Baebol i Talem Wanem
?Yu Mas Mekem Wanem Taem Yu Mekem Narafala i Harem Nogud?
WAN samting i no stret. Yu haremsave nomo. Kristin brata blong yu i no wantem toktok wetem yu. Hem i no talem long yu wanem samting i rong, be yu luk se i hadwok long hem blong talem halo long yu—!mo hem i save talem halo nomo sipos yu yu talem halo long hem fastaem! ?I stret we yu go luk hem blong askem long hem wanem samting i rong?
Maet yu ting se: ‘Hemia problem blong hem. Sipos hem i kros long mi, hem i mas kam luk mi mo toktok wetem mi.’ I tru, Baebol i leftemap tingting blong hemia we brata blong hem i mekem hem i harem nogud, blong go luk brata ya mo mekem pis wetem hem. (Skelem wetem Matyu 18:15-17.) ?Be olsem wanem long hemia we i mekem hem i harem nogud? ?Hem i mas mekem wan samting? ?Hem i mas mekem wanem?
Long toktok blong Jisas antap long Hil, hem i talem se: “Sipos yu kam long olta blong God blong givim presen long hem, nao yu tingbaot we yu gat poen long brata blong yu, yu mas livim presen ya i stap long fes blong olta fastaem. Nao yu mas go stretem poen ya wetem brata blong yu blong yutufala i frengud, nao biaen yu save kambak bakegen blong givim presen blong yu long God.” (Matyu 5:23, 24) Makem se tok ya blong Jisas i go stret long hemia we i mekem narafala i harem nogud. ?Hem i mas mekem wanem blong stretem trabol ya? Blong ansa long kwestin ya, bambae yumi tokbaot mining we ol man Jyu oli kasem taem oli stap lesin long tok ya blong Jisas long faswan handred yia.
“Kam Long Olta Blong God Blong Givim Presen Long Hem”
Long ples ya, Jisas i mekem wan klia pija: Wan man Jyu i kam long Jerusalem blong joen long wan long ol lafet we oli mekem evri yia blong wosip long God. Hem i karem wan presen i kam—ating wan anamol—blong givim olsem wan sakrifaes long Jeova.a Fasin ya blong mekem sakrifaes i no wan kastom nomo we i no gat mining. Buk ya Judaism—Practice and Belief i eksplenem se: “Ol samting we oli mas mekem oli soem se taem ya i gat bigfala mining mo oli mas tinghevi long hem. Olsem nao, oli mas jusum wan anamol we i nambawan mo i fatfatgud, oli mas wet gogo man we i savegud long ol anamol i jekem hem, oli mas wokbaot wetem anamol ya blong lidim hem i go kolosap long bigfala faea blong olta, oli mas givim hem i go, putum han blong olgeta antap long hed blong hem, mo talemaot ol sin mo rong blong olgeta. Sipos no, oli mas mekem wan narafala fasin blong givim anamol ya i go long God, katem nek blong hem, no maet oli holem hem nomo . . . Man we i bilif se God nao i givim loa blong mekem ol samting ya . . . i no save mekem long fasin we i no gat mining.”
Taswe, tok blong Jisas long Matyu 5:23, 24 i mekem ol man Jyu we oli lesin long hem oli tingbaot wan taem blong wosip we i gat fulap mining mo oli mas tinghevi long hem. Wan man blong stadi long Baebol i tokbaot taem ya olsem: “Taem man blong mekem wosip i go insaed long Haos Prea, hem i pastru long plante rum: Rum blong ol Jentael, Rum blong ol Woman, Rum blong ol Man. Afta, i gat Rum blong ol Pris, we ol man olbaot oli no save go insaed long hem. Man ya blong wosip i stap stanap afsaed, i rere blong givim anamol blong hem i go long pris. Han blong hem i stap antap [long hed blong anamol], hem i rere blong talemaot ol sin blong hem.”
Long impoten taem ya, man blong wosip ya i tingbaot se brata blong hem i kros long hem. Maet tingting blong hem nomo i stikim hem, no maet hem i luk se brata blong hem i harem nogud long hem. ?Hem i mas mekem wanem?
“Livim Presen Ya . . . , Yu Mas Go”
Jisas i talem se: “Livim presen ya i stap long fes blong olta fastaem. Nao yu mas go.” ?From wanem? ?Wanem samting i moa impoten long taem ya i bitim we hem i givim sakrifaes blong hem i go long Jeova? Jisas i gohed blong eksplenem se: “Stretem poen ya wetem brata blong yu blong yutufala i fren gud, nao biaen yu save kambak bakegen blong givim presen blong yu long God.” Taswe, man blong wosip i mas livim anamol blong hem we i laef, i stap long fored blong olta we oli bonem ol sakrifaes long hem, nao i mas go faenem brata blong hem we i kros long hem.
Hem i taem blong lafet, taswe brata blong hem we i kros bambae i stap samples long medel blong fulap man we oli kam long Jerusalem blong mekem lafet ya. Plante man oli stap laef long Jerusalem, ol rod oli smol, mo ol haos oli fasfas. Be antap long samting ya, hemia taem blong lafet. Taon ya i fulap long ol man we oli kam long ol narafala ples.b
Nating se ol man blong semfala taon oli wokbaot i kam olsem wan grup nomo, mo oli putum ol haos tapolen blong olgeta long wanples nomo, be bambae i hadwok blong faenem wan man long medel blong bigfala hif ya blong man. Eksampel, long Lafet blong ol Wansaed Haos, ol man we oli kam long ol narafala ples, oli bildim ol wansaed haos olbaot long taon mo long ol rod mo ol open ples raonabaot long Jerusalem. (Levitikas 23:34, 42, 43) Be, man Jyu ya we i wantem mekem wosip long God i mas lukaotem brata blong hem we i kros long hem gogo i faenem hem. ?Afta, hem i mas mekem wanem?
Jisas i talem se: “Stretem poen ya wetem brata blong yu blong yutufala i frengud.” Grik tok ya we oli tanem i kam “frengud” i kamaot long wan veb (di·al·las΄so) we i minim “ ‘stretem, jenisim,’ mo from samting ya, ‘mekem pis.’ ” Man Jyu we i wantem mekem wosip i hadwok blong faenem brata blong hem we i kros long hem, taswe hem i mas traehad nao blong mekem pis wetem hem. Jisas i talem se, afta long taem ya nomo, hem i save gobak bakegen long haos prea mo givim presen blong hem. Naoia, bambae God i agri long hem.
Ale, ol tok blong Jisas long Matyu 5:23, 24 i tijim yumi long wan impoten samting: Fasin blong frengud bakegen wetem narafala, no mekem pis wetem hem, i fastaem long presen we yumi givim i go long God. Fasin we yumi mekem long ol narafala man blong God i joen stret long fasin fren blong yumi wanwan wetem God.—1 Jon 4:20.
Wanem Yu Mas Mekem Taem Yu Mekem Narafala i Harem Nogud
Oraet, ?olsem wanem sipos yu faenem se yu yu gat problem ya we yumi tokbaot long stat blong store ya—yu harem se yu bin mekem wan narafala man blong God i kros? ?Yu mas mekem wanem?
Yu mas folem advaes blong Jisas, mo go luk brata blong yu. ?Wetem wanem tingting? ?Blong mekem hem i bilif se i no gat risen blong kros? !No gat! Maet problem ya i no kamaot nomo from we yutufala i gat defren tingting. Jisas i talem se: ‘Stretem poen ya blong yutufala i frengud.’ Traem mekem se hem i no moa kros long yu long hat blong hem, sipos yu save mekem olsem. (Rom 14:19) Blong mekem samting ya, maet yu mas agri se yu bin mekem hem i harem nogud. Yu no mas traem talem se yu no bin mekem olsem. Maet yu nidim blong askem se: ‘?Mi save mekem wanem blong stretem trabol ya we mi bin mekem?’ Plante taem, i nidim nomo we yu talem sore wetem ful hat blong yu. Be, samtaem, maet hemia we i kros long yu i nidim taem blong stretem ol filing blong hem.
?Be olsem wanem sipos yu no save frengud wetem hem bakegen, nating se yu traehad plante taem? Rom 12:18 i talem se: “Oltaem, long saed blong yufala, yufala i mas traehad tumas blong yufala i gat pis wetem olgeta man.” Olsem nao, yu save sua se sipos yu rili traehad blong mekem pis, Jeova bambae i glad long wosip blong yu.
[Ol Futnot]
a Oli stap karem ol anamol i kam blong mekem sakrifaes tri taem long wan yia, long trifala lafet ya—Pasova, Pentekos, mo Lafet Blong ol Wansaed Haos.—Dutronome 16:16, 17.
b Yumi no sua hamas man oli stap kam long Jerusalem blong mekem ol lafet ya. Man Jyu we i raetem histri long faswan handred yia, Josephus, hem i ting se kolosap 3 milyan Jyu oli stap blong mekem Pasova.—The Jewish War, 2, 280 (14, 3); 6, 425 (9, 3).