Ifyo Twingacita pa Kuti Tulelwisha Amatunko

1. Cinshi abantu bonse balwishanya naco?

BUSHE mwalifwayapo ukucita ifintu ifyo Yehova apata? Nga mwalifwayapo, tamufwile ukufuupuka. Cinshi twalandila ifi? Ni co Baibo itila: “Takwaba ubwesho ubwamuponenapo ubushiponenako abantu bambi.” (1 Kor. 10:13)a Aya mashiwi yalola mu kuti ubwesho bonse ubo mwingakwata na bantu bambi nabo balibukwata. Kanshi te imwe mweka mwakwata ubo bwesho, kabili Yehova nga amwafwa kuti mwacimfya ubo bwesho.

2. Matunko nshi Abena Kristu bamo na basambi ba Baibo balwisha? (Moneni ne fikope.)

² Na kabili Baibo itila: “Umuntu onse eshiwa ilyo ulunkumbwa lwakwe umwine lwamusembeleka no kumubeleleka.” (Yako. 1:14) Ifitusembeleka no kutubeleleka filapusanapusana. Ku ca kumwenako, Abena Kristu bamo kuti batunkwa ukulaala no muntu uo bashaupana nankwe, e lyo bambi kuti batunkwa ukucita ubulalelale no mwaume munabo nelyo umwanakashi munabo. Bamo aba kuti balileka ukutamba ifye shiku nalimo kuti balafwaisha ukufitamba na kabili. Abengi abaleka ukubomfya imiti iyo babinda nelyo ukunwesha ubwalwa nalimo kuti balafwaisha ukucita ifi fintu na kabili. Aya e matunko yamo ayo Abena Kristu bamo na basambi ba Baibo balwisha. Bonse tufwile twalyumfwapo ifyo umutumwa Paulo aumfwile. Alembele ati: “Lyonse nga ndefwaya ukucita icalungama, nsanga ndecita icabipa.”—Rom. 7:21.

3. Bushe umuntu kuti alaumfwa shani nga ca kuti paliba icabipa ico ilingi line atontonkanyapo ukucita?

³ Nga ca kuti kwaliba icabipa ico ilingi line mutontonkanyapo ukucita, nalimo kuti mwalamona kwati tamwakwata amaka ya kulwisha ilyo itunko. Na kabili kuti mwalamona kwati Yehova tamutemwa pa mulandu fye wa kutontonkanya pa kucita ifyabipa. Lelo ishibeni ukuti ifi te fyo caba. Pa kulondolola ico twalandila ifi, muli cino cipande twala-asuka amepusho yabili: (1) Nani afwaya tulemona ukuti tatwakwata amaka ya kucimfya amatunko kabili Yehova te kuti atutemwe? (2) Kuti mwacita shani pa kuti mulecimfya amatunko?

IFYO “UMUBIFI” AFWAYA TULETONTONKANYA

4. (a) Mulandu nshi Satana afwaila tulemona ukuti tatwakwata amaka ya kulwisha amatunko? (b) Cinshi cingalenga twashininkisha ukuti twalikwata amaka ya kulwisha amatunko?

⁴ Satana afwaya tulemona ukuti tatwakwata amaka ya kulwisha amatunko. Yesu alishibe ifi, e co aebele abasambi bakwe ukulapepa ukuti: “Mwitutwala mu kutunkwa, lelo tupokololeni ku mubifi.” (Mat. 6:13) Satana atila abantu te kuti batwalilile ukumfwila Yehova nga ca kuti batunkwa. (Yobo 2:​4, 5) Mulandu nshi Satana atontonkanishisha ifi? Ni co ena ulunkumbwa lwakwe lwalimubeleleke kabili talefwaya ukutwalilila ukuba uwa cishinka kuli Yehova. Afwile amona ukuti na ifwe bene twaba fye nga ena, te kuti tutwalilile ukuba aba cishinka kuli Yehova nga ca kuti twatunkwa. Satana alemona no kuti nangu fye Mwana wa kwa Lesa uwapwililika tali no kutwalilila uwa cishinka kuli Yehova nga atunkwa. (Mat. 4:​8, 9) Nomba tontonkanyeni pali ici: Bushe cine cine tatwakwata amaka ya kulwisha amatunko? Ukwabula no kutwishika twalikwata! Na ifwe bene kuti twalanda nge fyo umutumwa Paulo alandile. Atile: “Muli fyonse ndakwata amaka pantu nalikwata uunkosha.”—Fil. 4:13.

5. Twaishiba shani ukuti Yehova amona ukutila kuti twalwisha amatunko?

⁵ Yehova ena amona ukuti twalikwata amaka ya kulwisha amatunko. Twaishiba shani? Icalenga twishibe ni co alisobele ukuti ibumba ilikalamba ilya bantu bakatwalilila ukuba aba cishinka kabili bakapusuka ubucushi bukalamba. Tontonkanyeni pa fyo aya mashiwi yapilibula. Yehova uushingabepa alanda ukuti abakengila mu calo cipya libumba lya bantu ilikalamba, te bantu fye abanono. Abakengila mu calo cipya “baliwasha amalaya yabo no kuyabuutisha mu mulopa wa mwana wa mpaanga.” (Ukus. 7:​9, 13, 14) Aya mashiwi yapilibula ukuti Yehova amona aba bantu ukuti balisanguluka. Cailanga fye apabuuta tuutu ukuti Yehova amona ukuti twalikwata amaka ya kulwisha amatunko.

6-7. Mulandu nshi Satana afwaila tulemona ukuti Yehova te kuti atutemwe?

⁶ Satana afwaya tulemona no kuti Yehova te kuti atutemwe pa mulandu fye wa kuti inshita shimo tulatontonkanya pa kucita ifyabipa. Mulandu nshi Satana afwaila tulemona ifi? Mulandu wa kuti alishiba ukuti ena Yehova te kuti amutemwe, takwata isubilo lya kwikala umuyayaya kabili Yehova akamonaula umupwilapo. (Ukute. 3:15; Ukus. 20:10) Satana afwaya twikwata isubilo lya kwikala umuyayaya ilyo ena ashakwata. Kanshi alalwisha na maka yakwe yonse pa kuti alenge tulemona ukuti na ifwe bene tatwakwata isubilo lya kwikala umuyayaya. Nomba ifwe tatwaba nga ena pantu twalikwata isubilo. Na kuba Baibo itila Yehova tatumona ukuti tuli bantu ababi, lelo alatwafwa pa kuti tukekale umuyayaya. Yehova “tafwaya umuntu nangu umo akonaike, lelo afwaya ukuti bonse bakalapile.”—2 Pet. 3:9.

⁷ Kanshi twamona ukuti nga tulemona ukuti tatwakwata amaka ya kulwisha amatunko, kabili nga tulemona ukuti Yehova te kuti atutemwe pa mulandu wa kuti inshita shimo tulatontonkanya pa kucita ifyabipa, ninshi tuletontonkanya nge fyo Satana afwaya ukuti tuletontonkanya. Nga twaishiba bwino ici cishinka, kuti twalafwaisha ukulwisha Satana.—1 Pet. 5:​8, 9.

IFYO TUMFWA PA MULANDU WA KUTI TULI BABEMBU

8. Ukulunda pa kucita ifyabipa, bushe inshita shimo Baibo nga yalanda pa lubembu finshi ilandapo? (Amalumbo 51:5) (Moneni na “Ubulondoloshi.”)

⁸ Kwaliba na cimbi icilenga tulemona ukuti tatwakwata amaka ya kulwisha amatunko, kabili tulemona ukuti Yehova te kuti atutemwe pa mulandu wa kuti inshita shimo tulatontonkanya pa kucita ifyabipa. Ni cinshi ico cine? Lubembu ulo twapyana ku bafyashi besu aba kubalilapo.b—Yobo 14:4; belengeni Amalumbo 51:5.

9-10. (a) Bushe Adamu na Efa baumfwile shani ilyo babembwike? (Moneni ne cikope.) (b) Bushe ifi tufyalwa ababembu filenga tuleumfwa shani?

⁹ Tontonkanyeni pa fyo Adamu na Efa baumfwile ilyo babembwike. Ilyo babembukile Yehova, balifiseme kabili baipangiile ifya kufwala fya mabuula. Icitabo citila Insight on the Scriptures, cilanda pali ifi bacitile ukuti: “Ulubembu lwalengele balaumfwa ukuti bali no mulandu, balaumfwa ukuti baliseebene kabili lwalengele basakamikwa sana.” Adamu na Efa tabali no kuba ifibusa na Yehova na kabili. Ulubembu lwali no kulenga batwalilile ukumfwa ukuti bali no mulandu, baleumfwa ukuti baliseebene kabili batwalilile ukulasakamikwa sana. Kabili takwali ico bali no kucita icali no kulenga baleka ukulaumfwa ifi.

¹⁰ Kwena ifwe tatwaba nga Adamu na Efa pantu bena te kuti banonkelemo mu cilubula. Lelo pa mulandu wa cilubula, ifwe Yehova kuti atwelela imembu kabili kuti twaba ifibusa fyakwe. (1 Kor. 6:11) Na lyo line, twalipyana ulubembu kabili tatwapwililika. E co na ifwe tumfwila ukuti tuli no mulandu, e co tusakamikilwa kabili e co tumfwila ukuti natuseebana nga ca kuti twabembuka. Na kuba Baibo itila ulubembu lwalitwalilila ukuteka abantu ubusha. Na bantu “abashabembwike nga filya Adamu abembwike” nabo bene ulubembu lwalibateka ubusha. (Rom. 5:14) Lelo tatufwile ukulatontonkanya ukuti apo tuli babembu, te kuti tucite icisuma nangu cimo nelyo ukulamona ukuti Lesa takatupeele umweo wa muyayaya. Kuti twacita shani pa kuti twilatontonkanya ifi?

11. Cinshi tufwile ukucita nga twalamona kwati te kuti tulwishe amatunko, kabili mulandu nshi? (Abena Roma 6:12)

¹¹ Pa mulandu wa kuti tatwapwililika, inshita shimo kuti twalamona kwati te kuti tulwishe amatunko. Ciba kwati umutima wesu uletweba ukuti te kuti tulwishe amatunko. Nomba tatufwile ukukonka ifyo umutima wesu uletweba. Mulandu nshi? Pantu Baibo itweba ukuti tatufwile ukuleka ulubembu ‘luletuteka.’ (Belengeni Abena Roma 6:12.) Aya mashiwi yalola mu kuti nga twatunkwa kuti twasalapo ukukanacita ifyabipa. (Gal. 5:16) Yehova alitucetekela ukutila kuti twalwisha amatunko pantu akanatucetekela, nga tatweba ukutila kuti twalwisha amatunko. (Amala. 30:​11-14; Rom. 6:6; 1 Tes. 4:3) Cailanga fye apabuuta tuutu ukuti twalikwata amaka ya kulwisha amatunko.

12. Cinshi tufwile ukucita nga ca kuti tulemona ukuti Yehova te kuti atutemwe pa mulandu fye wa kuti inshita shimo tulatontonkanya pa kucita ifyabipa, kabili mulandu nshi?

¹² Na kabili, nga ca kuti umutima wesu uletweba ukuti Yehova te kuti atutemwe pa mulandu fye wa kuti inshita shimo tulatontonkanya pa kucita ifyabipa, tatufwile ukukonka ifyo umutima wesu uletweba. Mulandu nshi? Pantu Baibo itila Yehova alishiba ukuti tuli babembu. (Amalu. 103:​13, 14) Lesa “alishiba fyonse” pali ifwe kumo fye ne fyo ulubembu ulo twapyana lulenga tulefwaya ukulacita ifyabipa. (1 Yoh. 3:​19, 20) Nga ca kuti tatulecita ifyabipa ifyo imitima yesu ifwaya, Yehova akulatumona ukuti twalisanguluka. Cinshi twalandila ifi?

13-14. Nga ca kuti inshita shimo tulatontonkanya pa kucita ifyabipa, ninshi Yehova te kuti atutemwe? Londololeni.

¹³ Baibo yalilangilila ukuti paliba ubupusano ubukalamba pa kutontonkanya pa kucita ifyabipa na pa kucita ifyabipa. Te lyonse citwangukila ukukanatontonkanya pa fyabipa, lelo kuti twakaana ukucita ifyabipa ifyo tuletontonkanyapo. Ku ca kumwenako, Abena Kristu bamo abali mu Korinti mu nshita ya batumwa ilyo bashilaba Abena Kristu balelaala na baume banabo. Paulo abalembeele ati: “Ifi fine e fyo imwe bamo mwali.” Bushe aya mashiwi yalola mu kuti tabatalile abatontonkanyapo pa kulaala na baume banabo na kabili? Te kuti tulande fyo, pantu ilingi line cilakosa umuntu ukuleka ukutontonkanya pa fya musango uyu. Lelo Abena Kristu abaleilama kabili abashalecita ifyabipa ifyo baletontonkanyapo, Yehova alibatemenwe. Alebamona ukuti ‘balisambilwe.’ (1 Kor. 6:​9-11) Ifi fine e fyo na imwe Yehova engalamumona.

¹⁴ Te mulandu ne fyabipa ifyo mwingalatontonkanyapo, kuti mwaleka ukufitontonkanyapo. Nangu ca kuti te kuti mulekelele fye ukufitontonkanyapo, kuti mwailama kabili te kuti ‘mulecita ifyo imibili yenu na matontonkanyo yenu fifwaya.’ (Efes. 2:3) Finshi mwingacita pa kuti mwilacita ifyabipa ifyo mwingatontonkanyapo?

IFYO MWINGACITA PA KUTI MULELWISHA AMATUNKO

15. Mulandu nshi tushilingile ukulaibepela nga tulefwaya ukulwisha amatunko?

¹⁵ Pa kulwisha amatunko, mulingile ukwishiba ubwafya mwakwata. ‘Tamufwile ukulaibepa.’ (Yako. 1:22) Mwila-angusha ubwafya mwakwata. Ku ca kumwenako, umuntu uunwa ubwalwa kuti alatontonkanya ukuti, ‘Kwaliba abanwesha ubwalwa ukucila ifyo ine nwa.’ Nangu mwilalanda ukuti abantu bambi e balenga ukuti mulecita ifyabipa. Ku ca kumwenako, umuntu uutamba ifye shiku kuti alatontonkanya ukuti, ‘Icilenga ndetamba ifye shiku ni co umwina mwandi tananga ukuti alintemwa sana.’ Nga mwatendeka ukutontonkanya ifi, kuti camukosela ukulwisha itunko. E ico mwila-angusha ubwafya mwakwata nangu fye ni mu mutima wenu. Mwilapeela bambi umulandu pa fyo mwe bene mucita.—Gal. 6:7.

16. Finshi mufwile ukucita pa kuti mupangile libela ukuti tamwakacite ifyabipa nga mwatunkwa?

¹⁶ Ukulunda pa kwishiba ubwafya mwakwata, mulingile no kupangila libela ukuti tamwakacite ifyabipa nga mwatunkwa. (1 Kor. 9:​26, 27; 1 Tes. 4:4; 1 Pet. 1:​15, 16) Mulingile ukwishiba itunko ilyo mukwata sana ne nshita mutunkwa sana. Ku ca kumwenako, bushe mutunkwa sana nga namunaka nelyo mutunkwa mu nshita ya bushiku sana? Muleishibila calimo itunko ilyo mwingakwata kabili mulepekanishisha calimo ifyo mwingacita nga mwatunkwa. Ilyo mulingile ukucita ifi ni lintu mushilatunkwa.—Amapi. 22:3.

17. Finshi twasambilila ku fyo Yosefe acitile? (Ukutendeka 39:​7-9) (Moneni ne fikope.)

¹⁷ Tontonkanyeni pa fyo Yosefe acitile ilyo muka Potifa alefwaya ukulaala nankwe. Ilyo line fye alikeene. (Belengeni Ukutendeka 39:​7-9.) Finshi twingasambilila kuli ifi acitile? Tulesambililako ukuti alipangile libela ukuti tali no kucita icabipa ilyo na muka Potifa ashilamutunka. Na imwe bene, ilyo mushilatunkwa kuti mwapangila libela ukuti tamwakacite icabipa nga mwatunkwa. Nga mwapangila libela, cikamwangukila ukucita icisuma ilyo mukatunkwa.

“MULEYESHA”

18. Finshi fimbi mulingile ukucita pa kuti mulelwisha amatunko? (2 Abena Korinti 13:5)

¹⁸ Pa kulwisha amatunko, mulingile ukutwalilila ‘ukulayesha mwe bene,’ e kutila mulingile ukulaiceeceeta lyonse. (Belengeni 2 Abena Korinti 13:5.) Mu nshita mu nshita, mulepituluka mu fyo mutontonkanyapo na mu fyo mucita kabili mulealuka umo mulemona ukuti mulingile ukwaluka. Ku ca kumwenako, na lintu mwalwisha itunko, kuti mwayipusha amuti: ‘Bushe inshita yacipitapo pa kuti nkaane ukucita ifyo nacitunkwa yacilepa shani?’ Nga mwasanga ukuti mwacishingashinga pa kukaana, tamufwile ukumfwa ububi sana. Lelo mufwile ukutontonkanya pa fyo mwingacita pa kuti mukangufyanye ukukaana ilyo mukatunkwa na kabili. Muleyipusha amepusho pamo nga: ‘Nga ca kuti natampa ukutontonkanya pa fyabipa, bushe kuti na-angufyanyako ukuleka ukutontonkanyapo? Bushe ifyo ndeseshamo icitendwe filenga cilenkosela ukulalwisha amatunko? Bushe ndangufyanya ukuleka ukulolesha pa fikope fyabipa? Bushe nalishiba ukuti lyonse nga ndekonka amafunde ya kwa Yehova ifintu fikalangwamina nangu ca kuti mfwile ukulailama pa kuti ndekonka aya mafunde?’—Amalu. 101:3.

19. Bushe ifilubo ifinono ifyo twingacita kuti fyalenga shani catukosela ukulwisha amatunko?

¹⁹ Na kabili ilyo muleiceeceeta, mwila-angusha ifilubo. Baibo itila: “Umutima wa bucenjeshi ukucila fyonse kabili walipelelwa.” (Yer. 17:9) Yesu atile: “Mu mutima e mufuma amatontonkanyo yabipa.” (Mat. 15:19) Ku ca kumwenako, umuntu uwa kuti alileka ukutamba ifye shiku, nga papita inshita kuti alatontonkanya ukuti cili fye bwino kuti atambako ifikope ifingalenga umuntu aumfwa insuuna pantu ifyo fikope tafilelanga abantu abali ubwamba. Nelyo kuti alatontonkanya ukuti, ‘Cili fye bwino kuti natontonkanyapo pa kucita ifyabipa kulila fye nshificitile.’ Nga ca kuti umuntu aletontonkanya ifi, ciba kwati ‘alepangila kabela ukucita ifilefwaya umutima wakwe.’ (Rom. 13:14) Finshi mufwile ukucita pa kuti mwilatontonkanya ifi? Mulecenjela pa kuti mwilacita ifilubo ifinono ifingalenga mwacita ifilubo ifikalamba, pamo nga ukucita ifyabipa nga mwatunkwa.c Na kabili mwilatontonkanya pa fyabipa ifingalenga mwala-angusha ifilubo ifyo mucita.

20. Bushe mu calo cipya tukalabombela shani Yehova, kabili pali ino nshita nani atwafwa ukulwisha amatunko?

²⁰ Nga fintu twasambilila, Yehova nga atwafwa kuti twakwata amaka ya kulwisha amatunko. Na kabili pa mulandu wa cilubula, Yehova kuti atubelela uluse pa membu shesu, kabili kuti twakwata ne subilo lya kwikala umuyayaya mu calo cipya. Ala tukatemwa sana ilyo tukalabombela Yehova ukwabula ukulalwishanya na matunko! Nomba ilyo iyo nshita ishilafika, kuti twashininkisha ukuti twalikwata amaka ya kulwisha amatunko, kabili Yehova kuti atutemwa nangu ca kuti inshita shimo tulatontonkanya pa fyabipa. Nga twaibikilishako kabili Yehova nga atwafwa, kuti twalwisha amatunko!