Isambililo 7

Ukusambilila Kulalambula

1. Ni kuli cinshi uko ukusambilila kutupekanishisha?

¹ Bushe kuti watemwo kumona icitetekelo cobe ukulunduluka, ukumfwo kutemwa Lesa kobe ukukoselako, ukuipakisha ukwiluka kwakulilako ne fisabo fyaingilishiwako ukufuma ku kubombesha kobe kwa butumikishi? Ukulunduluka kobe muli ishi mbali shonse, ku cipimo cikalamba, kwashintilila pa fintu ucita ukukuma kwi sambililo lya pa lobe ne lya lupwa. Isambililo lya musango yo lyaba lubali lwafwaikwa ulwa bumi bwesu pamo nga Bena Kristu. Talitupangasha fye ku kubombela Lesa nomba, lelo lyaba lubali lwa kupekanishisho bumi mu calo cipya ica kwa Lesa. Bushe iwe pa lobe ulasambilila nga fintu ulingile ukucita?—Mat. 4:4.

2, 3. Ni shani fintu twingasange nshita ya kusambilila?

² Ukusange nshita yakumanina iye sambililo ilingi line kwaba ni mpika, lelo te intu ishingacimfiwa. Nga wamone fyo programu obe uwe sambililo alekabilo kuwamishiwa, bebeta ukutantika kobe ukwa mibombele ukwa cila mulungu. Tacili icapalishako ukuti ukasange nshita ikalamba iyo kale kale ishilebomfiwa. Lelo Baibolo atukonkomesha ‘ukulubule nshita’ ukufuma ku fikonkelelo fimbi. (Efes. 5:15-17, NW) Nga walikwata televisioni, mulandu nshi ukukanasunge calembwa ca nshita upoosa ku kutamba yene mu kati ka mulungu? Limbi kuti wapapa ukusanga ubwingi bwa nshita ibomfiwa mu kutamba yene. Bwingi bwaba shani ubwa nshita upoosa mu kulanda “utumalyashi” pali lamya, ukutandashanya na bena mupalamano nelyo ukubelenga inyunshipepala nelyo bamagazini ba ku calo? Bushe imo iya iyi nshita umulungu umo umo kuti yayalwilwa mu ciputulwa cimo ice sambililo nelyo ifyafulilako ifyo fingaba fya bunonshi bubelelela? Ukusambilila kwa musango yo kuti kwacitwa mu nshita ya kasuba, mu cungulo bushiku nelyo inshita yonse intu cingacilapo kukuwamina. Ilingi umuntu alasange nshita ya kucita ifintu ifyacishamo kucindama kuli wene, kabili tacili ca kutwishika ukuti isambililo lya Cebo ca kwa Lesa e cimo ica fintu “fyacilamo” ku muntu uwakatamiko kwampana kwakwe na Yehova.—Fil. 1:9-11; Amapi. 2:1-5.

³ Ilintu kuti wacisanga icakosa pa kutendeka ukwikala pa nshi no kutontomesha pa kusambilila, mu kupita kwa nshita kukanguka kabili kukabamo kuipakisha. Lelo ulekabilo kutesekesho kucindama kwa kuko, ukubika pa mbali inshita ya kusambilila lyonse no kubikako kubombesha kwa mupampamina.

4, 5. Cinshi ico ukusambilila kusanshamo, kabili mulandu nshi cabele calinga ukutendeka ifiputulwa fye sambililo ne pepo?

⁴ Ukusambilila kulingile ukucitwa mu kuba ne mifwaile ya kuba na maka ya kwibukisha no kulondolole fyebo mu kumfwika. Ukubelenga kwa buyefya buyefya, nangu ca kuti kwalikwate cifulo calinga mu bumi bwesu, takwaba kusambilila. Ukusambilila kufwayo kusapika, ukutontonkanya no kubomfya. Wilapango kupwishishisha ifyebo ifingi ukucila pa fyo wingapwishishisha mu kufumamo cimo pantu ukasange sambililo lyobe ukube lyaeluka ne lyabulo kulambula. Ukucila, suminishako inshita ya kusapika no kwetetula. Nangu cibe ifyo, pango kufimbe fyebo fyakumanina ica kuti wamona ifyo mu cituntulu ulepwilikisha cimo.

⁵ Umusambi wa Bwina Kristu tashintilila fye pa maka yakwe ku kufwailisha mu fintu fyashika ifya Cebo ca cine ica kwa Lesa. Aleshibo kuti alakabilo kwafwilisha kwa mupashi wa mushilo wa kwa Lesa, ukuteyanya kwa kwa Lesa ukwa babomfi baipeelesha, ne Cebo cine. Uyu e mulandu cabele calinga ukufwaya ipaalo lya kwa Lesa pa fiputulwa fya nshita ifye sambililo ukupitila mwi pepo.—Yako. 1:5; Luka 11:9-13.

6, 7. Mitubululo nshi iya kwaafwa iyo limbi ingeshiwa mu kuba ne mimwene ya kukwate fyafulilako ukufuma mu kubelenga Baibolo kwa lupwa?

⁶ Ukusambilila Baibolo. Mwi Isukulu lya Butumikishi bwa Teokrasi kwalibako kupayanya kwa mbali shimo isha Baibolo ukubelengwa umulungu umo umo. Ilingi ici kuti cacitwa pamo nge bumba lya lupwa, ukubelenge cipandwa cimo nelyo fibili ifya Baibolo mu cungulo bushiku. Pa kumwenamo muli uku kubelenga, pa numa ya paragrafu umo umo cilabe ca kwaafwa nga uulebelenga nelyo umbi mwi bumba alanda pe tontonkanyo lya mpikwe ilili muli paragrafu. Nga ulebelenge fyebo we mwine, buulako akashita ka kwetetula pe tontonkanyo lilelumbululwa, ifyo lilelinga mu cipandwa conse ne fyo lilekwambukila pa lobe.

⁷ Lintu wapwisho kubelenga Baibolo, nge fishinka tafili fyaumfwika, kuti calinga ukubuulako inshita ku kusapika. Nakalimo itontonkanyo nelyo icitontonshi ce lembo limo tacaba icalengama kuli iwe. Ni shani wingakwate fyebo fyalundwapo? Kuti pambi watala wabebeta iciputulwa ca Scripture Index (Icisontelelo ca Malembo) ica Watch Tower Publications Indexes ukusanga ififulo kuntu ilembo lyalondololwa. Nga icipusho cobe cibimbilemo inumbwilo imo iya mwi lembo pamo nga “sanctification” (ukushishiwa) nelyo “Babylon the Great” (Babele Mukalamba), kuti pambi wasanga ukulandapo kwalundwapo pa kuya ku ciputulwa ca Subject Index (Icisontelelo ca Masambililo) ica Watch Tower Publications Indexes mu laibrari obe. Imibombele imo ine kuti yakonkwa pa kusange fyebo fyafulilako pa lwa muntu nelyo icifulo icalumbulwa muli Baibolo. Kuti pambi na kabili wasange fyebo pa lwa bantu umo umo ne fifulo muli Insight on the Scriptures nelyo pa kulosha fye kuli scripture index yakonkana muli alufabeti ku mpela ya Baibolo obe kabili lyene ukumona ukuloshako kwa Malembo kulangililwe.

8, 9. Ni shani ifyo ifyasuko ku fipusho fya Baibolo fingasangwa, kabili finshi tulingile ukufwaya mu kulunda pa fyasuko?

⁸ Ukusapika pa kusanga ifyasuko. Pa nshita shimo pa cipempu ca kubwelelamo nelyo pe sambililo lya Baibolo icipusho kuti caipushiwa cintu ushishininkishe ifya kwasuka. Ukusapika pa fipusho fya musango yo kuti kwacitwa mu kati ka nshita yobe ya kusambilila kwa pa ŋanda. Muli iyi nshila ukabo washininkisha ukuba “uulungiko kusose cebo ca Cine.” (2 Tim. 2:15) Mu kuba no kubombesha kunono icasuko ca kwikusha ilingi line kuti casangwa. Ica ntanshi, nga ubulondoloshi bwe lembo e bulefwaikwa, shininkisha ukubelenga amashiwi yashingulukako. Finshi ifyo ifyebo fishingulwikeko filelanda na muli ifyo bupilibulo nshi ubwe lembo ililelandwapo? Pa kuba naushininkishe co, uli uwaiteyanya ukufwailisha mu ciputulwa ca Scripture Index ica Watch Tower Publications Indexes ku kwaafwa kwalundwapo. Bushe icipusho cili pa cifundisho nelyo ubusesemo, nelyo bushe cisanshishemo ukubomfya kwa fishinte fya mu Malembo ku bumi bwa musambi? Fyonse fibili iciputulwa ca Subject Index ne ca Scripture Index ifya Watch Tower Publications Indexes kuti fyakwafwilisha ukusange fyebo ulekabila.

⁹ Lintu waikushiwo kuti nausange casuko, ipushe we mwine ubushininkisho ukwete pali cene. Bushe icasuko cobe cili bulondoloshi fye bwa cishinka ico cingamoneka ica mupatikisha kuli komfwa obe, nelyo bushe ulamono mulandu wa kusondwelela ukupeelwa mu mpapulo sha Sosaite? Bushe kuti walangisho kuti cili ca cine? Untu uletandalila limbi kuti afwayo kuti ulondolole imilandu ya kusondwelela kobe nelyo kupeelo kwafwilisha kwa mu Malembo. Bushe kuti wapeele cilangililo ca ico cishinka? Bushe naukwata mu muntontonkanya ifipusho fya kwaafwa ifyo wingabomfya ku kwaafwa umusambi ukufika pa kusondwelela kwalungama? Ukubebeta kobe ukwe sambililo kukaafwa ukukupangasha ukupeele casuko mu kufumamo cimo.

10, 11. Peela imitubululo pa fya kupekanye Sambililo lya Ulupungu lwa kwa Kalinda ne Sambililo lya Citabo pa Cilonganino.

¹⁰ Ukupekanishishe Sambililo lya “Ulupungu lwa kwa Kalinda.” Mu fyalo fimo Ulupungu lwa kwa Kalinda talusangwa lyonse pa mulandu wa kukaanya kwa mibombele ya Nte sha kwa Yehova. Mu fifulo fya musango yo bamunyina bapituluka mu shafumine akale nelyo ukushintilila fye pa fintu bengebukisha ukufuma ku masambililo ya ku numa. Bushe kuti waibukishe fishinka fikalamba mu shafumine nomba line isha Ulupungu lwa kwa Kalinda isho wasambilila? Tulingile ukusambilila mu kuba ne cilolwa ca kwibukishe fyebo ku kubomfiwa kwa ku nshita ya ku ntanshi, nampo nga ni mu bumi bwesu nelyo mu butumikishi bwa mwi bala.

¹¹ Caliwamisho kubelenga magazini ukufuma ku nkupo ne nkupo lintu apokelelwa fye, muli ifyo ukukwate mimwene yonse ya fyebo. Lyene, inshita imo pa ntanshi ya kusambilila ifyo fyebo mu cilonganino, cisuma ukupitulukamo pa lobe nelyo ukulanshanya pamo ngo lupwa. Lintu ulecite ci, intanshi mona umutwe wa cipande, ilembo likalamba no tumitwe tunono twaba mu filembo fyatikama utwa cipande conse. Ici cikupeele mimwene yonse iye sambililo kabili kuti cakwafwilisha ukutesekesha ukwampana kwa fishinka fili muli paragrafu umo umo. Nomba belenga isambililo ukupulinkana ukukonkana na maparagrafu, ukusanga ifyasuko ku fipusho no kushila ifishinka fikalamba fyeka ifya kuloshako kwa nshita ya ku ntanshi. Lintu wapwisha paragrafu umo umo, nga wasange fyo te kuti wasuke icipusho mu mashiwi yobe, kuti cawamo kubelenga paragrafu na kabili usuke wasuke. Peela ukusakamana ku milandu ya mu Malembo pa fyasuko fipeelwe, ukufwailisha malembo yaloshiweko no kulemba ayo wingatemwo kulandapo pa kulongana. Lintu wapwisha amaparagrafu yonse ayali pe samba lya kamutwe kanono, pemwina panono no kupituluka mu fyo ifyebo fisangwilileko ku kulunduluka kwe sambililo lyonse. Cite ci na kabili pa mpela ya cipande. Ipushe we mwine uko wingaba na maka ya kubomfya fintu wasambilila, ifyo fyambukila ubumi bobe nelyo ifyo wingafilondolola kuli umbi. Muli iyi nshila tawakaleconga fye ifyasuko, lelo ukunonka amano no kwiluka. (Amapi. 4:7) Kabili ukuipakisha kobe Isambililo lya Ulupungu lwa kwa Kalinda pamo ne cilonganino kukalundwako apakalamba. Imibombele imo ine kuti yakonkwa mu kupekanye Sambililo lya Citabo pa Cilonganino.

12-14. Mulandu nshi isambililo lya lupwa lyabele lyacindama, kabili fyebo nshi limbi fingasambililwa?

¹² Isambililo lya lupwa. Pali fyonse, shininkisho kuti ukutantika kobe ukwa kusambilila kulesanshamo no lupwa lobe pa kuti umo umo alemwenamo mu kukumanina. Bushe kuti cabamo kutemwa nga ca kuti umutwe wa lupwa alesambilila mu kusakamanisha ilintu umukashi wakwe na bana bali ne nsala ya ku mupashi? Te lwa ku mubili kweka fye lelo na lwa ku mupashi umutwe wa lupwa aba pe samba lya kukakililwako ku “[kusunga] abantu bakwe, pali bufi aba mu ŋanda yakwe.” (1 Tim. 5:8) Amano ya kukansha kwa mu kubangilila ukwa mu Baibolo ukwa bana ba umo yamonwa mu kufunda kwa Amapinda 22:6 ayatila: “Kanshisho mwaice umo afwile ukubela, ilyo akakota takafumemo.” Witontonkanya ukuti umwana obe nacepesha ukukanamwenamo. Ukutula ku bwaice abana balasambilila. (2 Tim. 3:15) Ifilundwa fya lupwa abalunduluka mu kwangufyanya ilingi baba ni abo abacite cibelesho ca kukwate ciputulwa ca nshita ica kubelenga kwa lupwa no kusambilila. Umukoosha e wacishapo kukatama.

¹³ Bushe mulalanshanye lembo lya bushiku no bushiku no lupwa lobe, ukubaleko kulandapo no kwipusha ifipusho mu kushininkisho kuti baleumfwikisha? Ici kuti capayanishisha ulupwa lobe ica kulya cafumba ica ku mupashi. Indupwa ishingi balanshanya pa nshita ya ca kulya. Ukulundapo, ulupwa lumo lumo lufwile ukukwate nshita ya lyonse yabikwa pa mbali umulungu umo umo iya kusambilila kwashikilako pamo ngo lupwa. Kuti caba limbi cungulo bushiku nelyo inshita imbi iingawaminwa. Inshita yalinga ilafwaikwa iya kumfwikisha kwa kwikusha ukwa masambililo ya Baibolo ayengi, ukupansa imbali sha yako ishalekanalekana no kushifwatika pa mutima. Isambililo lya lyonse lya lupwa lilenga bonse imwe ukumwenamo mu kusambilila capamo ukwa musango yo. Bushe mwalikwate sambililo lya lupwa ilya musango yo? Nga talyaba cintu ca lyonse mu mwenu mu ŋanda, mulandu nshi te kulanshanya uyu mulandu no lupwa lonse ilelo no kubombelapo ukucite ci ukuba ulubali lwa bumi bwenu?—Efes. 6:4; Amala. 6:4-7.

¹⁴ Abana nga banono sana, cisuma ukusanshamo ifyebo fya kusambilila capamo ifingomfwika kabili ifya kwaafwa kuli bene. Lelo nangu fyebo fyacilapo kukosa kuti fyalandwapo mu nshila iingabimbamo na banono mu kuba ne cipusho cayanguka mu nshita mu nshita pa cishinka ico bengomfwikisha. Indupwa ishingi shipekanye sambililo lya Ulupungu lwa kwa Kalinda mu kati ka nshita yabo iye sambililo lya lupwa. Lelo ifyebo ifili fyonse ifingalinga ku kukabila kwa lupwa limbi kuti fyabomfiwa pamo nge citendekelo ce sambililo. Ukukansha kwa musango yo kulakuula ifikakilo fya lupwa ifyakosa pamo pene no kutesekesha kwa ku mupashi.

15-17. Filambu nshi fifuma mu kusambilila kwa lyonse?

¹⁵ Ifilambu fya mukoosha. Icilambu ca kulungatika cimo ice sambililo lya mukoosha caba kuwamyako kwa maka ya kwibukisha ukupitila mu kubelesha no kucincimusha. Mu butumikishi bwa mwi bala na pa kulongana kwa cilonganino cilabe cayangukilako ukwibukisha no kulanda pa fishinka ifyasambililwa. Tuisanga ukuba na maka ya kwasuka ifipusho fya bapya balesekelela ilingi ku mutwe fye, no kusanga mu kwangufyanya amalembo ayaleyafwilisho kulandapo kwesu. Lelo ukucila na pali ico, ukusambilila kutupeela ukwishiba kwacilapo kufumba, ukwabamo ifingi ukwa Cebo ca kwa Lesa. Kutupeela icitetekelo cakoselako, ukwiluka kwacilapo kumonekesha ukwa fishinte fya Baibolo no buseko bwalundwako mu kubombela Yehova.—Heb. 5:14.

¹⁶ Abantu ba mano babika imilandu yakuma ku bumi bwabo bwa ku mupashi mu cifulo ca ntanshi. Imilandu yacepako pambi kuti yapyanikwapo pa mulandu wa kubulwe nshita, lelo te sambililo lya Cebo ca mweo. Ni kuli abo abapokelela iyi mimwene e ko Yehova alaya ati ‘nkasangwa kuli iwe.’ (1 Imila. 28:9) Ici cikaba ukucilisha ica cine nga wasambilila, te kunonka fye ukwishiba kwa ku mutwe, lelo ukuliisha umutima obe. Leka ukutemwa kobe no kutesekesha kwa kuli Yehova ne milimo yakwe iya kusungusha filekula ilyo ulesambilile Cebo cakwe.

¹⁷ Imifwaile ine ine ya kusambilila kwa batumikishi ba kwa Lesa yasokololwa muli ili pepo lya mutumwa Paulo, ilyalembwa pa Abena Kolose 1:9, 10: “Ukuti mwisulemo ukwishibo kufwaya kwakwe mu mano yonse no mucetekanya ifya bumupashi, ku kuleka mwende umwawamina [Yehova, NW] ku kutemuna konse. Mu mulimo onse usuma mube abatwale fisabo, kabili abalekula mu kwishiba Lesa.”