Cinshi Tulingile Ukulafwaila Ukuti Baletupandako Amano?

1. Kuti twacita shani pa kuti tulesala bwino ifya kucita na pa kuti fyonse ifyo twapanga ukucita file-enda bwino? (Amapinda 13:10; 15:22)

BONSE fye tulafwaya ukulasala bwino ifya kucita. Bonse fye tulafwaya ukuti ifyo twapanga ukucita fyaenda bwino. Icebo ca kwa Lesa citweba ukuti nga tulefwaya ukucita ifi twalandapo, tulingile ukupandwa amano.—Belengeni Amapinda 13:10; 15:22.

2. Finshi Yehova atulaya?

² Kwena uwacila pali bonse abengatupandako amano, ni Shifwe wa ku muulu, Yehova. Atulaya ukuti: “Nkakupanda amano kabili amenso yandi yakaba pali iwe.” (Amalu. 32:8) Aya mashiwi yalola mu kuti Yehova tapelela fye pa kutupanda amano, lelo alatwafwa pa kuti tulekonka amano ayo atupanda.

3. Finshi twalasambililapo muli cino cipande?

³ Muli cino cipande, twalasambilila pa fyo Icebo ca kwa Lesa cingatwafwa pa kuti twasuke amepusho 4 ayakonkapo: (1) Mibele nshi mfwile ukukwata pa kuti amano ayo bampanda yalengafwa? (2) Ni bani bengampanda amano ayasuma? (3) Kuti nalanga shani ukuti cine cine ndefwaya bampandeko amano? (4) Mulandu nshi nshilingile ukwebela abantu bambi ukuti bansalileko ifya kucita?

MIBELE NSHI MFWILE UKUKWATA?

4. Nga ca kuti tulefwaya amano ayo batupanda yaletwafwa, mibele nshi tulingile ukukwata?

⁴ Tulingile ukuba abaicefya kabili abafuuka pa kuti amano ayo batupanda yaletwafwa. Tulingile ukusumina ukuti mu fintu fimo ifyo tushatala atucitapo nelyo ifishatala afitucitikilapo, nga batupandako amano e lyo twingasala bwino ifya kucita. Kabili tulingile no kusumina ukuti te fyonse twaishiba. Nga tatuli abaicefya kabili tatuli abafuuka, Yehova te kuti atwafwe. Kabili amano ayo engalatupanda mu Cebo cakwe te kuti tuleyakonka. Kuti caba fye kwati tuleitulwila amenshi mu cipe icatulika. (Mika 6:8; 1 Pet. 5:5) Lelo nga tuli abaicefya kabili abafuuka, tukala-angufyanya ukumfwa no kukonka amano ayo Yehova atupanda mu Cebo cakwe Baibo.

5. Finshi nalimo fyali no kulenga Imfumu Davidi ibe ne cilumba?

⁵ Natumone ifyo twingasambililako ku Mfumu Davidi. Ifintu ifikalamba ifyo acitile nga fyalengele aba ne cilumba. Pa myaka iingi ilyo ashilaba imfumu, alishibikwe sana pa mulandu wa kuti alishibe sana ukulisha ifilimba no kwimba. Ne mfumu yalimwitile kwi sano pa kuti aleilishishako nsango. (1 Sam. 16:​18, 19) Ilyo Davidi bamusubile pa kuti engaba imfumu, Yehova alimupeele umupashi wakwe uwa mushilo uwalengele akwata sana amaka. (1 Sam. 16:​11-13) Abena Israele banankwe balimwishibe sana pa mulandu wa kuti alipeye abalwani babo, kumo fye no muPelishiti Galyati uwali ipaka. (1 Sam. 17:​37, 50; 18:7) Davidi aba ne cilumba, nga aletontonkanya ukuti apo alicitile fyonse ifi ifya maka, talekabila nangu umo uwa kumupandako amano. Lelo Davidi ali uwaicefya.

6. Twaishiba shani ukuti Davidi alekutika nga bamupandako amano? (Moneni ne cikope pa nkupo.)

⁶ Ilyo Davidi bamubikile pa bufumu, alitwalilile ukulaba na bantu abalemupanda amano ayasuma. (1 Imila. 27:​32-34) Te kuti tupape, pantu ilyo Davidi ashilaba imfumu aishibikwe ukuti aleumfwa nga bamupandako amano ayasuma. Na banakashi nga bamupandako amano, alekutika. Alikutike ilyo Abigaili amupandileko amano. Abigaili ali mukashi wa kwa Nabali uwali uwa musaalula, uushaletasha kabili uwa cilumba. Davidi ali-icefeshe kabili alikonkele ifyo Abigaili amupandileko amano. Ifi acitile fyalengele ecita icilubo icikalamba.—1 Sam. 25:​2, 3, 21-25, 32-34.

7. Finshi twingasambililako kuli Davidi? (Lukala Milandu 4:13) (Moneni ne fikope.)

⁷ Kuti twasambililako fimo kuli Davidi. Ku ca kumwenako, nalimo mu cifyalilwa fye twalicenjela mu fintu fimo nelyo twalikwata amaka ya kutungulula abantu. Nomba tatulingile ukulatontonkanya ukuti twalishiba fyonse kabili tatukabila nangu umo uwa kutupandako amano. Na ifwe bene tufwile ukulakutika nga batupandako amano ayasuma, te mulandu no wa tupandako amano. (Belengeni Lukala Milandu 4:13.) Nga tulecita ifi, tatwakulacita ifilubo ifikalamba ifingalenga twaba no bulanda kabili ifingalenga abantu bambi nabo baba no bulanda.

BUSHE NANI ENGAMPANDA AMANO AYASUMA?

8. Cinshi twingalandila ukuti Yonatani alilingile ukupanda Davidi amano ayasuma?

⁸ Kwaliba na cimbi ico twingasambililako kuli Davidi. Alekutika ku bantu abatemenwe Yehova kabili abaleishiba bwino amafya alekwata. Ku ca kumwenako, ilyo alefwaya ukwishiba nga ca kuti Imfumu Shauli yali no kusumina ukutendeka ukulaumfwana nankwe na kabili, alikutike ilyo Yonatani uwali umwana wa kwa Shauli amupandileko amano. Cinshi twingalandila ukuti Yonatani alilingile ukupanda Davidi amano ayasuma? Ni co Yonatani ali ni cibusa sana uwa kwa Yehova kabili alishibe bwino wishi Shauli. (1 Sam. 20:​9-13) Finshi twingasambililako kuli ifi?

9. Nga tulefwaya aba kutupandako amano, ni bani tufwile ukweba? Londololeni. (Amapinda 13:20)

⁹ Nga tulefwaya aba kutupandako amano, abo tufwile ukweba ukuti batupandeko amano, bantu ababa ifibusa sana na Yehova kabili abaishiba bwino ilyashi ilyo tulefwaya ukuti batupandilepo amano.a (Belengeni Amapinda 13:20.) Tutile munyinefwe umulumendo alefwaya umwanakashi uwa kuupana nankwe. Ni bani bengamupanda amano ayasuma? Nga ca kuti aeba umushimbe munankwe ukuti amupandeko amano, amano engamupanda kuti yaba ayasuma nga ca kuti akonka amashinte ya mafunde aya mu Baibo. Lelo uwa bwananyina umulumendo kuti bamupanda amano ayasuma sana ayengamwafwa nga ca kuti, aeba abakalamba mu fya kwa Lesa abaupana pa myaka iingi, kabili abamwishiba bwino ukuti e bo bamupandeko amano.

10. Finshi nomba twalasambililapo?

¹⁰ Twasambilila pa mibele ibili iyo tufwile ukukwata na pa bengatupandako amano ayasuma. Natusambilile pa fyo twingacita pa kuti tulange ukuti cine cine tulefwaya ukuti batupandeko amano. Na kabili twalamona nga ca kuti caliba fye bwino ukweba abantu bambi ukuti batusalileko ifya kucita.

FINSHI MFWILE UKUCITA PA KULANGA UKUTI CINE CINE NDEFWAYA BAMPANDEKO AMANO?

11-12. (a) Finshi inshita shimo twingacita? (b) Finshi Imfumu Rehoboamu yacitile ilyo yalepingula pa cintu icacindeme?

¹¹ Inshita shimo umuntu kuti alemoneka ukuti alefwaya ukumupanda amano kanshi ninshi nasalapo kale ica kucita. Alefwaya fye ukumona nga ca kuti ifyo balamupanda amano nafilingana ne fyo asalilepo kale ukucita. Umuntu wa musango uyo te kuti tutile cine cine alefwaya ukumupanda amano. Afwile ukusambililako ku lyashi lya Mfumu Rehoboamu.

¹² Rehoboamu e wapyene Imfumu Solomone pa Bufumu mu Israele. Ilyo Rehoboamu atendeke ukuteka, abantu mu Israele, balikwete ifintu ifingi ifisuma. Lelo balemona ukuti Solomone alebapatikisha ukulamubombela. Abantu baile kuli Rehoboamu no kumupaapaata ukuti abangushisheko icisendo. Rehoboamu abebele ukuti bamupeeleko inshita ya kutontonkanya pa fyo bamwebele. Pa kubala, alicitile fye bwino pantu abo aebele ukuti bamupandeko amano bakalamba abaleafwa wishi Solomone. (1 Isha. 12:​2-7) Lelo takonkele amano ayo abakalamba bamupandile. Cinshi acitiile ifi? Nalimo Rehoboamu alipingwile kale ifyo ali no kucita, kabili alefwaya fye aba kuti bamwebe ukuti ifyo apingwile fyali fye bwino. Ifi nga e fyo cali, ninshi alitemenwe ilyo abalumendo banankwe abo alefwaya ukuti bamupandeko amano, bamupandile amano ayalingene ne fyo apingwile kale. (1 Isha. 12:​8-14) Rehoboamu aebele abantu filya fine abalumendo banankwe bamwebele. Ifi fyalengele abantu bamupondokele, baisalile ne mfumu imbi. Ukutula lilya, amafya ayo Rehoboamu alekwata tayaleputuka.—1 Isha. 12:​16-19.

13. Kuti twaishiba shani ukuti cine cine tulefwaya batupandeko amano?

¹³ Finshi twingasambililako kuli Rehoboamu? Nga twaeba abantu ukuti batupandeko amano, tufwile ukulanga ukuti cine cine tulefwaya batupandeko amano. Kuti twacita shani pa kuti twishibe nga ca kuti cine cine tulefwaya batupandeko amano? Kuti twayipusha atuti, ‘Bushe nga naeba abantu ukuti bampandeko amano ndakaana ilyo line amano ayo bampanda pa mulandu wa kuti ifyo banjeba te fyo nacilafwaya?’ Natulande pa ca kumwenako.

14. Finshi tufwile ukwibukisha bamo nga batupandako amano? Langilileni. (Moneni ne cikope.)

¹⁴ Tutile munyinefwe asanga incito iya kufolelapo indalama ishingi. Ilyo ashilasumina iyo ncito, aeba eluda umo ukuti amupandeko amano. Uyu munyinefwe aeba eluda ukuti iyi ncito ikalalenga alesha ulupwa lwakwe pa nshita iitali. Eluda aibukishako uyu munyinefwe ishinte lye funde ilya mu Baibo ililanda ukuti umulimo uukalamba uo akwata wa kusakamana ulupwa lwakwe mu fya kwa Lesa. (Efes. 6:4; 1 Tim. 5:8) Nomba tutile uyu munyinefwe tatemenwe amano ayo eluda amupanda, e lyo aya mu kwipusha bamunyinefwe bambi mpaka asanga munyinefwe umo uwamweba ukuti cili fye bwino kuti abomba iyo ncito. Bushe kuti twatila uyu munyinefwe cine cine alefwaya ukupandwa amano nelyo nasalapo kale ifya kucita, nomba alefwaya fye uwa kumweba ukuti ifyo asalilepo ukucita fili fye bwino? Tufwile ukulaibukisha ukuti umutima wa bucenjeshi. (Yer. 17:9) Inshita shimo, amano ayo bengatupanda te kuti tuyatemwe, lelo ayo yene e yengatwafwa.

BUSHE MFWILE UKWEBA ABANTU BAMBI UKUTI BANSALILEKO IFYA KUCITA?

15. Finshi tushifwile ukucita, kabili mulandu nshi?

¹⁵ Bonse tufwile ukulaisalilapo ifya kucita. (Gal. 6:​4, 5) Nga fintu tusambilile kale, umuntu uwa mano ilyo ashilasalapo ifya kucita, alabala amona ifyo Icebo ca kwa Lesa calanda kabili alepushako na Bena Kristu abakalamba mu fya kwa Lesa. Lelo tatulingile ukweba abantu bambi ukuti e bo batusalilepo ifya kucita. Bamo kuti baipusha umuntu uo bacindika abati, “Bushe nga nimwe mukwete ubu bwafya, kuti mwacita shani?” Bambi kuti basalapo ukucita fimo fine ifyo umuntu umbi asalilepo ukucita ukwabula no kutontonkanyapo.

16. Finshi abali mu cilonganino ca mu Korinti basalilepo ukucita pa nama isho baletuula ku tulubi, kabili nani uwali no kubasalilako nampo nga kulya shilya inama nelyo iyo? (1 Abena Korinti 8:7; 10:​25, 26)

¹⁶ Tontonkanyeni pa fyo abali mu cilonganino ca mu Korinti balingile ukusalapo pa kulya inama isho baletuula ku tulubi. Paulo abalembeele ati: “Twalishiba ukuti akalubi tapali ifyo kaba, no kuti kwaba fye Lesa umo.” (1 Kor. 8:4) Pa mulandu ne fi Paulo abalembeele, Abena Kristu bamo balisalilepo ukulalya inama isho abantu baleshitisha pa maliketi pa numa ya kushituula ku tulubi. Lelo bambi bena basalilepo ukukanalya shilya inama pantu kampingu yabo tayali no kubasuminisha. (Belengeni 1 Abena Korinti 8:7; 10:​25, 26.) Cila muntu ali no kuisalilapo ifya kucita, nampo nga kulya shilya inama nelyo iyo. Paulo taebele abena Korinti ukutila kuti basalilako bambi ifya kucita nelyo ukutila kuti bacita ifyo bambi balecita, pantu cila muntu ali no ‘kulubulula kuli Lesa.’—Rom. 14:​10-12.

17. Kuti caba shani nga ca kuti twasalapo ukucita filya fine fye abantu bambi basalilepo ukucita? Landeni pa ca kumwenako. (Moneni ne fikope.)

¹⁷ Finshi fingacitika muno nshiku ifingapalana ne fyacitike mu cilonganino ca bena Korinti? Natulandeko pa tunono utufuma ku fikalamba ifyapanga umulopa. Umwina Kristu onse afwile ukuisalilapo nampo nga kusumina ukunwa nangu ukubikwamo uto tunono utufuma ku fikalamba ifyapanga umulopa nelyo iyo.b Kwena, nalimo kuti catukosela ukwishiba bwino utu utunono utufuma ku fikalamba ifyapanga umulopa. Na lyo line, nifwe bene tufwile ukuisalilapo. (Rom. 14:4) Nga ca kuti twasalapo fye ukucita ifyo umuntu umbi asalile, kampingu yesu te kuti iletutungulula bwino. Kampingu yesu kuti yalatutungulula fye bwino nga ca kuti tuleibomfya ilyo tulesalapo ifya kucita. (Heb. 5:14) E ico, ni lilali twingeba Umwina Kristu umukalamba mu fya kwa Lesa ukuti atupandeko amano? Ni pa numa ya kufwailisha ifyebo fwe bene, lelo tatumfwikishe ifyo amashinte ya mafunde ya mu Baibo yalanda pa bwafya tukwete.

TWALILILENI UKULAPANDWA AMANO

18. Finshi Yehova atucitila?

¹⁸ Yehova alilanga ukuti alitucetekela sana pantu alitupeela insambu sha kuisalilapo ifya kucita. Alitupeela Icebo cakwe Baibo. Alitupeela ne fibusa ifingatwafwa pa fyo twingabomfya amashinte ya mafunde ya mu Baibo. Ifi acita filanga ukuti alitubikako sana amano nga filya fine umufyashi uwatemwa abana ababikako amano. (Amapi. 3:​21-23) Kuti twacita shani pa kulanga ukuti tulatasha pali ifi atucitila?

19. Finshi tulingile ukucita pa kuti tulelenga Yehova aleba ne nsansa?

¹⁹ Tontonkanyeni pali ici cishinka. Abafyashi balatemwa nga ca kuti bamona abana babo bakula, baba na mano, batendeka ukubombela Yehova kabili bala-afwa na bantu banabo. Yehova na o alatemwa nga amona fwe babomfi bakwe tulekulilako mu fya kwa Lesa, tule-eba abantu ukuti baletupandako amano kabili tulesalapo ifingalenga acindikwa.