha ku mapepo, ukusubila ukuti alaundapwa mu cipesha mano. Taundepwe nelyo ukusanga ubulondoloshi bwafikapo ubwa fya ku mupashi. Lelo, e lyo aisansalike ku kupupe mipashi no kutendeka ukucita ifya mipashi.

Virgil afyalilwe mu United States kabili atendeke ukupepa kuli ba Black Muslim ilyo ali pa koleji. Ali uwapimpa ukwananya impapulo shabo, umo balembele ati umuntu wabuuta ni Shetani. Ico balembele fyo, ni co bamwene ububi ubwingi ubo ababuta bacitile ku bantu bafiita. Nangu ca kuti ali uwafumaluka mu fyo asumine, Virgil ali ne fipusho ifyalemucusha pamo nga: Kuti caba shani ukuti bonse ababuta inkanda balibipa? Kabili mulandu nshi mu fyo baleshimika balelumbwilamo sana indalama?

Nangu ca kuti Charo akulile muli buKatolika ku South America, ali ni Protestanti wafumaluka. Alitemenwe pa kuti tali ulubali lwa bantu abalepepa utulubi aba kuli ilya ncende. Charo aleipakisha ukuya ku calici pa Mulungu lyonse ku kupepa kwa kutila nalimo wawilwa fye, uko alepunda ati “Aleluya!” no kwimbako inyimbo sha ku calici ishalekonkapo no kucinda. Charo alisumine bwino bwino ukuti alipuswike no kuti alifyelwe libili. Alepeela ica pe kumi ca ndalama shakwe ku calici, kabili lintu kashimikila atemenwe uwa pa TV alomba umuutulo wa ndalama, alemutumina ku kwafwa abana mu Afrika. Lelo, ilyo aipwishe shimapepo ico Lesa uwakwata ukutemwa alungulwisha abantu mu helo, akutulwike ukuti takwete icasuko cine cine. Pa numa, aishibe ukuti imituulo yakwe tayalebomfiwa ku kwafwa abana mu Afrika.

Nangu ca kuti aba basano twalandapo bafuma ukwapusanapusana, balikwete icintu cimo icapalana. Batemenwe icine kabili balefwaya ifyasuko fya cine ku fipusho bakwete. Lelo bushe kuti baikatana no kuba mu mipepele ya cine? Icipande cikonkelepo calayasuka ici cipusho.

[Icikope pe bula 4]

Bushe kuti cacitika abantu bafikulilo fyalekanalekana ukwikatana icine cine?

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 3]

G.P.O., Jerusalem