‘Bambae Yu No Lesin Long Ol Gyaman Storeyan’
BAEBOL i fulap long ol ekspiryens mo ol store long saed blong ol man. Yumi glad blong ridim ol store ya, be i no hemia nomo, oli save givhan long yumi tu. Aposol Pol i raet long Kristin kongregesen long Rom se: “Olgeta tok ya we oli raetem long Baebol bifo, oli raetem blong tijim yumi. Nao tingting blong yumi i stap strong, from we tok ya blong Baebol i stap mekem yumi haremgud, i stap mekem tingting blong yumi i longfala.”—Rom 15:4.
Pol tu i joen blong talem ol ekspiryens. Baebol i tokbaot Pol mo Banabas long en blong faswan misinari trep blong tufala se: “Taem tufala i kamtru long Antiok ya [long Siria] bakegen, tufala i singaot ol memba blong jyos, blong oli kam wanples. Nao tufala i talemaot long ol man ya, olgeta samting ya we God i yusum tufala blong mekem.” (Ol Wok 14:27) I klia nomo, ol ekspiryens ya oli rili leftemap tingting blong ol brata bigwan.
Be, i no olgeta ekspiryens we oli leftemap tingting. Long paoa blong tabu speret, Pol i givim woning long Timote se: ‘Bambae yu no lesin long ol storeyan ya we oli krangke tok nomo, mo we ol olfala woman oli stap talem.’ (1 Timote 4:7) Mo long leta blong Pol long Taetas, hem i raetem se ol Kristin we oli stap tru long God, oli no mas lesin long “ol gyaman storeyan ya blong ol man Isrel bifo, mo oli no moa folem ol toktok blong ol man ya we oli gowe long ol trutok finis.”—Taetas 1:14.
?Wanem ya ol gyaman store, no ol kastom store ya? Tufala tok ya i kamaot long Grik wod ya, myʹthos (“kastom store”). The International Standard Bible Encyclopaedia i talem se, tok ya i makem “wan store (blong skul) we i no laenap nating wetem samting we i rili hapen.”
Long taem blong Pol, i gat fulap store olsem oli kamaot. Wan eksampel, hemia buk blong Tobit we i no wan trufala buk long Baebol, we maet oli bin raetem bitim tu handred yia bifo long taem blong Pol. Store ya i tokbaot Tobit, wan man Jyu we i laekem blong soem hem olsem wan man blong wosip, we i blaen taem wan pijin i sitsit long ae blong hem. Biaen, hem i sanem pikinini boe blong hem, Tobias, blong karem mane blong wan man we i gat kaon long Tobit. Long rod, wan enjel i lidim Tobias blong i kasem hat, leva, mo konkon wora blong leva blong wan fis. Afta, hem i mitim wan wido we, nating se hem i bin mared seven taem finis, i no gat man i slip wetem hem yet, from we wan rabis speret i kilim wanwan long ol hasban blong hem long naet ya nomo we oli mekem mared. Long oda blong enjel, Tobias i maredem wido ya mo i ronemaot rabis speret ya taem hem i bonem hat mo leva blong fis. Biaen, Tobias i yusum konkon wora blong leva blong fis blong mekem ae blong papa blong hem i kamgud bakegen.
I klia nomo se store ya i no tru nating. Store ya, man nomo i mekemap, mo i pulum man i go long gyaman bilif nomo, be antap long samting ya, i gat mastik long hem. Eksampel, store i talem se Tobit i stap taem ol laen blong not oli rebel mo hem i stap tu taem oli sanemaot ol man Isrel oli go long Nineve, tufala trabol we oli kamaot long histri blong ol man Isrel, we wan i hapen 257 yia afta long narawan. Be, store i talem se Tobit i ded taem hem i gat 112 yia.—Tobit 1:4, 11; 14:1, The Jerusalem Bible.
Ol kastom store olsem oli no joen nating wetem trutok blong ol “stret toktok,” we ol man we oli stap tru long God, oli bin talemaot. (2 Timote 1:13) Oli ol store we oli kamaot long tingting nomo, oli defren olgeta long samting we i rili hapen long histri, oli olsem store we ol olfala woman we oli no obei long God nating oli stap talem. Hemia nao ol storeyan we ol Kristin oli no mas lesin nating long olgeta.
Testem Ol Trutok
Ol sem kaen store olsem oli fulap tede. Pol i raetem se: “Bambae taem i save kamtru, we ol man oli no wantem harem ol tok we oli tru nomo . . . Bambae oli no save lesin long ol trutok ya. Bambae oli gowe long hem blong go lesin long ol [gyaman] storeyan blong bifo nomo.” (2 Timote 4:3, 4) Long sam ples long wol, plante man oli laekem tumas mo oli talem ol kastom store long saed blong ol speret man. From samting ya, wetem waes fasin, ol Kristin oli “testem ol toktok” long ol store blong ol skul blong luk sipos ol store ya oli laenap wetem Baebol, no no gat.—Job 12:11.
I klia nomo, plante oli no laenap nating wetem Baebol. Eksampel, long plante ples long wol, oltaem yumi harem ol store we oli sapotem tingting ya se sol blong man i no save ded. Ol store ya oli talem se taem man i ded, hem i kamaot bakegen olsem wan pikinini we i jes bon, olsem wan speret, olsem wan anamol, no olsem wan man long wan defren ples.
Be, Tok blong God i soem se sol blong man i no laef afta we hem i ded; sol blong man i ded. (Esikel 18:4) Antap long samting ya, Baebol i talem se man we i ded i no gat laef nating, i stap long beregraon, i no save tingting, toktok, no mekem wan samting. (Eklesiastis 9:5, 10; Rom 6:23) Taswe, olgeta man we oli letem gyaman store we i sapotem tingting ya se sol i no save ded i pulum olgeta, oli ol man ya we Pol i tokbaot olgeta se, oli “gowe” finis long ol ‘stret tijing’ blong Baebol.
Kastom Store Long Saed Blong Ol Speret Man
Ol narafala store oli tokbaot ol wok blong ol man blong majik mo ol kleva. Eksampel, long samfala ples long Afrika, ol man oli talem se ol man blong majik mo ol kleva, oli gat bigfala paoa, oli save jenisim bodi blong olgeta no blong ol narafala oli kam olsem snek, mangke, no pijin; oli save flae antap long skae blong mekem ol wok blong olgeta; oli save kamaot mo lus wantaem nomo; oli save pastru long wol blong haos; mo oli save lukluk ol samting we man i berem aninit long graon.
From we ol store olsem, oli plante tumas, mo from we fulap man oli bilif long olgeta, samting ya i save mekem se samfala insaed long Kristin kongregesen tu oli save bilif se ol store ya oli tru. Maet oli save tingting se, nating we ol man nomo oli no save mekem ol samting olsem, be olgeta we oli kasem paoa long ol speret man, no long ol rabis speret, oli save mekem. Oli save ting se ol tingting ya oli stanap long 2 Tesalonaeka 2:9, 10, we i talem se: “Man blong brekem loa ya, hem bambae i kamtru long paoa blong Setan, mo hem bambae i wokem ol narnarafala merikel mo gyaman saen mo samting blong sapraes. Hem bambae i yusum evrikaen trik we oli no stret, blong i gyaman long ol man ya we oli blong lus. Olgeta ya oli blong lus from we oli no wantem folem trutok, oli no laekem, be hemia nomo i rod blong God i sevem olgeta.”
Nating se vas ya i soem se Setan i naf blong mekem ol bigbigfala wok, hem i talem tu se Setan i stampa blong ol “gyaman saen,” mo tu, fasin blong “yusum evrikaen trik we oli no stret.” Plante taem, Baebol i soem se Setan i jif blong fasin gyaman, mo se hem i “gyaman long olgeta man long wol finis, i lidim olgeta oli go krangke.” (Revelesen 12:9) Hem i gat gudhan blong mekem ol man oli bilif long ol samting we oli no tru.
From samting ya, toktok mo ol storeyan we ol man blong wok wetem ol rabis speret mo ol man blong mekem wok blong kleva oli talemaot, plante taem oli no joen nating wetem ol samting we oli tru. Ol man olsem oli save bilif strong se oli bin harem, lukluk, no oli bin wok wetem sam kaen samting; be trutok se, oli no bin mekem ol samting ya. Eksampel, i gat ol man we oli ting se oli bin toktok wetem speret blong ol dedman. Be oli mastik, gyaman tingting i trikim olgeta, oli foldaon long wan gyaman trik blong Setan. Baebol i talem se ol dedman ‘oli godaon long ples we i no gat toktok nating long hem.’—Ol Sam 115:17.
Taem yumi lukluk long histri blong gyaman fasin blong Setan, yumi no save trastem enikaen kastom store long saed blong ol speret man, se i tru. Plante long ol gyaman store ya, ol man we oli fraet long ol speret man oli mekemap long tingting blong olgeta nomo, nao oli ademap ol store ya taem oli stap talem bakegen mo bakegen.
Fasin blong talem bakegen mo bakegen ol kastom store olsem, i givhan long wok blong man ya we i stampa blong ol gyaman tok, Devel Setan. (Jon 8:44) Ol store ya oli pulum man blong intres long ol doti wok haed blong ol rabis speret we Jeova i no laekem nating. (Dutronome 18:10-12) Oli mekem se ol man oli fas long trap ya blong fasin fraet mo gyaman bilif. Yumi no sapraes se Pol i givim advaes long ol Kristin blong ‘livim ol gyaman storeyan.’—1 Timote 1:3, 4.
Sakemaot Ol Tok Blong Ol Rabis Speret
?Oraet, olsem wanem sipos i luk olsem se sam storeyan oli tru? Samtaem, samfala man oli talem ol ekspiryens long saed blong ol speret man no ol man blong wok wetem rabis speret, we oli talemaot bigfala paoa blong Jeova, mo se ol Wetnes blong Hem oli tru. ?Ol Kristin oli save talem bakegen ol store olsem?
No gat, oli no mas talem. Baebol i talem se taem ol rabis speret oli singaot se Jisas i Pikinini blong God, hem i “tok strong long ol devel ya, i stap blokem olgeta blong oli no talemaot nem blong hem.” (Mak 3:12) I sem mak, taem wan rabis speret we i stap soemaot ol samting we bambae oli save kamtru i pusum wan gel blong talem se Pol mo Banabas, tufala i olsem “man blong wok blong God ya we i Antap Tumas,” mo se ‘tufala i stap talemaot rod blong God blong sevem man,’ Pol i ronemaot rabis speret ya long hem. (Ol Wok 16:16-18) Jisas, Pol, mo ol narafala man blong raetem Baebol, oli no letem ol rabis speret blong tokbaot stampa tingting blong God no ol man blong Hem.
Tingbaot tu se Jisas Kraes i bin stap long ples blong ol speret man bifo we hem i kam long wol. Hem i savegud long prapa fasin blong Setan. Nating se i olsem, Jisas i no talem ol store long saed blong ol wok blong Setan long ol disaepol blong hem, no hem i no storeyan long ol samting we Devel Setan i save mekem mo ol samting we hem i no save mekem. Setan mo ol rabis enjel blong hem oli no fren blong Jisas. Oli ol man we God i sakemaot olgeta finis, oli mekem fasin rebel, oli no laekem nating samting we i tabu, mo oli ol enemi blong God.
Baebol i talemaot long yumi ol samting we yumi nidim blong save. Hem i eksplenem hu ya ol rabis speret, olsem wanem oli stap lidim ol man oli go krangke, mo olsem wanem yumi save stap longwe long olgeta. Hem i soem se Jeova mo Jisas, tufala i gat moa paoa bitim ol rabis speret. Mo hem i tijim yumi se sipos yumi holemstrong blong mekem wok blong Jeova, ol rabis speret oli no save spolem yumi blong olwe.—Jemes 4:7.
Taswe, wetem gudfala risen, ol Kristin oli livim olgeta gyaman storeyan, ol store we oli mekem wan samting nomo, oli givhan long wok blong ol man we oli agensem God. Olsem Jisas we i ‘talemaot ol tok blong leftemap trutok,’ ol man blong hem tu oli mekem wok ya tede. (Jon 18:37) Oli waes blong folem advaes ya blong Baebol se: ‘Yufala i mas putum tingting blong yufala i stap strong long ol samting we oli tru . . . Yufala i mas holem ol fasin ya.’—Filipae 4:8.
[Tok blong pija long pej 31]
Ol tru Kristin oli mas strong blong stap longwe long ol doti wok haed long saed blong ol rabis speret