Joen Tugeta Long Wok Blong God Long Ol Gudfala Taem Mo Ol Nogud Taem
Olsem Michel mo Babette Muller oli talem
DOKTA i talem se: “Mi gat wan nogud nyus blong talem long yutufala. I moagud yutufala i fogetem wok blong misinari long Afrika.” Nao hem i lukluk i go long waef blong mi, Babette, mo i talem se: “Yu gat kansa long titi blong yu.”
Mitufala i sapraes bigwan we i no gat wan tok blong talem. Plante samting oli kam long tingting blong mitufala. Mitufala i ting se hemia i laswan taem we bambae mitufala i pas long dokta blong luk sipos mitufala i gat sik no nogat. Mitufala i pem tikit blong mitufala finis blong gobak long Benin, Wes Afrika. Mitufala i hop se long wik ya nomo bambae mitufala i save gobak long Benin. Long 23 yia long mared blong mitufala, i bin gat sam gudfala taem mo sam nogud taem. Tingting blong mitufala i fasfas mo mitufala i fraet, from we naoia mitufala i mas rere blong faet agensem kansa.
Fastaem i gud yumi tokbaot stat blong laef blong mitufala. Michel i bon long Septemba 1947, mo Babette i bon long Ogis 1945. Mitufala i gruap long Franis mo mitufala i mared long 1967. Mitufala i stap long Paris. Wan moning long stat blong yia 1968, Babette i let blong go long wok blong hem. Wan woman i kam long doa nao i soemaot long hem wan buk long saed blong skul. Hem i tekem buk ya. Nao woman ya i talem se: “?Mi save kambak bakegen wetem hasban blong mi blong storeyan wetem yu mo hasban blong yu?”
Babette i stap tingbaot wok blong hem. Hem i wantem se woman ya i goaot kwik, ale hem i talem se, “Yes i oraet nomo.”
Michel i talem se: “Mi mi no intres long skul nating, be buk ya i pulum ae blong mi, nao mi ridim. Sam dei biaen, woman ya, Joceline Lemoine, i kambak wetem hasban blong hem, Claude. Claude i gat gudhan blong yusum Baebol. Hem i ansarem olgeta kwestin blong mi. Samting ya i mekem mi mi sapraes tumas.
“Babette i strong long Katolik jyos be hem i no gat wan Baebol, wan samting we plante man Katolik oli no gat. Hem i glad tumas blong luk mo ridim Tok blong God. Long stadi blong mitufala, mitufala i lanem se plante bilif we jyos i bin tijim long mitufala, oli gyaman nomo. Mitufala i stat storeyan wetem ol famle mo ol fren blong mitufala long saed blong olgeta samting we mitufala i stap lanem. Long Janewari 1969 mitufala i tekem baptaes blong kam Wetnes blong Jeova.Smoltaem biaen long taem ya, naen long olgeta famle mo fren blong mitufala oli tekem baptaes.”
Wok Long Ples We i Nidim Ol Man Blong Prij
Smoltaem afta we mitufala i baptaes, mitufala i stap tingting se: ‘Yumitu no gat pikinini. ?From wanem yumitu no joen long wok blong fultaem paenia?’ Ale long 1970 mitufala i lego wok blong mitufala, joen long wok blong fultaem paenia, mo muf i go long smol taon ya Mani-Lomes, kolosap long Nevas long medel blong Franis.
I hadwok blong prij long ples ya. I no isi blong faenem ol man we oli wantem stadi long Baebol. Mitufala i no save faenem wan wok, taswe mitufala i gat smol mane nomo. Samtaem mifala i kakae poteto nomo. Long koltaem, tempreja i godaon bitim 22 digri aninit long siro. Mitufala i kolem taem ya we mitufala i stap long ples ya se, taem blong ol seven buluk we oli bunbun.—Jenesis 41:3.
Be Jeova i givhan long mitufala. Wan dei, we kolosap kakae blong mitufala i finis olgeta, man blong karem leta i kam wetem wan bigfala bokis blong jis we sista blong Babette i sanem i kam. Wan narafala dei, taem mitufala i finis prij mo kambak long haos, mitufala i faenem sam fren we oli bin draev long trak kolosap 500 kilomita blong kam luk mitufala. Ol brata ya oli harem se laef long ples ya i had tumas. Taswe oli fulumap tufala trak blong olgeta wetem ol kakae blong karem i kam long mitufala.
Afta long wan yia haf, Sosaeti i putumap mitufala olsem spesel paenia. Long ol fo yia we oli kam biaen, mifala i wok long Nevas, afta, long Troes, mo biaen long Montini-le-Mes. Long 1976, oli putumap Michel olsem wan seket elda long saot wes blong Franis.
Tu yia biaen, long taem blong wan skul blong ol seket elda, mitufala i kasem wan leta blong Watch Tower Society we i askem mitufala blong go wok olsem misinari long wan narafala kantri. Leta ya i talem se mitufala i save jusum wan long tufala ples ya Jad no Bukina Faso (we long taem ya oli kolem Apa Volta). Mitufala i jusum Jad. I no longtaem biaen, mitufala i kasem wan narafala leta, mo leta ya i talem se mitufala i mas go wok aninit long branj blong Tahiti. !Mifala i bin askem blong go wok long Afrika, wan bigfala kantri, be smoltaem biaen mitufala i stap long wan smol aelan!
Wok Long Saot Pasifik
Tahiti hem i wan naesfala aelan long hot ples blong Saot Pasifik. Taem mitufala i kasem ples ya, samwe long wan handred brata oli kam blong mitim mitufala long epot. Oli hangem flaoa long mitufala blong welkamem mitufala. Mo, nating se mitufala i taed from longfala trep we i stat long Franis i kam kasem ples ya, be mitufala i glad tumas.
Fo manis afta we mitufala i kasem Tahiti, mitufala i stap long wan smol seling sip we i fulap long drae kokonas. Faef dei biaen, mitufala i kasem ples ya we mitufala i mas wok long hem—hemia aelan blong Nuku Hiva long ol Aelan blong Makesas. I gat samwe long 1,500 man oli stap long aelan ya, be i no gat wan brata no sista. Mitufala nomo.
Long taem ya, ol man long ples ya oli stap folem yet olfala fasin blong laef. Mitufala i stap long wan smol haos we oli wokem long simen mo bambu. I no gat lektrik. Mitufala i stap yusum wora we i kamaot long wan tap we i wok sam samtaem, be wora blong hem i olsem sofmad nomo. Plante taem, mitufala i yusum wora blong ren we i stap long wan tang. I no gat ol rod we oli wokemgud, jes ol smosmol doti rod nomo.
Blong kasem ol ples long aelan ya we oli stap longwe, mitufala i rentem sam hos. Ol sadel blong sidaon long hos, oli wokem long wud—i strong tumas blong sidaon long hem, antap moa long Babette, from we hem i neva ron long hos bifo. Mitufala i karem wan big naef blong katemaot ol bambu we oli foldaon blokem rod. Hem i wan bigfala jenis long laef we mitufala i gat bifo long Franis.
Mitufala i mekem ol miting long Sande, nating se mitufala tu nomo i stap long ol miting ya. Fastaem, mitufala i no mekem ol narafala miting from we mitufala tu nomo. Be mitufala tugeta i jes ridim ol buk we oli joen long ol miting.
Afta we sam manis i pas, mitufala i ting se i nogud blong gohed olsem. Michel i tokbaot samting ya se: “Mi talem long Babette: ‘Yumitu mas putum gudfala klos. Yu yu sidaon longwe, mo bambae mi mi sidaon long ples ya. Bambae mi mekem faswan prea, ale bambae yumitu mekem Tiokratik Skul mo Miting blong Kingdom Wok. Bambae mi mi askem kwestin, mo yu yu ansa, nating se yu wan nomo yu stap wetem mi long rum ya.’ I gud we mitufala i mekem olsem from we i isi blong kam slak long saed blong speret taem i no gat kongregesen.”
I tekem taem blong mekem ol man i kam long ol Kristin miting blong mitufala. Long ol faswan eit manis, mitufala i mekem ol miting mitufala nomo. Biaen, i gat wan, tu, no samtaem tri man we oli joen wetem mitufala. Wan yia, mitufala nomo i statem lafet blong tingbaot Kakae blong Masta. Ten menet biaen, sam man oli kam, ale mi mi stop mo mi statem fulwan tok ya bakegen.
Tede, i gat 42 pablisa mo 3 kongregesen long ol Aelan blong Makesas. Nating se ol brata mo sista we oli kam biaen long mitufala oli mekem bighaf blong wok blong prij long ples ya, i gat sam man we mitufala i bin storeyan wetem olgeta bifo, naoia oli baptaes finis.
Ol Brata Blong Yumi Oli Sas Tumas
Mitufala i lanem fasin blong gat longfala tingting long Nuku Hiva. Mitufala i gat olgeta samting we mitufala i nidim blong laef, be blong kasem ol narafala samting mitufala i mas wet longtaem. Wan eksampel, sipos yu wantem wan buk, bambae yu mas raetem wan leta blong askem, ale yu mas wet tu no tri manis bifo we buk ya i kasem yu.
Wan narafala samting we mitufala i lanem, hemia se ol Kristin brata blong yumi oli sas tumas. Taem mitufala i visitim Tahiti, mo joen long ol miting mo harem ol brata oli singsing, wora blong ae blong mitufala i ron. I tru se maet i had blong joengud wetem sam brata. Be taem yu yu stap yu wan, yu luksave se i gud tumas blong joen wetem kampani blong ol brata. Long 1980, Sosaeti i mekem disisen se bambae mitufala i gobak long Tahiti mo mekem wok blong visitim ol kongregesen. Long ples ya kaengud fasin blong ol brata blong tekem mitufala i go long haos blong olgeta, mo lav we oli gat long wok blong prij, i leftemap tingting blong mitufala bigwan. Mitufala i spenem tri yia long wok blong visitim ol kongregesen long Tahiti.
Go Long Ol Wanwan Aelan
Biaen, mitufala i muf i go long wan haos blong misinari long Raeatea, wan narafala aelan blong Pasifik. Mo mitufala i stap long ples ya kolosap tu yia. Afta long Raeatea, mitufala i go mekem wok blong visitim ol kongregesen long ol aelan blong Tuamotu. Mitufala i visitim 25 long olgeta 80 aelan ya wetem sip. I hadwok long Babette. Evri taem we hem i mekem trep long wan sip, hem i kasem sik blong solwora.
Babette i talem se: “!Taem ya i nogud we i nogud! Mi mi sik long olgeta taem we mitufala i stap long sip. Sipos mitufala i stap faef dei long solwora, bambae mi mi sik faef dei tu. I no gat wan meresin we i save givhan long mi. Be, nating se mi kasem sik blong solwora, mi stap tingting se solwora i naes tumas. Hem i rili naes blong lukluk. Ol dolfin oli stap resis wetem sip. !Plante taem, oli jyamaot long solwora sipos yu klapem han blong yu!”
Afta long faef yia we mitufala i visitim ol kongregesen, mitufala i go stap tu yia bakegen long Tahiti mo bakegen mitufala i gat gudtaem long wok blong prij. Long wan yia haf, namba blong ol pablisa long kongregesen blong mifala i go antap tu taem, stat long 35 kasem 70 pablisa. Twelef long olgeta we mitufala i stadi Baebol wetem olgeta, oli tekem baptaes bifo we mitufala i lego Tahiti. Naoia sam long olgeta oli kam elda long kongregesen.
Mitufala i spenem 12 yia evriwan long Saot Pasifik. Biaen, Sosaeti i sanem wan leta long mitufala blong talem se oli no moa nidim ol misinari long ol aelan ya from we ol kongregesen oli strong finis. Taem mitufala i kasem Tahiti, i gat samwe long 450 pablisa, be taem mitufala i aot i gat bitim 1,000 pablisa.
!Mitufala i Kasem Afrika Nao!
Mitufala i gobak long Franis, mo afta long wan manis haf, Sosaeti i askem mitufala blong go wok long wan nyufala ples—hemia Benin, long Wes Afrika. Mitufala i glad tumas from we mitufala i bin wantem blong go long Afrika 13 yia bifo finis.
Mitufala i kasem Benin long Novemba 3, 1990. Mitufala i stap wetem ol faswan misinari we oli kam kasem ples ya afta we gavman i tekemaot tabu we oli putum long wok blong talemaot Kingdom we i stap 14 yia finis. Mitufala i glad tumas. Mitufala i no gat problem blong stap long ples ya from we laef i sem mak nomo long ol aelan blong Pasifik. Ol man oli kaengud mo oli gat fasin blong tekem man i kam long haos blong olgeta. Yu save stop mo storeyan wetem eniman we i pas long rod.
Sam wik nomo afta we mitufala i kasem Benin, Babette i luk se titi blong hem i solap. Ale, mitufala i go long wan dispensari kolosap long nyufala branj ofis we oli bildim. Dokta i jekemap hem mo i talem se oli mas katem hem kwiktaem from sik blong hem. Long nekis dei, mitufala i go long wan narafala dispensari. Long ples ya mitufala i mitim wan dokta blong Yurop, wan Franis woman we i save ol meresin blong winim ol defren kaen sik we woman i stap kasem. Woman ya tu i talem se mitufala i mas gobak long Franis kwiktaem blong oli save katem Babette from sik ya. Tu dei biaen, mitufala i stap long plen blong go long Franis.
Mitufala i sore tumas blong livim Benin. From we oli jes letem ol skul oli fri bakegen blong mekem wok blong olgeta long kantri ya, ol brata mo sista oli glad tumas blong gat ol nyufala misinari. Mo mifala tu i glad blong stap long ples ya. Taswe mitufala i harem nogud tumas se mitufala i mas aot bakegen afta long sam wik nomo we mitufala i stap long kantri ya.
Taem mitufala i kasem Franis, dokta i jekemap Babette mo i talem se oli mas katem hem from sik blong hem. Ol dokta oli wok kwik, oli mekem wan smol wok blong katem hem, mo Babette i aot long hospital long nekis dei. Mitufala i ting se sik ya i finis nao.
Eit dei biaen, mitufala i go luk dokta bakegen. Long taem ya nao dokta i talemaot nyus ya se Babette i gat kansa long titi blong hem.
Babette i talemaot bakegen filing blong hem long taem ya, i se: “Fastaem, mi mi no harem nogud tumas olsem Michel. Be wan dei biaen long nogud nyus ya mi harem olsem se mi no moa gat filing. Mi no save krae. Mi no save smael tu. Mi ting se bambae mi ded. Long tingting blong mi, kansa i olsem ded nomo. Fasin blong mi se, Yumi mas mekem olgeta samting we yumi mas mekem.”
Faet Agensem Kansa
Mitufala i harem rabis nyus ya long Fraede, mo oli talem se bambae oli katem Babette bakegen long Tusde. Mitufala i bin stap wetem sista blong Babette. Be hem tu i sik, taswe mitufala i no save gohed blong stap long smol haos blong hem.
Mitufala i stap tingting se weples bambae mitufala i stap long hem. Ale mitufala i tingbaot Yves mo Brigitte Merda, wan man mo woman blong hem we mitufala i bin stap wetem tufala bifo. Tufala i bin kaengud tumas long mitufala. Ale, mitufala i telefon long Yves mo talem long hem se ol dokta bambae oli katem Babette mo mitufala i no save weples blong stap long hem. Mitufala i talem long hem tu, se Michel i nidim wan wok.
Yves i givim wok long Michel blong mekem raon long haos blong hem. Ol brata mo sista oli sapotem mo leftemap tingting blong mitufala taem oli mekem plante samting blong soem kaen fasin. Oli halpem mitufala long saed blong mane tu. Sosaeti i pem ol kaon blong Babette long hospital.
Wok ya we oli mekem blong katem Babette i bigwan. Ol dokta oli mas katemaot titi blong hem wetem samting ya we i solap. Oli stat blong givim ol strong meresin long hem stret long taem ya. Afta long wan wik, Babette i save aot long hospital, be hem i mas gobak long hospital evri tri wik blong oli gohed blong givim meresin long hem.
Long olgeta taem we Babette i stap tekem ol meresin ya, ol brata mo sista long kongregesen oli halpem mitufala bigwan. Wan sista we i bin kasem kansa long titi tu, i leftemap tingting blong mitufala bigwan. Hem i talem wanem samting bambae Babette i mas gotru long hem mo i leftemap tingting blong hem bigwan.
Be nating se i olsem, mitufala i wari tumas long fyuja blong mitufala. Michel mo Jeanette Cellerier oli luksave samting ya, nao oli askem mitufala i go wetem tufala blong kakae long restoron.
Mitufala i talem long tufala se bambae mitufala i mas finis long wok blong misinari mo mitufala i no save gobak bakegen long Afrika. Be, Brata Cellerier i talem se: “?Wanem? ?Hu i talem se yutufala mas finis long wok ya? ?Hed Kampani? ?Ol brata long Franis? ?Hu i talem samting ya?”
Mi ansa se: “I no gat man i talem olsem, mi nomo mi talem.”
Brata Cellerier i talem se: “!No gat! !Bambae yufala i mas gobak long Afrika!”
Afta we ol dokta oli givim ol strong meresin long Babette, oli yusum wan kaen paoa blong lektrik blong traem winim sik ya, oli mekem olsem go kasem en blong Ogis 1991. Ol dokta oli talem se i no gat problem sipos mitufala i gobak long Afrika, be hemia nomo se Babette i mas kambak long Franis sam samtaem blong oli jekemap hem.
Gobak Long Benin
Ale, mitufala i raet i go long hedkwota long Bruklin blong joen long wok blong misinari bakegen. Mitufala i wantem tumas blong harem ansa blong olgeta. Ol dei oli pas slou tumas. Biaen Michel i no moa save wet. Hem i telefon i go long Bruklin mo i askem sipos oli kasem leta blong mitufala no nogat. Oli talem se yes oli bin tingbaot samting ya—!mitufala i save gobak long Benin! !Mitufala i tangkyu tumas long Jeova!
Famle Merda i mekem wan bigfala kakae blong mitufala from gudfala nyus ya. !Long Novemba 1991, mitufala i gobak long Benin, mo ol brata mo sista oli mekem wan bigfala kakae blong welkamem mitufala!
I luk olsem we Babette i kamgud nao. Mitufala i bin gobak long Franis wan wantaem, blong dokta i jekemap hem, mo oli no faenem wan saen blong kansa nating. Mitufala i glad blong joen long wok blong misinari bakegen. Mitufala i harem se i gat nid blong mitufala i stap long Benin, mo Jeova i blesem ol wok blong mitufala. Stat long taem we mitufala i gobak long Benin, mitufala i givhan long 14 man i go kasem we oli baptaes. Naoia faef blong olgeta ya oli fultaem paenia, mo wan blong olgeta i wan man blong givhan. Mitufala i bin luk we smol kongregesen blong mifala i gru mo biaen oli seraotem long tu kongregesen.
Long ol yia we oli pas, mitufala i mekem wok blong Jeova tugeta olsem hasban mo waef, mitufala i kasem plante blesing, mo mitufala i gat jans blong save plante man we oli gud tumas. Be Jeova i trenem mo i mekem mitufala i kam strong blong winim ol hadtaem we mitufala i kasem. Olsem Job, i no evritaem we mitufala i kasem save from wanem ol samting ya oli hapen olsem, be mitufala i save se Jeova i stap oltaem blong halpem mitufala. Olsem Tok blong God i talem se: “!Yu luk! Han blong Jeova i no kam sot tumas blong bambae hem i no save sevem yu. Mo sora blong hem i no kam hevi tumas blong hem i no save harem samting.”—Aesea 59:1.
[Tok Blong Pija Long Pej 23]
Michel mo Babette Muller we oli werem ol klos blong ol man long Benin
[Tok Blong Pija Long Pej 25]
Wok blong misinari long ol man Polinesia long hot ples ya Tahiti