“Lesa Taba na Kapaatulula”

1-3. Cimonwa nshi Petro amwene, kabili mulandu nshi tufwile ukwishibila umo calola?

NI MU mwaka wa 36 C.E. Petro ali pa mutenge wa ng’anda alepepa uku ninshi aleumfwa ne cikabilila ca kasuba. Iyi ng’anda yabela mu lulamba lwa bemba mu musumba wa Yopa. Napapita inshiku apo aishila muli iyi ng’anda. Nomba apo aliitemenwe ukwisaikala muli iyi ng’anda ninshi takwete ulupato. Umwine wa ng’anda, Simone, ni kanyuka wa mpapa, kabili abaYuda bamo te kuti basumine ukwikala no muntu uubomba imilimo ya musango yu.a Nangu cibe fyo, Petro alasambilila isambililo lyacindama ilya kuti Yehova taba na kapaatulula.

² Ilyo Petro acili alepepa, aba ngo ulemona icimonwa. Ifyo Petro amona mu cimonwa kuti fyapapusha umuYuda fye onse uwingafimona. Mu muulu mwafuma icipe icili nge nsalu umuli inama isho Ifunde lyatile shali ishakowela. Ilyo Petro bamweba ukwipaya inama no kulya, ayasuka ati: “Nshatalalyapo icakowela kabili icishasanguluka.” Imiku itatu, te muku fye umo, bamweba ati: “Ifyo Lesa asangulwile witila fyalikowela.” (Imil. 10:14-16) Icimonwa calenga Petro ukupelenganishiwa, lelo tapapitile inshita bamulondolwela umo cilolele.

³ Bushe icimonwa Petro amwene calolele mwi? Nacicindama ukuti twishibe umo ici cimonwa calola pantu ciletusambilisha icine pa fyo Yehova amona abantu. Nga Bena Kristu ba cine, te kuti tubile sana pa Bufumu bwa kwa Lesa nga tatulemona abantu nga fintu Lesa abamona. Pa kwishiba umwalola ifyo Petro amwene, natubale tulande pa fintu na fimbi ifyacitike ifyakumine ici cimonwa.

“Ukupapaata Lyonse Kuli Lesa” (Imil. 10:1-8)

4, 5. Bushe Korneli ali nani, kabili cinshi cacitike ilyo alepepa?

⁴ Petro taishibe ukuti ubushiku bwafumineko mu Kaisarea, nalimo amakilomita 50 ukulola ku kapinda ka ku kuso, umuntu uwe shina lya Korneli na o alimwene icimonwa ukufuma kuli Lesa. Korneli, umukalamba wa bashilika abena Roma, ali ni “kapepa.”b Na kabili, alesakamana bwino sana ulupwa lwakwe, pantu ali “na katiina kuli Lesa pamo na ba mu ng’anda yakwe bonse.” Korneli tali Mwina fyalo uwasangwike fye umuYuda, lelo ali Mwina fyalo uushasembululwa. Nangu cibe fyo, ali uwa nkumbu ku baYuda abapiina kabili alebafwilisha. Uyu muntu umufumacumi ‘alepapaata lyonse kuli Lesa.’—Imil. 10:2.

⁵ Nalimo cali ku ma 3 koloko ya kasuba ninshi Korneli alepepa e lyo amwene icimonwa na malaika amwebele ati: “Lesa naumfwa amapepo yobe kabili namona ifya bupe ifyo upeela kabili pali ifi alekwibukishishapo.” (Imil. 10:4) Korneli acitile ifyo malaika amwebele, atumine abaume aba kuyaita umutumwa Petro. Nangu ca kutila Korneli ali Mwina fyalo uushasembululwa, kwali no kucitika icintu cimo icishatalile acicitika. Ali no kukutika ku bukombe bwe pusukilo.

6, 7. (a) Shimikeni icacitike icilelanga ukuti Lesa alasuka amapepo ya bantu abalefwaisha ukumwishiba. (b) Bushe finshi twingalanda pali ifi ficitika?

⁶ Bushe muno nshiku Lesa alasuka amapepo ya bantu abafumacumi abafwaya ukwishiba icine pali ena? Natulande pali cimo icacitike. Umwanakashi umo mu Albania alipokele Ulupungu lwa kwa Kalinda umwali icipande icalelanda pa fya kukusha abana.c Aebele Nte uwamutandalile ukuti: “Kwati fye mwacishiba ati nacilapepa kuli Lesa ukuti angafwe ukukusha abana bandi! Atuma imwe ku kungafwa! Ala ifi fine fyebo e fyo ndekabila!” Uyu mwanakashi na bana bakwe abanakashi batendeke ukusambilila Baibolo, kabili mu kuya kwa nshita abena mwakwe na bo balitendeke ukusambilila Baibolo.

⁷ Bushe ifya musango yu ficitika fye limo limo? Awe nakalya! Filacitika lyonse mu calo conse, kabili fyalicitika imiku iingi ica kuti te kuti tutile fya mankumanya fye. E ico, finshi twingalandapo pali ifi ificitika? Ica kubalilapo ca kuti, Yehova alasuka amapepo ya bantu abalefwaisha ukumwishiba. (1 Isha. 8:41-43; Amalu. 65:2) Ica bubili ca kutila, bamalaika balatutungilila mu mulimo wa kushimikila.—Ukus. 14:6, 7.

“Petro Acili Napeshiwa Amano” (Imil. 10:9-23a)

8, 9. Finshi Lesa asokolwele kuli Petro ukubomfya umupashi wa mushilo, kabili bushe Petro acitile shani?

⁸ Abantu abo Korneli atumine bafika pa ng’anda ninshi Petro acili pa mutenge, “napeshiwa amano” pa cimonwa amwene. (Imil. 10:17) Bushe Petro, uwasosele imiku itatu ukuti te kuti alye ifya kulya ifyo Amafunde yatile fyalikowela, alasumina ukuya na ba baume no kuyaingila mu ng’anda ya Mwina fyalo? Umupashi wa mushilo walisokolwelepo fimo ifyo Lesa alefwaya ukuti cibe. Petro bamwebele ukuti: “Mona! Abantu batatu balekufwaya. Lelo, ima, ika no kuya na bo, witwishika nangu panono, pantu nimbatuma.” (Imil. 10:19, 20) Ukwabula no kutwishika, icimonwa ca cipe icali nge nsalu ico Petro amwene camulengele ukulanakila ubutungulushi bwa mupashi wa mushilo.

⁹ Ilyo Petro aishibe ukuti Lesa e waebele Korneli ukutuma Abena fyalo aba kwisa mu kumwita, alibengishe mu ng’anda “no kubatangata.” (Imil. 10:23a) Umutumwa Petro uwali ne cumfwila alitendeke ukwaluka ilyo aishibe ifyo Lesa alemona Abena fyalo.

10. Bushe Yehova atungulula shani abantu bakwe, kabili mepusho nshi tufwile ukuyipusha?

¹⁰ Ukufika fye na lelo, Yehova atungulula abantu bakwe panono panono. (Amapi. 4:18) Ukubomfya umupashi wakwe uwa mushilo, alatungulula “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka”. (Mat. 24:45) Limo, kulaba ukwaluka mu fyo twaishibe Icebo ca kwa Lesa, nelyo ukwaluka mu fyo ifintu fifwile ukucitwa mu kuteyanya. Tufwile ukuyipusha ukuti: ‘Bushe ncita shani nga kwaba ukwaluka kwa musango yu? Nga kwaba ukwaluka, bushe ndanakila ubutungulushi bwa mupashi wa kwa Lesa?’

Petro “Abebele Ukubatishiwa” (Imil. 10:23b-48)

11, 12. Finshi Petro acitile ilyo afikile ku Kaisarea, kabili finshi asambilile?

¹¹ Ubushiku bwakonkelepo pa numa ya kumona icimonwa, Petro na bambi 9, e kutila inkombe shitatu ishafumine kuli Korneli na “ba bwananyina [abaYuda] mutanda (6)” abafumine ku Yopa baimine ulwendo lwa kuya ku Kaisarea. (Imil. 11:12) Apo Korneli alepembelela Petro, alongenye “balupwa lwakwe ne fibusa fyakwe ifya pa mutima”—kabili aba bonse bafwile bali Bena fyalo. (Imil. 10:24) Ilyo afikile, Petro acitile icintu ico ashatalile atontonkanyapo ukutila kuti acita: Aingile mu ng’anda ya Mwina fyalo uushasembululwa! Petro atile: “Mwalishiba ukuti ifunde talisuminisha umuYuda ukupalamina ku muntu uwa mushobo umbi atemwa ukulanda nankwe; lelo Lesa nananga, ukukanaeba umuntu ati alikowela nangu ati tasanguluka.” (Imil. 10:28) Iyi nshita ninshi Petro nailuka kale ukuti cilya cimonwa amwene tacalemusambilisha umusango wa fya kulya ifyo umuntu afwile ukulya. Lelo calemusambilisha ukuti tafwile ‘ukweba umuntu [nangu fye Mwina fyalo] ati alikowela.’

¹² Bonse abalongene balefwaisha ukumfwa ifyo Petro alalanda. Korneli atile: “Ifwe bonse kanshi tuli pano ku cinso ca kwa Lesa ku kumfwa fyonse ifyo Yehova amwebele ukusosa.” (Imil. 10:33) Elenganyeni ifyo mwingomfwa nga ca kutila umuntu uulefwaya ukusambilila pali Yehova e walanda aya mashiwi! Petro atendekelepo ukulanda amashiwi ayafikile abantu pa mutima aya kuti: “Cine cine nomba nashininkisha ukuti Lesa taba na kapaatulula, lelo umuntu uwa mu luko lonse uutiina Lesa no kucita icalungama alapokelelwa kuli ena.” (Imil. 10:34, 35) Petro alisambilile ukuti Lesa tatemwa abantu pa mulandu wa mushobo wabo, icalo bafumako nelyo pa mulandu wa fintu fimbi fye. Petro akonkenyepo ukubashimikila pa mulimo Yesu abombele, imfwa yakwe no kubuuka kwakwe.

13, 14. (a) Bushe ukupilibukila kuli Lesa ukwa kwa Korneli na Bena fyalo bambi mu 36 C.E. kwapilibwile cinshi? (b) Mulandu nshi tushilingile ukupingwila abantu pa mulandu wa fyo bamoneka?

¹³ Lyena icintu cimo icishatalile acicitika calicitike: “Ilyo Petro acili alelanda,” umupashi wa mushilo wapongolwelwe “pa bena fyalo.” (Imil. 10:44, 45) Uyu e muku fye umo uo Amalembo yalandapo ukuti umupashi wa mushilo wapongolwelwe pa bantu ilyo bashilabatishiwa. Ilyo Petro amwene ukuti bapokelela umupashi wa mushilo alishininkishe ukuti Lesa alibapokelele, e ico ‘aebele [balya Bena fyalo] ukubatishiwa.’ (Imil. 10:48) Ilyo Abena fyalo bapilibukile kuli Lesa mu 36 C.E., e lyo inshita ya baYuda iya kuba abantu abaibela yapwile. (Dan. 9:24-27) Petro e watendekelepo ukulanda ku balongene mu ng’anda ya kwa Korneli, ni pali iyi nshita e po abomfeshe ‘kii ya bufumu’ iyalenga butatu kabili iya kulekeleshako. (Mat. 16:19) Iyi kii yalengele Abena fyalo abashasembululwa ukukwata ishuko lya kuba Abena Kristu basubwa no mupashi.

“Balisumine, no Kucindika Lesa” (Imil. 11:1-18)

15, 16. Mulandu nshi Abena Kristu bamo abaYuda balekansanina na Petro, kabili alondolwele ukuti cinshi calengele ukuti aye ku ng’anda ya bashasembululwa?

¹⁵ Petro aile ku Yerusalemu, pantu alefwaya sana ukushimika ifyacitike. Cimoneka kwati ilyashi lya kuti Abena fyalo abashasembululwa “balipokelele icebo ca kwa Lesa” lyafikile ku Yerusalemu ninshi ena talafika. Ilyo fye Petro afikile, “abena kusembululwa batendeke ukukansana nankwe.” Balifulilwe pantu aingile “mu ng’anda ya bantu abashasembululwa no kulya na bo.” (Imil. 11:1-3) Ilyashi lyakosele, talyali lya kutila Abena fyalo te kuti babe abasambi ba kwa Kristu. Lelo, balya abasambi abaYuda bapampamine fye pa kuti Abena fyalo balingile ukukonka Amafunde, ukubikako fye ne funde lya kusembululwa pa kuti Yehova apokelele ukupepa kwabo. Abasambi bamo abaYuda calibakosele ukusumina ukuti Amafunde ya kwa Mose yalilekele ukubomba.

¹⁶ Bushe Petro alondolwele ukuti cinshi calengele ukuti aye ku ng’anda ya bashasembululwa? Pa Imilimo 11:4-16, Petro alandile pa fintu fine ifyashinine ukuti atungulwilwe na Lesa. Alandile (1) pa cimonwa ico amwene icafumine kuli Lesa (Ifikomo 4-10); (2) pa fyo umupashi wamwebele ukucita (Ifikomo 11, 12); (3) pali malaika uwaile kuli Korneli (Ifikomo 13, 14); na (4) pa kupongololwa kwa mupashi wa mushilo pa Bena fyalo. (Ifikomo 15, 16) Petro asondwelele ilyashi pa kwipusha icipusho icafikile abantu pa mutima ica kuti: “E ico, nga Lesa abapeele [Abena fyalo abasumina] ica bupe cimo cine [ica mupashi wa mushilo] filya fine acitile na kuli ifwe [fwe baYuda] fwe basumina muli Shikulu Yesu Kristu, bushe ine nine ningalesha Lesa?”—Imil. 11:17.

17, 18. (a) Bushe ifyo Petro alondolwele fyalengele Abena Kristu abaYuda ukupingulapo ukucita cinshi? (b) Mulandu nshi limo cingafisha ukutwalilila abaikatana mu cilonganino, kabili mepusho nshi tufwile ukuipusha?

¹⁷ Ifyo Petro alondolwele fyalengele balya Bena Kristu abaYuda ukuti basalepo ifyo bali no kucita. Bushe bali no kuleka ulupato ulo bakwete no kupokelela Abena fyalo ababatishiwe nomba line ukuba Abena Kristu banabo? Baibolo itila: “Awe ilyo [abatumwa na Bena Kristu bambi abali abaYuda] baumfwile ifi fintu, balisumine, no kucindika Lesa, abati: ‘Kanshi Lesa nalenga abena fyalo ukulapila pa kuti na bo bene bakwate umweo.’” (Imil. 11:18) Ukusumina ukupokelela Abena fyalo kwalengele ukuti aba mu cilonganino batwalilile abaikatana.