Yufala i Mas Kaen Tumas Mo Gat Sore Long Man
“Yufala i mas putum nyufala laef ya blong yufala olsem prapa klos blong yufala. Yufala i mas gat sore long ol man. Yufala i mas mekem i gud long ol man.”—KOLOSI 3:12.
1. ?From wanem i gat bigfala nid blong soem fasin sore tede?
NEVA bifo long histri, we plante man oli nidim ol narafala blong gat sore mo givhan long olgeta. Plante milyan man oli nidim help from oli sik, oli no gat kakae, oli no gat wok, ol man blong brekem loa oli mekem trabol long olgeta, ol faet, loa i no moa stanap, mo ol disasta we man i no mekem. Be i gat wan narafala problem we i bigfala moa, hemia trabol we ol man oli gat long saed blong speret. Setan, we i save se hem i gat smoltaem nomo i stap, ‘i stap gyaman long olgeta man long wol mo i stap lidim olgeta oli go krangke.’ (Revelesen 12:9, 12) From samting ya, olgeta we oli stap afsaed long trufala Kristin kongregesen oli rili stap long bigfala denja blong lusum laef blong olgeta, mo Baebol i soem se olgeta we oli ded long dei blong God blong jajem ol man we i stap kam, oli no gat hop blong laef bakegen long ded.—Matyu 25:31-33, 41, 46; 2 Tesalonaeka 1:6-9.
2. ?From wanem Jeova i no kwik blong spolem ol rabis man?
2 Be, kam kasem lashaf ya blong ol lasdei long taem blong yumi, Jeova God i stap gohed blong soem longfala tingting mo fasin sore long ol man nogud mo ol man we oli no gat fasin tangkyu long hem. (Matyu 5:45; Luk 6:35, 36) Hem i mekem olsem from sem risen we i pusum hem blong no hareap blong panisim nesen blong Isrel we oli no holemstrong long Hem. “Hemia nao tok blong Jeova blong ol ami: ‘Tru nomo, olsem we mi mi rili laef i stap, mi mi no haremgud taem nogud man i ded. No gat. Mi mi haremgud taem wan man nogud i tanem baksaed long rabis rod blong hem mo i kambak, blong hem i save gohed blong stap laef. Yufala i kambak, yufala i kambak, livim ol rabis rod ya blong yufala. ?E, ol man Isrel, blong wanem yufala i wantem ded?’ ”—Esikel 33:11.
3. ?Wanem eksampel blong fasin sore we Jeova i gat long olgeta we oli no man blong hem, mo yumi lanem wanem long eksampel ya?
3 Jeova i gat fasin sore tu long ol man nogud long Nineve. Jeova i sanem profet blong hem, Jona, blong givim woning long olgeta long saed blong bigfala trabol we oli save kasem i no longtaem. Taem oli harem Jona i prij, oli tanem tingting blong olgeta from sin blong olgeta. Samting ya i mekem se Jeova, God ya we i gat fasin sore, i no spolem taon blong olgeta long taem ya. (Jona 3:10; 4:11) !Sipos God i sore long ol man Nineve, we maet i bin givim jans long olgeta blong laef bakegen long ded, hem i mas sore tumas tu long ol man tede we oli stap fored long wan bigfala trabol we i save kilim olgeta blong olwe!—Luk 11:32.
Wan Bigfala Wok Bitim Ol Taem Bifo Blong Soem Fasin Sore
4. ?Olsem wanem Jeova i stap soem fasin sore long ol man blong hem tede?
4 Folem fasin sore blong hem, Jeova i givim oda long ol Wetnes blong hem blong gohed blong karem ‘gud nyus blong kingdom’ i go long ol man we oli stap raonabaot long olgeta. (Matyu 24:14) Mo taem ol man we oli lesin, oli soem fasin tangkyu long wok ya blong sevem laef, Jeova i stap openem hat blong olgeta blong oli kasemgud mesej blong Kingdom. (Matyu 11:25; Ol Wok 16:14) Blong folem God blong olgeta, ol trufala Kristin oli soem fasin sore wetem kaen fasin taem oli visitim bakegen olgeta we oli intres, mo sipos oli save mekem, oli stadi Baebol wetem olgeta blong givhan long olgeta. Olsem nao, long 1993, bitim fo mo haf milyan Wetnes blong Jeova, long 231 kantri, oli spenem moa long wan bilyan haoa blong prij long ol haos wanwan mo blong mekem Baebol stadi wetem ol man we oli stap raonabaot long olgeta. Biaen, ol nyuwan ya we oli intres, oli gat jans blong givim laef blong olgeta long Jeova mo joen wetem ol Wetnes blong Hem we oli baptaes finis. Olsem nao, olgeta tu oli agri blong karem responsabiliti blong mekem bigfala wok ya we i bitim ol narafala wok long taem bifo blong soem fasin sore long olgeta we oli save kam disaepol, we oli fas yet long wol blong Setan we i stap lus.—Matyu 28:19, 20; Jon 14:12.
5. ?Taem fasin sore blong Jeova i kasem ful mak blong hem, bambae wanem i hapen long ol skul we oli gyaman we oli stap mekem ol rabis wok long nem blong God?
5 I no longtaem, bambae Jeova i soemaot se hem i “wan strong man blong faet.” (Eksodas 15:3) From we hem i sore long nem blong hem mo ol man blong hem, bambae hem i finisim olgeta fasin nogud mo i stanemap wan nyufala wol we i gat stret fasin. (2 Pita 3:13) Ol skul blong Krisendom nao, bambae oli faswan blong kasem bigfala kros long dei blong God. Mo tu, olsem we God i no sevem prapa tempel blong hem long Jerusalem i aot long han blong king blong Babilon, ale bambae hem i no sevem ol ogenaesesen blong skul we ol rabis wok blong olgeta oli stap spolem nem blong hem. Bambae God i putum long tingting blong ol memba blong Yunaeted Nesen blong spolem Krisendom mo ol narafala gyaman skul. (Revelesen 17:16, 17) “Mo” Jeova i talem se, “long saed blong mi, taem mi lukluk, bambae mi no harem nogud, mo bambae mi no gat sore tu. Tru ya, fasin blong olgeta, bambae mi givimbak long prapa hed blong olgeta.”—Esikel 9:5, 10.
6. ?Long wanem rod ol Wetnes blong Jeova oli gat strong tingting blong soem fasin sore?
6 Naoia we i gat taem yet, ol Wetnes blong Jeova oli stap gohed blong soem fasin sore long ol man raonabaot long olgeta, taem oli stap gohed strong blong talemaot mesej blong God we i soem rod blong laef. Mo oltaem, sipos oli save mekem, oli halpem tu ol man we oli nidim ol samting long saed blong bodi. Be, long saed ya, faswan responsabiliti blong olgeta i blong lukaot long ol memba blong famle blong olgeta mo olgeta we oli gat sem bilif olsem olgeta. (Galesia 6:10; 1 Timote 5:4, 8) Plante samting we ol Wetnes blong Jeova oli sanem i go blong halpem ol brata sista blong olgeta long ol defren kantri we i gat trabol long olgeta, i wan klia eksampel long saed blong fasin sore. Nating se i olsem, ol Kristin oli no wet se wan trabol i kamaot fastaem, ale oli jes soem fasin sore wetem kaen fasin. No gat. Oli hareap blong soem fasin ya long ol man evri dei long laef blong olgeta, nating se oli kasem trabol no oli no kasem trabol.
Fasin Sore i Haf Blong Nyufala Laef
7. (a) ?Long Kolosi 3:8-13, olsem wanem fasin sore i joen wetem nyufala laef? (b) ?Kaen fasin i mekem i isi long ol Kristin blong mekem wanem?
7 I tru se bodi blong yumi we i gat sin mo paoa blong wol blong Setan, oli save blokem fasin sore mo kaen fasin blong yumi. Hemia nao risen from wanem Baebol i talem long yumi se yumi mas putumaot fasin blong ‘kros, faerap long kros, badfren, fasin blong tok agens long narafala man, mo ol doti tok.’ Be i givim advaes long yumi blong ‘putum nyufala laef ya olsem klos blong yumi’—wan laef we i mekem yumi kam olsem pija blong God. Fastaem, Baebol i givim oda long yumi blong putum ol fasin ya olsem prapa klos blong yumi se, “yufala i mas gat sore long ol man. Yufala i mas mekem i gud long ol man. Tingting blong yufala i mas stap daon. Yufala i mas kwaet man. Mo tingting blong yufala i mas longfala.” Biaen, Baebol i soem wan spesel rod blong soemaot ol fasin ya. “Yufala i mas stap givgivhan long yufala, mo taem wan long yufala i gat sam poen agens long narawan long yufala, tufala ya i mas fofogivim tufala. Yufala i mas fofogivim yufala, long sem fasin ya we Masta blong yumi i fogivim yufala.” I moa isi blong fogivim narafala sipos yumi “gat sore wetem kaen fasin” long ol brata sista blong yumi.—Kolosi 3:8-13, NW.
8. ?From wanem i impoten blong gat tingting blong fogivim narafala?
8 Long defren fasin, sipos yumi no fogivim narafala wetem fasin sore, samting ya i save spolem fasin fren blong yumi wetem Jeova. Jisas i soemaot samting ya long wan strong fasin long parabol we hem i talem long saed blong slef we masta blong hem i no fogivim hem, i putum hem long kalabus blong stap “gogo hem i pemaot olgeta kaon ya blong hem.” I stret we slef ya i kasem panis olsem, from we hem i mekem i nogud tumas taem hem i no soem fasin sore long wan narafala slef, we i krae long hem, i askem hem blong gat sore long hem. Blong finisim parabol ya, Jisas i talem se: “Sipos yufala i no fogivim ol brata blong yufala olwe, bambae Papa blong mi long heven i save mekem olsem long yufala evriwan.”—Matyu 18:34, 35.
9. ?Olsem wanem fasin sore i joen wetem faswan impoten fasin blong nyufala laef?
9 Fasin sore wetem kaen fasin i wan impoten haf blong fasin lav. Mo lav i makemaot trufala Kristin Skul. (Jon 13:35) Taswe, laswan fasin we Baebol i talem long saed blong nyufala fasin, se: “Wetem ol fasin ya, yufala i mas laekem tumas ol man. From we fasin ya blong laekem tumas ol man, hem i save joenem olgeta samting, blong oli kam wan nomo stret.”—Kolosi 3:14.
Jelas—I Blokem Fasin Sore
10. (a) ?Wanem i save mekem se fasin jelas i gru long hat blong yumi? (b) ?Wanem nogud frut i save kamaot from fasin jelas?
10 From bodi blong yumi we i gat sin, i isi nomo we fasin jelas i save gru long hat blong yumi. Maet wan brata no wan sista i gat save mo gudhan blong mekem wan samting no i gat plante samting long laef, be yumi no gat. No maet wan brata i kasem ol spesel blesing mo responsabiliti long saed blong speret. Sipos yumi jelas long olgeta, ?yu ting se yumi save soem fasin sore wetem kaen fasin long olgeta? Ating no gat. Be, bambae fasin jelas i kam long klia ples taem yumi toktok smol long baksaed blong olgeta no mekem sam samting we i no soem kaen fasin, from we Jisas i tokbaot ol man se: “Taem man i tok, hem i save talemaot ol samting we tingting blong hem i fulap long hem.” (Luk 6:45) Maet, samfala oli save agri wetem yu long ol toktok olsem blong spolem narafala. Olsem nao, pis long famle no long kongregesen blong ol man blong God i save lus.
11. ?Olsem wanem ol ten brata blong Josef oli lusum fasin sore long hat blong olgeta, mo wanem frut i kamaot from?
11 Tingbaot samting we i hapen long wan bigfala famle. Ol ten boe blong Jekob oli jelas long lasbon brata blong olgeta, Josef, from we papa blong olgeta i laekem hem moa. Frut we i kamaot se, “oli no moa save toktokgud long hem.” Biaen, Jeova i mekem se Josef i kasem sam drim, mo samting ya i pruvum se Jeova i glad long Josef. Samting ya i mekem se ol brata blong hem “oli agens long hem moa.” From we oli no tekemaot fasin jelas we i stap gru long hat blong olgeta, samting ya i mekem se oli no moa gat fasin sore, nao oli mekem wan bigfala sin.—Jenesis 37:4, 5, 11.
12, 13. ?Yumi save mekem wanem sipos ol filing blong jelas oli kam insaed long hat blong yumi?
12 Oli mekem Josef i harem nogud, oli salem hem blong i kam wan slef. Blong traem haedem nogud fasin we oli mekem, oli gyaman long papa blong olgeta, oli mekem hem i ting se wan wael anamol i kilim Josef. Sam yia biaen, sin blong olgeta i kam long klia ples taem fasin blong sot long kakae i mekem se oli mas go long Ijip blong pem kakae. Man we i lukaot long wok blong seremaot kakae, we olgeta oli no luksave se hem i Josef, i talem se oli ol spae, mo se oli no mas kam long hem blong tekem kakae bakegen kasem we oli tekem lasbon brata blong olgeta, Benjamin, i kam long hem. Long taem ya, papa blong olgeta i laekem Benjamin moa, mo oli save se bambae Jekob i no wantem blong letem hem i go wetem olgeta.
13 Ale taem oli stap stanap long fored blong Josef, voes blong hat mo tingting blong olgeta i pusum olgeta blong talem se: “!Yu luk! Naoia yumi stap kasem panis from trabol ya we yumi mekem long brata ya blong yumi bifo [Josef]. Yumi luk we hem i stap harem nogud tumas, be taem hem i krae blong yumi givhan long hem, yumi no save mekem. !Taswe bigfala trabol ya i kasem yumi naoia!” (Jenesis 42:21) Fasin sore blong Josef, wetem fasin blong mekem i strong long olgeta, i halpem ol brata blong hem blong pruvum se oli rili tanem tingting blong olgeta. Biaen, hem i talemaot hem long ol brata blong hem mo wetem gladhat, hem i fogivim olgeta. Fasin joen long famle i kamgud bakegen. (Jenesis 45:4-8) Yumi ol Kristin, yumi mas lanem wan lesen long store ya. From we yumi save ol nogud frut we oli kamaot from fasin jelas, yumi mas prea long Jeova blong askem help blong sakemaot fasin jelas mo blong tekem fasin blong ‘gat sore long man wetem kaen fasin.’
Sam Narafala Samting We Oli Save Blokem Fasin Sore
14. ?From wanem yumi no mas lukluk ol buk mo program blong televisin we oli soem ol faet?
14 Ol fasin blong faet we yumi jusum blong lukluk i wan narafala samting we i save blokem fasin sore blong yumi. Ol spot mo pleplei we oli leftemap ol fasin blong faet i mekem man i laekem tumas ol fasin ya. Long taem blong Baebol, oltaem ol hiten man oli wajem ol nogud faet mo ol narafala fasin blong mekem man i harem nogud long saed blong bodi, long ol stad blong ol ples we gavman blong Rom i rul long olgeta. Wan man blong raetem histri i talem se, ol pleplei olsem “oli spolem ol filing blong sore we man i save gat long man we i stap safa, ol filing we i mekem se ol man oli defren long ol anamol.” Plante long ol pleplei blong wol tede oli save mekem sem trabol. Ol Kristin we oli stap traehad blong gat fasin sore wetem kaen fasin, oli mas jusumgud ol buk we oli ridim, sem mak long ol sinema, mo ol program blong televisin we oli lukluk. Long waes fasin, oli tingbaot tok blong Ol Sam 11:5, se: “[Jeova] i no laekem nating olgeta we oli laekem tumas blong mekem faet.”
15. (a) ?Olsem wanem wan man i save soem se hem i no gat fasin sore nating? (b) ?Ol trufala Kristin oli mekem wanem taem ol brata sista mo ol man we oli stap raonabaot long olgeta oli nidim sam samting?
15 Man we i tingbaot hem nomo, hem tu i no gat fasin sore. Samting ya i nogud, olsem Jon i eksplenem: ‘?Sipos wan man we i gat inaf samting blong laef i luk brata blong hem we i trabol, be i satem tingting blong hem, i no wantem givhan long brata blong hem, olsem wanem hem i save talem se hem i laekem God? Fasin blong laekem God i no stap nating long hem.’ (1 Jon 3:17) Long parabol we Jisas i talem long saed blong wan man Sameria, we i mekem i gud long narafala, man Livaet mo wan pris we i ting se hem i stret man, tufala i soem sem fasin blong no gat sore. Taem tufala i luk brata blong tufala, wan man Jyu, i hafded i stap, tufala i pas long narasaed rod mo gohed long trep blong tufala. (Luk 10:31, 32) Be, ol Kristin we oli gat fasin sore, oli mekem wan samting kwiktaem blong givim ol samting we ol brata sista blong olgeta oli nidim long saed blong bodi mo long saed blong speret. Mo oli tingbaot tu ol samting we ol strenja oli nidim, olsem man Sameria ya i mekem long parabol we Jisas i talem. Olsem nao, oli glad blong givim taem, paoa, mo ol gudfala samting blong olgeta blong givhan long wok blong mekem disaepol. Long fasin ya, oli givhan blong sevem laef blong plante milyan man.—1 Timote 4:16.
Gat Fasin Sore Long Ol Sikman
16. ?From wanem yumi no save givhan fulwan long olgeta we oli sik?
16 Sik i wan samting we ol man we oli no stretgud olgeta mo oli stap ded, oli no save ronwe long hem. Ol Kristin tu oli kasem sik, mo bighaf blong olgeta oli no gat bigfala save long saed blong meresin, mo oli no save mekem merikel olsem sam Kristin long faswan handred yia we oli kasem paoa olsem long Kraes mo ol aposol. Taem ol aposol blong Kraes mo ol fren we oli wok kolosap long olgeta oli ded, paoa ya blong mekem merikel i finis tu. Taswe, yumi no naf blong halpem fulwan olgeta we oli sik long saed blong bodi, wetem olgeta we oli gat trabol long bren mo sik long tingting.—Ol Wok 8:13, 18; 1 Korin 13:8.
17. ?Yumi lanem wanem lesen long fasin we ol fren oli mekem long sik man ya Job we i krae from ded?
17 Plante taem tingting blong man i foldaon, taem hem i sik. Eksampel, Job, we i fraetgud long God, tingting blong hem i foldaon olgeta from strong sik mo ol trabol we Setan i mekem long hem. (Job 1:18, 19; 2:7; 3:3, 11-13) Hem i nidim sam fren we oli save soem fasin sore mo kaen fasin long hem mo we oli save ‘talem tok blong mekem tingting blong man i strong.’ (1 Tesalonaeka 5:14) Be, trifala man we oli talem se oli wantem mekem Job i haremgud bakegen, oli visitim hem mo oli kwik blong jajem hem long fasin we i no stret. Oli mekem se Job i harem nogud moa taem oli talem se hem i kasem ol trabol ya from sam sin we hem i bin mekem. Ol Kristin we oli gat fasin sore mo kaen fasin, bambae oli lukaotgud blong no foldaon long sem trap ya, taem ol Kristin brata sista blong olgeta oli sik no tingting blong olgeta i foldaon. Samtaem, bigfala samting we ol man olsem oli nidim, hemia sam visit we ol elda oli mekem wetem kaen fasin, no ol visit blong ol narafala Kristin we oli bigman long saed blong speret we bambae oli lesin wetem fasin sore, soem se oli kasem save, mo givim sam advaes blong Baebol wetem fasin lav.—Rom 12:15; Jemes 1:19.
Gat Sore Long Olgeta We Oli Slak
18, 19. (a) ?Ol elda oli mas mekem wanem taem oli stap givhan long wan man we i slak no i mekem wan sin? (b) ?Sipos i gat nid blong mekem wan kot komiti, from wanem i impoten blong ol elda oli soem fasin sore wetem kaen fasin long olgeta we oli mekem i nogud?
18 Ol elda oli mas soem fasin sore mo kaen fasin bitim ol narafala. (Ol Wok 20:29, 35) Baebol i talem se: “Yumi ya we yumi strong . . . , yumi mas givhangud long olgeta we bilif blong olgeta i no strong.” (Rom 15:1) From we yumi no stretgud olgeta, yumi evriwan yumi mekem mastik samtaem. (Jemes 3:2) Ol elda oli nidim kaen fasin taem oli stap stretem wan man we “i mekem samting we i no stret.” (Galesia 6:1) Ol elda oli no mas wantem kam olsem ol Farisi we oli ting se oli stret, we oli bitim mak long fasin blong olgeta blong folem Loa blong God.
19 Long defren fasin, ol elda oli folem gudfala eksampel blong soem fasin sore wetem kaen fasin we Jeova God mo Jisas Kraes, tufala i soem. Stampa wok blong olgeta i blong fidim ol sipsip blong God, leftemap tingting blong olgeta, mo mekem olgeta oli haremgud. (Aesea 32:1, 2) Oli no mekem plante rul blong traem bos long ol samting, be oli lukluk i go long ol nambawan advaes long Tok blong God. Taswe, wok blong ol elda i blong leftemap tingting, blong mekem se hat blong ol brata sista blong olgeta i glad, mo blong mekem se oli gat fasin tangkyu long ol gudgudfala fasin blong Jeova. Sipos wan man blong bilif i mekem wan smol mastik, ol elda oli no mas stretem hem long fored blong ol narafala. Sipos wan elda i luk se i gat nid blong toktok wetem wan brata from problem blong hem, fasin sore mo kaen fasin bambae oli pusum elda ya blong tekem brata ya i go long wan ples we ol narafala oli no save harem toktok blong tufala, mo tokbaot problem ya. (Lukluk Matyu 18:15.) Nating se wan man i stronghed olsem wanem, ol elda oli mas gat longfala tingting, mo tingting blong givhan. Neva oli wantem lukaot ol eskyus blong putumaot brata no sista ya long kongregesen. Sipos i gat nid blong mekem wan kot komiti, ol elda bambae oli soem fasin sore wetem kaen fasin taem oli stap stretem man ya we i mekem bigfala sin. Kaengud fasin blong ol elda i save halpem man ya blong tanem tingting blong hem.—2 Timote 2:24-26.
20. ?Wetaem i no stret blong soem filing blong yumi we oli kamaot from fasin sore, mo from wanem?
20 Be, i gat sam taem we, wan man blong wok blong Jeova i no save soem fasin sore. (Lukluk Dutronome 13:6-9.) I wan bigfala traem long wan Kristin blong “no go joen” wetem wan gudfala fren no wan famle we kongregesen i putumaot. Wan Kristin we i fesem traem ya, i impoten we hem i no mas gat fasin sore. (1 Korin 5:11-13) Strong fasin olsem i save pusum hemia we i mekem sin blong tanem tingting blong hem. Mo tu, taem wan Kristin man i toktok wetem wan Kristin woman, oli mas blokem fasin blong soem sore we i no stret, we i save lidim tufala blong mekem nogud long saed blong seks.
21. ?Yumi mas soem fasin sore wetem kaen fasin long hu bakegen, mo wanem gudfala frut i save kamaot from?
21 I no gat inaf ples long pepa ya blong tokbaot olgeta kaen man we yumi nidim blong soem fasin sore long olgeta—taem yumi stap wetem ol olfala, olgeta we oli lusum wan long ded, mo olgeta we hasban no waef blong olgeta we i no bilif i stap mekem i nogud long olgeta. Yumi mas soem fasin sore wetem kaen fasin long ol elda tu we oli stap wok had. (1 Timote 5:17) Soem respek long olgeta mo sapotem olgeta. (Hibrus 13:7, 17) Aposol Pita i raetem se: “Yufala evriwan . . . i mas gat sore long yufala.” (1 Pita 3:8) Taem yumi soem fasin sore long olgeta man we i stret blong yumi soem fasin sore long olgeta, samting ya i mekem se kongregesen i joengud mo i glad, mo tu fasin ya i pulum ol man we oli no bilif oli kam long trutok. Antap long ol samting ya, yumi givim ona long Jeova, Papa blong yumi we i gat fasin sore wetem kaen fasin.
Ol Kwestin Blong Tingtingbak
◻ ?Olsem wanem Jeova i stap soem fasin sore long ol sinman?
◻ ?From wanem i impoten blong gat fasin sore wetem kaen fasin?
◻ ?From wanem sam samting oli save blokem fasin sore mo kaen fasin blong yumi?
◻ ?Yumi mas mekem olsem wanem long ol sikman mo olgeta we tingting blong olgeta i foldaon?
◻ ?Hu i mas strong moa blong soem fasin sore wetem kaen fasin, mo from wanem?
[Bokis blong pija long pej 19]
OL FARISI OLI NO GAT FASIN SORE NATING
GOD i putumap fasin blong spel long Sabat dei blong mekem ol man blong hem oli haremgud long saed blong speret mo long saed blong bodi. Be, ol lida blong skul blong ol man Jyu oli mekem plante rul we oli no givim ona long loa blong God long saed blong Sabat mo oli mekem loa ya i kam olsem baden long olgeta man. Eksampel, sipos wan man i kasem akseden no i harem nogud from sik, hem i save kasem help long Sabat nomo sipos laef blong hem i stap long denja.
Wan grup blong ol Farisi i strong tumas long fasin ya blong eksplenem loa blong Sabat, mekem se oli talem se: “Olgeta we oli stap krae long Sabat dei, man i no mas mekem olgeta oli haremgud, no ol man we oli sik, man i no mas visitim olgeta long Sabat.” Ol narafala lida blong skul oli letem ol man oli mekem ol visit olsem long Sabat be oli talem rul ya se: “I tabu we wora blong ae i ron.”
Olsem nao, i stret nomo we Jisas i tok agens long ol lida blong skul blong ol man Jyu from we oli fogetem ol samting we oli moa impoten, we Loa i askem blong oli mekem, olsem stret fasin, lav, mo fasin sore. Yumi no sapraes we hem i talem long ol Farisi se: !“Yufala i mekem tok ya blong God i olsem nating nomo from ol kastom ya blong yufala”!—Mak 7:8, 13; Matyu 23:23; Luk 11:42.
[Tok blong pija long pej 17]
Long 231 kantri, ol Wetnes blong Jeova oli stap mekem wok ya we i bigfala bitim ol taem bifo blong soem fasin sore long ol man long haos blong olgeta, long rod, mo long kalabus tu
[Tok blong pija long pej 18]
Fasin blong lukluk faet, olsem hemia long televisin, i spolem fasin sore