Aba Maka te Mulandu ne fya Kunaka

UBUNAKE ubo mwingakwata kuti bwacilamo. Kuti bwaba kwati munsundu uulimbile mu mubili. Limo kuti mulemona kwati te kuti mubupwishe, nelyo nga mwailinganya kuli bambi kuti mulemona kwati bena balipo bwino ukumucila. Nangu limbi mulalwalilila ica kuti na maka tamukwata kabili mwenda fye bulanda bulanda. Lelo te mulandu ne calenga ayo mafya, nalimo mumona kwati calipwa fye tayakabale ayapwa. Limbi kuti mwaumfwa nge fyaumfwile Yobo, uwasosele kuli Lesa ukuti: “Nga mwambika mwansungila ku Mbo, nga mwambelamika, kukasuke akupito bukali bwenu, nga mwambikile cipope, no kunjibukisha!”—Yobo 14:13.

Bushe kuti mwacita shani pa kutila muleke ukusakamikwa sana? Mufwile ukuleka ukutontonkanya pa mafya mulepitamo, nangu ca kutila ukucita ifi kwalyafya. Ica kumwenako fye, kuti mwatontonkanya pa fipusho Yehova aipwishe umubomfi wakwe Yobo, ifitila: “Wali kwi ilyo nashimpile icalo? Njeba, nga waishibo mucetekanya. Nani abikile umulingo wa ciko, apo waishiba? Nani atampilepo umwando wa kulingila?” (Yobo 38:4, 5) Nga muletontonkanya pali ifi fipusho, nalimo mukamona ukuti Yehova wa mano icine cine kabili wa maka nga nshi. Kwaliba icalenga ukuti asuminishe ifyabipa ukulacitika ukufika na ino nshita.

“Umuunga mu Mubili”

Umubomfi wa cishinka na umbi aebele Yehova ukuti amufumye “umuunga mu mubili,” e kutila ubwafya akwete. Umutumwa Paulo apapaatile Lesa imiku itatu ukuti afumyepo ubwafya akwete. Nangu cingati tatwaishiba ubwafya Paulo akwete, apo bwali ngo muunga mu mubili, limbi bwalengele ukuti Paulo elaba ne nsansa ilyo alebombela Yehova. Paulo atile ukushipikisha ubu bwafya kwali kwati kumutobaula amapi. Yehova amwaswike ukuti: “Icikuuku candi ica bupe fye cakumana kuli iwe; pantu mu kunaka e mo amaka yandi yalelengwo kufikapo.” Yehova tafumishe ulya muunga mu mubili wa kwa Paulo. Paulo alitwalilile ukushipikisha, kabili atile: “Ilyo ndi uwanaka, e lyo mba na maka.” (2 Kor. 12:7-10) Bushe aloseshe mwi?

Ca cine ukuti ubwafya Paulo akwete tabwapwile mu cipesha amano. Na lyo line, alitwalilile ukubomba imilimo yacindama iyo Yehova amupeele. Paulo ashintilile pali Yehova kabili lyonse alepepa ukuti alemwafwa. (Fil. 4:6, 7) Ilyo ali mupepi no kupwisha umulimo Lesa amupeele ukubomba pano calo, Paulo atile: “Nindwa ubulwi busuma, nimbutuka ulubilo ukufika na ku mpela, nimbake citetekelo.”—2 Tim. 4:7.

Nangu cingati abantu abashapwililika balalufyanya kabili balakwata amafya, Yehova alababomfya ukufikilisha ukufwaya kwakwe. Lelo, batasha Yehova pa milimo babomba pantu e ubatungulula no kubapeela amano pa kuti baleshipikisha amafya no kutwalilila ukulasekelela ilyo balemubombela. Ca cine, Yehova kuti abomfya abantu abashapwililika ukubomba imilimo iikalamba sana te mulandu no kuti balalufyanya.

Paulo alilandile umulandu Lesa ashafumishe umuunga uwali mu mubili wakwe, atile: “Ukuti ni-isansabika ukucilamo.” (2 Kor. 12:7) “Umuunga” uo Paulo akwete walemucinkulako ukuti ali uwapelebela kabili walengele ukuti atwalilile ukuba uwaicefya. Na kuba, ifi fine e fyo na Yesu asosele, atile: “Onse uuisansabika akaceefiwa, na onse uuiceefya akasansabikwa.” (Mat. 23:12) Amesho kuti yalenga ababomfi ba kwa Lesa ukuba abaicefya kabili kuti yabafwa no kwishiba ukuti pa kushipikisha bafwile ukushintilila pali Yehova. E ico, nabo kuti ‘baitakishisha muli Yehova,’ nga filya fine Paulo acitile.—1 Kor. 1:31.

Ubunake ubo Tushaishiba Ukuti Twalikwata

Bamo balikwata ubunake ubo na bene bashaishiba nelyo tabafwaya ukusumina ukuti balikwata. Ica kumwenako fye, umuntu kuti aicetekela sana, e kutila, kuti ashintilila fye pa mano yakwe umwine. (1 Kor. 10:12) Ubunake bumbi ubo fwe bantu bashapwililika twakwata bwa kufwaya ukulumbuka.

Yoabu, uwali umukalamba wa bashilika ba Mfumu Davidi, ali uwashipa, ali na mano ya kupingula bwino ifintu na ya kupwisha amafya. Lelo alicitile ifyabipa nga nshi ifyalangile ukuti ali uwa cilumba kabili alefwaisha ukulumbuka. Yoabu aipeye abakalamba ba bashilika babili. Pa kubala, alilandwile lintu aipeye Abnere. Pa numa, aipeye ndume nankwe Amasa. Acitile kwati alefwaya ukumuposha kabili aikete ku mwefu wa kwa Amasa ukubomfya ukuboko kwakwe ukwa ku kulyo kwati nalimo alefwaya ukumutomona lyena abuulile ulupanga ku kuboko kwa ku kuso no kumwipaya. (2 Sam. 17:25; 20:8-10) Amasa e o bapyanike pa cifulo Yoabu alipo. Ici calengele ukuti Yoabu epaye Amasa, pantu alemona kwati nga amwipaya bakamubwesesha pa cifulo bamufumishepo. Ici cilelanga fye ukuti Yoabu alikwete amapange yabipa kabili alefwaya ukulumbuka. Ifyo acitile fyalibipile nga nshi lelo ena taumfwile no bubi pa fyo acitile. Ilyo Imfumu Davidi yali mupepi no kufwa, yaebele umwana wakwe Solomone ukuti akakande Yoabu pa mulandu wa fyabipa ifyo acitile.—1 Isha. 2:5, 6, 29-35.

Tatufwile ukucita ifyabipa ifyo imitima yesu ifwaya; kuti twacimfya amatontonkanyo yabipa. Ico tufwile ukubalilapo ukucita, kwishiba ubunake tukwete. Nga twaishiba ubunake tukwete, e lyo twingatendeka ukwesha na maka ukuti tubupwishe. Tulingile ukulapepa kuli Yehova lyonse, ukumulomba ukuti atwafwe ukupwisha ubunake tukwete, no kulabelenga Icebo cakwe pa kuti twingeshiba ifyo twingapwisha amatontonkanyo yabipa. (Heb. 4:12) Tufwile ukutwalilila ukulaesha na maka ukupwisha ubunake twakwata kabili nga ca kuti tabupwile apo pene tatufwile ukufuupuka. Apo tatwapwililika, nalimo twakulatwalilila fye ukulwisha amatontonkanyo yabipa. Ifi fine e fyo na Paulo alepitamo pantu atile: “Ico mfwaya, cena nshicita; lelo ico napata e co ncita.” Nomba nge fyo mwaishiba, Paulo tanakiile ku kucita icabipa, talemona kwati ubunake akwete bwalicililemo ica kutila te kuti abupwishe. Lelo, alitwalilile ukulwisha ubunake akwete, ashintilile pa kwafwa kwa kwa Lesa ukupitila muli Yesu Kristu. (Rom. 7:15-25) Muli kalata imbi, Paulo atile: “Ntuutaula umubili wandi no kuuteeko busha, epali, ilyo nashimikila kuli bambi, nabo wakaanwa ne mwine.”—1 Kor. 9:27.

Abantu balitemwa sana ukuilungamika. Kuti twaleka ukuilungamika nga ca kuti twalamona ifintu nge fyo Yehova afimona, e kutila, ukulacita filya Paulo akonkomeshe Abena Kristu ukuti: “Patisheni icabipa, lambatileni ku cisuma.” (Rom. 12:9) Ilyo tuleesha na maka ukupwisha ubunake, tulingile ukuba no mupampamina kabili tufwile ukulaisalapula. Davidi apepele kuli Yehova ukuti: “Lenguleni imfyo shandi no mutima wandi.” (Amalu. 26:2) Alishibe ukuti Lesa kuti aishiba bwino bwino ifyaba mu mitima yesu kabili kuti atwafwa ukupwisha ubunake. Nga tuleumfwila ukufunda uko Yehova atupeela ukupitila mu Cebo cakwe na mu mupashi wakwe uwa mushilo, kuti twapwisha ubunake bwesu.

Bamo balikwata amafya ayo bamona kwati teti bapwishe abene beka. Baeluda ba mu cilonganino e bengabafwa no kubakoselesha. (Esa. 32:1, 2) Lelo tatulingile ukwenekela ukuti ubwafya bukapwa. Amafya yamo te kuti tuyapwishe muli buno bwikashi. Na lyo line, abengi balashipikisha amafya bapitamo, kabili ici calenga ukuti baleba ne nsansa.

Yehova Akulatwafwa

Te mulandu no bucushi ubo twingalapitamo muli ino nshita yayafya, twalicetekela ukuti Yehova akulatutungulula no kutukosha. Baibolo itucincisha ukuti: “E ico, iceefyeni mwi samba lya kuboko kwa maka ukwa kwa Lesa, ukuti amusansabike mu nshita yalinga; ilyo mulepoosa amasakamika yenu yonse pali wene, pantu asakamana imwe.”—1 Pet. 5:6, 7.

Ilyo baKathy, ababomba pa musambo pa myaka iingi, baishibe ukuti abalume balilwele ubulwele bwa Alzheimer, bamwene kwati ubwafya bwabakulila ica kuti teti bashipikishe. Cila bushiku balepepa kuli Yehova no kulapaapata ukuti abapeele amano na maka ya kushipikisha. Ilyo ubulwele bwaleya bulekoselako, bamunyina balisambilile ifya kutensha abalwala ubu bulwele kabili bankashi balekoselesha baKathy. Yehova abomfeshe na ba bwananyina pa kwasuka ipepo lya baKathy kabili balikwanishe ukusakamana abalume babo mpaka na lintu bafwile pa numa ya myaka 11. BaKathy batila: “Nalelukusha ifilamba pa kutasha Yehova ukufuma pa nshi ya mutima pa fyo angafwile ukushipa ilyo naletensha abalume bandi. Nshaishibe ukutila kuti nakwanisha ukubasakamana pa myaka iingi pantu nalenaka sana!”

Ifyo Twingapwisha Ubunake ubo Tushaishiba Ukuti Twalikwata

Limo ukukanapwililika kwesu kuti kwalenga tulemona kwati tatulingile ukuba ababomfi ba kwa Lesa. Ici nalimo kuti calenga twalatontonkanya ukuti Yehova te kuti asuke amapepo ayo twingapepa ilyo tuli na mafya. Kanshi kuti cawama ukutontonkanya pa fyo Davidi asosele ilyo aumfwile ubulanda sana pa lubembu acitile na Batisheba, atile: “Umutima uwalopota uwafunshika tamwakausuule, mwe Lesa.” (Amalu. 51:17) Apo Davidi alilapiile ukufuma pa nshi ya mutima, alishibe ukutila kuti apepa kuli Lesa kabili kuti amubelela uluse. Yesu alapashanya imibele ya kwa Yehova. Mateo asosele ukuti amashiwi Esaya asobele yafikilishiwe muli Yesu, ayatila: “Takafune itete ilyafwantika, kabili iciku icilefuuke cushi takacishimye.” (Mat. 12:20; Esa. 42:3) Ilyo ali pano isonde, Yesu ali ne nkumbu ku balanda na ku banyanyantilwa. Yesu talundilepo amafya ya bantu abalecula kwati ni filya umuntu engashimya iciku icili mupepi no kushima. Lelo alebasakamana no kubafwa kwati ni filya umuntu engabika amafuta mu nyali pa kuti itwalilile ukwaka, pantu alebafwa ukwishiba ukuti Lesa alishibe amafya balepitamo. Ifi fine e fyo Yesu alecita ilyo ali pano calo. Bushe tamulesumina ukuti na ino ine nshita e fyo Yesu aba kabili alamulangulukilako pa fya kunaka fyenu? Pa AbaHebere 4:15 patila Yesu ‘alalangulukilako ifya kunakuka fyesu.’

Ilyo Paulo alelanda pa ‘muunga uwali mu mubili’ wakwe, alilwike ukuti amaka ya kwa Kristu yali kwati ‘lihema’ pali ena. (2 Kor. 12:7-9) Lesa alemucingilila ukupitila muli Kristu nga filya fine ihema licingilila umuntu ku mfula nelyo ku kasuba. Nge fyo Paulo acitile, na ifwe tatufwile ukuleka ifya kunaka fyesu na mafya ukutufuupula. Pa kutwalilila ukuba ifibusa fisuma na Yehova, tufwile ukulacita fyonse ifyo Yehova aletweba ukupitila mu cilonganino cakwe. Tufwile ukwesha apapela amaka yesu lyena no kushintilila pali Yehova ukuti akulatutungulula muli fyonse ifyo tulecita. Nga twamona ifyo amaka ya kwa Lesa yatwafwa ukucimfya ifya kunaka fyesu, na ifwe kuti twasosa nga filya Paulo asosele ukuti: “Ilyo ndi uwanaka, e lyo mba na maka.”—2 Kor. 12:10.

[Icikope pe bula 3]

Lyonse Paulo alepepa kuli Yehova ukuti amwafwe ukubomba bwino umulimo amupeele

[Icikope pe bula 5]

Imfumu Davidi yapeele Yoabu umulimo wa kulaangalila abashilika

[Icikope pe bula 5]

Yoabu alipeye Amasa uo bapyanike pa cifulo cakwe

[Icikope pe bula 6]

Baeluda balatulanga ifyo Baibolo ilanda ifingatwafwa ukushipikisha ilyo tuli na mafya