Bushe Tufwile Ukumona Shani Abantu Ilyo Ubushiku bwa kwa Yehova Bulepalama?
“Yehova tashingashinga ku kufisha ubulayo bwakwe, . . . lelo alamutekanishisha pantu tafwaya umuntu nangu umo ukonaulwa lelo afwaya bonse bafike ku kulapila.”—2 PETRO 3:9.
1, 2. (a) Bushe Yehova amona shani abantu ilelo? (b) Fipusho nshi twingaipusha?
ABABOMFI ba kwa Yehova balikwata umulimo wa ‘kulenga aba nko shonse ukuba abasambi.’ (Mateo 28:19) Ilyo tulefishapo uyu mulimo no kulolela “ubushiku ubukalamba ubwa kwa Yehova,” tufwile ukumona abantu filya abamona. (Sefania 1:14) Bushe Yehova amona shani abantu? Umutumwa Petro atila: “Yehova tashingashinga ku kufisha ubulayo bwakwe, filya bamo batila alashingashinga, lelo alamutekanishisha pantu tafwaya umuntu nangu umo ukonaulwa lelo afwaya bonse bafike ku kulapila.” (2 Petro 3:9) Lesa amona abantu nga bengalapila. “[Afwaya] ukuti abantu ba misango yonse bakapusuke no kufika ku kwishiba bwino bwino icine.” (1 Timote 2:4) Yehova alatemwa sana ilyo ‘umubifi abwela ku mibele yakwe, no kubo wa mweo’!—Esekiele 33:11.
2 Bushe na ifwe tumona abantu filya Yehova abamona? Bushe filya Yehova amona abantu ba mushobo onse no luko ukuti kuti baba “umukuni wa bucemi bwakwe” e fyo na ifwe tubamona? (Amalumbo 100:3; Imilimo 10:34, 35) Natumone ifya kumwenako fibili ifilanga ubucindami bwa kumona abantu filya Lesa abamona. Muli ifi fya kumwenako, ubonaushi bwali mupepi, kabili ababomfi ba kwa Yehova balisokelwe libela ulwa ici. Ifi fya kumwenako fintu fyacindama ilyo tulelolela ubushiku bukalamba ubwa kwa Yehova.
Abrahamu Alemona Abantu Filya Yehova Abamona
3. Bushe Yehova alemona shani abekashi ba mu Sodomu na Gomora?
3 Ica kumwenako ca kubalilapo ca kwa Abrahamu, icikolwe ca busumino, ne misumba yalimo ubupulumushi iya Sodomu na Gomora. Ilyo Yehova aumfwile pa ‘kukuutila Sodomu na Gomora,’ taonawile ilyo line iyo misumba na bekashi ba iko bonse. Abalile afwailisha. (Ukutendeka 18:20, 21) Bamalaika babili batuminwe ku Sodomu, kabili baileikala mu ng’anda ya muntu umulungami Lote. Ubushiku bamalaika bafikile, “abakaaya, . . . bashingile ing’anda, abanono na bakalamba, abantu bonse aba mu fitente fyonse,” ukufwaya ukwishiba bamalaika. Ukwabula no kutwishika, imibele yabipa iya bekashi ba muli ulya musumba yalangile ukuti walekabila ukonaulwa. Lelo bamalaika baebele Lote ati: “Bushe uli na bani bambi kuno—sofyala, na bana bobe abaume, na bana bobe abanakashi, na onse uli na o muno musumba? bafumye muno muntu.” Yehova aiswile inshila ku kuleka bamo mu musumba ulya bapusuke, lelo kuli pele pele, ni Lote fye na bana bakwe babili abanakashi e bapuswike.—Ukutendeka 19:4, 5, 12, 16, 23-26.
4, 5. Mulandu nshi Abrahamu apaapaatile abekashi ba mu Sodomu, kabili bushe ifyo alemona abantu e fyo na Yehova alebamona?
4 Nomba natubwelele ku nshita lintu Yehova asokolwele ubufwayo bwakwe ubwa kuceeceeta imisumba ya Sodomu na Gomora. Ni pali ilya nshita e po Abrahamu apaapeete ati: “Nalimo muli abantu abalungami amakumi yasano mu kati ka musumba; bushe cine cine mukonaula palya pantu, no kukanalekelela pa mulandu wa balungami amakumi yasano abalimo mulya mu kati? Citaluke kuli imwe ukucita ngo musango uyu, ukwipaila abalungami pamo na babi, no kuleka abalungami babe nga babi! Citaluke kuli imwe. Bushe Kapingula wa pano isonde ponse takacite icalungama?” Abrahamu alandile amashiwi ya kuti “citaluke kuli imwe” imiku ibili. Ifyacitikile Abrahamu fyalengele eshibe ukuti Yehova tengonaula abalungami pamo na babifi. Ilyo Yehova atile tengonaula Sodomu nga muli “abalungami amakumi yasano mu kati ka musumba,” Abrahamu atwalilile ukubweshako impendwa mpaka yafika pali 10.—Ukutendeka 18:22-33.
5 Bushe Yehova nga alikutike ku kupaapaata kwa kwa Abrahamu nga ca kuti takwalingene ne fyo amona abantu? Iyo. Apo Abrahamu ali ni “Cibusa wa kwa Yehova,” alishibe ifyo Yehova amona abantu kabili afwile na o e fyo alebamona. (Yakobo 2:23) Ilyo Yehova ayalukile kuli Sodomu na Gomora, acitile umwabelele ukupaapaata kwa kwa Abrahamu. Mulandu nshi? Pantu Shifwe wa ku muulu “tafwaya umuntu nangu umo ukonaulwa lelo afwaya bonse bafike ku kulapila.”
Yona Alipuseneko Sana mu fyo Alemona Abantu
6. Bushe abena Ninebe bacitile shani pa kubila kwa kwa Yona?
6 Nomba moneni ica kumwenako ca bubili ica kwa Yona. Uno muku umusumba wali no konaulwa ni Ninebe. Kasesema Yona aebelwe ukubila ukuti ububi bwa ulya musumba ‘nabwisa ku cinso ca kwa Yehova.’ (Yona 1:2) Ukusanshako imishi ya uko, Ninebe wali musumba ukalamba, “uwa lwendo lwa nshiku shitatu.” Ilyo Yona asukile aumfwila no kwingila mu Ninebe, atwalilile ukubila ati: “Kucili inshiku amakumi yane, e lyo Ninebe ukawishiwa.” Pa kumfwe fyo, “abena Ninebe batetekele Lesa; babilile ukuleko kulya, no kufwale nsamu.” Ne mfumu ya Ninebe yalilapiile.—Yona 3:1-6.
7. Bushe Yehova amwene shani ukulapila kwa bena Ninebe?
7 Ico calipusene sana ne fyo abena Sodomu bayankwileko! Bushe Yehova amwene shani balya bena Ninebe balapiile? Pali Yona 3:10 patila: “Lesa alangulwike pa bubi ubo asosele ukucita kuli bene, kabili tacitile.” Kuti twatila Yehova ‘alilangulwike’ ni mu kuti afumishepo ubupingushi bwakwe pa bena Ninebe pantu bayalwile imibele yabo. Ifipimo fya kwa Lesa tafyayalwike, lelo Yehova afumishepo ubupingushi bwakwe ilyo amwene ukuti abena Ninebe nabalapila.—Malaki 3:6.
8. Mulandu nshi Yona abelele uwabombomana?
8 Ilyo Yona amwene ukuti Ninebe tali na konaulwa, bushe amwene ifintu ukulingana ne fyo Yehova alefimona? Iyo, pantu batweba ati: “Awe ici cabipishe kuli Yona ukubipa kukalamba, kabili afiitwa.” Cinshi cimbi Yona acitile? Ubulondoloshi butila: “Apepele kuli Yehova, no kutila: Shi, mwe Yehova, te ici nasosele ilyo nali ncili ku mwesu? Ni pali ici nabangilile ukufyukila ku Tarshishi, ico naliishibe ukuti muli Lesa wa kusenamina kabili uwa nkumbu, uukokolo kukalipa, kabili uwafulo luse, kabili uulanguluka pa bubi.” (Yona 4:1, 2) Yona alishibe imibele ya kwa Yehova. Lelo, iyo nshita, uyu kasesema ali uwabombomana kabili talemona balya bena Ninebe abalapiile nga fintu Lesa alebamona.
9, 10. (a) Lisambililo nshi Yehova asambilishe Yona? (b) Mulandu nshi twingasosela ukuti kuli pele pele Yona afwile atendeke ukumona abena Ninebe filya Yehova alebamona?
9 Yona aile ku Ninebe, acitile insakwe, no kwikala mu cintelelwe ca iko “asuke amone icingaponeno musumba.” Yehova ameseshe ulungu pa kuti Yona akwate icintelelwe. Lelo, ubushiku bwakonkelepo ulungu lwalyumine. Ilyo Yona akalipe pali ci, Yehova atile: “Iwe walililo lungu ubulanda, . . . Na ine, bushe nshilelilila Ninebe ubulanda, umusumba ukulu, uo mwabamo ukucila pa makana umwanda umo na makana amakumi yabili, abashaishiba ukupaatululo kwa kulyo kwabo ku kwa kuso kwabo, ne fitekwapo ifingi?” (Yona 4:5-11) Mwandini lyali lisambililo kuli Yona pa fyo Yehova amona abantu!
10 Ifyo Yona alandile pa fyo Lesa amwebele pa lwa kumfwila ubulanda abantu ba mu Ninebe tafyalembwa. Lelo cili icaumfwika ukuti uyu kasesema alyalwike mu fyo alemona abena Ninebe balapiile. Ico twalandile ci mulandu wa kuti Yehova amubomfeshe ukulemba ili lyashi lyapuutwamo.
Bushe Mumona Shani Abantu?
11. Bushe Abrahamu abako ino nshita nga amona shani abantu?
11 Ilelo, tulolenkene no bonaushi na bumbi—ubonaushi bwa buno bwikashi bubifi mu bushiku bukalamba ubwa kwa Yehova. (Luka 17:26-30; Abena Galatia 1:4; 2 Petro 3:10) Bushe Abrahamu abako ino nshita nga amona shani abantu ba muli cino calo cili mupepi no konaulwa? Afwile kuti ayangwa sana abashilati bomfwe “imbila nsuma iyi ya bufumu.” (Mateo 24:14) Abrahamu apaapaatile Lesa libili libili pa lwa balungami bali no kusangwa mu Sodomu. Bushe na ifwe twalyangwa abantu abengakaana imibele ya cino calo iciletekwa kuli Satana nga bapeelwe shuko lya kulapila no kubombela Lesa?—1 Yohane 5:19; Ukusokolola 18:2-4.
12. Mulandu nshi cayangukila ukulamona abantu filya Yona alebamona ilyo twakumana na bo mu butumikishi, kabili cinshi twingacita?
12 Caliba fye bwino ukufwaisha ukuti ububifi bupwe. (Habakuki 1:2, 3) Lelo, calyanguka ukukwata imibele Yona akwete, iya kukanayangwa abantu bengalapila. Ilingi takuba ukwangwa abantu nga twakumana na bashilefwaya ukumfwa, abakaanya, nelyo abakaluka ilyo twabatandalila pa mayanda no bukombe bwa Bufumu. Kuti twaleka ukwangwa balya Yehova acili alelonganika ukufuma muli buno bwikashi bubifi. (Abena Roma 2:4) Nga ca kuti ilyo twaiceeceeta twamona ukuti twalikwatako imibele Yona akwete pa kubala ku bena Ninebe, kuti twapepela ubwafwilisho ukuti tulemona abantu filya Yehova abamona.
13. Mulandu nshi twingasosela ati Yehova alyangwa abantu ilelo?
13 Yehova alyangwa balya abashilatendeka kumubombela, kabili alakutika ku kupaapaata kwa bantu bakwe abaipeela. (Mateo 10:11) Ku ca kumwenako, ‘akacita ubulungi kuli bene’ ukupitila mu kwasuka amapepo yabo. (Luka 18:7, 8) Kabili, Yehova akafishapo amalayo yakwe yonse no bufwayo bwakwe mu nshita yakwe. (Habakuki 2:3) Kabili akafumya no bubifi bonse pe sonde, nga filya fine aonawile Ninebe lintu abekashi ba uko bawilile mu bubifi na kabili.—Nahumu 3:5-7.
14. Cinshi tufwile ukulacita ilyo tulelolela ubushiku bukalamba ubwa kwa Yehova?
14 Ukufikila buno bwikashi bubifi bwafumishiwapo mu bushiku bukalamba ubwa kwa Yehova, bushe tukatwalilila ukulolela, ukuba abapamfiwa ukucita ukufwaya kwakwe? Tatwaishiba ifingi pa lwa bukulu bwa mulimo wa kushimikila uusheleko ilyo ubushiku wa kwa Yehova bushilaisa, lelo twaishiba ukuti imbila nsuma iyi ya Bufumu ikabilwa mwi sonde lyonse ukulingana na po Lesa alefwaya ikapelele ilyo impela tailaisa. Kabili tufwile ukwangwa “ifisuma” ifili no kuletwa ilyo Yehova aletwalilila ukwisusha ing’anda yakwe no bukata.—Hagai 2:7.
Ifyo Tumona Abantu Fimonekela mu fyo Tucita
15. Cinshi cingalenga twatesekesha umulimo wa kushimikila?
15 Napamo twikala ku ncende uko abantu bashifwaya ukubashimikila kabili te kuti tukuukile ukuli ukukabila kukalamba ukwa bakabila ba Bufumu. Tutile mu cifulo tubombela kuti mwasangwa abantu 10 ilyo impela tailaisa. Bushe tuyumfwa ukuti balya 10 balilinga ukubafwaya? Yesu ‘aikatilwe inkumbu’ amabumba “pantu bali abalulunkaniwa kabili abapaswa nge mpaanga ishabula kacema.” (Mateo 9:36) Pa kusambilila Baibolo no kubelenga ifipande fya Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni!, kuti twamona ifyo icalo cili mu mibele ya bulanda. Kabili ici kuti calenga twatesekesha ukukabila kwa kushimikila imbila nsuma. Kabili, ukubomfya impapulo sha Baibolo ishipayanishiwa ukupitila mu “musha wa cishinka kabili uwashilimuka” kuti kwatwafwa ukunashanasha abantu mu cifulo tubombela libili libili.—Mateo 24:45-47; 2 Timote 3:14-17.
16. Bushe kuti twawamyako shani ubutumikishi bwesu?
16 Ukwangwa abengankula ku bukombe bwa mweo ubwa Baibolo kutulenga ukutelula inshita tushimikilapo ne nshila tubomfya ku kulanshanya na bantu mu butumikishi bwesu. Bushe tusanga ukuti abengi tabasangwa pa mayanda ilyo tuli mu butumikishi? Nga e fyo, kuti twawamyako ubutumikishi bwesu ilyo tuleya mu kushimikila inshita shalekanalekana na ku ncende shalekanalekana. Abalondo baya mu kwipaya isabi ilyo beshibe ukuti kuti lyasangwa. Bushe na ifwe teti tucite fyo mu mulimo wesu uwa bulondo bwa ku mupashi? (Marko 1:16-18) Kuti twaesha ukushimikila icungulo no kubomfya foni, uko basuminisha ukucite fyo. Bamo basanga abantu bengashimikila pa fifulo bemika bamotoka, apo bakensha wa fimbayambaya batuushisha, apo banwesesha bamotoka amafuta na pa matuuka. Ukumona abantu filya Abrahamu alebamona kulamoneka na lintu twacita ubunte bwa mu lyashi.
17. Ni mu nshila nshi twingakoseleseshamo bamishonari na bambi abalebombela mu fyalo fimbi?
17 Abantu abengi bacili tabalaumfwa ubukombe bwa Bufumu. Ukulunda pa kushimikila kwesu, bushe kuti twayangwa aba bantu ukwabula no kukuukila kumbi? Bushe twalishibako bamishonari nelyo abatumikishi ba nshita yonse abalebombela ku fyalo fimbi? Nga kwaliba abo twaishiba kuti twabalembelako bakalata ku kubatasha pa mulimo wabo. Bushe ico kuti calanga shani ukuti twalyangwa abantu mu cinkumbawile? Bakalata besu aba kukoselesha no kutasha kuti bakosha bamishonari ukutwalilila ukubomba umulimo wabo, ne ci kuti calenga abantu abengi ukwishiba icine. (Abapingushi 11:40) Kuti twapepelako bamishonari no kupepela abalefwaya icine mu fyalo fimbi. (Abena Efese 6:18-20) Inshila imbi iya kulangilamo ukwangwako kucita imisangulo ku mulimo wa mwi sonde lyonse uwa Nte sha kwa Yehova.—2 Abena Korinti 8:13, 14; 9:6, 7.
Bushe Kuti Mwakuuka?
18. Finshi Abena Kristu bamo bacita ku kutwala pa ntanshi ifya Bufumu mu calo bekala?
18 Abakuukila ku ncende kwaba ukukabila kukalamba ukwa bakabila ba Bufumu balipaalwa pa kuipusula. Lelo ilyo bali mu calo cabo cine, Inte sha kwa Yehova bambi balisambilila ululimi lumbi pa kuti bafwe lwa ku mupashi abantu bakuukila mu calo cabo. Imilimo ya musango uyu yalileta ifisuma icine cine. Ku ca kumwenako, baNte 7 abaleafwa abena China mu musumba wa Texas, U.S.A., bakwete abantu 114 abasangilwe ku Umulalilo wa kwa Shikulu mu 2001. Abaleafwa amabumba ya musango yu basanga ukuti amabala yabo nayapya ku kulobolola.—Mateo 9:37, 38.
19. Cinshi cawama ukucita nga muletontonkanya pa kukuukila ku calo cimbi ku kutwala pa ntanshi umulimo wa kushimikila pa Bufumu kulya?
19 Napamo imwe no lupwa lwenu muyumfwa ukutila kuti mwakuukila ukuli ukukabila kukalamba ukwa bakabila ba Bufumu. Kwena, ica kubalilapo ca kuti, cisuma ‘ukwikala pa nshi no kupenda ishingapooswapo.’ (Luka 14:28) Kuti cawama ukucite co maka maka nga umuntu alefwaya ukukuukila ku calo cimbi. Onse uuletontonkanya pa kukuuka kuti cawama aipusha ifi fipusho: ‘Bushe kuti nakumanisha ukusakamana ulupwa lwandi? Bushe kuti napoka icitupa ca kunsuminisha ukwikala muli cilya calo? Bushe kale kale ndalanda ululimi lwa muli cilya calo, nelyo ndefwaya ukusambilila? Bushe nalitontonkanya pa miceele ne ntambi shaba muli cilya calo? Bushe kuti naba ‘ica kukoselesha’ ku basumina banandi, ukukanabe cisendo kuli bena? (Abena Kolose 4:10, 11) Pa kwishiba ifyo ukukabila kuli mu calo mulefwaya ukukuukila, lyonse cilawama ukulembela iofeshi lya Nte sha kwa Yehova ilileangalila umulimo wa kushimikila muli iyo ncende.a
20. Bushe Umwina Kristu wacaice umo aibikilisheko shani ku kunonsha abasumina banankwe na bashasumina mu calo cimbi?
20 Umwina Kristu umo uwabombako mu makuule ya Mayanda ya Bufumu mu Japan aumfwile ukuti kwali ukukabila kwa bakabomba baishiba imilimo, ku kukuula icifulo ca kupepelamo mu Paraguay. Apo ali mushimbe kabili umulumendo, akuukile kuli cilya calo kabili abombele pa myeshi 8 nga kabomba umo fye mpo uwa nshita yonse pali bulya bukuule. Ilyo ali kulya, asambilile ukulanda iciSpanish kabili aletungulula amasambililo ya Baibolo aya pa ng’anda. Alimwene ukukabila kwa bakabila ba Bufumu muli cilya calo. Nangu ca kuti alibwelele ku Japan, bwangu bwangu abwekelemo ku Paraguay no kwafwa ukulonganika abantu muli ilya ine Ng’anda ya Bufumu.
21. Cinshi tufwile ukwangwa sana kabili tufwile ukulamona shani abantu ilyo tulelolela ubushiku bukalamba ubwa kwa Yehova?
21 Lesa akashininkisha ukuti umulimo wa kushimikila wabombwa mu kukumanina, mu kumfwana no bufwayo bwakwe. Ilelo, alekalakasha ukulobolola kwa kulekelesha ukwa ku mupashi. (Esaya 60:22) Ilyo tulelolela ubushiku bwa kwa Yehova, natube abapimpa mu mulimo wa kulobolola no kumona abantu filya Lesa wa kutemwa abamona.
[Futunoti]
a Inshita shimo te cisuma ukukuuka mwe bene ukuya ku calo uko umulimo wa kushimikila wabindwa nelyo ukuleshiwa. Ukucite fyo kuti kwaleta mafya pali bakasabankanya ba Bufumu abalebomba mu kucenjela muli iyo ncende.
Bushe Muleibukisha?
• Ilyo tulelolela ubushiku bwa kwa Yehova, tufwile ukumona shani abantu?
• Bushe Abrahamu alemona shani abalungami abo napamo abaikele mu Sodomu?
• Bushe Yona amwene shani abena Ninebe balapiile?
• Bushe kuti twalanga shani ukuti tumona abantu abashilati bomfwe imbila nsuma filya Yehova abamona?
[Icikope pe bula 16]
Abrahamu alemona abantu filya Yehova abamona
[Icikope pe bula 17]
Yona atendeke ukumona abena Ninebe balapiile filya Yehova alebamona
[Ifikope pe bula 18]
Ukwangwa abantu kutulenga ukulashimikila imbila nsuma pa nshita shalekanalekana kabili mu nshila shalekanalekana