Baebol i Talem Wanem
Tijim Pikinini Olsem We God i Wantem
“?Olsem Wanem Blong Mekem Ol Rul We Ol Pikinini Blong Yu Oli No Save Brekem?”
“Faef Impoten Samting Blong Tijim Long Pikinini Bifo We Hem i Gat Faef Yia Blong Hem”
“Faef Filing We Evri Pikinini i Mas Gat”
“Faef Saen We Oli Soemaot Se Yu Yu No Strong Naf”
“Stretem Pikinini Long Wan Menet, Olsem Majik”
SIPOS i isi blong stretem pikinini, ol man bambae oli no moa wantem ridim ol buk we oli karem ol advaes ya antap. Mo bambae ol man oli no moa raetem ol buk long saed blong wok blong tijim pikinini. Stat long taem bifo kasem naoia, ol man oli faenem i no isi blong tijim pikinini. Sam taosen yia bifo, wan man i talem se: “Pikinini we i no gat hed, hem i mekem mama mo papa blong hem, tufala i harem i nogud we i nogud olgeta.”—Ol Proveb 17:25.
Tede i gat fulap advaes olsem wanem blong tijimgud pikinini. Nating se i olsem, ol papa mama oli no sua yet olsem wanem blong stretem pikinini. ?Baebol i givim wanem advaes?
Trufala Mining Blong ‘Stretem’
Baebol i eksplenemgud wok blong ol papa mama blong stretem pikinini blong olgeta. Wan vas, Efesas 6:4 (NW ), i talem se: “Yufala ol papa, yufala i no mas mekem ol pikinini blong yufala oli harem nogud gogo oli kam kros. Be yufala i mas gohed blong stretem olgeta, mo blong trenem tingting blong olgeta olsem we Jeova i wantem.” Vas ya i soemaot se papa nao i mas mekem wok ya blong tijim ol pikinini blong hem. Mo mama i mas givhan long hem blong mekem wok ya.
Wan buk (The Interpreter’s Dictionary of the Bible) i tokbaot wok ya i se: “Long Baebol, tok ya ‘stretem’ i joen wetem trening, tijing, mo save. Be hem i joen tu wetem panis, tok blong stretem, mo tok blong soemaot rong blong narafala. Tok ya ‘stretem,’ yumi yusum moa long saed blong ol pikinini.” Taswe, yu stretem pikinini taem yu tok long hem from ol rong blong hem. Mo tu, yu stretem pikinini taem yu givim trening we hem i nidim blong gohed gud long laef. ?Be, papa mama i mas mekem olsem wanem blong pikinini i no kam kros?
Kasem Save Long Filing Blong Pikinini
?Wanem i save mekem pikinini i kros? Tingbaot: Sipos yu yu wok wetem wan man we i save kam kros isi nomo, man ya i no gat longfala tingting nating. Evri samting long saed blong yu, hem i no laekem. Hem i faenem wan poen long evri samting we yu yu talem mo yu mekem. Plante taem hem i agensem yu from wok blong yu, mo hem i mekem yu yu harem se yu nogud nating. ?Olsem wanem? ?Bambae yu yu kam kros? ?Bambae tingting blong yu i foldaon? Yes.
Semfala samting i save hapen long pikinini taem papa mama i toktok tumas mo stretem hem long fasin kros. I tru, ol pikinini oli nidim we papa mama tufala i stretem olgeta sam samtaem, mo Baebol i givim raet long ol papa mama blong mekem olsem. Be sipos tufala i mekem pikinini i kros from we tufala i strong tumas long hem mo tufala i stretem hem long fasin we i no soemaot lav, tufala i save spolem filing blong pikinini, spolem hem long saed blong spirit, mo mekem hem i sik long bodi tu.
Spenem Taem Wetem Pikinini
Ol papa mama oli mas spenem taem wetem ol pikinini blong olgeta. Dutronome 6:7 i tokbaot wan rul we God i talem long ol papa, i se: “Oltaem, yufala i mas tijim ol pikinini blong yufala. . . . Sipos yufala i stap long haos, no yufala i stap wokbaot, no yufala i go blong slip, no yufala i girap bakegen, be yufala i mas tokbaot ol samting ya.” Ol pikinini oli bon wetem fasin ya we oli nidim blong haremsave se papa mama blong olgeta oli rili tingbaot olgeta. Sipos yu storian gud wetem ol pikinini blong yu evri dei, yu save kasem save long filing blong olgeta. Nao bambae i isi moa blong putum ol rul blong Baebol i go long hat blong olgeta. Ol rul ya oli save pulum pikinini blong ‘ona long God mo obei long ol tok blong hem.’ (Prija 12:13) Hemia wan haf blong wok blong stretem pikinini olsem we God i wantem.
Taem yu bildim wan haos, yu nidim ol tul. Blong tijim pikinini, yu nidim ol tul tu, mo wan long ol tul ya hemia fasin stretem. Taem ol papa mama oli yusumgud tul ya, oli save givhan long ol pikinini blong olgeta blong oli gat ol gudfala fasin, mo oli save rerem olgeta from ol traem we bambae oli kasem long laef. Ol Proveb 23:24, 25 i tokbaot frut we i save kamaot, i se: “Pikinini we fasin blong hem i stret, papa blong hem i save glad tumas from. Sipos pikinini blong yu i waes, bambae yu save glad from. Oltaem yu mas mekem we mi wetem mama blong yu, mitufala i save glad long ol samting we yu yu stap mekem. Mama blong yu i bonem yu, mo oltaem yu mas mekem hem i glad.”
[Bokis blong pija long pej 27]
‘TRENEM TINGTING OLSEM WE JEOVA I WANTEM’
Efesas 6:4 i talem se yumi mas ‘trenem tingting blong pikinini olsem we Jeova i wantem.’ Olfala Grik tok we oli tanem i kam “trenem tingting,” samfala Baebol oli tanem i kam “mekem oli tingting,” “advaes,” mo “woning.” Ol tok ya oli soemaot se i no naf we ol famle oli ridim Baebol nomo, mo i no naf we oli stadi nomo long wan haf blong wan buk we i eksplenem Baebol. Ol papa mama oli mas meksua se ol pikinini blong olgeta oli kasem save long mining blong Tok blong God. Oli mas kasem save tu se i impoten blong obei, mo se Jeova i lavem olgeta mo i givim advaes long olgeta blong protektem olgeta.
?Olsem wanem ol papa mama oli save givhan long pikinini blong kasem save long ol samting ya? Judy we hem i gat tri pikinini, hem i luksave se i no naf blong talem bakegen mo bakegen ol rul blong God long olgeta. Hem i se: “Mi luk we oli no glad taem mi talem bakegen mo bakegen ol semfala toktok oltaem. Ale mi lukaot ol niufala rod blong tijim olgeta. Mi ridim plante haf long Wekap! we oli yusum ol defdefren tok blong eksplenem ol rul blong God. Ale mi lanem blong givim woning long ol pikinini long fasin we i no mekem olgeta oli kros.”
Famle blong Angelo i bin fesem sam hadtaem. Hem i talem olsem wanem hem i tijim ol gel blong hem blong tingting dip long Tok blong God. Hem i se: “Mifala i ridim wan vas blong Baebol tugeta. Biaen mi tekem sam wod nomo long vas ya mo mi eksplenem olsem wanem tok ya i joen wetem laef blong ol gel blong mi. Nao taem olgeta wanwan oli ridim Baebol, mi luk we oli stap tingting gud, oli stap traehad blong luksave olsem wanem tok ya i stret long olgeta.”