Utumastandi twa Mpapulo Utwa Kubomfya pa Kubila Imbila Nsuma “ku nko Shonse”

Ukucila pa myaka 10, ukubomfya utumastandi twa mpapulo pa kubila imbila nsuma, kwalilenga abantu abengi balafwaisha ukukutika imbila nsuma. Abantu mwi sonde lyonse balamona utumastandi twa mpapulo kabili balishiba na batubomfya. Utumastandi twa mpapulo twalyanguka ukubomfya kabili tulamoneka bwino. Nalimo na imwe kuti mwasumina ifyo nkashi Asenata uwikala ku Poland alandile, atile: “Utumastandi batupanga mu nshila iya-anguka, lelo tusuma kabili tulamoneka bwino. Twalyanguka ukubomfya e lyo no kusenda.”

Bushe mwalibala amutontonkanyapo pa fyo bapanga utumastandi twa mpapulo?

Ifyo Batupanga

Mu 2001, Ibumba Litungulula lyalisuminishe ukuti bamunyinefwe na bankashi mu France batendeke ukwesha inshila shalekanalekana isha kubililamo imbila nsuma ku cintubwingi, ukubikako fye no kubomfya utumastandi twa mpapulo. Balyeseshe ukutupanga mu nshila ishalekanalekana. Ku ca kumwenako, bapangile utwali nga filya utwa kusendelapo ifyola twaba, e lyo no twali nga tulya abantu babomfya nga baleshita ifintu mwi tuuka, kabili utu twine eto balebikapo impapulo pa kuti abantu baleshimona, kabili mwali no mwakusungila impapulo shimbi. Pa numa, umusambo wa ku France walisalile umusango umo uwa tumastandi uto bakasabankanya babomfeshe pa myaka iingi.

Bamunyinefwe ku France balitemenwe sana ifyacitike ilyo bale-esha inshila sha kubililamo imbila nsuma ku cintubwingi. E ico mu 2011, Ibumba Litungulula, lyalisuminishe ukuti beshe ukubila imbila nsuma ku cintubwingi mu New York City, ku U.S.A., ukubomfya utumastandi twa mpapulo na matebulo. Bapainiya ababombeleko uyu mulimo basangile ukuti mwali ifisuma ifingi mu kubomfya utumastandi, pantu na kuba caleanguka ukutusenda nelyo ukutusesha. Kabili bapainiya nabo balilandileko pa nshila shimo isha kupangilamo utumastandi ishali no kulenga twawaminako. Utumastandi twa kubalilapo uto bapangile na mapulanga twalifinine sana, kanshi caleafya ukutwimya pa kunina na pa kwikila pa matabo. Kanshi balitupangile cipya cipya pa kuti tube utwa-anguka, lelo tatwa-angwike sana ica kuti tulepona fye na ku mwela. Uto bapangile twalikwete na mawilo ayakulu kabili ayasuma ayali no kulalenga baletukunkulusha, nangu ca kuti umusebo balepitamo tauli uwatambalala sana. Na kabili kuli utu utumastandi kwali na kabokoshi akanono umwakusungila impapulo.

Programu ya kwesha yalibombele bwino sana! Kanshi mu 2012, Ibumba Litungulula lyalisuminishe bamunyinefwe na bankashi mwi sonde lyonse ukulabomfya utumastandi twa mpapulo. Bamunyinefwe balifwaile aba kupanga utumastandi utwingi, utwa-anguka lelo utwakosa sana.

Pa myaka iingi, baliwamyako fimo ku tumastandi twa mpapulo. Ku ca kumwenako, mu 2015, balibikileko ica kufwika kunse icakwete plastiki pa ntanshi icalelenga ifili mu kati filemoneka, ici ica kufwikako cilacingilila impapulo nga kuli imfula. Ba Dina abekala ku Georgia balitemwa sana ici ica kufwikako, batile: “Caba kwati kastandi ka mpapulo kalikwata akene ikoti ilya kukacingilila ku mfula.” Mu 2017, balipangile ifipampa mu ndimi shimo. Munyinefwe Tomasz, uwikala ku Poland, atile: “Incito yalekosa sana pa kwalula ifipeepa fya kukambatika ifyo twalebomfya kale. Nomba caliwama sana ifi baletako ifipampa.” Mu 2019, balyalwileko ifyo balepanga utumastandi e lyo ne fyo balebomfya pa kupanga, pantu balefwaya tuleba utwakosa sana kabili tuleikala inshita iitali.

Abapanga Utumastandi twa Mpapulo

Kampani imo fye eipanga utumastandi twa mpapulo kabili balatutuma mu filonganino fyonse mwi sonde lyonse. Pali ino nshita tulipila amadola ya ku America 43 pa kuti batupangile ka standi kamo, umu ninshi tamuli ne ndalama sha kutumina aka ka standi ku cilonganino e lyo na fimbi ifyo tulipila. Ukufika pali ino nshita, pa kushita utumastandi twa mpapulo twalibomfya indalama amadola ya ku America ukucila pali 16 milioni, kabili twalituma utumastandi ukucila pali 420,000 ku filonganino mwi sonde lyonse.

Pa kuti indalama tusangula shilebomba bwino, bashita utumastandi twa mpapulo utwingi pa muku umo. Na kabili nga kwaonaika fimo kuli ka standi, pali ino nshita ifilonganino kuti fyaoda ifyonaike kuli ka standi pa kuti bakawamya ukucila ukushita fye akapya.

Ukubomfya Utumastandi twa Mpapulo pa Kubila Imbila Nsuma

Bakasabankanya mwi sonde lyonse balitemwa ukubila imbila nsuma ukubomfya utumastandi twa mpapulo. Ba Martina, abekala ku Ghana, batile: “Nga tulebomfya inshila shimbi isho tubililamo imbila nsuma, nifwe tutendekelapo ukulanda na bantu. Ico natemwa sana pa kubila imbila nsuma pali ka standi ca kuti abantu abene e batampilapo ukulanda na ifwe. Nangu fye bantu abalepita mupepi na po tubikile ka standi ka mpapulo kuti baumfwa imbila nsuma.”

Mu calo cimo mu Africa, umwaume umo alile pali ka standi asenda ne mpapulo ishali mu lulimi lwakwe. Pa numa ya mulungu umo alibwelele kabili alandile ati: “Nalibelenga impapulo shonse. Ifyebo fyalimo fisuma sana. Nkayashimikilako balupwa lwandi ku mushi ku mwesu.” Uyu umushi wabelele apalepele amakilomita 500. Pa numa ya myeshi ibili alibwelele, kabili atile: “Abantu mu mushi mu mwesu baliyabelenga impapulo shonse kabili balitemwa sana ifyo babelengele. Balefwaya ukuba Inte sha kwa Yehova. Nomba kuli ifyo balefwaya ukwishiba. Ku ca kumwenako, nabeshiba ukuti pa kubatishiwa bafwile ukubatumpika mu menshi. Nomba ku mushi ku mwesu takwaba umumana uwaba mupepi. Nomba pa kubatishiwa, bushe tufwile ukwisabatishiwilwa kuno?” Bakasabankanya abalelanshanya no yu umwaume balimupeele namba ya kwa painiya uulanda ululimi alelanda. Ukufuma palya pene, uyu mwaume na ulya painiya balitwalilila ukulanshanya.

Caliwama sana ifi tubomfya utumastandi twa mpapulo pa kubila imbila nsuma “ku bantu bonse aba pe sonde.” (Mateo 24:14) Nomba tufumya kwisa indalama sha kupangisha utumastandi twa mpapulo? Tubomfya imisangulo ya mu mulimo wa mwi sonde lyonse, kabili abengi basangula iyi misangulo ukubomfya intaneti pa donate.jw.org. Tulemutasha nga nshi pali bukapekape bwenu.