“Han Blong Jeova” Long Laef Blong Mi
OLSEM LAWRENCE THOMPSON I TALEM
WAN naet long 1946, mi mo papa blong mi, mitufala i stap sidaon long trak, mitufala i stap wajem ol laet long skae long not, taem oli stap muvmuf, olsem we oli danis i gokros long skae. Mitufala i tokbaot olsem wanem Jeova i bigfala tumas mo yumi we yumi smol nomo. Mitufala i tokbaot bakegen ol samting we oli hapen long ol yia we oli putum tabu long wok blong ol Wetnes blong Jeova long Kanada. Papa i soemaot klia long mi olsem wanem Jeova i givhan mo i lidim ol man blong Hem tru long taem ya.
NATING se mi gat 13 yia nomo, mi kasemsave long trutok we Papa i stap talem. Mo tu hem i soemaot klia long mi se, wok blong prij we mifala i mas mekem yet i bigwan mo mifala i mas kwik blong mekem. Papa i tokbaot Namba 11:23 mo i talem long mi se, rili, han blong Jeova i neva sot. Nomo se taem yumi no soem bilif mo tras long hem, samting ya i blokem samting we hem i save mekem long yumi. Hemia i wan nambawan storeyan blong papa mo pikinini boe, wan taem we neva bambae mi fogetem.
Fasin blong stadi long ol buk blong Watch Tower, antap moa, buk ya Salvation, we oli prentem long 1939, i gat bigfala paoa long yangtaem blong mi tu. Bambae mi neva fogetem bigfala pija tok long stat blong buk ya se: “Wan tren we i spid, i fulapgud long ol pasenja, i stap spid long 160 kilomita long wan haoa. Tren ya i mas krosem wan reva antap long wan brij we i ben kolosap 50%, mekem se ol man we oli stap long las haf blong tren oli save luk enjin. . . Tufala man we oli stap long lashaf blong tren ya . . . tufala i luk se faea i stap laet long narasaed en blong brij ya mo i stap foldaon i go long reva. Tufala i luksave se oli stap fesem bigfala denja. I rili nidim help kwiktaem. ?Bambae tren ya i save stop kwiktaem blong sevem laef blong ol pasenja we oli stap insaed long hem?”
Blong folem pija tok ya, buk ya i talem se: “Long sem fasin, tede olgeta nesen mo olgeta man blong wol oli stap fesem wan bigfala denja we oli nidim help kwiktaem. Folem oda we God i givim, oli stap kasem woning se, bigfala trabol blong Amageden i kolosap nomo long fyuja . . . From we oli kasem woning finis, ale wanwan man we i kasem woning, i mas jusum rod we bambae hem i folem.”
Tren ya we i spid, brij we faea i laet long hem, mo bigfala nid blong prij kwiktaem, oli stap strong long tingting blong mi we mi no save fogetem.
Stat Long Wok Blong Prij
Mi stat blong joen long wok blong prij long 1938, taem mi gat faef yia. Henry mo Alice Tweed, tufala paenia (ol fultaem Kristin minista), tufala i tekem mi mi go wetem tufala, mo mifala i spenem 10 kasem 12 haoa long wan dei, blong storeyan wetem ol man. Mi haremgud tumas long wok blong Jeova long ol longfala dei ya. Ale mi mi glad tumas long yia we i kam biaen, taem Papa mo Mama, tufala i letem mi blong kam wan pablisa mo biaen mi givim ripot from wok blong mi.
Long ol taem ya bifo, mifala i joen long ol maj blong talemaot mifala, mifala i wokbaot long bigfala rod long taon we mifala i werem ol kad olsem klos we i gat ol tok blong soemaot klia ol gyaman skul mo i talemaot Kingdom blong God. Mo tu, mifala i yusum teprikoda we mifala i save karem wetem mifala, blong talemaot ol mesej we oli stanap long Baebol stret long doa blong ol man. Mifala i yusum ol rikod blong ol tok blong J. F. Rutherford, presiden blong Watch Tower Society, we sam long ol tok ya, mi mi save baehat. Mi mi tingbaotgud yet we hem i talem se: “!Plante taem oli bin talem se, Skul i wan trap mo wan kruked bisnes!”
Oli Putum Tabu Long Wok Blong Mifala Long Kanada
Long taem blong namba tu bigfala faet blong wol, oli putum tabu long wok blong ol Wetnes blong Jeova long Kanada, sem samting we i hapen long Nasi Jemani mo ol narafala kantri. Ale mifala i yusum Baebol nomo, mifala i gohed long bigfala wok we God i givim, blong obei long ol oda blong Baebol. (Matyu 28:19, 20; Ol Wok 5:29) Mifala i lan long fasin ya we ol polis oli mekem mifala i sek taem oli kam wantaem insaed long ol miting mo ol haos blong mifala. Mo tu mifala i kam waes blong toktok fored long ol jaj mo blong ansa long ol strong kwestin we ol loea oli askem.
Mi mo brata blong mi Jim, mitufala i gat gudhan blong sakem ol buklet i go long ol doa mo vranda blong haos taem mitufala i stap long trak we i stap ron. Mo tu mitufala i wok olsem man blong karem mesej, mo samtaem, olsem ol wajman long olgeta we oli stap krosem boda blong go joen long ol asembli long Yunaeted Stet.
Haos blong mifala i stap jes afsaed long Pot Ata (naoia Tanda Bei), Ontario, long wan pis graon blong kolosap tu hekta, we ol tri mo ol bus oli stap raon long hem. Mifala i gat wan woman buluk, wan pikinini buluk, sam pig, mo sam faol—olgeta samting ya oli olsem nambawan samting we i givhan long wok blong mifala blong haedem ol yangfala Kristin we ol man oli stap lukaot olgeta blong putum olgeta long kalabus from wok blong talemaot Kingdom blong God.
Long naet, ol ka, ol trak, mo ol kat we trak i pulum, we oli karem ol yangfala Kristin, oli kam insaed mo oli goaot bakegen long yad blong mifala we i no stap long open ples. Mifala i givim rum, haedem, jenisim fasin blong olgeta blong putum klos, mo fidim ol yangfala ya, afta mifala i sanem olgeta oli go long rod blong olgeta. Papa mo mama blong mi, wetem ol narafala we oli stap wok long taem ya, hat blong olgeta i fulwan blong mekem wok blong Jeova, mo samting ya i pusum yangfala hat blong mi blong mekem wok mo laekem Jeova God.
Long Ogis 1941, mi givim laef blong mi long Jeova mo mi baptaes long wan smol lagun insaed long bus. Sam long mifala i stap joen from spesel taem ya long medel naet insaed long wan smol haos we kandel nomo i givim laet long hem. Ol polis oli patrol, ating oli ting se wan samting i stap kamaot long ples ya, ale oli yusum ol toj laet blong jekemap lugun ya, be oli no faenem mifala.
Plante Haf Blong Fultaem Kristin Wok
Long 1951, mi finis long hae skul, mo mi mekem wan trep blong kolosap 1,600 kilomita blong statem wok blong paenia long Kobog, Ontario. Kongregesen long ples ya i smol, mo i no gat wan narafala paenia blong wok wetem mi. Be mi tingbaot se han blong Jeova i no sot, ale mi rentem wan rum, mi kuk blong mi wan, mo mi glad blong stap mekem wok blong Jeova. Long yia we i kam biaen, oli askem mi blong wok long branj ofis blong Watch Tower Society long Toronto. Long ples ya nao, mi lanem plante nambawan lesen we i mekem se mi reregud blong gohed moa long wok blong Kingdom.
Afta we mi wok olsem wan paenia long Toronto blong bitim wan yia, mi mo Lucy Trudeau, mitufala i mared, mo long koltaem blong 1954, oli askem mitufala blong go mekem wok blong paenia long Levis, Kubek. Ples i kolkol tumas, mitufala i fraet long ol trabol we ol grup blong ol man blong faet mo ol polis oli stap mekem, mo i no isi nating blong lanem Franis lanwis. Long olgeta samting ya, han blong Jeova i neva sot, taswe nating se i gat hadtaem, mitufala i kasem plante blesing tu.
Eksampel, oli askem mitufala blong jekemap tufala sip (Arosa Star mo Arosa Kulm) we Sosaeti i plan blong yusum blong karem ol brata sista oli go long ol bigbigfala intenasnal asembli long Yurop long 1955. Plante taem ol haeman blong kampani blong ol sip, oli soem gudfala fasin long mitufala, from we oli wantem tumas blong mekem bisnes wetem Sosaeti blong kasem mane. Hemia i givim wan gudfala spel long mitufala, long minista wok we i had tumas blong mekem long Kubek long taem ya.
Long 1955, long taem ya we ol lif blong ol tri oli stat folfoldaon, oli askem mi blong wok olsem wan elda blong goraon, mo long koltaem ya, mitufala i stap visitim ol kongregesen farawe, we oli stap long not Ontario, ol ples we oli kolkol tumas. Long yia we i kam biaen, mitufala i go long Wajtaoa Baebol Skul blong Gilead long Yunaeted Stet, mo afta, oli sanem mitufala blong wok olsem misinari long Brasil, Saot Amerika.
Mitufala i wok wetem fulhat mo paoa blong mitufala long nyufala ples ya we oli sanem mitufala long hem, mo smoltaem biaen, mitufala i save prij mo tij long lanwis Potugis. Long stat blong 1957, oli askem mi bakegen blong wok olsem wan elda blong goraon. Naoia, i no moa long kolkol ples blong Not, be mitufala i mas fesem ol ples we oli hot tumas. Plante taem, mitufala i mas stop blong karemaot ol hot sanbij insaed long sus blong mitufala, no mitufala i katem sugaken blong dring blong i givimbak paoa long mitufala. Be i gat ol blesing tu.
Long taon blong Rejente Fajo, mi toktok long bigman blong ol polis, mo hem i askem olgeta man blong stoa blong satem doa mo i talem long evriwan blong go long laplas. Long sado blong wan tri we i gat plante lif mo flaoa, mi givim wan tok we i stanap long Baebol long olgeta man blong taon. Tede i gat wan kongregesen blong ol Wetnes long ples ya.
Lukaot Long Ol Pikinini Blong Mitufala Long Brasil
Taem Lucy i gat bel long 1958, mitufala i stap nomo long Juis de Fora mo mitufala i wok olsem spesel paenia. Long tufala yia we i kam biaen, tufala dota blong mitufala, Susan mo Kim, tufala i bon. Tufala i olsem trufala blesing long wok blong prij, tufala i olsem samting we i nyuwan long taon ya. Taem mitufala i pusum kat we tufala i stap sidaon long hem i go long ol rod we oli wokem wetem ol smosmol ston, ol man oli kamaot blong luk tufala. Nao from we i nidim plante moa man blong talemaot Kingdom long Resif, long saot blong ekweta, mifala i muf i go long ples ya we i hot we i hot.
Long 1961, mi givhan blong mekem rod blong ol Wetnes oli pas long plen blong go long asembli long Sao Polo, mo mi tu mi go long asembli ya we mi no save fogetem samtaem. Be, samwe long 20 menet afta we mifala i stap flae finis long plen, wantaem nomo plen ya i stat foldaon i kambak long graon, i saksakem ol pasenja oli go olbaot insaed long plen. Ol samting insaed long plen oli nogud; ol jea oli kamaot long ples blong olgeta, mo ol pasenja oli kasem kil mo blad blong olgeta i ron. I gud we, paelot i save mekem se plen ya i no moa foldaon, be i go stapgud nomo. I no gat wan long mifala we i kasem bigfala kil tumas, we i no save go long narafala plen blong go long Sao Polo. !Mifala i haremgud long wan nambawan asembli, be long taem ya mi talem se neva bambae mi pas long plen bakegen!
Be, taem mi gobak long hom afta long asembli ya, oli askem long mi blong go mekem wan wok long wan narafala ples bakegen. Mi mas luk aot long wan asembli long medel bus long Teresina, Stet blong Piaui. Mi mas pas long plen blong go long ples ya. Nating se mi mi fraet tumas, mi agri blong go wok long ples ya, mi dipen nomo long han blong Jeova.
Long 1962, pikinini boe blong mitufala, Greg i bon long Resif. Nating se mi no moa save mekem wok blong paenia from we naoia famle blong mi i stap kam bigwan, mi save soem gudfala eksampel long smol kongregesen ya. Oltaem ol pikinini blong mitufala oli glad tumas blong joenem mitufala long Kristin minista wok, from we mitufala i mekem se oli intres long hem. Wanwan long olgeta, taem oli gat tri yia, oli save givim wan tok long ol doa. Mifala i folem fasin blong go oltaem long ol miting mo joen long wok blong prij, mifala i neva mestem. Taem wan long famle i sik mo wan i stap long haos wetem hemia we i sik, ol narafala oli go long miting no joen long wok blong prij.
Long ol yia we oli stap pas, plante taem mifala, olsem wan famle, mifala i tokbaot ol kos blong ol pikinini long skul mo ol mak blong olgeta long laef, mifala i rerem olgeta blong jusum wok insaed long ogenaesesen blong Jeova. Mitufala i lukaotgud blong no letem olgeta blong lukluk olgeta samting we i save spolem olgeta, olsem televisin. Mifala i no gat wan televisin long haos blong mifala kasem taem we ol pikinini ya oli kam bigfala. Mo nating se mitufala i save pem, mitufala i no spolem olgeta wetem ol samting long saed blong bodi. Eksampel, mitufala i pem wan baskel nomo, blong trifala evriwan i save yusum.
Kolosap oltaem mifala i mekem ol samting wanples, pleplei basketbol, swim, mo famle i mekem trep i go long narafala ples. Mifala i joenem ol trep blong mifala wetem ol Kristin asembli no blong visitim ol haos Betel long ol defren kantri. Ol trep ya oli givim moa taem long mifala blong toktok tugeta, mekem se mi mo Lucy, mitufala i save kasem save ol samting we oli stap long hat blong ol pikinini blong mitufala. !Mifala i talem tangkyu tumas long Jeova from ol yia ya we mifala i haremgud tumas long olgeta!
Biaen, ol ten yia blong mifala long hot ples kolosap long ekweta i stat blong mekem trabol long helt blong Lucy. Ale mifala i glad blong muf i go long saot, long Kuritiba, Parana Stet, ples we i no hot tumas mo i no kolkol tumas.
Gobak Long Kanada
Long 1977, afta samwe long 20 yia long Brasil, mi mo Lucy wetem ol pikinini blong mitufala, mifala i gobak long Kanada blong givhan blong lukaot long papa blong mi we i sik. !Ples ya i defren olgeta long ples we famle blong mitufala i gruap long hem! Be hem i no defren long saed blong speret, from we mifala i holemtaet semfala program wetem Kristin kampani blong ol brata we oli gat lav.
Long Kanada, fultaem minista wok i kam wan impoten samting long ful famle, taem wanwan long tufala gel blong mitufala, tufala i stat long wok blong fultaem paenia. Wanwan long mifala i givhan blong mekem se program blong famle i rongud. Eni mane we mifala i kasem from haftaem wok, mifala i yusum blong pem ol samting long haos we oli kam nogud mo long trifala trak we mifala i nidim blong kavremap bigfala teritori blong mifala. Evri wik, afta long famle Baebol stadi, mifala i tokbaot ol plan long famle. Ol toktok ya oli soemaot long ful famle se, mifala i stap folem wanem rod mo wanem samting mifala i stap mekem wetem laef blong mifala.
Boe blong mitufala, Greg, olsem tufala fasbon sista blong hem, hem tu i putum fultaem Kristin minista wok olsem mak blong hem. Stat long taem ya we hem i gat faef yia, hem i soemaot se hem i wantem wok long wan long ol branj ofis blong Sosaeti, oli kolem Betel. Hem i neva fogetem mak ya, mo afta we hem i kamaot long hae skul, hem i askem mi mo mama blong hem se: “?Yutufala i ting se mi save aplae blong go wok long Betel?”
Nating se filing blong mitufala i trabol taem mitufala i tingbaot blong letem boe blong mitufala i go, mitufala i no fraet blong talem se: “Long Betel, bambae yu harem han blong Jeova moa bitim long ol narafala ples—hem i medel blong ogenaesesen blong Jeova stret.” Long tu manis hem i go long Betel blong Kanada. Hemia long 1980, mo hem i stap wok long ples ya kasem tede.
Ol yia biaen long 1980 oli karem ol nyufala traem long mi mo Lucy. Mitufala i stap bakegen olsem long taem we mitufala i stat—mitufala tu nomo. Long taem ya Susan i mared finis mo i stap mekem wok blong paenia wetem hasban blong hem, mo Kim mo Greg, tufala i stap wok long Betel. ?Bambae mitufala i mekem wanem? Mitufala i kasem ansa blong kwestin ya kwik long 1981, taem oli askem mi blong wok olsem wan seket elda long wan eria we ol man blong hem oli tok lanwis Potugis, we eria ya i kavremap samwe long 2,000 kilomita blong Kanada. Mitufala i stap haremgud yet long wok blong goraon.
Kim i mared finis mo i go long Gilead, mo naoia hem mo hasban blong hem tufala i stap mekem wok blong seket long Brasil. Susan mo hasban blong hem, tufala i stap yet long Kanada, tufala i stap lukaot long tu pikinini blong tufala, mo hasban blong Susan i stap mekem wok blong paenia. Long ol yia we oli jes pas, nating se famle blong mifala i bin seraot long saed blong bodi from ol defren ples we mifala i wok fultaem long olgeta, mifala i stap kolosap long saed blong speret mo filing.
Mi mo Lucy, mitufala i stap lukluk i go long hapi fyuja wetem famle blong mitufala long wol we i klin. (2 Pita 3:13) Olsem Moses bifo, mitufala i luk trutok long saed blong ansa blong kwestin we i stap long Namba 11:23 se: “?Han blong Jeova i sot? Naoia bambae yu luk se samting we mi mi talem bambae i kamaot long yu no no gat.” Tru ya, i no gat wan samting i save blokem Jeova blong blesem ol man blong hem we oli stap mekem wok blong hem wetem fulhat blong olgeta.
[Tok blong pija long pej 25]
Mi wetem waef blong mi, Lucy