Yehova Kuti Acita Ifintu Fyonse

UKUBOMBA UKUFUMA KU MACACA UKUFIKA ICUNGULO BUSHIKU

Nafyelwe mu 1937 pe farmu lya buteko mupepi no musumba wa Tokmok, mu calo ca Kyrgyzstan. Tuli baKyrgyz kabili ici cine e citundu tulanda. Abafyashi bandi balebomba pa farmu lya buteko ukufuma ku macaca ukufika icungulo bushiku. Abalebomba mu mafarmu balebapeela ifya kulya, lelo balebalipila indalama umuku umo mu mwaka. Bamayo balecula pa kuti fye balesakamana ine na bankashi yandi. Pa numa ya kusambililako fye pa myaka 5, nalilekele isukulu no kutendeka ukubomba pali ili line ifarmu.

Ku ncende twaleikala kwali abapiina abengi, kabili incito twalebomba pa kuti fye tukwate ifyo twalekabila yali iya cibe sana. Ilyo nali umulumendo nshaletontonkanya sana pa co fwe bantu twabela pano calo na pa fyo ifintu fikaba ku ntanshi. Nshaletontonkanyapo ukuti icine pali Yehova Lesa na pa bufwayo bwakwe kuti calenga ubumi bwandi bwawaminako. Ala ca kupapa ifyo imbila nsuma yafikile mu calo ca Kyrgyzstan no kufika ku ncende ishingi muli cino calo. Icine catendekele mu citungu umo nafyalilwe icabela ku kapinda ka ku kuso aka cino calo.

ABO BATAMFISHE MU CALO BALETA ICINE MU KYRGYZSTAN

Icine pali Yehova Lesa cafikile mu calo ca Kyrgyzstan mu 1956. Muli ici calo abantu balicetekele sana ifikansa fya calo, e ico calyafishe pa kuti basambilile icine. Icalengele abantu bacetekele sana ifikansa fya calo ni co icalo ca Kyrgyzstan cali pa fitungu ifyali mu Union of Soviet Socialist Republics (USSR). Inte sha kwa Yehova bonse abaleikala mu fitungu ifyali mu USSR, tabaleitumpa mu fikansa fya calo. (Yoh. 18:36) E ico balebacusha pantu balebamona kwati balwani ba buteko bwa komyunisti. Na lyo line ifikansa fya calo tafyalengele abantu abalefwaya ukwishiba Lesa bafilwa ukusambilila Icebo cakwe. Icishinka icikalamba ico nasambilila ca kuti Yehova “kuti acita ifintu fyonse.”—Marko 10:27.

Filya balecusha Inte sha kwa Yehova calengele abantu abengi mu Kyrgyzstan basambilila icine. Mulandu nshi? Icitungu ca Siberia uko baletamfisha abalwani ba buteko cali pa fitungu ifyapangile icalo ca USSR. Ilyo abo batamfishe babasuminishe ukubwelelamo, abengi baile ku calo ca Kyrgyzstan, kabili bamo babwelelemo ninshi balisambilila icine. Bamo pa babwelele ni ba Emil Yantzen abafyalilwe mu Kyrgyzstan mu 1919. Ba Emil babatwele ku nkambi balecushisha abantu kabili e ko basangile ba Nte. Balisumine ukusambilila icine kabili babwelele ku mwabo mu 1956. Ba Emil batendeke ukwikala mupepi ne tauni lya Sokuluk, ilyali mu citungu naleikala. Mwi tauni lya Sokuluk mu calo ca Kyrgyzstan e mo icilonganino ca kubalilapo capangilwe mu 1958.

Pa numa ya mwaka umo, ba Victor Vinter bakukiile kwi tauni lya Sokuluk. Uyu uwa bwananyina aliculile nga nshi. Pa miku ibili balimukakile mu cifungo pa myaka itatu pa mulandu wa kukanaitumpa mu fikansa fya calo; lyena balimukakile pa myaka 10 kabili balimutamfishe mu calo pa myaka 5. Na lyo line ifyo balecusha aba bwananyina tafyalengele ukupepa kwa cine kwilunduluka.

ICINE CAFIKA MWI TAUNI NALEIKALA

Ilyo umwaka wa 1963 walefika, mu calo ca Kyrgyzstan mwali ba Nte nalimo 160, abengi bafumine ku Germany, ku Ukraine, na ku Russia. Pali aba ba Nte pali na ba Eduard Varter, abo batamfishe mu calo, kabili babatishiwe mu 1924 ku Germany. Muli ba 1940, ubuteko bwa ba Nazi bwabatwele ku nkambi balecushamo abantu, kabili ilyo papitile imyaka inono, ubuteko bwa komyunisti mu calo ca USSR bwalibatamfishe mu calo. Mu 1961, uyu munyinefwe akukiile kwi tauni lya Kant ilyaba mupepi sana ne tauni njikalamo.

Ba Elizabeth Fot ababombela Yehova ne cishinka nabo baleikala mwi tauni lya Kant. Balebila ifya kufwala pa kusanga indalama sha kwikalilamo. Apo balishibe sana uyu mulimo, abalebomba incito shimbi pamo nga badokota na bakafundisha balebilisha ifya kufwala kuli bena. Umo pali aba ni Aksamai Sultanalieva uwaupilwe ku mulashi uwalebomba mwi ofeshi lya bashicilye. Ba Aksamai balile kuli ba Elizabeth ku kubilisha ifya kufwala, kabili balipwishe amepusho ayengi pa co twabela pano calo na pa fyo umuntu aba nga afwa. Ba Elizabeth balebelenga Baibolo pa kwasuka. Ba Aksamai balisambilile icine kabili bali abacincila pa kubila imbila nsuma.

Nalimo mu mwaka umo wine, ba Nikolai Chimpoesh abafumine ku Moldova balibasontele ukuba kangalila wa muputule kabili balibombele uyu mulimo pa myaka mupepi na 30. Ba Nikolai baletandalile filonganino kabili balepulintisha impapulo no kushituma ku filonganino. Abalashi ba buteko basukile baishiba ifyo balecita. E ico ba Eduard Varter bapandile ba Nikolai amano ati: “Abalashi ba buteko nga bakwipusha, wikabapita na mu mbali ukabebe fye auti impapulo shesu shifuma ku maofeshi yakalamba ku Brooklyn. Ukalelolesha kapokola wa ba KGB mu menso. Wikatiina.”—Mat. 10:19.

Tapakokwele ba Nikolai balibetile ku maofeshi yakalamba aya ba KGB mwi tauni lya Kant. Ba Nikolai balondolwele ifyacitike abati: “Kapokola alinjipwishe uko twalefumya impapulo. Namwebele nati tufumya ku Brooklyn. Talandile nangu cimo. Anjebele fye ukubwelelamo kabili tabanjitilepo na kabili.” Aba ba Nte abali abashipa balitwalilile ukubila mbila nsuma mu bumfisolo mu citungu njikala icabela ku kapinda ka ku kuso aka calo ca Kyrgyzstan. Ilyo icine pali Yehova casukile cafika mu lupwa lwandi muli ba 1981, umwina mwandi Mairambubu e wabalilepo ukucumfwa.

UMWINA MWANDI AILUKA BWANGU UKUTI ICO AUMFWILE E CINE

Mairambubu aleikala mu citungu ca Naryn mu calo ca Kyrgyzstan. Bushiku bumo mu August mu 1974, aile mu kutandala kuli nkashi yandi, kabili uku kwine eko twamonanine pa muku wa kubalilapo. Ilyo namumwene fye nalimutemenwe. Twaupene bulya bwine bushiku twamonene.

Mu January mu 1981 ilyo Mairambubu aali mu basi aleya ku maliketi, aumfwile ilyashi tulandilepo pa ntendekelo. Umwina mwandi alefwaya ukwishibilapo na fimbi, e ico aipwishe umwanakashi ishina lyakwe e lyo no ko aleikala. Amwebele ati ni Apun, lelo tamwebele uko aleikala pantu na muli ba 1980 ninshi bacili balibinda umulimo wa Nte sha kwa Yehova. Mu cifulo ca kweba umwina mwandi uko aleikala, Apun aipwishe umwina mwandi uko twaleikala. Umwina mwandi afikile pa ng’anda ninshi natemwa icine cine.

Mairambubu alandile ati: “Ala ifyo nacumfwa fisuma. Umwanakashi umo acinjeba ati nomba line fye abantu tabakalefwa. Ne nama mpanga bakalashiteka.” Naumfwile kwati aleshimika fye ulushimi. Namwebele nati, “Katulolele akesetulondolwelapo na fimbi.”

Pa numa ya myeshi itatu, ba Apun balishile. Bankashi na bambi balitendeke ukututandalila, ici calengele twaishibana na baKyrgyz bamo ababalilepo ukuba ba Nte. Aba bankashi balitusambilishe icine icisuma pali Yehova na pa co abumbile abantu. Baletusambilisha mu citabo citila, Ukufuma Kuli Paradise Waluba, Ukuya Kuli Paradise Wanonkwa.a Apo mu musumba wa Tokmok mwali fye ici citabo cimo, twalicikopolwele ku minwe pa kuti cila muntu akwate.

Pa fyo twabalilepo ukusambilila mu Baibolo paba no busesemo ubwaba pa Ukutendeka 3:15. Ubu busesemo bukafikilishiwa ukupitila muli Yesu, Imfumu ya Bufumu bwa kwa Mesia. Ubu bukombe ubwacindama ubo umuntu onse alingile ukumfwa! Kabili ici calengele tulefwaya ukulabila imbila nsuma. (Mat. 24:14) Tapakokwele icine twasambilile calengele twatendeka ukwaluka.

IFYO TWALELONGANA NE FYO TWALEBATISHIWA ILYO BABINDILE UMULIMO

Munyinefwe umo uwaleikala mu musumba wa Tokmok alitwitile ku bwinga. Tapakokwele ine no mwina mwandi twalimwene ukuti ba Nte baliibela. Pa bwinga tapali ubwalwa, kabili takwali icimfulumfulu. Ifi fyalipuseneko ne fyalecitika pa menga yambi ayo twasangilweko, apo abantu balekolwa, balecita ifyabipa kabili bali no musaalula.

Na kabili twalesangwa na ku kulongana kumo ukwa cilonganino icali mu musumba wa Tokmok. Imiceele nga ili bwino twalelonganina mu mpanga. Aba bwananyina balishibe ukuti bakapokola balebasopa sana, e ico bamunyinefwe balebikako uwa kulonda ilyo tulelongana. Mu nshita ya mpepo twalelonganina mu ng’anda. Pa miku iingi bakapokola baleisa pa ng’anda ku kutwipusha ifyo twalecita. Ilyo ine na Mairambubu twalebatishiwa mu July mu 1982 mu Mumana wa Chüy River, twalingile ukuba abacenjela. (Mat. 10:16) Aba bwananyina baleisa mu kulongana mu mpanga mu tumabumba. Twalimbile ulwimbo lwa Bufumu no kukutika ilyashi lya lubatisho.

TWACITAPO FIMO PA KUTI TULEBOMBESHA MU MULIMO

Mu 1987 munyinefwe anjebele ukuyatandalila umuntu uwalefwaya ukusambilila icine uwaleikala mwi tauni lya Balykchy. Pa kuyafika kuli ili tauni twaleenda amaawala yane mwi shitima. Pa numa ya kuya ku Balykchy pa miku iingi ku kubila imbila nsuma, twasangile ukuti abantu abengi balefwaya ukusambilila icine. Twalimwene ukuti lyali lishuko lya kuti tulebila sana imbila nsuma muli ili tauni.

Ilingi line ine no mwina mwandi twaleya ku Balykchy. Twaleyako pa mpela ya mulungu, twalebila imbila nsuma, kabili twalelongana. Abantu batendeke ukufwaya sana impapulo. Twalesendela impapulo ukufuma ku Tokmok mwi saka ilyo balesendelamo ifyumbu fya cilashi. Impapulo isho twalesendela mu masaka yabili cila mweshi shalecepa. Twaleshimikila na bantu twaleenda nabo mwi shitima pa kuya ku Balykchy na pa kubwela.

Mu 1995 icilonganino calipangilwe mu Balykchy pa numa ya myaka 8 ukutula apo twailile kuli ili tauni pa muku wa kubalilapo. Pa myaka yonse iyo twaleya ku Balykchy ukufuma ku Tokmok twalipoosepo indalama ishingi. Nomba apo tatwakwete indalama ishingi, twalekwanisha shani? Munyinefwe umo aletupeela indalama isha kubomfya. Yehova alimwene ukuti twalefwaisha ukulabila sana imbila nsuma, kabili alitwiswilile “ifipunda fya mu muulu.” (Mal. 3:10) Ukwabula no kutwishika Yehova kuti acita ifintu fyonse!

TWALIKWETE IFYA KUCITA IFINGI MU LUPWA NA MU MULIMO WA KUBILA

Mu 1992 balinsontele ukuba eluda, kabili nine nabalilepo ukuba eluda pa baKyrgyz bonse mu calo. Mu cilonganino twali mu Tokmok, kwali inshila ishipya isha kubombelamo umulimo wa kwa Lesa. Twatendeke ukusambilisha abana ba masukulu abaKyrgyz abengi abali pa koleji. Umo pali aba abaice abo twalesambilisha icine, pali ino nshita aba muli Komiti ya Musambo, e lyo bambi babili ni bapainiya baibela. Na kabili twaleyafwa abantu pa kulongana. Ku kutampa kwa ba 1990, impapulo shesu no kulongana fyaleba mu ciRussian. Lelo abantu abengi mu cilonganino bali baKyrgyz. E ico nalepilibula amalyashi pa kuti bomfwe icine.

Ine no mwina mwandi twali no mulimo wa kukusha abana. Twaleya na bana ku kubila imbila nsuma na ku kulongana. Umwana wesu umwanakashi Gulsayra ninshi ali ne myaka 12 alitemenwe ukulanda na bapita nshila kabili alebebako pali Baibolo. Abana besu balitemenwe ukusungila Amalembo. Ifi fyalengele abana besu na beshikulu balebomba imilimo ya kwa Lesa mu cilonganino. Pa bana 9 na beshikulu 11 abacili abomi, 16 balabombela Yehova nelyo balalongana na bafyashi babo.

IFINTU FYALYALWIKE SANA

Aba bwananyina abatendeke umulimo wa kwa Yehova mu cifulo cesu muli ba 1950 kuti bapapa sana nga bamona ifyo ifintu fyayaluka. Ukutula muli ba 1990 twalikwata sana ubuntungwa bwa kubila imbila nsuma no bwa kulongana pamo abantu abengi ukucila ifyo cali kale.

Mu 1991 ine no mwina mwandi twalisangilwe ku kulongana kwa citungu pa muku wa kubalilapo ukwabelele mu musumba wa Alma-Ata uo beta pali nomba abati Almaty mu calo ca Kazakhstan. Na kabili mu 1993 kwali ukulongana kwa citungu ukwa kubalilapo mu calo cesu ica Kyrgyzstan kabili kwabelele mu cibansa ca Spartak Stadium mu musumba wa Bishkek. Bakasabankanya bapwishishe ukuwamya icibansa mu mulungu umo. Umukalamba wa cibansa alitemenwe sana ifyo bawamishe icibansa ica kuti alitusuminishe ukubomfya icibansa ukwabula ukulipilapo nangu lumo.

Kwali ifisuma na fimbi ifyacitike, mu 1994 balitendeke ukupulinta impapulo shesu mu ciKyrgyz. Pali nomba ibumba lya bakapilibula lilapilibula impapulo mu ciKyrgyz pe ofeshi lya musambo mu musumba wa Bishkek. Mu 1998 twalilembeshe icilonganino cesu ku buteko bwa Kyrgyzstan. Icilonganino calikula, kabili pali ino nshita bakasabankanya balicila pali 5,000. Pali lelo mu calo cesu mwaba ifilonganino 83 na mabumba 25 umo babomfya iciChinese, iciNgeleshi, iciKyrgyz, iciRussian, mu lulimi lwa bankomamatwi ulwa ku Russia, iciTurkish, iciUighur, ne ciUzbek. Aba bwananyina bonse abalanda ishi indimi balabombela Yehova kabili balikatana. Yehova e walenga ukuti fyonse ifi twalandapo ficitike.

Na kabili Yehova alyalwile ubumi bwandi. Nafyalilwe mu lupwa ulupiina ulwalebomba pa farmu, kabili naile ku sukulu pa myaka fye 5. Lelo Yehova alingafwa ukumubombela nga eluda kabili alingafwa ukusambilisha abantu icine, abasambilila ukuncila. Ukwabula no kutwishika, Yehova alalenga ifintu ifilemoneka ukuti te kuti ficitike fyacitika. Ifintu ifyo naimwena fyalilenga natwalilila ukulaeba abantu pali Yehova, uwingacita “ifintu fyonse.”—Mat. 19:26.