Yehova Takashe Aba Cishinka Bakwe

“[Yehova] takashe aba cishinka bakwe. Bakacingililwa umuyayaya.”—AMALU. 37:28.

1, 2. (a) Finshi fyacitike mu myaka ya ba 900 B.C.E. ifyali fya kwesha ababomfi ba kwa Lesa pa kuti baleke ukuba ne cishinka? (b) Finshi fitatu ifyacitike umo Yehova acingilile aba cishinka bakwe?

NI MU myaka ya ba 900, B.C.E. kabili ni nshita ya kuti ababomfi ba kwa Lesa basalepo ica kucita. Kwempe fye nga kwali inkondo ya bena Israele beka beka, lelo inkondo taibuukile pa mulandu wa kuti baleka imikowa yali ku kapinda ka ku kuso ukwali icimfundawila ukukwatako ubuntungwa eyefilya. Bwangu bwangu imfumu ipya Yeroboamu yapanga imipepele yasuminishiwa no Buteko pa kuti ikwate amaka yonse. Yaeba abantu yaleteka ukuti bali no kuba fye aba cishinka kuli yena epela. Cinshi ababomfi ba kwa Yehova aba cishinka bali no kucita? Bushe bali no kukonkanyapo na bucishinka kuli Lesa uo balepepa? Abengi bakonkanyapo ukuba aba cishinka, kabili Yehova abacingilila ilyo baletwalilila ukuba aba kaele.—1 Isha. 12:1-33; 2 Imila. 11:13, 14.

² Na lelo line, kulaba ifya kwesha ababomfi ba kwa Lesa pa kuti baleke ukuba ne cishinka. Baibolo ilatusoka aiti: “Beni abalola, cenjeleni. Umulwani wenu, Satana Kaseebanya, endauka nge nkalamo iilebuluma, iilefwaya untu ingalya.” Bushe kuti ‘twamukaanya, no kuba abakosa ndi mu citetekelo’? (1 Pet. 5:8, 9) Natulande pali fimo fimo ifyacitike ilyo balebika Imfumu Yeroboamu pa bufumu mu 997 B.C.E. no kumona ifyo twingasambililako. Muli shilya inshiku sha-afya, ababomfi ba kwa Yehova aba cishinka balebacusha. Ilyo balebomba imilimo yabo iya-afya, kwali no busangu. Nangu cali ifi, Yehova tashile aba cishinka bakwe, kabili na lelo line takabashe iyo.—Amalu. 37:28.

Ilyo Balebacusha

3. Cinshi calengele ukuti mu kuteka kwa Mfumu Davidi mwiba ukucusha abantu?

³ Natutale tulande pa fyacitike pa kuti Yeroboamu abe imfumu. Ilembo lya Amapinda 29:2 litila: “Umubifi onse nga ateka, abantu balateta.” Ilyo Imfumu Davidi iya Israele yaleteka, abantu tabaleteta iyo. Davidi tali uwapwililika lelo ali uwa cishinka kuli Lesa kabili alimutetekele. Ilyo Davidi aleteka talecusha abantu. Yehova apangile icipangano na Davidi, kabili atile: “Ing’anda yobe no bufumu bobe fikatwalilila umuyayaya; icipuna cobe ica bufumu cikapampamikwa umuyayaya.”—2 Sam. 7:16.

4. Bushe amapaalo yali mu kuteka kwa kwa Solomone yali no kutwalilila fye nga ca kuti bacita finshi?

⁴ Ilyo Solomone umwana wa kwa Davidi atendeke ukuteka, kwali umutende sana no busambashi pa kubala, ica kuti ukuteka kwakwe kwali cinshingwa ca Kuteka kwa kwa Kristu Yesu Ukwa Myaka 1,000 ukuleisa. (Amalu. 72:1, 17) Tapali umukowa nangu umo pa mikowa ya bena Israele 12 uwaletontonkanya pa lwa kupondoka. Lelo, amapaalo ayo Solomone na bantu bakwe bakwete yali no kutwalilila fye nga balecita ifintu fimo. Yehova aebele Solomone ati: “Nga wakulaenda mu fipope fyandi no kulakonka ubupingushi bwandi no kusunga amafunde yandi yonse pa kwenda muli yena, na ine ninshi nkafikilisha amashiwi ayo naebele Davidi wiso; kabili nkekala mu kati ka bana ba kwa Israele, kabili nshakashe abantu bandi abena Israele.”—1 Isha. 6:11-13.

5, 6. Cinshi cacitike ilyo Solomone abulilwe icishinka kuli Lesa?

⁵ Ilyo Solomone akotele, apondokele Yehova kabili aitumpile mu kupepa kwa bufi. (1 Isha. 11:4-6) Mu kuya kwa nshita, Solomone alekele ukumfwila amafunde ya kwa Yehova kabili atampile ukucusha sana abantu. Alebacusha ica kuti ilyo afwile, abantu baile ku mwana wakwe uwamupyene, Rehoboamu, no kuilishanya ukuti ena abaleteleko icisansamushi. (1 Isha. 12:4) Bushe Yehova acitile shani ilyo Solomone apondweke?

⁶ Baibolo itila: “Yehova afuliilwe Solomone, pa mulandu wa kuti umutima wakwe wafumine kuli . . . Lesa wa kwa Israele, uwamoneke kuli ena imiku ibili.” Yehova aebele Solomone ati: “Pa mulandu wa kuti . . . tausungile icipangano candi ne fipope fyandi ifyo nakwebele, nkakupoka ubufumu, nkabupeela na ku mubomfi obe.”—1 Isha. 11:9-11.

7. Nangu ca kuti Solomone balimukeene kuli Yehova, cinshi Lesa acitile pa kulanga ukuti alesakamana aba cishinka bakwe?

⁷ Yehova aishiletuma kasesema Ahiya ukuyasuba uwa kupususha abantu. Uyo uwa kupususha ali ni Yeroboamu, umwaume wafikapo uwabombele mu buteko bwa kwa Solomone. Nangu ca kuti Yehova tasuulileko ku cipangano ca Bufumu ico apangene na Davidi, alisuminishe ukuti imikowa 12 yakanikane. Aali no kupeela imikowa 10 kuli Yeroboamu; imikowa ibili yali no kushala ku lupwa lwa kwa Davidi, Imfumu Rehoboamu e yali no kulatungulula. (1 Isha. 11:29-37; 12:16, 17, 21) Yehova aebele Yeroboamu ati: “Nga waumfwila fyonse ifyo nakweba, no kwenda mu nshila shandi no kucita icalungama mu menso yandi pa kusunga ifipope fyandi na mafunde yandi, nge fyo Davidi umubomfi wandi acitile, na ine nkaba na iwe, kabili nkakukuulila ing’anda ya pe, ifyo nakuulila Davidi, nkakupeela na Israele.” (1 Isha. 11:38) Yehova alyafwile abantu bakwe no kubapeela inshila ya kusangilamo icisansamushi.

8. Fya kwesha nshi ifyo abantu ba kwa Lesa baculako muno nshiku?

⁸ Ilelo, umutitikisha no lufyengo fyaliseeka. Ilembo lya kwa Lukala Milandu 8:9 litila: “Umuntu atekela umuntu munankwe ku kumucusha.” Aba makwebo abafunuka na ba mitekele yabipa kuti balenga ubupiina. Intungulushi sha buteko, aba makwebo, na bashimapepo ilingi baba ne misango yabipa. Ici calenga aba cishinka kuli Lesa muno nshiku ‘ukulengwa ubulanda nga nshi ku mibele ya kuilekelesha iya bampulamafunde,’ nga filya Lote aleumfwa. (2 Pet. 2:7) Kabili ilyo tule-esha ukwikala ukulingana na bukapepa, ukwabula ukupumfyanya bambi, bakateka ba filumba balatucusha.—2 Tim. 3:1-5, 12.

9. (a) Finshi Yehova acita kale kale pa kuti alubule abantu bakwe? (b) Cinshi cingalenga tushininkishe ukuti Yesu lyonse fye akaba uwa cishinka kuli Lesa?

⁹ Lelo, teti tutwishike ici cishinka cikalamba: Yehova takashe aba cishinka bakwe iyo! Taleni tontonkanyeni pa fyo acita kale pa kuti akafumyepo intungulushi sha mu calo ishabipa. Ubufumu bwa kwa Lesa ubutekwa na Mesia Kristu Yesu kale kale bwalitampa ukuteka. Apo Yesu Kristu atampila ukuteka mu muulu, imyaka yapitapo ilepalamina kuli 100. Nomba line fye ali no kulubula abatiina ishina lya kwa Lesa. (Belengeni Ukusokolola 11:15-18.) Yesu alilangile ukuti wa cishinka kuli Lesa ukufika fye na ku mfwa. Takalekeleshe abo akalateka, nga filya Solomone acitile.—Heb. 7:26; 1 Pet. 2:6.

10. (a) Kuti twalanga shani ukuti twalikatamika Ubufumu bwa kwa Lesa? (b) Ilyo twaponenwa ne fya kwesha, cinshi ico tatufwile ukutwishika?

¹⁰ Ubufumu bwa kwa Lesa buteko bwa cine cine ubukapwisha umutitikisha onse. Tufwile ukuba aba cishinka kuli Yehova Lesa na ku Bufumu bwakwe. Apo twalishimpa na maka muli ubu Bufumu, tulakaana imibele ya mu calo iishili ya bwina Lesa kabili twaliba abapimpa ukubomba imilimo isuma. (Tito 2:12-14) Tulesha na maka ukwikala ababula akalema muli ci calo. (2 Pet. 3:14) Te mulandu ne fya kwesha fya pali ino nshita, teti tutwishike ukuti Yehova akacingilila icitetekelo cesu. (Belengeni Amalumbo 97:10.) Amalumbo 116:15 na yo yatulaya ati: “Imfwa ya bantu bakwe aba cishinka yalyuma umutengo mu menso ya kwa Yehova.” Yehova alitemwa sana ababomfi bakwe ica kuti te kuti aleke bonse fye baloba.

Ilyo Kwaba Ubusangu

11. Cinshi Yeroboamu acitile icalengele ukuti aleke ukuba uwa cishinka?

¹¹ Ukuteka kwa kwa Yeroboamu nga kwalileteele abantu ba kwa Lesa icisansamushi. Lelo, ifyo alecita fyalengele cikosele abantu ukuba ne cishinka kuli Lesa. Ukucila ukuteka fye umutima pa bucindami ne shuko bamupeele, Yeroboamu alefwaya inshila sha kuti ukuteka kwakwe kukose. Atontonkenye ati: “Aba bantu nga bakonkanyapo ukuya ku kupeela amalambo mu ng’anda ya kwa Yehova mu Yerusalemu, ne mitima yabo na yo ikabwelela kuli shikulwibo, Rehoboamu imfumu ya kwa Yuda. Kabili bakanjipaya no kubwelela kuli Rehoboamu imfumu ya kwa Yuda.” E ico Yeroboamu apangile imipepele ipya iya kupepa abana ba ng’ombe babili aba golde. “E ico abikile umwana wa ng’ombe umo mu Betele, na umbi mu calo ca kwa Dani. Kabili ici cabalengele ukubembuka, na bantu baleya ku mwana wa ng’ombe uwali mu calo ca kwa Dani. Kabili atendeke ukupanga ing’anda pa fifulo fya kupepelapo no kulenga abantu yaweyawe ukuba bashimapepo, abashali ba mu bana ba kwa Lebi.” Yeroboamu apangile no bushiku ubo umwine aleti apekanishishe “abana ba kwa Israele umutebeto no kutuula imituulo pa ciipailo ku kufutumuna amalambo.”—1 Isha. 12:26-33.

12. Cinshi aba cishinka ba kwa Lesa abali mu bufumu bwa ku kapinda ka ku kuso bacitile ilyo Yeroboamu aletekeko ukupepa abana ba ng’ombe?

¹² Cinshi aba cishinka ba kwa Lesa abali mu bufumu bwali ku kapinda ka ku kuso bali no kucita nomba? Ukwabula ukwikata na ku cani, abena Lebi abali mu misumba iyo babapeele mu bufumu bwa ku kapinda ka ku kuso, balicitilepo cimo, filya fine fyacitile ifikolwe fyabo ifyali ifya cishinka. (Ukufu. 32:26-28; Impe. 35:6-8; Amala. 33:8, 9) Bashiile impanga babapeele, no kukuukila ku kapinda ka ku kulyo ku Yuda pamo ne ndupwa shabo, kabili batwalilile ukupepa Yehova ukwabula uwa kubapumfyanya. (2 Imila. 11:13, 14) Abena Israele bambi abaletubilisha fye mu Yuda bapingwilepo ukwikalilila fye mulya mwine ukucila ukuti babwelelemo ku mwabo. (2 Imila. 10:17) Yehova ashininkishe ukuti inshila ya kubwelela ku kupepa kwa cine tailubile pa kuti ku ntanshi aba mu bufumu bwa ku kapinda ka ku kuso kuti baleka ukupepa abana ba ng’ombe no kubwelela ku Yuda.—2 Imila. 15:9-15.

13. Bushe muno nshiku, abapondokela ukupepa kwa cine baleta shani ubwesho ku bantu ba kwa Lesa?

¹³ Abapondokela ukupepa kwa cine na lelo line kuti baleta ububi ku bantu ba kwa Lesa. Bakateka bamo balyesha ukupanga imipepele yasuminishiwa no Buteko, no kupatikisha abekala calo ukuba muli iyo mipepele. Bashimapepo ba mu Kristendomu na bambi abaituumika baimona kwati e bashimapepo kabili ishamfumu. Lelo ni pa Bena Kristu ba cine fye e paba abasubwa bene bene, ababa e “bashimapepo kabili ishamfumu.”—1 Pet. 2:9; Ukus. 14:1-5.

14. Tufwile ukucita shani pa fyakuma ku busangu?

¹⁴ Nga filya fine abena Lebi ba busumino mu myaka ya ba 900 B.C.E. bashabepelwe ku basangu, aba cishinka ba kwa Lesa muno nshiku na bo tababepwa ku filanda abasangu. Abasubwa e lyo na Bena Kristu banabo bambi balangufyanya ukukaana ifisosa abasangu. (Belengeni Abena Roma 16:17.) Nangu ca kuti tulaitemenwa ukunakila bakateka mu fya buteko kabili tatuipoosa mu kukansana kwa mu calo, twaba aba cishinka ku Bufumu bwa kwa Lesa. (Yoh. 18:36; Rom. 13:1-8) Tulakaana ababepa ati balabombela Lesa lelo abamukaana ku fyo bacita.—Tito 1:16.

15. Mulandu nshi tufwile ukubela aba cishinka ku “musha wa cishinka kabili uwashilimuka”?

¹⁵ Kabili tontonkanyeni pa fyo Yehova aacita. Caba kwati alifumya abantu bakwe aba mitima ya cishinka mu calo cabipa no kubabika muli paradaise wa ku mupashi untu apanga. (2 Kor. 12:1-4) Apo tulatasha ne mitima yesu yonse, twendela pamo no “musha wa cishinka kabili uwashilimuka uo shikulu wakwe asontele ukuba kangalila pa ba mu ng’anda yakwe, pa kuti alebapeela ifya kulya fyabo pa nshita yalinga.” Kristu alisonta uyu musha ukuba kangalila “pa fyuma fyakwe fyonse.” (Mat. 24:45-47) Kanshi, nangu ca kuti ifwe pa lwesu tatumfwikishe fimo ifyacita ibumba lya musha wa cishinka, tatufwile ukukaana nelyo ukubwelela mu calo ca kwa Satana iyo. Lelo, nga tuli ne cishinka tukaiceefya no kupembela pa kuti Yehova akalenge ifintu ukumfwika.

Ilyo Balebomba Imilimo Lesa Abatuma

16. Mulimo nshi kasesema umo ukufuma ku Yuda apeelwe?

¹⁶ Yehova alipingwile Yeroboamu pa busangu bwakwe. Atumine kasesema ukufuma ku Yuda ukuya ku kapinda ka ku kuso ku Betele ukuyamona Yeroboamu ilyo aletuula umutuulo pa ciipailo. Uyo kasesema atwele amashiwi ya kupingula Yeroboamu. Uyo wali mulimo wa-afya icine cine.—1 Isha. 13:1-3.

17. Bushe Yehova acingilile shani inkombe yakwe?

¹⁷ Yeroboamu alisakaatwike ilyo aumfwile ubupingushi bwa kwa Yehova. Atambike ukuboko no kusonta uyu kasesema uwaleimininako Lesa, no kubilikisha ku bali mupepi ati: “Mwikateni!” Lelo ilyo line fye, ilyo tabalasela no kusela, ‘ukuboko kwakwe uko atambike kwalyumine, afililwe no kukubwesha. Ne ciipailo calilepwike pa kati ica kuti imito yalisalangene ukufuma pa ciipailo.’ Yeroboamu ifya kucita fyalyafishe, alombele fye ukuti ulya kasesema anasheko ubukali bwa kwa Yehova no kupepa ukuti ukuboko kwakwe kupole. Kasesema alimupepeleko, no kuboko kwakwe kwalipolele. E fyo Yehova acingilile inkombe yakwe.—1 Isha. 13:4-6.

18. Bushe Yehova atucingilila shani ilyo tulemubombela ukwabula umwenso?

¹⁸ Ilyo tulebomba mu cishinka umulimo wa kushimikila pa bufumu no kupanga abasambi, inshita shimo abantu tukumanya balakalipa nga nshi. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Lelo ukukaana kwabo takulingile ukupwisha ukupimpa kwesu mu butumikishi. Kwati filya fine fyali ulya kasesema uwa mu nshiku sha kwa Yeroboamu uo bashalumbula ishina, na ifwe twalikwata “ishuko lya kubombela Lesa ukwabula umwenso kabili mu cishinka.”a (Luka 1:74, 75) Nangu ca kuti Yehova tacita ifipesha amano fya musango yu muno nshiku pa kuti atwafwe, na lyo line alatucingilila fwe Nte shakwe ukubomfya umupashi wakwe uwa mushilo na bamalaika. (Belengeni Yohane 14:15-17; Ukusokolola 14:6.) Lesa takatale asha abatwalilila ukulanda icebo cakwe ukwabula umwenso.—Fil. 1:14, 28.

Yehova Akatwalilila Ukucingilila Aba Cishinka Bakwe

19, 20. (a) Cinshi twingashininkishisha ukwabula no kutwishika ukuti Yehova takatale atusha? (b) Mepusho nshi tuli no kulandapo mu cipande cikonkelepo?

¹⁹ Yehova ni Lesa wesu uwa cishinka. (Ukus. 15:4; 16:5) “Wa cishinka mu micitile yakwe yonse.” (Amalu. 145:17) Kabili Baibolo yatulaya ati: “[Alinda] umwenda aba cishinka bakwe.” (Amapi. 2:8) Ilyo aba cishinka ba kwa Lesa baponenwa ne fya kwesha nelyo kwaba ubusangu nangu ilyo balebomba umulimo wa-afya, tabatwishika no kutwishika ukuti Yehova alabatungulula no kubaafwa.

²⁰ Ico ifwe umo umo tulingile ukutontonkanyapo nomba ni ci: Cinshi cili no kungafwa ukutwalilila uwa cishinka kuli Yehova nangu kube ifya kwesha na matunko? Mu nshila imbi kuti twatila, kuti nakosha shani bucishinka bwandi kuli Lesa?

[Futunoti]

Kuti Mwa-asuka Shani?

• Finshi Yehova acita ku kulanga ukuti tasha aba cishinka bakwe ilyo balebacusha?

• Tufwile ukucita shani ilyo kwaba abasangu na masambilisho yabo?

• Bushe Yehova acingilila shani aba cishinka bakwe ilyo balebomba umulimo wa Bwina Kristu?

[Mapu ne Cikope pe bula 5]

(Nga mulefwaya ukumona mapu ne cikope, moneni muli magazini)

UBUFUMU BWA KU KAPINDA KA KU KUSO (Yeroboamu)

Dani

SHEKEMU

Betele

UBUFUMU BWA KU KAPINDA KA KU KULYO (Rehoboamu)

YERUSALEMU

[Icikope]

Yehova tashiile aba cishinka bakwe ilyo Yeroboamu aleteleko ukupepa abana ba ng’ombe

[Icikope pe bula 3]

Amapaalo ayo Solomone na bantu bakwe bakwete yali no kutwalilila fye nga baba ne cishinka