?Ol Puaman Bambae Oli Wet Go Kasem Wetaem?

“Sipos ol gavman we rul blong olgeta i no strong, oli no save halpem plante man we oli pua, oli no save blokem smol namba blong ol rijman blong oli no kam pua.”​—John F. Kennedy.

“!MI WANTEM se olgeta man oli gat wan gudfala fyuja​—i no gat fasin pua, i no gat man we i slip afsaed long gras, be wan paradaes!” Wan boe blong Sao Polo, we i gat 12 yia, i talem tok ya. ?Be yu ting se i isi blong tekemaot fasin pua? ?Ol puaman bambae oli wet go kasem wetaem?

Samfala oli ting se oli pua, from we oli no save pem ol samting we oli wantem. Be tingbaot trabol blong olgeta we oli rili pua. ?Yu save tingbaot bigfala hadtaem mo fasin blong harem nogud, we ol man ya oli kasem? !Eksampel, samfala oli mas faet wetem ol pijin mo ol rat, long ples blong doti, blong lukaot ol haf kakae we oli sakem finis! ?Fasin pua olsem bambae i spolem ol man go kasem wetaem? Strong tok blong Federico Mayor, daerekta-jenerol blong “UNESCO” (United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization) i stret nomo, i se: “I gud yumi lego ol fasin blong akseptem ol samting, we yumi no sua long olgeta. From ol fasin ya, yumi letem ol samting we yumi no save akseptem​—hemia, fasin pua, fasin blong hanggri mo fasin safa we plante milyan man oli fesem.”

?Be drim long saed blong wan wol we ol man oli haremgud long hem, bambae i kamtru? ?Ol puaman oli gat wanem hop?

?Ol Puaman Oli Gat Wanem Jans?

Sam lida we oli gat gudfala tingting, oli promes blong givim moa wok, mo gudfala pei long ol man. Mo tu, oli promes blong mekem laef blong ol man i kamgud moa, mo blong yusum ol graon long wan nyufala rod. Maet oli agri wetem John F. Kennedy, we bifo, i presiden blong Yunaeted Stet: “Sipos ol gavman we rul blong olgeta i no strong, oli no save halpem plante man we oli pua, oli no save blokem smol namba blong ol rijman blong oli no kam pua.” Oli gat gudfala tingting, be samting ya i no naf blong blokem fasin pua fulwan. Eksampel, ?fasin ya we ekonomi i go antap, bambae i rili givhan long olgeta puaman? No gat. Jawaharlal Nehru, we bifo, i wan lida long India, i talem se: “Sipos yumi no lukaotgud, ol gavman we oli no mekem i strong tumas, bambae oli mekem se ol rijman oli kam rij moa, mo ol puaman oli kam pua moa.” Be, antap long ol hadtaem mo ol samting we oli no save gat, ol puaman oli gat tingting se oli no naf blong mekem wan gudfala samting. Ale, samting ya i kam olsem wan bigfala baden long olgeta. Long filing blong olgeta, oli harem se, i no gat man i stap blong givhan long olgeta mo oli no gat hop. ?Ol lida long wol ya, oli save halpem olgeta blong winim ol nogud filing ya?

I tru, plante long ol man we oli rili pua, oli lanem blong winim ol nogud filing. Ol filing ya we oli stap lusum respek long olgeta taem oli kasem ol bigfala hadtaem, olsem fasin ya we praes blong ol samting i go antap tumas mo oli no gat wok. Be, fasin blong sot long kakae, man i no gat haos, mo fasin blong harem i soa, bambae oli mas finis olgeta. ?Yu yu sapraes long samting ya? Ale, mifala i askem yu blong ridim nekis haf ya: “!I No Longtaem, Bambae i No Moa Gat Puaman!”