Ifyo Twingacita pa Kupanda Abantu Amano

1. Ni bani bafwile ukupanda abantu amano? Londololeni.

BUSHE mwalitemwa ukupanda abantu amano? Bamo balitemwa ukupanda abantu amano, lelo bambi bena balatiina nelyo tabomfwa bwino ukupanda abantu amano. Te mulandu ne fyo tumona ukupanda abantu amano, bonse fye inshita shimo tulingile ukupandako abanensu amano. Cinshi twalandila ifi? Ni co Yesu alandile ukuti abasambi bakwe aba cine cine, babeshibila ku fyo batemwana. (Yoh. 13:35) Kabili inshila imo iyo tulangilamo ukuti twalitemwa bamunyinefwe na bankashi, kubapandako amano nga twamona ukuti nacilinga. Icebo ca kwa Lesa citila “cibusa umusuma” muntu “uwingakufunda ukwabula ukukupita na mu mbali.”—Amapi. 27:9.

2. Cinshi baeluda balingile ukulacita, kabili mulandu nshi? (Moneni na kabokoshi akaleti “Ifyo Baeluda Bafunda aba Bwananyina nga Balanda Amalyashi mu Kulongana kwa Mikalile no Mulimo Tubomba.”)

² Baeluda e bafwile ukwishiba sana ifya kupanda bwino abantu amano. Mulandu nshi? Pantu e bo Yehova na Yesu bapeela umulimo wa kucema ababa mu cilonganino. (1 Pet. 5:​2, 3) Inshila imo iyo baeluda bacemenamo ababa mu cilonganino, kubafunda ilyo balelanda amalyashi ayashimpwa pa Cebo ca kwa Lesa. Balafunda na ba mu cilonganino nga bamona ukuti nacilinga. Na kabili balafunda na bantu aba kuti balileka ukubombela Yehova pa kuti babafwe babwelele mu cilonganino. Bushe baeluda na ifwe bonse kuti twacita shani pa kuti tulepanda bwino abantu amano?

3. (a) Kuti twacita shani pa kuti tulepanda bwino abantu amano? (Esaya 9:6; moneni na kabokoshi akaleti “Mulepashanya Yesu Ilyo Mulepanda aba Bwananyina Amano.”) (b) Finshi twalasambililapo muli cino cipande?

³ Kuti twaishiba ifya kufunda bwino abantu nga twaishiba ifyo abantu bamo abalembwa mu Baibo bacitile. Uwaishibe sana ifya kufunda abantu ni Yesu. Ilumbo limo ilyo Yesu akwata lya kuti “Mpanda Mano wa Kupapusha.” (Belengeni Esaya 9:6.) Muli cino cipande twalasambilila pa fyo twingacita nga ca kuti umuntu atweba ukuti tumupandeko amano, ne fyo twingacita nga ca kuti tulemona ukuti tulingile ukupandako umuntu amano. Twalasambilila na pa fyo cacindamina ukupanda umuntu amano pa nshita iisuma kabili mu nshila iisuma.

NGA CA KUTI UMUNTU ATWEBA UKUTI TUMUPANDEKO AMANO

4-5. Nga ca kuti umuntu atweba ukuti tumupandeko amano, cipusho nshi tulingile ukubalilapo ukuyipusha? Landeni pa ca kumwenako.

⁴ Umuntu nga amweba ukuti mumupandeko amano, nalimo kuti mwaumfwa bwino pantu kuti mwamona kwati namucetekela. E ico kuti mwafwaya ukumupanda amano ilyo line fye. Lelo mufwile ukubalilapo ukuyipusha amuti, ‘Bushe ifyo alefwaya ukuti imupandeko amano, nimfishiba bwino?’ Inshita shimo, inshila iisuma iyo mwingafwilamo cibusa wenu, kumutungulula ku muntu uo mwishibe ukutila kuti amupanda amano ayasuma.

⁵ Ku ca kumwenako. Tutile cibusa wenu nalwala sana e lyo amweba ukuti alifwailishapo pa nshila bengamundapilamo ubo bulwele. Lyena amweba ukuti mumwebeko inshila iya kumundapilamo iyo mulemona ukuti naiwamapo. Nangu ca kutila nalimo kuti mwasalapo inshila imo, te imwe badokota nelyo tamwasambilila ifya kundapa abantu. Mu fintu fya musango uyu, inshila iisuma sana iyo mwingafwilamo cibusa wenu, kumufwaila abaishiba ifya kundapa abantu.

6. Mulandu nshi cawamina ukulolelako panono ilyo tushilapanda umuntu amano?

⁶ Nangu tulemona ukuti natulinga ukupanda umuntu amano pa fyo atwipushapo, limo kuti cawama twalolelako panono ilyo tushilamupandako amano. Mulandu nshi? Pantu Baibo pa Amapinda 15:28 itila “Uwalungama alatontonkanyapo sana mu mutima wakwe ilyo ashila-asuka.” Inga ca kuti tulemona ukutila kuti twamupanda amano ilyo line atweba? Na lyo line kuti cawama twakwatako inshita iya kufwailapo ifyebo, iya kupepelapo ne ya kutontonkanyapo sana. Nga twacita ifi, kuti twashininkisha ukuti amano twalamupanda nayalingana ne fyo Yehova afwaya. Natulandeko pa fyo twingasambilila kuli kasesema Natani.

7. Finshi mwasambilila ku fyacitile kasesema Natani?

⁷ Ilyo Imfumu Davidi yalelanda na kasesema Natani, yamwebele ukuti yalefwaya ukukuulila Yehova itempele. Ilyo line fye Natani aebele imfumu ukuti cali fye bwino kuti yakuulila Yehova itempele. Nomba nga caliweme Natani abalilapo ukwipusha Yehova. Cinshi twalandila ifi? Pantu Yehova talefwaya ukuti Davidi e o amukuulile itempele. (1 Imila. 17:​1-4) Kuli filya Natani acitile, kuti twasambililako ukuti ilyo tushilapanda umuntu amano, tufwile ukutekanya.—Yako. 1:19.

8. Mulandu nshi na umbi uo tulingile ukutontonkanishishapo sana ilyo tushilapanda umuntu amano?

⁸ Natulande pa mulandu na umbi uo tulingile ukutontonkanishishapo sana ilyo tushilapanda umuntu amano. Nga ca kuti tatupandile bwino umuntu amano, kuti twaba no mulandu nga ca kuti mu mano twamupandile mwafuma ifyabipa. Kanshi tulingile ukutontonkanyapo sana ilyo tushilapanda umuntu amano.

IFYO TWINGACITA PA KUPANDA UMUNTU AMANO UO TULEMONA UKUTI TUFWILE UKUMUPANDAKO AMANO

9. Ilyo baeluda bashilafunda uwa bwananyina, cinshi bafwile ukushininkisha? (Abena Galatia 6:1)

⁹ Inshita shimo, baeluda bafwile ukufunda munyinefwe nelyo nkashi uulufyenye. (Belengeni Abena Galatia 6:1.) Nalimo uwa bwananyina kuti alecita ifintu ifingalenga acita ulubembu ulukalamba. Ico baeluda bafwaisha, kwafwa uwa bwananyina wa musango uyu pa kuti atwalilile ukubombela Yehova, kabili akese kwata umweo wa muyayaya. (Yako. 5:​19, 20) Nomba pa kuti baeluda bafunde bwino uwa bwananyina wa musango uyu, balingile ukushininkisha ukuti cine cine nalufyanya. Baeluda balishiba ukuti nga ca kuti uwa bwananyina asalapo ukucita fimo ifipusene ne fyo bena bengasalapo, tacipilibula ukuti ninshi nacita ifintu ifingakalifya Yehova. (Rom. 14:​1-4) Nomba bushe baeluda kuti bafunda shani uwa bwananyina uwa kuti nabashininkisha ukutila nalufyanya?

10-12. Finshi baeluda bafwile ukucita ilyo bashilafunda uwa bwananyina uo balemona ukuti bafwile ukumufunda? Langilileni. (Moneni ne fikope.)

¹⁰ Cilakosela baeluda ukufunda uwa bwananyina uushibebele ukuti bamufunde. Mulandu nshi cikosela? Pantu umutumwa Paulo alandile ukuti umuntu kuti alufyanya mu kukanaishiba. Kanshi ilyo baeluda bashilafunda umuntu, kwaliba ifyo balingile ukucita pa kuti uo balefunda cimwangukile ukumfwa ilyo balemufunda.

¹¹ Ukufunda umuntu uushitwebele ukuti tumufunde, kwaba kwati kubyala imbuto mu mushili uwakosa. Ilyo umulimi ashilabyala imbuto, alingile ukulima apa kubyala. Nga alima, lyena kuti abyala imbuto shakwe. Na mu kulekelesha, alatapilila ishi mbuto pa kuti shikule. Ifi fine e fyo na baeluda balingile ukulacita ilyo bashilafunda umuntu uushibebele ukuti bamufunde. Bafwile ukucita fimo ifingalenga camwangukila ukukutika ilyo balemufunda. Ku ca kumwenako, pa nshita iyalinga, eluda kuti aeba uwa bwananyina ukuti pali ifyo alefwaya ukumweba pa mulandu wa kuti alimubikako amano. Nga ca kuti eluda bamwishiba ukuti alitemwa aba bwananyina kabili aliba ne cikuuku, kuti ca-angukila uo alefunda ukukutika.

¹² Ilyo balelanshanya, eluda kuti alenga ca-angukila uwa bwananyina ukukutika ilyo balemufunda nga ca kuti amweba ukutila bonse tulalufyanya, kabili inshita shimo balingile ukutufunda. (Rom. 3:23) Lyena eluda kuti alanga uwa bwananyina ifyo Amalembo yalelanga ukuti nalufyanya. Ilyo eluda alecita ifi, alingile ukuba ne cikuuku kabili afwile ukucindika uwa bwananyina uo alefunda. Uwa bwananyina nga asumina ukuti nalufyanya, lyena eluda alingile ukumulondolwela bwino bwino ifyo afwile ukucita pa kuti aluke. Na mu kulekelesha, eluda kuti atasha uwa bwananyina pa fisuma ifyo acita, kabili kuti apepela pamo nankwe. Nga acita ifi kuti ca-angukila uwa bwananyina ukukonka ifyo amufunda.—Yako. 5:15.

13. Bushe baeluda kuti bacita shani pa kuti bashininkishe ukuti uo balefunda naumfwa ifyo bamufunda?

¹³ Inshita shimo, uo balefunda te kuti omfwikishe ifyo balemufunda. Finshi baeluda bafwile ukucita pa kuti bashininkishe ukuti uwa bwananyina naumfwa ifyo bamufunda? Kuti bamwipusha amepusho pa kuti beshibe nga naumfwa kabili nga naishiba ne fyo afwile ukucita pa kuti akonke ifyo bamufunda. (Luk. Mil. 12:11) Ifyo ayasuka kuti fyalenga baeluda baishiba nga ca kuti naumfwa ifyo bamufunda nelyo iyo.

UKUPANDA UMUNTU AMANO PA NSHITA IISUMA KABILI MU NSHILA IISUMA

14. Mulandu nshi tushilingile ukufundila umuntu ninshi natukalipa?

¹⁴ Apo bonse tatwapwililika, kuti twacita fimo nelyo kuti twalanda fimo ifingakalifya abanensu. (Kol. 3:13) Icebo ca kwa Lesa citila inshita shimo abanensu kuti bacita fimo nelyo kuti batweba fimo ifingalenga twakalipa. (Efes. 4:26) Nomba tatulingile ukufunda abantu ninshi natukalipa. Mulandu nshi? Pantu Icebo ca kwa Lesa cilanda ukuti “ubukali bwa muntu tabulenga kwaba ubulungami bwa kwa Lesa.” (Yako. 1:20) Nga twafunda umuntu ninshi natukalipa, kuti twalenga ifintu fyabipilako. Na lyo line, ici tacipilibula ukuti tatufwile ukweba uutukalifye ifyo tuletontonkanya ne fyo tuleumfwa pa fyo atukalifye. Nomba pa kuti tulande bwino nankwe, tulingile ukulolela ubukali bwapwa. Kuti twasambililako kuli Elihu uwafundile bwino Yobo.

15. Finshi tulesambilila ku fyo Elihu acitile? (Moneni ne cikope.)

¹⁵ Pa nshiku ishingi, Yobo ale-esha ukuipokolola pa fyo balemubepesha na pa fyo abanankwe ba bufi balelanda. Pali ishi nshiku shonse, Elihu ena alekutika fye kuli Yobo. Elihu alyumfwilile Yobo uluse. Nomba ilyo Yobo alandile ukuti ali wa kaele, talandile ifya cine pali Yehova. Ifi fyalengele Elihu akalipe sana. Na lyo line, Elihu alilolelele mpaka inshita ya kuti alande yafika. Lyena ilyo alefunda Yobo, ali ne cikuuku kuli ena kabili alimucindike. (Yobo 32:2; 33:​1-7) Isambililo ilyacindama ilyo twingasambililako kuli Elihu lya kutila, kuti twafunda bwino sana umuntu nga ca kuti twamufunda pa nshita iisuma kabili mu nshila iisuma, nga tuli no mucinshi kabili nga natutemwa uo tulefunda.—Luk. Mil. 3:​1, 7.

TWALILILENI UKULAPANDA ABA BWANANYINA AMANO, KABILI NGA BAMUPANDAKO AMANO MULEKONKA

16. Finshi mwasambilila ku mashiwi yaba pa Amalumbo 32:8?

¹⁶ Ilembo apafumine cino cipande litila: “Nkakupanda amano kabili amenso yandi yakaba pali iwe.” (Belengeni Amalumbo 32:8.) Aya amashiwi yalangilila ukuti Yehova akatwalilila ukutupanda amano kabili akatwalilila ukutwafwa. Yehova alilaya ukuti akulatupanda amano kabili akulatwafwa. Ifi fine e fyo na ifwe tulingile ukulacita. Nga twapanda uwa bwananyina amano, tufwile ukutwalilila ukumukoselesha no kumwafwa pa kuti engalasalapo ukucita ifisuma.

17. Bushe baeluda abafunda aba bwananyina mu kulungatika kabili abakonka amashinte ya mafunde ya mu Baibo pa kubafunda, baba nga cinshi? (Esaya 32:​1, 2)

¹⁷ Pali ino nshita e lyo tulingile sana ukulapanda aba bwananyina amano, kabili e lyo tulingile sana ukulakonka nga batupandako amano. (2 Tim. 3:1) Baeluda abafunda aba bwananyina mu kulungatika kabili abakonka amashinte ya mafunde ya mu Baibo pa kubafunda, baba “nge milonga mu calo umushaba amenshi.” (Belengeni Esaya 32:​1, 2.) Tulatasha sana aba bwananyina abashishingashinga ukutupandako amano nga bamona ukuti nacilinga. Amashiwi batweba yaba “nga filya ama-apele ayo bapangila na golde yamoneka bwino mu mbale sha silfere.” (Amapi. 25:11) Bonse natutwalilile ukusambilila ifyo twingalacita pa kuti tulepanda bwino aba bwananyina amano. Na kabili natutwalilile ukusambilila ifyo twingalacita pa kuti tulekonka nga batupandako amano ayasuma.