-
Ubuteko bwa Greece no bwa Roma Bwayambukila abaYuda‘Moneni Icalo Cisuma’
-
-
UKUKULA kwa Buteko bwa Greece kwatendekele mu mpili sha Makedonia. Mulya, ilyo Alekesandere acilileko pa myaka 20, atendeke ukupaanga ukucimfya ififulo fya ku kabanga. Mu 334 B.C.E., atungulwile umulalo wakwe uwa nkondo ukupita mu ncende itwa Hellespont (Dardanelles), iyalekanya Ubulaya na Asia. Nge “mbwili” yapambana, abaGriki baletekwa na Alekesandere batendeke ukucimfya amabufumu mu kukonkana. (Da 7:6) Alekesandere acimfishe abena Persia mupepi no musumba wa Troy pa mawanga ya Mumana wa Granicus, kabili alibacimfishe umupwilapo mu mushi wa Issus.
AbaGriki basanshile Suria na Foinike, bacimfishe no konaula Turi pa numa ya ku-ucandila pa myeshi 7. (Esek 26:4, 12) Alekesandere atengele Yerusalemu no konaula Gasa. (Sek 9:5) Ilyo afikile mu Egupti, asokwele umusumba wa Alekesandria, uwaishileba icifulo cikalamba ica makwebo na masomo. Ilyo bapitile mu Calo Calaiwe umuku wa bubili, na kabili, acimfishe abena Persia icabipisha pa Gaugamela, mupepi ne fitantaala fya Ninebe.
Alekesandere ayalukile ku kapinda ka kulyo no kucandila Babele, Shushani (Susa), na Persepoli—imisumba ya bulashi iya bena Persia. Lyene apitile lubilo lubilo mu bwikashi bwa bena Persia, afika na ku Mumana wa Indus mu calo citwa pali nomba ati Pakistan. Mu myaka fye 8, Alekesandere acimfishe ifyalo ifingi ifyaliko pali ilya nshita. Lelo, mu 323 B.C.E., ilyo ali ne myaka 32, afwile ku bulwele bwa mpepo pa Babele.—Da 8:8.
-
-
Ubuteko bwa Greece no bwa Roma Bwayambukila abaYuda‘Moneni Icalo Cisuma’
-
-
Inshila ya kwa Alekesandere
A2 ▪ MAKEDONIA
A2 ▪ Pella
A2 ▫ THRACE
B2 ▫ Troy
B2 ▫ Sarde
B2 ▫ Efese
B2 ▫ Gordium
C2 ▫ Ankara
C3 • Tarsi
C3 • Issus
C3 • Antioke (wa ku Suria)
C3 ○ Turi
C4 ○ Gasa
B4 ○ EGUPTI
B4 ○ Memfisi
B4 ○ Alekesandria
A4 ○ Icishima ca Siwa
B4 ○ Memfisi
C4 ○ Gasa
C3 ○ Turi
C3 ○ Damaseke
C3 • Aleppo
D3 • Nisibisi
D3 • Gaugamela
D3 • Babele (Babiloni)
E3 • Shushani
E4 • PERSIA
E4 • Persepolis
E4 • Pasargadae
E3 • MADAI
E3 • Ekibatana
E3 • Rhagae
E3 • Hecatompylos
F3 • PARTHIA
G3 • ARIA
G3 • Alekesandria Areion
G3 • Alekesandria Prophthasia
F4 • DRANGIANA
G4 • ARACHOSIA
G4 • Alekesandria Arachosiorum
H4 • Kabul
G3 • Drapsaca
H4 • Alekesandria Oxiana
G3 • Drapsaca
G3 • BACTRIA
G3 • Bactra
G2 • Derbent
G2 • SOGDIANA
G2 • Maracanda
G2 • Bukhara
G2 • Maracanda
H2 • Alekesandria Eschate
G2 • Maracanda
G2 • Derbent
G3 • Bactra
G3 • BACTRIA
G3 • Drapsaca
H4 • Kabul
H3 • Taxila
H5 • INDIA
H4 • Alekesandria
G4 • GEDROSIA
F4 • Pura
E4 • PERSIA
F4 • Alekesandria
F4 • CARMANIA
E4 • Pasargadae
E4 • Persepolis
E3 • Shushani
D3 • Babele (Babiloni)
-