?Wanem Tingting Blong Yu Long Sin?

WAN woman we i stap stadi Baebol wetem wan Wetnes blong Jeova, i askem se: “?From wanem hem i stap gohed oltaem blong askem God blong fogivim ol sin blong yumi long prea blong hem? Hem i mekem olsem se mi mi wan woman blong brekem loa.” Plante man tede oli olsem woman ya, oli no luksave se oli gat sin, kasem taem we oli brekem wan loa.

Samting ya i tru moa long ol kantri long Is, oli no ting se man i gat sin, olsem Judeo-Kristin skul i talem. (Jenesis 3:​1-5, 16-19; Rom 5:12) Wan eksampel, ol man Sinto oli ting se sin i olsem ol doti we i stap long bodi blong wan man we i isi nomo blong oli save karemaot wetem wan stik blong wan pris we i gat wan pepa no wan pis kaliko i stap long en blong hem. Oli no nidim blong tanem tingting blong olgeta long olgeta fasin nogud we oli bin mekem. ?From wanem? Encyclopedia of Japan, Kodansha, i eksplenem se: “I no ol fasin nogud blong man nomo be ol narafala samting we i stap spolem yumi, yumi save kolem, tsumi [sin].” Ol trabol we i stap raonabaot long yumi, tsumi we i no kamaot from wok blong man, oli tingbaot olsem ol sin we sam kastom blong skul nao oli save tekemaot.

Hemia i mekem oli tingting se samkaen fasin we oli mekem long skul i save tekemaot sin blong olgeta hemia ol nogud samting we man i mekem, nating se hem i save se oli rong tu. (Be i no man ya we i brekem loa mo oli yusum loa blong panisim hem.) Aninit long stampa tok ya, “Kastom Blong Klinim Politik Long Japan,” (Ritual of Political Cleansing in Japan) The New York Times i tokbaot tingting olsemia i se ol man blong politik long Japan we oli bin mekem samkaen rabis fasin, oli ting se oli kam “klin” taem ol man oli putumap olgeta bakegen long taem blong vot. Be, oli no stretem olgeta from fasin nogud we oli bin mekem, ale oli kambak wetem ol nogud fasin blong olgeta.

Ol Budis we oli bilif long ‘samsara,’ no, bon namba tu taem, mo ol tijing blong Karma, oli gat ol defren fasin long saed ya. The New Encyclopædia Britannica, i eksplenem tijing blong karman, i se: “Gudfala fasin i save mekem se ol man oli glad long yu mo yu save glad long laef blong yu tu, mo bambae oltaem yu stap tingting blong mekem ol samting we i gud nomo, be sipos yu mekem ol nogud fasin, bambae yu kasem nogud frut from, mo bambae oltaem yu tingting blong mekem nogud fasin bakegen.” Long narafala tok se, man we i mekem ol nogud fasin, hem i save karem ol nogud frut nomo long laef blong hem. Ol tijing blong Karma i kolosap sem mak long tijing blong ‘samsara,’ no bon namba tu taem. Olsem sam Karma oli talem se oli mas gat gudfala frut long narafala laef blong olgeta long fyuja, mo stap longwe long olfala laef we oli bin mekem rabis fasin long hem bifo.

?Olsem wanem tijing ya i gat paoa long olgeta we oli bilif long hem? Wan Budis woman we longtaem finis hem i bin bilif long ‘Karma,’ i talem se: “Mi mi ting se i no stret we mi mas safa from samting we mi mi bon wetem, we mi no save long hem nating. Mi mas traem blong bilivim se laef i olsem nao. Fasin blong singsing long sam tijing blong skul, fasin blong traehad blong gat wan gudfala laef, i no winim ol trabol blong mi nating. Mi stap kam kros mo mi no glad nating, mo oltaem mi mi stap talemaot olgeta samting we i stap mekem mi harem nogud.” Ol tijing blong ol Budis we oli tokbaot frut blong ol nogud fasin, i mekem se woman ya i harem se hem i gud blong nating nomo.

Konfusian, wan narafala skul long Is, i tokbaot wan defren rod long saed blong ol nogud fasin blong olgeta man. Folem tok blong Hsün-tzu, wan long trifala bigfala man blong Konfusian we i gat bigfala save long saed blong bilif blong skul ya i talem we fasin blong man i nogud nating mo oli gat fasin blong tingbaot olgeta nomo. Blong stap long medel blong olgeta man we oli stap mekem ol nogud fasin, hem i talem se i impoten blong folem tingting ya we oli kolem li, we i min se man i mas mekem samting we i stret, nambawan long fasin, mo ol samting i stapgud long oda. Nating se Meng-tzu, wan narafala man blong Konfusian we i gat big save long bilif blong skul ya i gat wan narakaen tingting long fasin blong man, hem i luksave ol sik we i stap long fasin blong ol man, be hem i bilif se prapa fasin blong wanwan man i gud, mo hem i ting se sipos ol man wanwan oli kamgud moa long fasin blong olgeta, samting ya nao bambae i fiksimap ol trabol blong man. Tufala rod we ol bigman blong Konfusian we oli gat big save long saed blong bilif oli tijim se, i gud blong trenem ol man blong faet agens long ol fasin nogud blong wol ya. Nating we ol tijing blong olgeta oli talem se man i nidim fasin ya li, be tingting blong olgeta long saed blong sin mo ol fasin nogud, i no klia nating.​—⁠Skelem wetem Ol Sam 14:3; 51:⁠5.

Ol Man Long Wes Oli No Ting Se i Gat Sin

Long ol kantri long Wes, longtaem finis i kam ol man oli luksave sin, mo plante long olgeta oli agri se i gat sin i stap be oli mas stap longwe long hem. Be long Wes tingting blong olgeta long saed blong sin i stap jenis. Plante oli sakemaot tingting ya blong stap longwe long sin, mo oli talem se taem tingting blong man i jajem hem, hemia i olsem we hem i “harem i sem nomo,” mo hem i mas blokem filing ya. Moa long 40 yia bifo, Pop Pius 12, i talemaot sore blong hem se: “Ol sin blong ol handred yia we yumi stap long hem i soemaot se ol man oli lusum klia tingting we oli gat long sin.” Wan stadi we oli bin mekem mo oli raetem insaed long wan nyuspepa blong Katolik, Le Pèlerin, i soemaot se i gat 90% blong olgeta man long Franis, we plante long olgeta man ya oli Roman Katolik, oli no moa bilif se i gat sin.

I tru tumas, long ol kantri long Is mo long Wes, i luk olsem plante man oli stap long wan laef we oli no tingting nating se i gat sin. ?Be olsem wanem, samting ya i min se i no gat sin nating? ?Yumi save ronwe long tingting olsem? ?Bambae sin i finis wan dei?