Nalimona Ifyo Yehova Apaala Ababomfi Bakwe aba Cishinka

Nalisekele ifyo alandile pantu naletontonkanya ukuti tabika amano ku fya mapepo. Namwipwishe nati: “Finshi waishiba pali Baibolo?” Tanjaswike ilyo line fye. Pa numa anjebele ati banyina bali ni ba Nte kabili alisambilileko fimo kuli bena. Apo nalefwaisha ukwishiba ifingi pa fyo anjebele, namwebele ukuti anjebeko na fimbi.

Twalilanshenye mpaka bwaila. Umunandi anjebele ukuti Baibolo ilanda ukuti Satana e uteka icalo. (Yoh. 14:30) Nalimo imwe ni kale mwaishibe ukuti Satana e uteka icalo, nomba ine naishibe ifi ilyo umunandi anjebele kabili nalyumfwile bwino. Abantu abengi balelanda ukuti Lesa uwaba no kutemwa kabili uwa mulinganya e uteka cino calo. Lelo nga namona ifyo ifintu fyali mu calo, naletwishika sana nga ca kuti Lesa e waleteka icalo. Nangu ca kuti nali fye ne myaka 26, nalimwene ifintu ifingi ifyalensakamika.

Batata bale-ensha indeke sha bashilika mu United States. Kanshi ilyo nali umwaice, nalishibe ukuti inshita iili yonse kuti kwaba inkondo, pantu abashilika bali-teyenye ukupuusha amabomba inshita fye iili yonse. Inkondo yali ku Vietnam yatendeke ninshi naba pa koleji mu California. Naishileba pa basambi abalecita ifimfulunganya pa kuilishanya pa fyalecitika. Bakapokola abakwete ifya kuminako balitupepeke lelo twalibutwike. Nomba tatwalemona bwino no kupeema bwino pa kubutuka pantu kwali ama tiyagasi. Mu calo tamwaweme, mwali ifimfulunganya. Aba mu fikansa fya calo balebepaya kabili abantu balecita ifimfulunganya no konaula ifintu. Abantu balelanda ifyapusanapusana pa fyo balingile ukucita mu calo. Ne ci calengele ifimfulunganya filekulilako fye.

Mu 1970, nalitendeke ukubomba mu Alaska kabili nalekwata sana indalama. Lyena naishileya ku London ne ndeke. Ilyo nafikile kulya nalishitile honda kabili nalimine ubulendo ukulola ku kapinda ka ku kulyo aka London, nangu ca kuti nshaishibe no ko naleya. Ilyo papitile imyeshi, nalifikile mu Africa. Ilyo naleya, nalekumana na abantu abalefwaisha ukufulumuka mu calo umwali sana amafya.

E co pa mulandu wa fyo nalemona ne fyo naleumfwa, nalishininkishe ukuti filya Baibolo ilanda ukuti malaika uwabipa e uteka cino calo, fya cine. Lelo naleyipusha nati, ‘Nga ca kuti Lesa te uteka icalo, ninshi finshi acita?’

Mu myeshi yakonkelepo, nalisangile icasuko. Kabili mu kuya kwa nshita naishileishibana na bantu abengi abatemwa Yehova kabili abatwalilila ukuba aba cishinka kuli Lesa wa cine te mulandu ne fyo ifintu fili.

MU NORTHERN IRELAND—MWALI INKONDO NE FIMFULUNGANYA

Ilyo nabwelelemo ku London, nailemona abafyashi ba munandi kabili balimpeele Baibolo. Lyena, naishileya ku Amsterdam ku Netherlands. Uwa bwananyina alimwene ninshi ndebelenga Baibolo mu musebo kabili alishile mu kungafwilisha ukumfwikisha ifyo nalebelenga. Pa numa, naile ku Dublin, umusumba ukalamba uwa mu Ireland, kabili nali-ilefika pa maofeshi ya Nte sha kwa Yehova. Nalikonkonseshe pa ciibi. Ilyo naingile, nakumenye ba Arthur Matthews abaishibe sana ifya kwa Lesa. Nalibebele ukuti balensambilisha Baibolo, kabili balisumine.

Nalitemenwe sana ukusambilila Baibolo, e ico nalebelenga ifitabo e lyo na ma magazini ayo Inte sha kwa Yehova balemba. Na Baibolo ine nalebelenga. Ukubelenga Baibolo kwaleumfwika bwino. Nga tulelongana, nalemona ukuti na bana abanono balishibe amasuko ku mepusho ayo na bakalamba abasambilila pa myaka iingi bafilwa ukusanga amasuko. Amepusho pamo nga: ‘Mulandu nshi ifyabipa ficitikila? Bushe Lesa nani? Cinshi cicitika nga twafwa?’ Ba Nte fye e bali ifibusa fyandi. Ne calengele cibe ifi ni co ku Ireland ni Nte sha kwa Yehova fye naishibe. Balilengele natemwa Yehova no kulacita ifyo afwaya.

Mu 1972 nalibatishiwe. Pa numa ya mwaka umo nalitendeke bupainiya kabili nali mu cilonganino umwali fye bakasabankanya abanono mu Newry, mu Northern Ireland. Naleikala mu ng’anda ya kusonkela iyabelele mu mbali ya lupili. Uko naleikala kwali ing’ombe, e ico nga ndepituluka mu lyashi naleya ukwali ing’ombe no kutendeka ukulanda. Ing’ombe shalemoneka ukuti shilekutikisha uku ninshi shilesheta. Nangu ca kuti tashalenungika nga nalufyanya pa kulanda, calengele njishibe ukulolesha abantu ilyo ndelanda ilyashi. Mu 1974 balinsontele ukuba painiya waibela kabili natendeke ukubomba na munyinefwe Nigel Pitt uwaishile, kabili uyu munyinefwe aishileba cibusa wandi pa myaka iingi.

Pali iyi nshita, mu Northern Ireland mwali sana ifimfulunganya. E calengele bamo baleita icalo ca Northern Ireland ukuti “icalo umwalelila sana amabomba ne mfuti.” Ilingi line abantu mu misebo balelwa, bamo balebalasa imfuti, e lyo balepuusha sana ne myotoka. Abalelenga sana amafya ba mu fikansa fya calo e lyo na ba mipepele. Na lyo line, ba Protestanti e lyo na ba Katolika balimwene ukuti fwe Nte sha kwa Yehova tatwaleitumpa muli ifi fimfulunganya, ne ci calengele tulebila imbila nsuma ukwabula ubwafya. Ilingi abo twalebilako imbila nsuma baleishiba ilyo kwalaba ifimfulunganya, e ico baletwebela limo pa kuti tatwileko ilyo kuli ifimfulunganya.

Nangu ca kuti abo twalebilako baletwebela limo ilyo kwalaba ifimfulunganya, inshita shimo twalesangwa mu bwafya. Bushiku bumo ba Denis Carrigan, abali bapainiya twaile nabo mu kubila imbila nsuma kwi tauni ukushali ba Nte nangu bamo. Kuli ili tauni twaileko fye umuku umo mu kubila imbila nsuma. Ilyo twali mwi tuuka baleshitisha ifya kulya, umwanakashi umo amwene kwati tuli bashilika ba mu bumfisolo aba ku Britain. Ne calengele amone ifi, mulandu wa kuti tatwaishibe ukulanda nge fyo abena Ireland balelanda. Twalyumfwile sana umwenso. Ukuba cibusa wa mushilika kwalelenga bakwipaya nelyo bakulasa imfuti mwi kufi. Twalifumine pa nse mukulolela basi ninshi napatalala. Ilyo twalelolela basi ninshi tuli fye babili, twamwene motoka yaya pali lilya ituuka apali ulya mwanakashi walemona kwati tuli bena Britain. Alifumine mwi tuuka no kutendeka ukulanda na baume babili abali muli motoka ninshi aletusonta. Lyena balya baume batendeke ukwensha motoka ukwisa uko twali. Lintu bafikile apo twaiminine balitwipwisheko ifipusho pali basi twalelolela. Ilyo basi yafikile, balya baume babili batendeke ukulanda no wale-ensha basi. Tatwaleumfwa ifyo balelanshanya. Muli iyi basi tamwaninine umuntu nangu umo twalimo fye babili, kanshi twaishibe ukuti balepangana ifyo balayatucita. Lelo ifyo twaletontonkanya te fyacitike. Ilyo naleikila muli basi, naipwishe uwale-ensha basi ukuti: “Bushe balya baume finshi bacilamweba pali ifwe? Anjaswike ukuti: “Nalishiba ukuti muli Nte sha kwa Yehova, tamuli bashilika abena Britain. Mwisakamana, fyonse fili fye bwino.”

Mu 1976, ilyo twalelongana ukulongana kwa citungu mu Dublin, namonene na nkashi Pauline Lomax. Uyu nkashi ali ni painiya waibela kabili afumine ku England. Ali ni nkashi umusuma, uwaicefya kabili umukalamba mu fya kwa Lesa. Ba Pauline na bandume yabo ba Ray basambilile icine ukutula fye ku bwaice. Pa numa ya mwaka umo, twalyupene na ba Pauline kabili twalitwalilile ukuba bapainiya baibela mu Ballymena, mu Northern Ireland.

Twalibombeleko umulimo wa kutandalila ifilonganino mu Belfast, mu Londonderry, e lyo na mu ncende shimbi umwali umwayafya sana. Icitetekelo aba bwananyina bakwete pa kuti baleke ifyo basuminemo, baleke ukuba na kapaatulula, no kuleka ukuba no lupato pa kuti balebombela Yehova fyaletukoselesha sana. Yehova alebapaala kabili alebacingilila!

Mu Ireland naikelemo imyaka 10. Lyena mu 1981 balitwitile ukuya kwi sukulu lya Gileadi ilyalenga 72. Ilyo twapwile isukulu lya Gileadi, batutumine ku Sierra Leone, ku West Africa.

KU SIERRA LEONE—ABA BWANANYINA BALI NE CITETEKELO NANGU CA KUTI BALI BAPIINA

Twaleikala mu ng’anda ya bamishonari kabili twaleikala na bamishonari bambi 11. Abantu twaleikala nabo bali basuma. Ing’anda twaleikalamo yakwete umuputule wa kwipikilamo umo, ifimbusu fitatu, imiputule ya kusambilamo ibili, telefoni imo, mashini ya kuwashishamo imo, e lyo na mashini ya kuumika ifya kufwala imo. Amalaiti yaleya sana kabili yaleya fye inshita iili yonse. Bakoswe balepitana fye mu mutenge kabili insoka pamo nga ngoshe shalepitana mu ng’anda.

Nangu ca kuti imikalile tayaweme, twaleipakisha ukubila imbila nsuma. Abantu balicindike sana Baibolo kabili balekutika. Abengi twalesambilila nabo Baibolo kabili baishileba Inte sha kwa Yehova. Abekala mushi balenjita ati ba Robert, lyena baleita ba Pauline ati bana Robert. Umuye nshiku natendeke ukubombela sana pa Bethel kabili mu mulimo wa kubila imbila nsuma naleyamo fye limo limo. E ico abantu batendeke ukwita ba Pauline ukuti bana Pauline lyena ine batendeke ukunjita ukuti bashi Pauline. Ba Pauline balitemenwe sana ifi abantu batendeke ukutwita.

Bamunyinefwe na bankashi abengi bali bapiina, lelo Yehova alebapeela ifyo balekabila kabili inshita shimo alebapeela ifyo balekabila mu nshila iyo bashale-enekela. (Mat. 6:33) Ndebukisha nkashi umo uwakwete fye indalama isho ali no kushitamo ifya kulya fya kuti ena na bana bakwe balye bulya bushiku. Lelo apeele munyinefwe ishi ndalama uwalwele maleria pa kuti ashitemo umuti. Bulya bwine bushiku, umwanakashi uo ashale-enekela no kwenekela aile kuli uyu nkashi ukuti amuwamye umushishi, lyene alimulipile indalama. Ilingi ifya musango uyu fyalecitika.

BATUTUMA KU NIGERIA UKO TWAILESAMBILILA INTAMBI SHIMBI

Mu Sierra Leone twabombelemo imyaka 9 lyena batutumine ku Bethel ya ku Nigeria. Twatendeke ukubombela pa Bethel apali abantu abengi. Nalebomba umulimo umo wine uo nalebomba mu Sierra Leone. Lelo ba Pauline bena batendeke ukubomba umulimo umbi uwapusene no o balebomba mu Sierra Leone. Ku Sierra Leone ba Pauline balebomba ama-awala 130 cila mweshi mu mulimo wa kubila imbila nsuma kabili balikwete na masambililo ya Baibolo ayalelunduluka. Nomba babapeele umulimo wa kubila ifya kufwala ifyalepuka. Pali no kupita inshita pa kuti babelele umulimo babapeele ukubomba. Nomba baishile ishiba ukuti aba bwananyina baletasha pa mulimo babapeele ukubomba. E ico balebombesha muli uyu mulimo pa kuti balekoselesha aba bwananyina pa Bethel.

Twalekabila ukusambilila intambi sha ku Nigeria. Bushiku bumo munyinefwe aishile na nkashi uo baitile ukwisa mu kubombela pa Bethel ku ofeshi ku mwandi. Ilyo nafungulwile ukuboko ukuti imuposhe, alikontamine pa makasa yandi. Nalipapile sana ifi acitile. Ilyo line fye natontonkenye pa mashiwi yaba pa Malembo yabili, e kutila Imilimo 10:25, 26 na Ukusokolola 19:10. Nomba naletontonkanya nati ‘bushe mwebe ukuti tafwile ukucita ifi?’ Ilyo naletontonkanya ifi naishile ibukisha ukuti balimwita ukwisa mu kubombela pa Bethel, kanshi afwile alishiba ifyo Baibolo isambilisha.

Kwena naleumfwa insoni ilyo twalelanshanya lelo pa numa nalitendeke ukufwailapo ifyebo na fimbi. Naishile sanga ukuti filya ulya nkashi acitile lwali lutambi ulo abantu mu ncende shimo isha mu Nigeria balekonka. Na baume nabo balekontama nge fi fine fyacitile uyu nkashi, e nshila balelangilamo ukuti nabacindika uo balelanda nankwe. Ifi abantu balecita te kutila balepepa abo balekontamina. Na mu Baibolo mwaliba abantu abalecita fimo fine. (1 Sam. 24:8) Nalitemenwe ukuti nshalandile ifili fyonse ifyali no kulenga uyu nkashi aumfwa insoni.

Twalishibene na bena Nigeria abengi abali ne cishinka pa myaka iingi. Ku ca kumwenako twalishibene na ba Isaiah Adagbona abasambilile icine ninshi bali fye abaice.a Nomba baishilelwala ifibashi e ico babatwele uko basungila abalwele ba fibashi kabili takwali Inte ya kwa Yehova nangu imo. Te mulandu no kuti abantu balebakanya balisambilishe abantu 30 icine abalwele ifibashi kabili pa numa balipangile ne cilonganino kulya kwine balesungila aba fibashi.

MU KENYA—ABA BWANANYINA BALINTEKANISHISHE SANA

Mu 1996 balitutumine ukuya mu kubombela pa Bethel ya ku Kenya. Uyu wali e muku wa kubalilapo ukubwelela ku Kenya ukutula apo nafumineko nga filya nacilanda pa kutendeka. Twaleikala pa Bethel. Pa Bethel ya mu Kenya paleisa ba kolwe aba micila iitali. Nkashi nga nasenda ifisabo bakolwe balemupokolola. Bushiku bumo nkashi alishile iwindo ilyabula ukwisala, ilyo abwelele asangile ba kolwe abengi balelya ifya kulya ifyo ashile, alipundile afumina na pa nse. Ba kolwe nabo balililile batolokela na pa windo no kufuma.

Ine na ba Pauline twatendeke ukulongana ku cilonganino ca ciSwahili. Tapakokwele banjebele ukulatungulula Isambililo lya Citabo (ilyo twita pali ino nshita ukuti Isambililo lya Baibolo Ilya pa Cilonganino). Lelo nshaishibe ukulanda bwino iciSwahili. Nalepitulukilamo limo pa kuti ndebelenga ifipusho. Nomba nga ndetungulula icitabo e lyo uwa bwananyina aasuka ifyapusanako ne fyo balembele mu lupapulo, ninshi nshaumfwe. Ala tacalewama! Naleumfwila aba bwananyina uluse nalitemenwe ifi aba bwananyina bali abaicefya kabili balintekanishishe no kundeka ukuti ndetungulula icitabo.

MU UNITED STATES—BAMUNYINEFWE BALI NE CITETEKELO NANGU CA KUTI BALI BAKANKAALA

Mu Kenya tatwapwilemo no mwaka. Mu 1997 balitwitile ukuya mu kubombela ku Bethel ya mu Brooklyn, ku New York. Nomba twatendeke ukubombela mu calo umo abantu bakwete sana ifyuma ifingalenga bafilwa ukubombela Lesa bwino. (Amapi. 30:8, 9) Bamunyinefwe na bankashi balikwata icitetekelo nangu ca kuti bakankaala. Tababomfya ifyuma ne nshita yabo pa kuti fye baleisekesha abene, lelo balafibomfya ukutungilila umulimo mu cilonganino ca kwa Yehova.

Kanshi pa myaka iingi twalimona ifyo aba bwananyina balanga ukuti baliba ne citetekelo te mulandu ne fyo ifintu fyaba mu bumi bwabo. Mu Ireland aba bwananyina balilangile ukuti baliba ne citetekelo nangu ca kuti mwali ifimfulunganya. Mu Africa aba bwananyina balilangile ukuti baliba ne citetekelo te mulandu no bupiina no kwikala mu ncende ishabela ukutali. Mu United States aba bwananyina balilanga ukuti baliba ne citetekelo nangu ca kuti bakankaala. Yehova alasekelela nga nshi nga amona ifyo aba bwananyina bamutemwa, te mulandu ne fyo ifintu fyaba mu bumi bwabo.

Imyaka yalipita bwangu ukucila “ifyo icipikwilo ca kwa kapikula wa nsalu cipita.” (Yobo 7:6) Pali ino nshita tubombela pa maofeshi yakalamba aya Nte sha kwa Yehova mu Warwick, ku New York, kabili twalitwalilila ukusekelela ilyo tulebombela pamo na bantu abatemwana nga nshi. Twaliba ne nsansa kabili tulasekelela ilyo tuletungilila Kristu Yesu Imfumu yesu, uuli no kulambula bonse ababa ne cishinka kuli ena nomba line.—Mat. 25:34.