Watchtower LAIBRARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAIBRARE YA PA INTANETI
Cibemba
  • BAIBOLO
  • IMPAPULO
  • UKULONGANA
  • Ni Lilali Umusumba wa Yerusalemu Baonawile?—Ulubali 2
    Ulupungu—2011 | November 1
    • ● Ifipaapatu apalembwa ifya bunonshi.

      Ni finshi? Mu Buteko bwa Babiloni Ubwalenga Bubili, ifi fipaapatu balefibomfya nga malisiti mu fya makwebo. Pali ifi fipaapatu balefwatikapo ubushiku, umweshi ne myaka imfumu yateka ukufika pali ubo bushiku basainishanya. Ku ca kumwenako, pa cipaapatu cimo balembelepo ubukwebo ubwacitike pa “bushiku bwalenga 27, mu mweshi wa Nisani, mu mwaka walenga 11 uwa kuteka kwa kwa Nebukadresari [uo baleita no kuti Nebukadnesari II], imfumu ya Babiloni.”4

      Nga ca kuti imfumu yafwa nelyo baifumya pa bufumu, imfumu imbi iyalepyana e yalepwishishisha imyeshi iyaleshalako iya uyo mwaka uwa kuteka kwa mfumu iyalipo.c5 Mu nshila imbi kuti twatila, imfumu yalepyana imfumu ibiye mu mwaka umo wine nga kukonka kalenda ya bena Babiloni. Kanshi, pa fipaapatu fya kwa kateka uwapyana pa bufumu balelembapo fyonse ifyalecitika mu myeshi alepwishishisha umwaka wa kuteka kwa mfumu apyene.

      Finshi abasoma balandapo? R. H. Sack aceeceetele ifipaapatu apalembwa ifya bunonshi ifyalekanalekana ukutendekela pa nshita Ubuteko bwa Babiloni Ubwalenga Bubili bwatendeke ukuteka. Mu 1972, Sack alembele ukuti pa fipaapatu ifipya ifyali mu British Museum ifyo bashasabankenye palembelwe inshita iyapusana ne yaishibikwe ukuti e yo Amel-Marduk (uo baleita no kuti Ebili-merodaki) apyene wishi Nebukadnesari II.6 Yapusene shani? Ukulingana ne fyalembwa pa fipaapatu fya kale, Sack aishibe ukuti Nebukadnesari II ali acili aleteka mu mweshi walenga 6, mu mwaka wakwe uwa kulekeleshako ukuteka (uwalenga 43). Lelo muli ifi fipaapatu ifipya mwalembwa ukuti Amel-marduk atendeke ukuteka mu mweshi walenga 4 na 5 mu mwaka walenga 43 uwa kuteka kwa kwa Nebukadnesari.7 Ukwabula no kutwishika, ifyo balemba pali ifi fipaapatu fyalipusana.

      Finshi ifyalembwa filanga? Kwaliba na fimbi ifyapusana mu fyalembwa pa fyo ishamfumu shalekonkana. Ku ca kumwenako, ifyalembwa filanga ukuti Nebukadnesari II ali acili aleteka mu mweshi walenga 10, e kutila ninshi palipita ne myeshi 6 ukutula apo batunganishisha ukuti uwamupyene e po atendekele ukuteka.8 Paliba ubupusano na pa nshita Neriglissar apyene Amel-Marduk.9

      Mulandu nshi cicindamine ukwishiba ubu bupusano? Nga fintu tulandilepo kale, ifi mu fyalembwa fya bena Babiloni mushalembwa ifyebo fyonse cilanga ukuti nalimo te kuti kube ifyalembwa fya kale umo balemba fyonse fye ifyalecitika mulya mwine fyakonkanine.10 Bushe nalimo kwali abatekele pa kati ka ishi shamfumu? Ifi nga e fyo cali, ninshi imyaka na imbi ifwile ukulundwako ku nshita Ubuteko bwa Babiloni Ubwalenga Bubili bwatekele. E ico, mu fyalembwa fya bena Babiloni nelyo ifipaapatu apalembwa ifya bunonshi tamwaba ubushininkisho ubulanga ukuti Yerusalemu bayonawile mu 587 B.C.E.d

  • Ni Lilali Umusumba wa Yerusalemu Baonawile?—Ulubali 2
    Ulupungu—2011 | November 1
    • d Ifipaapatu apo balelemba ifya bunonshi balefibomfya sana ku shamfumu ishaleteka mu Buteko bwa Babiloni Ubwalenga Bubili. Nga ca kuti twasansha pamo imyaka yonse iyo ishi shamfumu shatekele, e lyo twapenda ukubwelela ku numa, ukutendekela pa mfumu Nabonidasi iyalekelesheko ukuteka, kuti twafika mu mwaka wa 587 B.C.E. uo basosa ukuti e mo Yerusalemu bayonawile. Lelo ukupenda imyaka muli uyu musango kuti kwabomba fye nga ca kuti ishamfumu shaletendeka ukuteka lilya line fye imo yafuma pa bufumu.

Impapulo sha mu Cibemba (1982-2025)
Isaleni
Isuleni
  • Cibemba
  • Peleniko Bambi
  • Ifyo Mwingasala
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Ifya Kubomfya
  • Amafunde Yesu
  • Privacy Settings
  • JW.ORG
  • Isuleni
Peleniko Bambi