Bushe Kuti Mwailingila Inshita Yenu iya ku Ntanshi?
BUSHE inshita yesu iya ku ntanshi yalilingilwa kabela? Bushe ifyo tusalapo ukucita cila bushiku tafikuma ifikatucitikila ku ntanshi?
Tutile umuntu alailingila ifikacitika ku ntanshi. Batini, bushe umuntu uuli onse kuti bamulingila kabela ukuti akalabomba iyi ncito nelyo ukuti akashingamwa ne yi milimo? Kabili bushe Lesa kuti afishapo shani ubufwayo bwakwe pali lino isonde nga ca kuti abantu abene bali abantungwa ukuisalila ifyo inshita yabo iya ku ntanshi ikaba? Baibolo ilasuka aya mepusho bwino bwino.
Bushe Ukulingila Kabela no Kuisalila Fyalilungama?
Tontonkanyeni pa fyo Yehova Lesa atupanga. Baibolo itila: “Lesa alengele umuntu mu cata cakwe, mu cata ca kwa Lesa e mo amulengele; umwaume no mwanakashi e fyo abalengele.” (Ukutendeka 1:27) Apo twapangwa mu cipasho ca kwa Lesa, twaliba na maka ya kupashanya imibele yakwe, pamo ngo kutemwa, ubupingushi, amano, na maka. Na kabili Lesa alitupeela ica bupe ca kuisalila, nelyo ubuntungwa bwa kusalapo ico tulefwaya ukucita. Ici e calenga tupusaneko ku fibumbwa fyakwe ifya pano isonde. Kuti twasalapo ukukonka ubutungulushi busuma ubwa kwa Lesa nelyo iyo. E mulandu wine kasesema Mose asosele ati: “Nalenga umuulu ne calo ukube nte pali imwe lelo, ukuti nimbika ku cinso cenu umweo ne mfwa, ipaalo ne citiipu: e ico saleni umweo, ku kuleka mube no mweo, imwe no bufyashi bwenu, ku kutemwa Yehova Lesa wenu, ku kuumfwa kwi shiwi lyakwe, no kulambatila kuli wene.”—Amalango 30:19, 20.
Lelo, ica bupe ca kuisalila ifyo tulefwaya ukucita tacalola mu kuti twaliba abantungwa umupwilapo. Tacitulubula ku kukonka amafunde ya mu bubumbo na ya mibele isuma ayo Lesa abikako pa kuti pabe umutende no kushikatala pa fibumbwa fyonse. Alibikileko aya mafunde pa kuti tulenonkelamo, kabili kuti twaba mu busanso bwabipisha nga tatuyakonkele. Elenganyeni ifyo cingaba nga ca kuti twasuula ifunde lya gravity (amaka yatintila pa nshi) no kutoloka ku cimuti icalepa nga nshi!—Abena Galatia 6:7.
Ukuisalila na ko kwalitupeela amaka ya kwishiba umwa kupelela ayo ifibumbwa fimbi ifishi-isalila fishakwata. Kalemba Corliss Lamont aipwishe ati: “Nga ca kuti twasumina . . . ukutila ifyo abantu basalapo ukucita fyalilingilwa kabela, cinshi tutontonkanishisha ukuti bafwile ukuba ne mibele isuma, kabili cinshi tubakandila nga balufyanya”? Nga fyalilingilwa kabela teti tulecite fi. Inama ishitungululwa fye no mununsha tashipeelwa mulandu pa fyo shicita, nangu fye ni bakompyuta tabapeelwa mulandu ilyo bacita ifyo bapangilwa ukucita. Kanshi ukuisalila kulalenga twashingamwa sana ne fyo tucita kabili kulalenga twalubulula no kulubulula pa fyo tucita.
Mwandini teti tutile Yehova Lesa ni Lesa wa kutemwa no bupingushi nga ca kuti alilingile kabela ifyo tukacita ilyo tushilafyalwa e lyo aisatulubulwisha pa mulandu wa kucita ifyo alingile kabela! Lelo, te fyo acita pantu “Lesa kutemwa,” kabili “imibele yakwe yonse bupingushi.” (1 Yohane 4:8; Amalango 32:4) Lesa tatupeele fyonse fibili amaka ya kuisalila e lyo pa nshita imo ine ‘asalila limo abo akapususha na bo akalungulusha,’ nge fyo abasumina mu kulingila kabela batunga. Kanshi ifi atupeela amaka ya kuisalila cilangililo ca ukuti talingila kabela ifikatucitikila.
Baibolo ilalangilila fye bwino bwino ukuti ifyo tusalapo ukucita filaalula inshita yesu iya ku ntanshi. Ku ca kumwenako, Lesa eba incitatubi ukuti: “Shi bweleni umuntu onse mu mibele yakwe ibi na mu bubi bwa micitile yenu . . . e lyo nshakamuletele ububi.” (Yeremia 25:5, 6) Ukusose fyo teti kulolemo nga ca kuti Lesa alilingila kabela inshita ya ku ntanshi iya muntu onse. Na kabili, Icebo ca kwa Lesa citila: “E ico, lapileni, kabili pilibukeni pa kuti imembu shenu shifuutwe, ukuti kwise inshita sha kupuupuutulwa ukufuma ku cinso ca kwa Yehova.” (Imilimo 3:19) Bushe Yehova kuti acincisha shani abantu ukulapila no kupilibuka nga ca kuti alishibe kale ukutila tapali ico bengacita pa kuti ifintu fikabawamine ku ntanshi?
Amalembo yalangilila ukuti Lesa alilaalika bamo ukuya ku muulu ku kube shamfumu pamo na Yesu Kristu. (Mateo 22:14; Luka 12:32) Na lyo line, Baibolo itila kuti bapusa ili shuko nga ca kuti tabashipikishe ukufika ku mpela. (Ukusokolola 2:10) Cinshi Lesa engabalaalikila nga ca kuti kale kale alipingulapo ukuti tabakasalwe? Na kabili tontonkanyeni pa mashiwi ya mutumwa Paulo ayo alembeele abasumina banankwe. Alembele ati: “Nga tulacita ulubembu ku mufulo pa numa ya kupokelela ukwishiba icine bwino bwino, ninshi takwashala kabili ilambo nangu limo ilya pa membu.” (AbaHebere 10:26) Ukusoka kwa musango uyu kuti kwaba kwa fye nga ca kuti Lesa alilingile kabela inshita yabo iya ku ntanshi. Lelo bamo batunga ukuti Baibolo itila Lesa alilingila kabela inshita ya ku ntanshi iya bantu bamo abakalateka na Yesu Kristu.
Bushe Asalile Kabela Abantu Umo Umo Nelyo Ibumba?
Umutumwa Paulo alembele ati: “[Lesa] alitupaala ne paalo lya bumupashi lyonse mu mekalo ya mu muulu muli Kristu, nga filya atusalile muli wene ilyo icalo tacilapampamikwa . . . Pantu atulingiile kabeela ku kuba abana bakwe muli Yesu Kristu.” (Abena Efese 1:3-5) Cinshi Lesa alingile kabela, kabili ni mwi mwalola amashiwi yatila atusalile “ilyo icalo tacilapampamikwa”?
Abena Efese 1:3-5 balangilila ukuti Lesa alisala bamo abatuntuka ku muntu wa kubalilapo Adamu, ukuti bakateke na Kristu mu muulu. (Abena Roma 8:14-17, 28-30; Ukusokolola 5:9, 10) Lelo, ukutunga ukuti Yehova Lesa alingile kabela abantu bamo bamo ku kuteka pamo na Kristu imyaka iingi nga nshi ilyo bashilafyalwa kulapusana ne cishinka ca kuti abantu bapangilwe na maka ya kuisalila. Ico Lesa alingile kabela libumba lya bantu, te bantu umo umo.
Ku kulangilila: Tutile ubuteko bwasalapo ukubikako akabungwe kamo. Bwalandila limo umulimo akabungwe kakalabomba, amaka kakakwata, no bwingi bwa bantu bakabamo. Aka kabungwe katendeka no kubomba ninshi ubuteko bwalisosa kale ukuti kakabako, kabili aba muli aka kabungwe basosa abati: “Imyake ingi iyapita, ubuteko bwalisosele kabela umulimo tukalabomba. Nomba twatendeka ukubomba umulimo twapeelwe.” Bushe kuti mwatila imyake ingi iyapita ubuteko bwalisalile kabela umuntu umo umo uukaba muli aka kabungwe? Teti musose ifyo. Cimo cine ne fyo Yehova acitile. Alisosele kabela ukuti akabikako ibumba ilikapwisha ubwafya bwalekanalekana ubwaletwako no lubembu lwa kwa Adamu. Alingile kabela ibumba lya bantu abakabomba uyu mulimo, te muntu umo umo. Bena bali no kusalwa pa numa, kabili ifyo bakasalapo ukucita mu mikalile yabo e fikalenga ukuti bakasuminishiwe ukuba muli ili bumba nelyo iyo.
Calo nshi umutumwa Paulo aletontonkanyapo ilyo atile: “[Lesa] atusalile muli wene ilyo icalo tacilapampamikwa”? Icalo ico umutumwa Paulo alelandapo te calo ico Lesa atendeke ilyo abumbile Adamu na Efa. Cilya calo ‘caliweme,’ tamwali ulubembu no kubola. (Ukutendeka 1:31) Tacalekabila “ukulubulwa” ku lubembu.—Abena Efese 1:7.
Icalo ico Paulo alelandapo ni cilya caishilebako ilyo Adamu na Efa bapondweke mu Edeni—icalo icapuseneko sana ku co Yehova afwaile pa kubala. Cali calo icatendeke ilyo Adamu na Efa bakwete abana. Cilya calo caiswilemo abantu abanunuka kuli Lesa kabili abali mu busha bwa lubembu no kubola. Cali calo ca bantu abengalubulwa, abapuseneko kuli Adamu na Efa ababembukile ku mufulo.—Abena Roma 5:12; 8:18-21.
Palya pene Yehova Lesa ali na maka ya kupwisha ubwafya bwaishileko pa mulandu wa bucipondoka bwa mu Edeni. Ilyo cakabilwe, alingile kabela ibumba—e kutila Ubufumu bwa buMesia ubwaba mu maka ya kwa Yesu Kristu—ubo akabomfya ku kulubula abantunse ku lubembu lwa kwa Adamu. (Mateo 6:10) Lesa acitile ifi “ilyo icalo [ica bantunse abengalubulwa] tacilapampamikwa,” e kutila ilyo bacipondoka Adamu na Efa tabalakwata abana.
Ilingi line pa kuti abantu bapwishishishe ifyo balefwaya ukucita, bakabila ukuba na mapange. Ukulingila libela kwalola mu kuti Lesa afwile ukuba na mapange ya bubumbo bonse ayalingilwa kabela. Roy Weatherford alembele ati: “Abasambilila amano ya buntunse abengi bamona kwati conse icishingalondololwa bwino mu kulungatika teti cumfwane na bumulopwe bwa kwa Lesa.” Bushe cine cine Lesa akabila ukwelenganishisha libela fyonse ifikacitika ilyo kucili inshita?
Apo Yehova alikwatisha amaka na mano ayapulishamo, kuti apwisha mu nshila isuma ubwafya ubuli bonse ubwingesako mu kupumikisha nelyo fyonse ifingacitika ilyo abantunse balebomfya amaka yabo aya kuisalila. (Esaya 40:25, 26; Abena Roma 11:33) Kuti acite fi palya pene fye kabili ukwabula no kuti elenganyepo. Ukupusanako na bantu bashapwililika ababa na maka yapelebela, Lesa Wa maka yonse takabila ukwelenganya amapange ayalondolola inshita ya ku ntanshi iya muntu onse pa calo. (Amapinda 19:21) Mu maBaibolo yalekanalekana ayengi, pa Abena Efese 3:11 paba amashiwi yatila “umwabela ubufwayo,” ukucila ukutila umwabela amapange.
Ifyo Mwingalula Inshita Yenu iya ku Ntanshi
Lesa aliba ne fyo afwaya ukucita kwi sonde lino, kabili ubo bufwayo bwalilingilwa kabela. Ukusokolola 21:3, 4 kutila: “Moneni! Ihema lya kwa Lesa lili pamo na bantunse, kabili akekala pamo na bo, kabili bakaba abantu bakwe. Na Lesa umwine akaba pamo na bo. Kabili akafuuta ifilamba fyonse ku menso yabo, ne mfwa tayakabeko kabili iyo, nangu kuloosha nangu kukuuta nangu kukalipwa tafyakabeko kabili iyo. Ifya ntanshi nafiya.” Ca cine, isonde lino likaba paradaise, nge fyo Yehova alefwaya pa kubala. (Ukutendeka 1:27, 28) Nomba, bushe mukabamo? Ifyo musalapo ukucita pali nomba e fikapima nampo nga mukabamo nelyo iyo. Yehova talingila kabela inshita yenu iya ku ntanshi.
Ilambo lya cilubula ilya Mwana wa kwa Lesa, Yesu Kristu, lilenga uuli onse uumutetekela ukuba no bumi bwa muyayaya. (Yohane 3:16, 17; Imilimo 10:34, 35) Baibolo itila: “Uutetekelo Mwana aba no bumi bwa muyayaya; uushumfwila Mwana takamone ubumi.” (Yohane 3:36) Kuti mwasalapo ubumi nga ca kuti mwaishiba Lesa, Umwana wakwe, no bufwayo Bwakwe ukupitila mu kusambilila Baibolo no kucita ifyo mulesambilila. Umuntu uulecita ifintu ukulingana na mano ya cine ayaba mu Cebo ca kwa Lesa alashininkisha ukuti “akekalo mutelelwe, akekale cibote ukubulwo mwenso wa bubi.”—Amapinda 1:20, 33.
[Ifikope pe bula 5]
Ukupusanako ne nama, abantu balalubulwilapo pa fyo bacita
[Abatusuminishe]
Kapumpe: Icikope ca ba: Cortesía de GREFA