Isambililo 25
Ukubelenga no Kulondolola Amalembo
1-3. Lintu tulepeela malyashi, ni shani fintu tulingile ukubelenga amalembo?
1 Lintu ulelanda na bambi ulwa mifwaile ya kwa Lesa, nampo nga ni pa mbali nelyo ni pa cisebele pa cintubwingi, ukulanda kobe kushimpwa pa malembo ayo ulebelenga ukufuma muli Baibolo. E co ayo malembo yafwile ukubelengwa bwino. Takulingile kucitwa mu nshila yatalala. Ukucila, kulingile ukulundako ukucincimuka ku mipeelele yobe nga ukubelenga kwingapwilikishe mifwaile ya kuko. Pali uyu mulandu pali slipi wa Ukufunda kwa Milandile patantikwa “Amalembo yabelengwa no kukomailapo” pamo nge cintu cimo ica kulangulukapo kwaibela ku uli onse uufwayo kuba umutumikishi wakampuka.
2 Amalembo yalingile ukubelengwa mu kuba no kuyumfwa, lelo te kucishamo. Icipimo ca kulumbulula kupeelwa kwi lembo cilingile ukushintilila pe lembo line ne cifulo ca liko mu lyashi. Cilingile ukuleta ifyebo fya kushinina ku cishinka casumbuka lelo tacilingile ukucebusha ukusakamana ku mibelengele.
3 Ukulundapo, ukubelenga kulingile ukutonto kusakamana pa lubali lwe lembo ulo luleyafwilishe cishinka cobe ica kushinina. Kulingile ukulenga icishinka ukumfwika pa kuti ibumba lyashininwa. Muli ifyo, ukubelenga malembo mu kuba no kukomailapo kwalinga kulimbamo ukucetekela. Kulenga ukubelenga ukubamo ubulashi.
4, 5. Cinshi capilibulwa ku kutila “amashiwi yalungama yaebekeshiwa”? Langilila.
4 Amashiwi yalungama yaebekeshiwa. Umulandu ilembo lilebelengelwa e ulingile ukulama amashiwi yali no kwebekeshiwa. Nga ca kuti washimpa itontonkanyo ilili lyonse ililumbulwilwe mwi lembo mu kulingana, takuli cingasoobokamo kabili icishinka cobe ica kushinina kuti caluba. E co shininkisho kuti amashiwi yacishamo kwebekeshiwa ni ayo yakwetemo itontonkanyo lintu ilembo libomfiwilwe.
5 Ku ca kumwenako, nga ca kuti ulebomfya Esekiele 18:4 (NW) ku kushinina ukuti ulubembu talutungulula ku kulunguluka kwa ciyayaya, lelo lutungulula ku mfwa, kuti walibelenga muli iyi nshila: “Umweo uubembuka e ukafwa,” mu kuba no kushimpa kwaibela pa mashiwi yapindeme. Lelo nge cishinka cobe cili ca kuti te mubili fye lelo umweo wine e ufwa, kuti wasesha ukushimpa, ukubelenge fi: “Umweo uubembuka e ukafwa.” Umulandu uo ulebelengela ilembo e ulingile ukupima amashiwi ya kushimpa.
6-12. Ni mu nshila nshi umo twingashimpa amashiwi ya mwi lembo ayalimo itontonkanyo?
6 Ukubomfya inshila ifumamo cimo iya kukomailapo. Amashiwi yalimo itontonkanyo ilyo ulefwaya ukusoobokamo kuti yakoshiwa mu nshile shingi, kabili inshila intu wabomfya ilingile ukuba mu kumfwana ne lembo na cintu ilyashi lilelandapo.
7 Ulu lubali lwa mibele ya “Amalembo yabelengwa no kukomailwapo” talwapekanishiwa ku kupwisha inshila shonse ishabako isha kukomailapo kwa pa kanwa. Ukabomba ne fi fishinka mu kukumanina lintu ukasambilila ukushimpa ifishinka. Lelo inshila shinono nashitantikwa pano ku kukwafwilisha mu kunonka maka ya kubelenga Amalembo yobe mu kufumamo cimo.
8 Ukushimpe shiwi. Ici cibimbamo ukwaluka ukuli konse mwi shiwi, nampo nga ni mu cipimo ca liko, umusenselo nelyo amaka, icilenga amashiwi ayalimo itontonkanyo ukusoobokamo ukufuma ku mashiwi yambi mu sentensi.
9 Ukupemwina. Ici kuti cacitwa atemwa pa ntanshi nelyo pa numa ya lubali lwa mpikwe ulwe lembo lyobe, nelyo ponse pabili. Ukupemwina intanshi taulabelenge tontonkanyo likalamba kuletako ukwenekela; ukupemwina pa numa kulenga ifishinka ukushika mu muntontonkanya.
10 Ukubwekeshapo. Ukukomailapo kuti kwanonkwa pa cishinka cimo ku kuicilima we mwine no kubwekeshapo ukubelenge shiwi nelyo ilongo lya mashiwi. Iyi nshila ilingile ukubombwapo mu kuba no kushilimuka.
11 Ukubomfyo mubili. Ukusela kwa mubili, pamo pene no kulangisha kwa pa mpumi, ilingi kuti kwayafwilisho kwimike shiwi nelyo ilongo lya mashiwi.
12 Imyumfwikile ye shiwi. Utushita tumo imyumfwikile ye shiwi ilyo ulebelenga kuti yayambukila ubupilibulo bwa yako no kuyemika mu kuibela, lelo, pano napo, ukushilimuka kulingile ukubomfiwa, ukucilisha mu kubomfya mashiwi yaba ngo kutumfya.
13, 14. Lintu mwine ŋanda abelenge lembo, ni shani fintu twingebekesha ifishinka fya liko ifya mpikwe?
13 Amalembo ayo mwine ŋanda abelenga. Lintu mwine ŋanda abelenge lembo, limbi kuti ashimpa amashiwi yalubana nelyo ukukanashimpa nangu fye limo. Cinshi wingacita lyene? Ilingi line lintu cabe fyo caliwamisho kwalukila ku kubomfya kobe ukwe lembo ku kukomaila pa fishinka ifyo ulefwaya ukwebekeshiwa. Pa numa ukubelenga kwapwa, limbi kuti wayalwila ukusakamana kwa kwa mwine ŋanda kuli aya mashiwi pa kuyabwekeshapo nelyo ukwipusha ifipusho.
14 Kwalibako inshila na imbi intu ici cingabombelwamo, lelo ifwaya ukwibukila no kucenjela. Kuti pambi wacilinganya ukubelenga pa cishinka calinga, ukulombo kwelelwa ilyo ulecite fyo, kabili lyene ukwalwila ukusakamana kwaibela kwi shiwi nelyo ilongo lya mashiwi ililebelengwa lintu ulefwaya ukukomailapo. Nga ici kuti cacitwa ukwabula ukulenga mwine ŋanda insoni nelyo ukumufulwisha kuti caba ca kufumamo cimo, lelo cifwile ukucitwa mumpo mumpo.
**********
15-17. Mulandu nshi cabele cacindama ukulondolola amalembo mu kumfwika?
15 Ukubelenge lembo, nangu ni mu kuba no kukomailapo, ilingi takuba ukwakumanina ku kupwilikishe mifwaile yobe. Ca cine ukuti pa tushita tumo, ilembo iline pambi kuti lyabomba pamo ngo kulondolola kwa mfundo iyo ulefwaya mu fishinka fyobe ifya kushinina. Lelo, ku lubali lukalamba, calibe cafwaikwa ukwalwila ukusakamana na kabili ku mashiwi yalimo itontonkanyo mwi lembo kabili lyene ukulanga fintu yekatene ne fyebo fya kushinina. Ici e co slipi wa Ukufunda kwa Milandile aloshako nga “Umulimo wa malembo walengwo kumfwika.” Ibukisha, umuntu mu cinkumbawile tabeleshanya na Baibolo kabili te kuti omfwikishe icishinka cobe mu kubelenga fye kumo. Ukukomaila pa mashiwi ya mpikwe libili libili no kulanda pa mulimo wa yako kusuminishe mfundo ukumfwika.
16 Nga wingabomfye lembo, lifwile ukube lyalinga ku fishinka fyobe ifya kushinina kabili, mu cinkumbawile, lifwile ukuletwako mu kulinga. Lyene, ukutontonkanya pa kusambilisha, ukafwaya ukulengo kubomfya kobe ukwayanguka ukufika apo wingapesha.
17 Ukulundapo, ufwile ukumfwikishe lembo kabili imilondolwele ifwile ukuba iyalungikwa. Languluka amashiwi yashingulukako, ifishinte fibomfiwe nelyo abantu babimbilwemo lintu ukubomfye lembo kobe kwacifwaya. Te kwesho kulondolole lembo mu nshila yapusanako na cintu kalemba afwaile. Pa kulondolola amalembo, konke mpapulo sha Sosaite mu kupalamisha.
18. Ni shani fintu mu kufumamo cimo twingasoobolamo amashiwi ya mpikwe ayali no kubomfiwa?
18 Amashiwi yali no kubomfiwa yasoobolwamo. Pa ntanshi nelyo mu kati ka kulondolole lembo amashiwi ya mpikwe yalingile ilingi line ukukomailwapo libili libili. Ici e kushininkisho kuti icili conse mwi lembo icishampene ne fyebo fyobe ifya kushinina cikacefiwa nelyo ukubikwa ica cibili. Amashiwi ayene ayo yalemoneka mwi lembo napamo te kuti yakabile kubwekeshiwapo mu kucite ci, nangu cingati ilingi line e nshila cicitilwamo. Lelo mu tushita tumo, mu nshila imbi, kuti watonta ukusakamana kwe bumba lyobe mu kufumamo cimo pa matontonkanyo yasoobwelwemo ayalelangulukwapo. Inshila imo wingacitilamo ici kubomfya fye amashiwi yapalana mu kulondolola cipya cipya imfundo yobe. Imbi kwipusha ifipusho. Nge lyashi lyobe libimbilemo mwine ŋanda, ifipusho fyobe kuti fyalumbululwa ku kufumya amatontonkanyo ya mpikwe mu muntu umbi.
19-22. Kukonkamo nshi kuloshiweko ku kutila “icishinka ca mitendekele calengwo kumfwika”?
19 Icishinka ca mitendekele calengwo kumfwika. Ici cilepilibula fye ukushininkisho kuti imifwaile yobe iya kubomfye lembo nayumfwika bwino no kutesekeshiwa. Limbi kuti cabe fyo pa mulandu umo taucisangile ukube cafwaikwa nelyo icisuma ukutendeke lembo mu nshila ya lyonse. Ico tacilepilibulo kuti icishinka ce lembo tacilekabilo kulengwo kumfwika. Lelo, pamo nge cibelesho, walipekanya mu kubangilila ifyebo fya kushinina fimo intanshi ilembo talilabelengwa. Nomba ufwile ukumono kuti kuliko ukukonkamo kumo pa kupwishishisha umulimo we lembo.
20 Ibumba lyobe no kucindama kwa cishinka mu mipeelele yobe yonse iya fyebo e fingapima icipimo uko ukulondolola kufwile ukufika. Ilingi tacaba icakumanina ukulanda fye pe lembo. Ufwile ukulundanya amatontonkanyo yakomailwepo mwi lembo ku fyebo fya kushinina ifya kutendekelako. Ufwile ukulondolola mu kumfwika ico uko kulundana kuli.
21 Ilyo ukulondolola kobe kwayangukilako, nalyo line ukupwilikishe mifwaile yobe, e lintu cingacilapo kuwama. Kulingile ukukanakwata ukulonsha ukuli konse ukushampeneko. Ici kuti capwishishiwa mu kucefyako ifyebo fyobe ifya kushinina ku fishinka ifyacepa ukufika na pantu wingapesha kabili lyene ukubikamo fye ifili ifyakabilwa ku kufilengo kumfwika. Nga ca kuti icintu cimo cacishala ukwabulo kwasukwa mu ntendekelo, ubulondoloshi bobe bulingile ukucasuka.
22 Pali ici cishinka ca kulunduluka muli programu wa Kukansha kwa Milandile, ukwangusha no kulungatika filingile ukuba e buyo bobe. Lintu ukafika pali ci, ukubelenga kobe no kubomfya kwa malembo kukabelebesha amaka ya kwa kasambilisha walamuka.