IFYO MWINGABA NE NSANSA NANGU IMITENGO ILEILAKO PA MUULU

Mulebomfya Bwino Indalama

Imikalile ilakosa nga ca kuti imitengo ya fintu ileilako fye pa muulu. Nomba icawamako ca kuti kwaliba ifyo mwingacita pa kuti ifintu fingabako bwino.

UMULANDU UKUCITA IFI KWACINDAMINA

Nga ca kuti tamulebomfya bwino indalama ifintu kuti fyamubipila ica kuti mwakwata na masakamika. Nomba nangu ca kuti mukwata fye indalama ishinono, kwaliba ifyo mwingacita pa kuti muleshibomfya bwino.

IFYO MWINGACITA

Mulebomfya fye indalama isho mukwete. Nga mulecita ifi tamwakulasakamana sana pa fya ndalama kabili mwakulakwata apa kuma ukuboko nga ca kuti mwakwata amafya ayabula ukwenekela.

Mulelemba indalama isho mukwete e lyo ne mitengo ya fintu ifyo mulingile ukushita pa kuti muleishiba ifyo mulebomfya indalama. Mule-esha na maka ukushita fye ifintu ifyo mulekabila kabili mwilashita ifyo mushalembele. Nga ca kuti imitengo ya fintu ya-aluka nelyo indalama mukwata sha-aluka, mulepituluka mu fyo mwalembele. Nga mwalyupa nelyo ukuupwa mufwile ukulembela pamo ifya kushita na bena mwenu.

Esheniko ukucita ifi: Mwilakongola ifintu pa kuti mwilakwata inkongole. Na kabili, libili libili mulemona indalama isho muletwala ku banki e lyo ne sho mulefumya cila mweshi. Nga mulecita ifi mukalaishiba indalama mukwete kabili tamwakulasakamana sana pa ndalama.

Tacanguka ukulabomfya fye indalama isho mukwete, nomba nga mulelemba ifyo mulingile ukushita cikangukako. Na kabili tamwakulasakamana sana pa ndalama.

‘Ikala panshi no kupenda ishingapooswapo.’—Luka 14:28.

Mulecita ifingalenga bemutamfya incito. Finshi mwingacita pa kuti tabamutamfishe incito? Fimo ifyo mwingacita ni fi: Mwilacelwa, muletemwa incito mubomba, muleitendekelako ukubomba imilimo imo, mulebombesha, muleba no mucinshi, mulekonka amafunde kabili mule-esha na maka ukwishibilako incito mubomba.

Mwilaonaula indalama. Yipusheni amuti, ‘bushe ndonaula indalama?’ Ku ca kumwenako abantu abengi balonaula indalama ku miti iyo ubuteko bwabinda, ukuteya ifyangalo fya kushitikapo, ukupeepa fwaka nelyo ukunwesha ubwalwa. Iyi mibele ilalenga abantu baleonaula indalama, bekwata ubumi ubusuma kabili bamo balabatamfya ne ncito.

“Wa nsansa umuntu uusanga amano . . . Ukunonka amano kwawama ukucila ukunonka silfere.”—Amapinda 3:13, 14.

Mulesunga indalama sha kubomfya nga mwakwata amafya. Nga kuti mwakumanisha mulesungako indalama ishinono isho mwingabomfya nga mwakwata amafya. Ishi ndalama kuti shamwafwa nga ca kuti mwalwala nelyo umo mu lupwa alwala nangu mwakwata amafya ayo mushale-enekela.

“Inshita ne fintu ificitika ukwabula ukwenekela ficitikila fye umuntu onse.”—Lukala Milandu 9:11.

Ifingamwafwa pa kuti Mulesunga Indalama

Muleipikila ifya kulya mu nshita ya kulashita ifyo baipikila limo.

Nga muleshita sana ifya kulya ifyo baipikila limo mukalaposa indalama ishingi. Nangu ca kuti ukwipika ifya kulya pa ng’anda kulapoosa nshita kabili kulanasha, kuti kwamwafwa ukusunga indalama. Na kabili mukalaipika ifya kulya mu nshila iyo mwatemwa.

Muleshita fye ifyo mulekabila.

Mulelemba ifyo mulefwaya ukushita kabili muleshita fye ifyo fine mulembele. Mwilashita fye ifyo mwakumbwa.
Muleshita ifintu ifingi pa muku umo nga kuti mwakumanisha, pantu imitengo ilacepako. Nga muleshita ifya kulya, muleshita fye ifyo mwingakumanisha ukusunga bwino pa kuti tafyonaike.
Muleshita ifintu ifishakosa sana umutengo nga ca kuti ifyo fintu fyalikosa.
Nga ca kuti uko mwikala kuti mwashita ifintu pa Intaneti, muleshita ifintu pa Intaneti pa kuti mulemona ifishikosele sana umutengo. Mwilashita ifyo mushacipekanya ukushita, kabili mulemona ifyo mulebomfya indalama.
Muleshita ifintu ifyo babwesesheko imitengo. Mulelinganya imitengo ya fintu, ukubikako fye ne fintu pamo nga amenshi na malaiti.

Mufwile ukutontonkanyapo sana ilyo mushilashita icipe icipya.

Abapanga amafoni ne fipe fimbi libili libili balapanga ifipe ifipya pa kuti balepanga indalama. E ico mulingile ukuipusha ukuti, ‘Bushe kwena ndekabila ukushita icipe icipya?’

Mulelungisha ifipe ifileonaika pa kuti muletwalilila ukufibomfya.

Nga mulesunga bwino ifipe kabili mulefilungisha ilyo fyaonaika, fikakokola. Lelo kuti mwafilungisha fye nga ca kuti tamwakapoose indalama ishingi sana mu kulungisha ukucila isho mwingapoosa nga mwashita fimbi. Inshita shimo muleshita ifipe ifya bombapo.

Muleilimina ifya kulya.

Bushe pa ng’anda pa mwenu paliba incende apo mwingalimako ifya kulya? Nga mwalimako ifya kulya tamwakalepoosa indalama kabili mukalakwatako ifyo mwingapeelako bambi nelyo ifyo mwingashitisha.

“Ifyo uwacincila apanga ukucita filamwendela bwino.”—Amapinda 21:5.

“Tulabika sana amano ku fyo imitengo ya fintu ile-enda e lyo na ku fyo tulebomfya indalama shesu.”—Ba Miles, aba ku England.

“Ilyo tushilaya mu kushita ifyo tulekabila tulabala twafilemba.”—Ba Jeremy, aba ku U.S.A.

“Tulapituluka mu fyo twapanga ukulabomfya indalama libili libili kabili tulasungako ne ndalama shimo isha kubomfya nga kwacitika fimo ifya bula ukwenekela.”—Ba Yael, aba ku Israel.

“Twalisambilisha abana besu ukulawamya ifileonaika ukucila ukushita ifipya. Kanshi tulalungisha motoka e lyo ne fipe fya mu ng’anda. Na kabili tulesha na maka ukukanashita ifipe ififumine nomba line.”—Ba Jeffrey, aba ku U.S.A.

“Ndalima umusalu kabili ndateeka inkoko pa kuti ndecefyako ifya kushita. Ndapeelako na bantu umusalu ndima.”—Ba Hono, aba ku Myanmar.