Krismas—?I Rili Blong Ol Kristin?
THE World Book Encyclopedia i talem se, “Krismas i dei we ol Kristin oli mekem lafet blong betde blong Jisas Kraes.” Be, insaeklopedia ya i talem tu se: “Ol Kristin blong bifo oli no mekem lafet we [Jisas] i bon long hem from we oli tingbaot fasin ya blong selebretem betde blong wan man olsem wan kastom blong ol hiten man.”
Buk ya The Making of the Modern Christmas, blong Golby mo Purdue, i agri se: “Ol Kristin blong bifo oli no selebretem dei we Kraes i bon long hem. Ol betde oli joen wetem ol wok blong ol hiten man; Ol Gospel oli no talem wan samting nating long saed blong stret det we Kraes i bon long hem.”
Sipos ol lafet blong betde oli no kam long ol Kristin, ?olsem wanem betde blong Kraes i kam wan impoten lafet blong ol “Kristin.”?
“Krismas” i Kamaot Long Ol Hiten Man
“Evriwan oli mekem lafet, mo oli glad, wok mo fasin blong mekem bisnes i stop olgeta long smol taem ya, oli flasem ol haos wetem grin tri, oli visitim ol fren mo oli givgivim ol presen long olgeta, mo ol man oli givim presen long ol masta blong olgeta. Ful taem ya i wan taem blong glad mo blong mekem i gud long ol narafala, mo ol man oli mekem olgeta kaen pleplei.”—Paganism in Christian Festivals, J. M. Wheeler i raetem.
?Tok ya i stret long ol lafet blong Krismas we yu yu save? !Yumi sapraes, hemia i no Krismas! Be, i wan tok blong Saturnalia—i wan wik blong hiten lafet blong ol man Rom we i joen wetem kolkol taem (narafala pej i soemaot). Oli selebretem betde blong san long Desemba 25, bigfala dei blong mekem lafet long skul blong Mitra, blong Rom.
The New Encyclopædia Britannica, i talem se “Desemba 25, i betde blong Mitra, god blong laet blong ol man Iran mo . . . i dei blong wosip long san, wetem dei we i biaen long Saturnalia. Jyos i karemaot dei ya olsem Krismas, dei we Kraes i bon long hem, blong blokem ol nogud wok blong lafet ya.” !Taswe hiten lafet blong betde i gohed nomo wetem wan smol samting long saed blong nem we oli jenisim, Mitra i kam Kraes!
Be, maet yu harem se long fasin ya we Pikinini blong God, Jisas, i bon, i wan samting we i spesel, i gud blong tingbaot. Yumi save luk wanem Baebol i talem long saed ya blong kasem save ol samting ya.
Fasin Glad i Kamaot
Japta 2 long Gospel blong Luk i tokbaot stret samting we i kamaot. Luk i talem long yumi olsem wanem ol enjel long heven, ol man blong lukaot long sipsip we oli gat tingting daon, ol trufala man blong God, mo Meri hem wan i mekem taem bigfala samting ya i kamaot.
Tingbaot fastaem “ol man ya blong lukaot long ol sipsip oli stap afsaed” oli “stap lukaot long ol sipsip blong olgeta, long naet,” be oli no save mekem samting ya long taem blong kolkol. Taem ‘enjel blong Jeova’ i kamaot mo paoa blong God i saen raon long olgeta, fastaem ol man ya blong lukaot long ol sipsip oli fraet. Be oli no moa fraet taem enjel ya i eksplenem se: “Yufala i no fraet. Mi mi gat wan gud nyus blong talem long yufala, we i save mekem olgeta man oli harem gud tumas. I gat wan pikinini we i jes bon, we bambae i sevem yufala. Hemia man ya we God i promes finis blong sanem i kam. Hem i Mesaea ya we i Masta blong yumi.” Taem “fulap long ol ami blong heven,” ol enjel oli kamaot wantaem nomo, ol man blong lukaot long ol sipsip oli save se Pikinini ya we i bon i defren olgeta long ol narafala. Yes, ol enjel ya oli no karem eni presen i kam blong bebi ya we i jes bon. Be, oli presem Jeova, oli stap talem se: “Long heven antap we i antap, olgeta oli stap leftemap nem blong God. Mo long wol ya, pis i stap wetem ol man we God i glad long olgeta.”—Luk 2:8-14.
Yes, ol man blong lukaot long ol sipsip oli wantem blong luk bebi ya stret, from we Jeova nao i talemaot fasin glad ya we i kamaot. Taem oli faenem bebi ya we i stap slip long wan bokis we oltaem ol man oli stap putum gras long hem blong ol anamol oli kakae, oli talem long papa mo mama blong pikinini ya wanem we ol enjel ya oli talem. Biaen ol man blong lukaot long ol sipsip oli aot, “oli stap leftemap mo presen God,” i no bebi ya.—Luk 2:15-18, 20.
Meri, mama blong Jisas, i glad we i bonem fasbon blong hem. Be hem i stap “tingbaot olgeta tok ya oltaem.” Biaen, hem i go long Jerusalem wetem hasban blong hem, Josef, blong ona long Loa blong Moses. Hemia i no lafet blong betde. Be, i taem blong givim bebi ya i go long God, “folem loa blong Jeova: ‘Olgeta oli mas makemaot evri fasbon we i man blong oli tabu, oli blong Jeova.’ ”—Luk 2:19, 22-24.
Long haos prea blong Jerusalem, Meri mo Josef tufala i mitim Saemon, we Luk i tokbaot hem olsem “wan stret man, wan man blong prea, mo hem i stap wet blong luk Mesaea i kam leftemap tingting blong ol man Isrel.” God i bin talem long hem se bambae i luk “Mesaea ya blong Jeova” fastaem, bifo hem i ded. Samting we i kamaot biaen se ‘long paoa blong tabu speret ya blong [God] tu’. Saemon i karem bebi ya long han blong hem, i no blong givim presen long hem, be, i blong presem God from, taem hem i talem se: “Hae God, mi mi man blong wok nomo blong yu, be naoia yu save letem mi mi finis, we tingting blong mi i stap kwaet, from we promes blong yu i kamtru finis. Long ae blong mi nomo, mi mi luk rod blong yu blong sevem man. Long fes blong ol man blong olgeta ples, yu yu mekem rod ya i rere finis.”—Luk 2:25-32.
Biaen, olfala profet ya Ana i kam kolosap. Hem tu i “stat talem tangkyu long God from, mo i stap tokbaot pikinini ya long olgeta we oli stap wet blong Mesaea bambae i mekem Jerusalem i fri bakegen.”—Luk 2:36-38.
Meri, Saemon, Ana, ol man blong lukaot long ol sipsip, wetem ol enjel long heven, evriwan oli glad we Jisas i bon. Plis, tingbaot se olgeta oli no mekem eni lafet blong betde no oli stap givgivim presen long olgeta. Be, oli leftemap Jeova, Man ya long heven we i openem ol rod blong olgeta blong oli save kasem sef from.
Be yet, sam man oli save talem se, ‘fasin ya blong givim presen long Krismas i no rong nating. Yes, ?“tri waes man ya” oli no ona long Jisas wetem ol presen?’
Ol Presen Blong Krismas
Bakegen yumi save luklukgud long store ya blong Baebol. Bambae yu faenem long Gospel blong Matyu, japta 2. I no tokbaot nating eni lafet blong betde, mo i no givim eni stret taem, nating se hem i samtaem afta we Jisas i bon. Long vas 1, Matyu i kolem ol visita ya “ol man we oli waes long saed blong sta [Grik, maʹgoi] we oli kamaot long saed long is,” so ol hiten man we oli no gat save blong Jeova God. Sta ya we ol man ya oli folem i no lidim olgeta i go stret long Betlehem, ples we Jisas i bon long hem, be long Jerusalem, we King Herod i rulum.
Taem rabis rula ya i harem we oli stap askem “pikinini ya we i jes bon, we hem i King blong ol man Isrel,” hem i askem long ol pris blong faenemaot stret ples ya “we bambae Kraes i bon long hem” blong hem i save kilim pikinini ya i ded. Ol pris ya oli ansa olsem we profet tok blong Maeka i tokbaot we i talem se Betlehem i ples ya we Mesaea i bon. (Maeka 5:2) Wetem fasin tu fes Herod i givim oda long ol visita blong hem se: “Yufala i mas go lukaot pikinini ya, gogo yufala i faenem. Mo taem yufala i faenem, yufala i mas sanem tok i kam long mi, blong mi tu bambae mi go leftemap nem blong hem.” Ol man ya we oli waes long saed blong sta oli folem rod blong olgeta mo sta ya “i stap go fastaem long olgeta, gogo i kasem ples we pikinini ya i stap slip long hem.” Tingbaot oli tokbaot hem olsem wan “yangfala pikinini,” i no wan bebi we i jes bon.—Matyu 2:1-10.
Olsem ol haeman blong wes we oli stap visitim wan rula, ol hiten man ya we oli waes long saed blong sta oli foldaon mo “tekemaot ol presen blong givim long hem [yangfala pikinini ya], gol wetem semkaen senta ya we ol pris oli stap bonem long wosip, nem blong hem frangkinsens wetem pomad ya we praes hem i antap tumas, nem blong hem mir.” Matyu i ademap se: “Nao long naet, God i tok long olgeta long wan drim, i blokem olgeta blong oli no gobak long Herod. Nao oli folem wan narafala rod, oli gohom.”—Matyu 2:11, 12.
Maet sam man oli traem faenem sapot long fasin ya we oli stap givgivim presen long olgeta long Krismas, from sotfala tok ya long Baebol. Be, buk ya, Discovering Christmas Customs and Folklore i eksplenem se kastom ya blong givim presen i kamaot long ol presen blong Saturnalia we ol man Rom oli stap givim long ol pua man we oli stap raonabaot long olgeta. “Jyos ya blong bifo. . .wetem waes i jenisim mining blong hem i go long fasin ya blong Magia blong givim presen.” !Be defren olgeta ol man we oli mekem tru wosip—olsem ol man ya blong lukaot long sipsip we oli gat tingting daon—oli presem God long taem ya we Jisas i bon!
!Ona Long Kraes Olsem King!
Tede Jisas i no moa wan bebi. Hem i wan bigfala rula, King blong Kingdom blong God long heven, mo ol man oli mas ona long hem from.—1 Timote 6:15, 16.
Sipos we yu yu wan bigman finis, yu no harem nogud, taem ol man oli soem ol foto blong yu taem yu wan bebi yet. I tru, ol pija olsem oli mekem papa mo mama blong yu oli tingbaot glad we tufala i gat taem yu bon. Be naoia we yu yu gat prapa fasin blong yu, ?yu yu no wantem we oltaem ol narafala oli luk yu olsem we yu stap naoia? Long sem fasin, tingbaot olsem wanem ol man we oli talem se oli man blong Kraes be oli no respektem hem taem oli joen fulwan evri yia long hiten kastom ya blong Krismas mo oli stap ona long wan bebi be oli no wantem ona long hem olsem King. From wanem, long faswan handred yia, Kristin aposol Pol i talem stret se i wan prapa fasin blong tingbaot Kraes olsem hem i stap naoia we hem i— King long heven. Pol i raetem se: !“Long taem ya we Kraes i man, maet mifala i save makem hem long fasin blong man nomo, be naoia mifala i no moa save makem hem olsem”!—2 Korin 5:16.
Kraes, olsem King long Kingdom blong God, i no long taem bambae i mekem profet tok ya blong karemaot soa, fasin blong stap harem nogud, sik, mo ded i kamtru. Hem bambae i mekem sua se evriwan i gat haos mo i givim presen long olgeta we oli wok ananit long Paradaes long wol ya. (Aesea 65:21-23; Luk 23:43; 2 Korin 1:20; Revelesen 21:3, 4) !Yes ol risen ya oli naf blong blokem fasin ya blong no stap ona long Jisas!
Folem prapa eksampel blong Kraes, ol trufala Kristin oli traehad blong givim wan presen we i bigfala moa long ol man raonabaot long olgeta—hemia blong kasem save long plan blong God, we i save lidim man i go long laef we i no save finis. (Jon 17:3) Fasin olsem blong givim presem i karem moa glad long olgeta, olsem we Jisas i talem, i se: “Man we i stap givim presen i go, hem i save harem gud moa, i winim man we i stap kasem presen blong hem.”—Ol Wok 20:35; Luk 11:27, 28.
Ol Kristin we oli gat trufala intres long narafala oli no faenem i had blong soemaot lav blong olgeta long eni taem long yia. (Filipae 2:3, 4) !Eksampel, i wan glad blong kasem wan pija long wan yangfala Kristin, afta we i stap lesin long wan tok blong Baebol, nao i dro pija ya blong talem tangkyu from! Sem mak yu yu glad taem wan famle i givim presen long yu we yu no tingbaot, presen ya i olsem saen blong soemaot lav we hem i gat. Mo tu, ol Kristin papa mo mama oli kasem bigfala glad taem oli jusum ol stret taem long yia blong givim presen long ol pikinini blong olgeta. I no gat wan samting we i spolem fasin blong givim blong ol Kristin olsem ol samting we ol man oli mas mekem long ol dei blong ol lafet no ol kastom blong ol hiten man.
From samting ya, tede bitim fo mo haf milyan Kristin long olgeta nesen oli no selebretem Krismas. Hemia ol Wetnes blong Jeova we oltaem oli bisi blong givim wetnes long ol man raonabaot long olgeta long saed blong gud nyus blong Kingdom blong God. (Matyu 24:14) Maet i no longtaem, yu yu save mitim olgeta taem oli visitim yu long haos blong yu. Mifala i hop se intres blong yu long wanem we oli karem i kam long yu i save lidim famle blong yu blong kasem bigfala glad, taem yu lanem olsem wanem blong presem Jeova God evri dei long yia.—Ol Sam 145:1, 2.
[Futnot]
a Wan long ol trifala waes man we oli kam long Is blong givim ona long Jisas taem hem i bon.
[Tok blong pija long pej 7]
Ol Kristin oli givim bigfala presen we oli save givim long ol man raonabaot long olgeta, hemia blong kasem save long plan blong God we i lidim man i go long laef we i no save finis
[Foto Credit Line blong pija long pej 4]
Culver Pictures