?From Wanem Yumi Mas Tinghevi Long Skul?

“MAN i no save laef long bred nomo.” (Matyu 4:​4, The New English Bible) Plante taem ol man oli talem ol tok ya, be oli no tinghevi long olgeta. Ol tok ya oli soemaot se ol man oli nidim ol samting long saed blong speret. Hemia nao from wanem Jisas we i talem ol tok ya, hem i talem tu se: “Olgeta we oli luksave se oli nidim ol samting long saed blong speret, oli harem gud.”​—⁠Matyu 5:​3, NW.

Skul nomo i save givim “ol samting long saed blong speret” long yumi. Skul nomo i save ansa long ol impoten kwestin we yumi stap tingbaot, olsem: Hu i wokem ol man, from wanem yumi stap long wol mo wanem mining blong laef. Mo skul nomo i rili save givim mining long laef blong yumi. Be i no olgeta skul we oli save mekem olsem. Bifo, Jisas i talem long woman Sameria, i se: “Ol man blong mekem trufala wosip, bambae oli wosip long Papa long speret mo long trutok.” (Jon 4:​23, NW) Sipos yumi wantem wosip ‘long trutok,’ yumi no mas ting se yumi save folem ol kastom blong man. Hemia i no naf. Plante taem, ol kastom olsem oli mekem man i harem gud smoltaem nomo. Be oli hanggri yet long saed blong speret.

Yumi save tingbaot ol tok blong wan man, nem blong hem Edwin O. Reischauer, we bifo i ambasada blong Yunaeted Stet long Japan. Hem i talem se: “Plante man oli luk ol skul Sinto mo Budis olsem kastom blong man nomo. Be oli no bilif strong long ol tijing blong ol skul ya.” I tru, plante man Japan oli harem gud blong mekem olsem. Be long Japan, plante “nyufala skul” oli kamaot, nao samting ya i soemaot we ol man oli no moa glad long skul blong ol bubu blong olgeta.

Ol “nyufala skul” oli pulum tingting blong man i go long wan lida we i strong blong pulum ol man. Be oli no pulum man i go long God. Plante skul lida ya oli talemaot se God i lidim olgeta. Be plante taem, ol doktrin we oli tijim ol man long ol, oli kamaot long skul Budis, long skul Sinto mo long sam narafala skul bakegen. Ol doktrin ya oli meksap wetem ol tijing we oli kamaot long prapa tingting blong man we i stanemap skul ya. Blong pulum ol man, oli givim promes long wan gudfala laef, mo oli talem se oli gat spesel paoa mo oli save stretem ol sik. ?Be olsem wanem nao? ?Yumi save talem se ol skul ya oli tijim ol memba blong ol blong oli wosip “long speret mo long trutok”? No gat. Ol skul ya oli pas kwik, oli stap smoltaem nomo. Oli stap tede, be bambae oli lus tumora. Hemia nao from wanem ol man oli no tinghevi long olgeta.

Wan Skul We Yumi Mas Tinghevi Long Hem

I gat wan skul we i olfala moa, i bitim ol narafala skul. Hem i skul ya we Baebol i tijim yumi long hem. I gat 3,500 yia finis we ol man oli stat raetem Baebol. Mo sam ‘store’ we oli stap long ol faswan japta blong hem, oli olfala moa, oli kamtru 4,500 yia finis.a Risen ya i save pulum yumi blong yumi tinghevi long skul we Baebol i tokbaot.

Wan buk (The Encyclopedia Americana) i tokbaot Baebol, i se: “Laet blong hem ‘i goaot long evri ples blong wol.’ Ol man oli luk hem olsem wan nambawan buk blong soemaot ol fasin blong man mo skul. Ol man oli hop se bambae olgeta man long wol oli save joengud long wan kampani nomo. Ol tijing blong Baebol oli stret nomo long tingting ya. Taswe maet bambae ol man oli tinghae moa long Baebol.” Blong wan buk i rili save lidim ol man long tru skul, buk ya i mas stap long olgeta ples long wol, blong ol man we oli lukaot trutok oli save faenem hem. ?Olsem wanem long Baebol nao?

Baebol i olsemia. Oli tanem hem i go long 1,928 lanwis. Oli seremaot Baebol long evri ples long wol. I no gat wan narafala buk long histri olsemia. Hem i tok tru long saed blong histri mo sayens. Akaeolojib mo histri oli pruvum se ol profet tok blong hem oli rili kamtru. Ol man we oli raetem Baebol oli no yusum fasin blong kleva, no ol kastom store, no majik, no gat. Samting ya i laenap wetem tok ya blong Baebol we i talem se ol tok blong hem oli kamaot long God nomo.c​—⁠2 Timote 3:⁠16.

Ol “Frut” Blong Tru Skul

Be plante skul oli talem se oli folem Baebol. Mo tu, plante man oli talem se oli Kristin, be oli rao, oli badfren mo oli gat tu fes. Ol samting ya oli tru. Be samting ya i no wan risen blong ting nogud long Baebol. Jisas Kraes hem wan i talem se bambae God i no save agri long bighaf blong ol man we oli talem se oli Kristin. (Lukluk Matyu 7:​13, 14, 21-23.) ?Olsem wanem ol man oli save faenemaot olgeta we oli folem tru skul blong Baebol? Jisas i ansa long kwestin ya, i se: “Bambae yufala i save makem olgeta, long frut we i kamaot long laef blong olgeta. Man i no save go tekem frut blong nandao long rop we i gat nil, mo frut blong nakatambol long ol rabis rop olbaot. Gudfala tri, hem i save karem gudfala frut nomo, mo rabis tri, hem i save karem rabis frut nomo. From samting ya, bambae yufala i save makem ol man ya long frut we i kamaot long laef blong olgeta.”​—⁠Matyu 7:​16, 17, 20.

Yes, tru skul i mas pulum ol man blong oli mekem ol gudfala samting, nao oli gat gudfala frut long laef blong olgeta. Yumi save tingbaot eksampel blong wan man Japan, nem blong hem Akinori. Hem wan i talem se bifo, hem i ‘mama blong ol man we i wantem win mo i wantem stap long fas ples nomo.’ Hem i winim ol mak we hem i wantem kasem: Hem i kasem wan stefeket long wan nambawan yunivesiti mo hem i go wok long wan nambawan faktri. Hem i harem se hem i no nidim wan skul long laef blong hem. Hem i ting se “skul i jes gud blong ol man we oli nidim help nomo.”

Hem i harem gud gogo kasem wan dei, hem i kam sik tumas. Hem i taed tumas mo hem i wari tumas from wok blong hem. Sik ya i twistim nek blong hem, nao jin blong hem i stap fas long lef solda blong hem, ale hem i no moa save muvum nek blong hem. Ol “fren” blong Akinori long wok blong hem, oli no save leftemap tingting blong hem. (Skelem wetem Proveb 17:17.) Ale, hem i kam man blong dring mo hem i wantem kilim hem bakegen.

Biaen, woman blong hem i stat stadi Baebol wetem ol Wetnes blong Jeova. Wan dei we hem i stap toktok wetem man blong hem, hem i talem vas blong Galesia 6:7 long hem. Vas ya i talem se: “Wanem sid we man i planem fastaem long garen blong hem, be frut blong hem nomo, man ya bambae i mas kakae.” Akinori i sek long ol tok ya, nao hem i joen long stadi blong woman blong hem. Ol samting we hem i lanem oli jenisim tingting blong hem long laef. !Lelebet lelebet hem i stap lanem ol nambawan promes blong God long fyuja, nao long semtaem, ol sik we hem i kasem from we hem i wari tumas oli lus! Hemia i olsem we Baebol i talem, se: “Taem hat blong man i kwaet, hem i mekem we ful bodi blong hem i laef.” (Proveb 14:30) Tru ya. !Tru skul i mekem gudfala frut i kamaot long laef blong man!

Wan narafala man Japan, nem blong hem Toshiro, hem tu i luksave se tru skul i pulum ol man blong oli mekem gudfala samting. Be bifo, hem i no ting olsemia. Hem i ting nomo se i gud we man i folem wan skul, be hem i no gat skul. Hem i wantem tumas wan haos blong hem. Be taem hem i kasem mak ya, hem i no rili hapi from. Mo tu, hem i luksave ol nogud fasin blong ol man long wok blong hem, we oli mekem man i seraot. Hem i harem nogud tumas from.

Wan dei, woman blong hem i askem long wan elda long kongregesen blong ol Wetnes blong Jeova, blong hem i kam visitim man ya. Kwiktaem nomo, Toshiro i luksave se ol fasin blong elda ya oli defren long fasin blong ol man long wok blong hem. ?From wanem? Elda ya i rili traem folem ol rul blong Baebol long laef blong hem. Toshiro i sek long samting ya, nao hem i stat stadi Baebol mo hem i stat blong obei long skul blong Baebol long laef blong hem.

Mifala i singaot yu blong yu traem save moa ol Wetnes blong Jeova. Ol “frut” blong olgeta oli soemoat gud we oli wosip “long speret mo long trutok.” Oli traehad blong folem ol tijing blong Baebol long laef blong olgeta. I tru se oli no stret olgeta. Be tugeta, olsem wan grup, oli soemaot se tru skul i gat bigfala paoa long saed blong speret blong pulum ol man oli gat gudfala fasin.

Bifo we oli kam Wetnes, taosen man mo woman oli no harem gud long laef blong olgeta. Be biaen, taem oli stat folem ol rul blong Baebol, plante long olgeta oli mekem bigfala jenis. Yes, long laef blong olgeta, oli traem soemaot “ol frut blong speret” we Baebol i tokbaot. Hemia nao ol frut ya: Lav, glad, pis, longfala tingting, kaen fasin, gud fasin, kwaet fasin, fasin we man i save bos long tingting blong hem. Taem oli folem ol fasin ya, oli harem gud tumas.​—⁠Galesia 5:​22, 23.

Man We i Folem Tru Skul i Kasem Blesing Blong Olwe

Tru skul i save jenisim fasin mo tingting blong ol man, mo hem i save halpem olgeta blong winim ol trabol blong olgeta. Be samting ya i no naf. Tru skul i mas mekem sam moa samting. Tede, i gat bigfala trabol long wol. Ol man oli stap spolem win mo graon, oli fraet we bambae i gat wan nyuklia faet, oli stap spolem ol samting raonabaot long yumi. Ol samting ya oli save spolem naesfala wol blong yumi. I gat plante trabol long ekonomi, taswe milyan man oli no hapi mo oli no gat ol samting we oli nidim. Yumi no save tinghevi long wan skul sipos hem i no givim wan hop long ol man mo hem i no talem se bambae ol trabol ya oli finis.

Skul blong Baebol i givim hop ya. God i promes se wan gavman we i stap long heven, wan “Kingdom,” bambae i mas rulum wan nyufala wol we stret fasin nomo i stap long hem. (Matyu 6:9, 10; 2 Pita 3:13; Revelesen 21:​3, 4) Kingdom ya nao bambae i stretem olgeta trabol blong wol ya. Mo Baebol i talem se ol blesing we bambae oli kamtru aninit long rul ya, oli mas stap blong olwe. Hem i talem se: “Wol ya wetem ol samting we ol man blong hem oli wantem, oli stap lus. Be man we i stap mekem ol samting we God i wantem, hem i stap blong olwe.” !Yes, evri tru Kristin oli hop se bambae oli save kasem laef we i no save finis mo oli save glad oltaem! (1 Jon 2:​17, NW) Be olgeta nomo we oli tinghevi long tru skul mo oli folemgud hem, bambae oli save kasem ol blesing blong Kingdom. Mifala i singaot yu blong stat stadi gud long Baebol.d (Jon 17:⁠3) Sipos yu letem laet blong Tok blong God i kam long laef blong yu, bambae yu yu save harem gud blong luk we yu yu save kasem ol samting long saed blong speret we yu yu nidim. Tru ya, bambae yu yu save kasem plante blesing sipos yu yu tinghevi long skul​—⁠long tru skul.

[Ol futnot]

[Tok Blong Pija Long Pej 5]

Oli tanem Baebol i go long bitim 1,900 lanwis. Samting ya i laenap wetem tok blong Baebol we i talem se hem i kamaot long God

[Tok Blong Pija Long Pej 7]

Skul blong Baebol i givim nambawan hop se bambae i gat pis long evri ples long wol, aninit long wan gavman we i stap long heven