Ol Yangfala Oli Askem
?Olsem Wanem Mi Save Kasem Save Moa Long Papa Mama Blong Mi?
Jessica mo papa mama blong hem, oli stap kakae wetem sam fren. Taem oli stap kakae, wan long ol bigman i talem long mama blong Jessica se: “!Ei, ?yu save wanem? Lastaem mi mitim Richard, boe ya we yu frenem taem yu stap long hae skul. Tru, mi sek long hem.”
Jessica i sapraes tumas blong harem samting ya. !Hem i neva harem long saed blong Richard!
“?Man, Mama, yu yu frenem wan defren man bifo we yu mared long Papa? !Mi mi no save nating long samting ya!”
?OLSEM wanem? ?Olsem Jessica, samtaem yu tu yu harem wan samting long saed blong papa mama blong yu we i mekem yu yu sapraes tumas? !Sipos yes, ating samting ya i mekem yu stap tingting se wanem sam narafala samting bakegen long saed blong tufala we yu yu no save long olgeta!
?From wanem i gat sam samting yet long saed blong papa mama blong yu we yu yu no save long olgeta? ?Wanem gudfala samting i save kamaot sipos yu kasem save moa long saed blong tufala? ?Mo olsem wanem yu save mekem samting ya?
Sam Samting Moa Blong Lanem
?From wanem maet i gat sam samting yet we yu yu no save long saed blong papa mama blong yu? Samtaem, hemia from we tufala i stap longwe long yu. Jacoba we i gat 22 yia blong hem, i talem se: “Papa mama blong mi, tufala i divos taem mi mi gat eit yia. Afta long taem ya, mi mi luk papa blong mi sam samtaem nomo. I gat plante samting long saed blong hem we mi mi wantem tumas blong save.”
Nating sipos yu yu laef plante yia wetem papa mama blong yu, be maet tufala i no talemaot evri samting long yu long saed blong tufala. ?From wanem? Olsem yumi evriwan, samtaem ol papa mama oli sem long ol mastik we oli mekem bifo. (Rom 3:23) Mo tu, maet tufala i wari se sipos tufala i talemaot ol mastik blong tufala, bambae yu yu no moa tinghae long tufala, no maet bambae yu ting se samting ya i givim raet long yu blong mekem sam samting we i no stret blong yu mekem.
Be plante taem, papa mama blong yu tufala i no talemaot sam samting long saed blong tufala, jes from we tufala i no tingbaot blong mekem olsem. Wan yangfala man we nem blong hem Cameron, i talem se: “!Mi mi sapraes tumas blong luk se long olgeta yia we yumi laef wetem papa mama blong yumi, yumi gohed oltaem blong lanem plante moa samting long saed blong tufala!” I gud yu tekem janis blong lanem moa long saed blong papa mama blong yu. Tingbaot fo gudfala samting we yu save kasem from.
Faswan gudfala samting: Ating bambae papa mama blong yu, tufala i glad we yu intres long tufala. I sua se bambae tufala i glad we yu yu wantem save long laef blong tufala nao yu askem kwestin long tufala. !Mo maet samting ya i save openem rod blong tufala i kasem save moa long yu mo ol filing blong yu!—Matiu 7:12.
Seken gudfala samting: Bambae yu kasem save long tingting blong papa mama blong yu. Tingbaot, ?papa mama blong yu, tufala i no gat plante sas samting bifo? Hemia i save givhan long yu blong kasem save from wanem naoia tufala i lukaot gud long fasin blong tufala blong spenem mane, nating sipos yu luk se i no nid blong tufala i mekem olsem.
Sipos yu kasem save long tingting blong papa mama blong yu olsem, hemia i save givhan long yu. Wan yangfala man we nem blong hem Cody, i talem se: “Taem mi kasem save long tingting blong papa mama blong mi, bifo we mi toktok long tufala, mi save tingbaot olsem wanem toktok blong mi bambae i gat paoa long tufala.”—Ol Proveb 15:23.
Namba tri gudfala samting: Maet bambae i halpem yu blong no fraet blong tokbaot prapa laef blong yu. Bridgette we i gat 18 yia blong hem, i talem se: “Mi mi fraet blong toktok wetem papa long saed blong wan boe we mi mi laekem. Be taem mi talemaot ol filing blong mi long papa, hem i storian long faswan taem we hem i laekem tumas wan gel mo olsem wanem filing ya i gud tumas. Hem i storebaot dei ya tu we hem mo gelfren blong hem tufala i stop blong fren mo olsem wanem hem i harem nogud tumas. Samting ya i leftemap tingting blong mi blong storian moa long samting we i hapen long mi.”
Namba fo gudfala samting: Maet yu save lanem wan samting. Ol samting we oli hapen long laef blong papa mama blong yu, oli save givhan long yu blong winim ol wari mo traem blong yu. Joshua we i gat 16 yia blong hem, i talem se: “Mi mi wantem save olsem wanem papa mama blong mi tufala i naf blong lukaot long wan bigfala famle we i gat plante defren nid long saed blong bodi, filing, mo spirit. I mas gat sam impoten samting we mi save lanem long saed ya.” Baebol i talem se: “Ol olfala oli gat waes, mo oli save luksave ol samting.”—Job 12:12.
Tekem Aksen Blong Save Tufala
Sipos yu wantem kasem save moa long papa mama blong yu, ?bambae yu mekem wanem? Hemia sam advaes.
Jusum ples we i stret blong toktok. Plante taem i no nid blong jusum wan ples we i spesel blong storian wetem papa mama blong yu. Yu save jusum eni ples we yu yu laekem. Maet taem yufala i stap pleplei tugeta long wan gem, taem yufala i mekem wan wok tugeta, taem yufala i wokbaot, no taem yufala i stap ron long trak. Cody we yumi tokbaot hem antap, i talem se: “Taem mi mo papa mama blong mi, mifala i go long wan longfala trip long trak, mi yusum janis ya blong storian gud wetem tufala. I tru, long taem olsem i isi blong putum iafon long sora mo lesin long miusik, no blong slip nomo long ful trip. !Be mi mi faenem se taem mi statem wan storian, oltaem mi lanem samting from!”
Askem kwestin. Yu mas luksave samting ya: Nating sipos yu jusum wan gudfala ples blong storian wetem papa mama blong yu, be ating bambae mama blong yu i no storian long faswan taem we hem i laekem wan boe. Mo ating bambae papa blong yu i no tokbaot taem ya we hem i spolem trak blong papa blong hem. !Be maet tufala i save tokbaot ol samting ya sipos yu askem long tufala! Blong gat sam tingting long wanem kwestin we yu save askem, lukluk bokis long pej 12.
Yu mas rere blong jenisim tingting blong yu. Plante taem, papa mama blong yu bambae oli tokbaot wan narafala stori no wan narafala poen taem oli stap ansa long kwestin blong yu. !Maet yu harem se yu wantem pulum tufala i kambak long stori we tufala i stap tokbaot fastaem, be yu no mas mekem olsem! Rimemba, yu no storian wetem tufala blong save samting nomo. Defren olgeta, yu wantem kam klosap moa long papa mama blong yu, mo beswan rod blong mekem olsem hemia blong tokbaot ol samting we tufala i wantem tokbaot.—Filipae 2:4.
Yu mas gat fasin luksave. “Ol tingting blong man i olsem wota long wel, we i godaon we i godaon, be man we i save luksave ol had samting, hem i save faenemaot ol tingting olsem.” (Ol Proveb 20:5) Yu mas gat fasin luksave sipos yu wantem pulum papa mama blong yu blong tokbaot sam samting we tufala i no wantem talemaot. Maet yu yu wantem tumas blong save mastik we papa blong yu i mekem taem hem i gat sem yia olsem yu, ol mastik we hem i sem tumas from. Mo yu wantem tumas blong save se, taem hem i tingtingbak long samting we i hapen long taem ya, wanem samting we hem i wantem mekem i defren. Be bifo we yu go stret mo tokbaot samting ya, i gud we yu talem fastaem se: “?I oraet sipos mi askem long yu blong tokbaot . . . ”
Skelemgud ol toktok blong yu. Taem papa mama blong yu tufala i storebaot tufala long yu, yu ‘mas rere oltaem blong lesin, be yu no mas hareap blong toktok.’ (Jemes 1:19) Yu mas lukaot gud blong no jikim papa mama blong yu mo tok nogud long tufala from samting we tufala i jes talemaot long yu. Sipos yu talem ol toktok olsem, “!Man! !Mi mi no save bilivim se yu yu mekem samting ya!” mo “!Hemia nao from wanem yu yu strong tumas long mi!” bambae papa mama blong yu, tufala i no moa wantem tokbaot sam samting long saed blong tufala bakegen. Hemia i sem mak sipos yu tokbaot laef blong tufala long ol narafala we oli no famle blong yu.
!I No Let Yet Blong Kasem Save Long Papa Mama Blong Yu!
Ol advaes ya oli save givhan long yu blong kasem save gud moa long papa mama blong yu taem yu stap yet wetem tufala long haos. ?Be olsem wanem sipos yu yu aot finis long haos mo yu go laef long defren ples? Ol semfala advaes ya oli save givhan long yu blong fren gud bakegen wetem papa mama blong yu, sipos no, wetem papa no mama blong yu we yu no save gud long hem yet. Jacob we yumi tokbaot hem finis, i faenemaot samting ya. Hem i stap laef hem wan, be hem i talem se: “I no longtaem i pas, mi stap traem blong save moa long papa blong mi, mo mi glad tumas from.”
Taswe, nomata sipos yu stap long haos yet wetem papa mama blong yu, no yu aot finis long tufala, be yu save kasem save yet long tufala. Blong givhan long yu blong mekem olsem, i gud yu folem ol advaes we haf ya i tokbaot.
[Futnot]
a Mifala i jenisim nem blong samfala long haf ya.
SAM SAMTING BLONG TINGBAOT
◼ ?Wanem samting we haf ya i tokbaot, we yu yu wantem askem long papa mama blong yu?
◼ ?Sipos yu yu kasem save moa long papa mama blong yu, olsem wanem samting ya i save givhan long yu blong kasem save moa long yu wan?
[Bokis/Tok blong pija long pej 12]
Askem ol kwestin olsemia long papa mama blong yu:
MARED: ?Olsem wanem yu mo mama yutufala i mitim yutufala blong faswan taem? ?Wanem samting i mekem se yutufala i laeklaekem yutufala? ?Afta we yutufala i mared, yutufala i stap wea?
TAEM TUFALA I SMOL: ?Yutufala i bon long weples? ?Yutufala i frengud wetem ol brata sista blong yutufala? ?Papa mama blong yutufala i mekem i strong long yutufala no tufala i kaengud long yutufala?
SKUL: ?Wanem lesen we yutufala i laekem moa long skul? ?Wanem lesen we yutufala i no laekem nating? ?I gat wan tija we yutufala i laekem moa i bitim ol narafala? ?Wanem i mekem se tija ya i spesel?
WOK: ?Wanem faswan wok we yutufala i mekem? ?Yutufala i laekem wok ya? ?Sipos yutufala i mas jusum enikaen wok nomo, wanem wok we bambae yutufala i jusum?
SAMTING WE TUFALA I INTRES LONG HEM: ?Sipos yutufala i gat janis blong visitim eni kantri long wol, weswan kantri we bambae yutufala i go long hem? ?Wanem samting we yutufala i laekem tumas blong mekem, mo we yutufala i wantem gat gudhan moa long hem?
HISTRI BLONG TUFALA LONG TRUTOK: ?Yutufala i gruap long trutok? ?Sipos yutufala i no gruap long trutok, wanem i mekem se yutufala i intres long Baebol? ?Wanem ol traem we yutufala i fesem taem yutufala i mekem laef blong yutufala i laenap wetem ol rul blong Baebol?
OL SAMTING WE TUFALA I TINGHAE LONG OLGETA: ?Wanem ol samting we yutufala i ting se oli rili impoten, blong gat wan gudfala fasin fren wetem narafala? ?blong gat wan laef we i hapi? ?blong gat wan mared we i hapi? ?Wanem beswan advaes we yutufala i kasem?
Traem mekem samting ya: Jusum sam long ol kwestin antap mo traem blong tingbaot se papa mama blong yu bambae tufala i talem wanem blong ansarem ol kwestin ya. Biaen, askem ol kwestin ya long tufala mo skelem ansa blong tufala wetem hemia we yu ting se bambae tufala i talem.
[Bokis blong pija long pej 13]
TOKSAVE I GO LONG OL PAPA MAMA
Yu, hasban blong yu, mo gel blong yu, yutrifala i stap kakae wetem sam fren. Yufala i stap storian nao fren blong yu i tokbaot wan man we yu frenem mo biaen yu lego hem bifo we yu mitim hasban blong yu. Yu no bin talemaot stori ya long gel blong yu. Naoia hem i wantem save moa long saed ya. ?Bambae yu mekem wanem?
Plante taem, i moagud blong letem pikinini blong yu i askem kwestin. Blong talem stret, evri taem we pikinini blong yu i askem kwestin mo i lesin long ansa blong yu, hemia wan taem blong yutufala i storian tugeta, mo hemia nao samting we plante papa mama oli wantem tumas.
?Yu save talemaot hamas samting long saed blong laef blong yu bifo? I stret nomo we yu no wantem talemaot sam samting we yu yu sem long olgeta. Nating se i olsem, sipos i stret, yu save talemaot ol mastik mo ol traehad we yu mekem, from oli save givhan long pikinini blong yu. ?Givhan olsem wanem?
Tingbaot wan eksampol. Wan taem, aposol Pol i talemaot long saed blong hem wan, se: “Taem mi wantem mekem ol samting we i gud, be oltaem mi stap jusumaot ol samting nomo we i nogud olgeta. . . . Man. Mi mi no save harem gud nating.” (Rom 7:21-24) Jeova God i putum ol toktok ya long tingting blong Pol mo i pusum hem blong raetemdaon olgeta long Baebol, mo Jeova i lukaotgud long ol tok ya, blong oli save givhan long yumi. (2 Timoti 3:16) Mo i tru, ol tok ya oli rili givhan long yumi from we ol tok ya blong Pol oli stret gud long yumi evriwan.
Long sem fasin, sipos ol pikinini blong yu oli harem ol stori long saed blong ol gudfala desisen we yu mekem mo ol mastik blong yu, hemia i save givhan long olgeta blong luk se yu tu yu bin fesem ol sem samting olsem olgeta. I tru se yu yu gruap long wan defren taem. Nating se taem i jenis, be ol fasin blong man oli stap sem mak nomo, mo ol rul blong Baebol tu. (Ol Sam 119:144) Sipos yu tokbaot ol traem we yu fesem bifo mo olsem wanem yu winim ol traem ya, hemia i save givhan long ol yangfala pikinini blong yu blong oli stretem ol problem blong olgeta. Wan yangfala man we nem blong hem Cameron, i talem se: “Taem yu faenemaot se papa mama blong yu tufala i fesem ol traem we oli sem mak wetem hemia we yu stap fesem, hemia i givhan long yu blong kasem save se papa mama blong yu oli sem mak long yu nomo. Nekis taem we yu yu gat wan problem, bambae yu tingbaot se maet papa mama blong yu, tufala i gotru long traem olsem tu.”
Tingbaot se: Yu no mas givim advaes long en blong evri stori blong yu. I tru, maet yu wari se yangfala blong yu i save gat rong tingting long saed blong yu no, maet hem i harem se hem i gat raet blong mekem ol sem mastik olsem yu. Yu no mas givim advaes long wanem we yu wantem se pikinini i lanem long stori ya (“Taswe yu neva mas . . . ”), be wetem smol toktok nomo, yu save talem wanem filing blong yu. (“Taem mi tingtingbak long laef blong mi, mi sore tumas we mi mekem samting ya, mo samting ya from se . . . ”) Long rod ya, yangfala blong yu i save lanem wan nambawan tijing from samting we i hapen long laef blong yu, be hem i no haremsave se yu stap givim advaes long hem.—Efesas 6:4.
[Bokis blong pija long pej 13]
“Wan taem, mi talemaot long mama blong mi se mi mi laekem moa blong stap wetem ol fren blong mi long skul, i bitim we mi stap wetem ol Kristin brata sista. Long nekis dei, mi faenem wan leta blong mama long tebol blong mi. Long leta ya, mama i talem olsem wanem hem tu i bin harem se hem i no gat fren long kongregesen. Hem i mekem mi tingbaot sam man long Baebol we oli wosipim God, nating se i no gat wan narafala i stap wetem olgeta blong leftemap tingting blong olgeta. Mama i talem ol gudfala tok long mi tu from traehad we mi mekem blong gat ol fren we oli save givhan long mi. Mi mi sapraes blong save se i no mi wan nomo we mi fesem problem ya. Mama blong mi tu i kasem problem ya, mo mi mi glad tumas blong save samting ya, ale mi krae. Samting we mama blong mi i talem i leftemap tingting blong mi bigwan, mo i givim paoa long mi blong mekem samting we i stret.”—Junko, 17 yia, Japan.
[Tok blong pija long pej 11]
Askem long papa mama blong yu blong tufala i soem ol foto no sam narafala samting we tufala i holem bifo i kam. Samting ya i save statem wan gudfala storian