Ol Kristin Mo Ol Man Blong Wol Ya
“Long ol fasin ya we yufala i stap mekem long fes blong ol man we oli no bilif long Kraes, yufala i mas waes gud.”—KOLOSI 4:5.
1. ?Jisas i talem wanem long saed blong ol man blong hem mo wol ya?
LONG wan prea we Jisas i mekem i go long Papa blong hem long heven, hem i tokbaot ol man blong hem i se: “Ol man blong wol oli no laekem olgeta, oli stap agens long olgeta, from we olgeta oli no man blong wol, olsem we mi mi no man blong wol.” Nao hem i gohed i se: “Mi mi no askem long yu blong yu tekemaot olgeta long wol ya. Mi wantem blong yu blokem prapa man nogud ya Setan i no kam spolem olgeta, yu holem olgeta oli sef.” (Jon 17:14, 15) Hemia i no minim se ol Kristin oli mas aot long wol ya—olsem se, oli mas stap olgeta nomo long sam spesel haos. No gat. Kraes i “sanem olgeta ya oli go long wol” blong wetnes long nem blong hem ‘gogo oli finisim olgeta ples long wol.’ (Jon 17:18; Ol Wok 1:8) Nating se i olsem, hem i askem God blong lukaot long olgeta from we Setan, “masta blong wol ya,” bambae i pulum ol man blong agensem olgeta mo blong no laekem olgeta nating from we oli karem nem blong Kraes.—Jon 12:31; Matyu 24:9.
2. (a) ?Olsem wanem Baebol i yusum tok ya “wol”? (b) ?Olsem wanem Jeova i soemaot stret tingting long saed blong wol ya?
2 Long Baebol, plante taem wod ya “wol” (Grik, koʹsmos) i minim ol man nogud we oli “stap long paoa blong Setan.” (1 Jon 5:19) From we ol Kristin oli folem ol rul blong Jeova mo from we oli obei long oda ya blong talemaot gud nyus blong Kingdom blong God long wol ya, i bin gat samfala taem we wol ya i agensem olgeta. (2 Timote 3:12; 1 Jon 3:1, 13) Be, samtaem Baebol i yusum tok ya koʹsmos blong tokbaot olgeta man evriwan long wol ya. Hemia nao wol we Jisas i tokbaot taem hem i talem se: “God i laekem tumas ol man long wol, nao hem i givim mi, mi stret pikinini blong hem, mi wan nomo we hem i gat, blong olgeta man we oli bilif long mi bambae oli no save lus, oli gat laef we i no save finis. God i no sanem mi, mi Pikinini blong hem, mi kam long wol ya blong mi jajem ol man long wol. Hem i sanem mi blong mi wok blong hem blong mekem rod blong sevem olgeta.” (Jon 3:16, 17; 2 Korin 5:19; 1 Jon 4:14) Taswe, nating se Jeova i no laekem nating ol fasin blong rabis wol ya blong Setan, be hem i soemaot lav long olgeta man blong wol ya, taem hem i sanem pikinini blong hem i kam blong sevem olgeta ya we oli “tanem tingting blong olgeta from ol sin blong olgeta.” (2 Pita 3:9; Proveb 6:16-19) Stret tingting blong Jeova long saed blong wol ya i wan gudfala eksampel we ol man blong wosip long hem tede oli mas folem.
Eksampel Blong Jisas
3, 4. (a) ?Wanem fasin we Jisas i folem long saed blong paoa blong rul? (b) ?Wanem tingting blong Jisas long saed blong ol man blong wol?
3 Smoltaem bifo we Jisas i ded, hem i talem long Ponjes Paelet se: “Kingdom blong mi i no blong wol ya.” (Jon 18:36, NW) Jisas i soemaot samting ya, taem hem i no wantem presen we Setan i bin traem blong givim long hem, hemia blong rul long olgeta kingdom blong wol ya. Hem i no bin wantem tu se, ol man Jyu oli mekem hem i kam king. (Luk 4:5-8; Jon 6:14, 15) Nating se i olsem, Jisas i soemaot se hem i gat bigfala lav long olgeta man blong wol ya. Yumi luksave samting ya long tok we aposol Matyu i raetem, i se: “Taem hem i luk plante man we oli stap, hem i sore tumas long olgeta, from we olgeta oli trabol tumas, oli no moa gat paoa, oli olsem ol sipsip we oli no gat man blong lukaot long olgeta.” From lav blong hem, hem i prij long olgeta man long ol taon mo velej. Hem i tijim olgeta mo i mekem olgeta we oli sik oli kamgud bakegen. (Matyu 9:36) Mo tu, hem i kwik blong luksave ol samting we ol man oli nidim long saed blong laef, taem oli kam long hem blong i tijim olgeta. Yumi ridim se: “Jisas i singaot ol man blong hem blong oli kam long hem, nao hem i talem se ‘Mi mi sore tumas long ol man ya. Oli stap wetem mi tri dei finis, nao oli no moa gat kakae. Mo mi no save sanem olgeta oli gohom we oli no gat kakae, from we sipos mi mekem olsem, maet sam man bambae oli hafded from hanggri long rod.’ ” (Matyu 15:32) !Hem i wari long ol man ya from we hem i laekem olgeta tumas!
4 Ol man Jyu oli no laekem nating mo oli agensem ol man Sameria. Be, Jisas i toktok longtaem wetem wan woman Sameria mo i stap tu dei long wan taon blong Sameria blong prij. (Jon 4:5-42) Nating se God i sanem Jisas i go long “ol man Isrel nomo, olgeta ya we oli olsem ol sipsip we oli lus,” be sam samtaem Jisas i mekem i gud long olgeta we oli no man Jyu from we oli soemaot se oli bilif long hem. (Matyu 8:5-13; 15:21-28) Yes, Jisas i soemaot klia se i gat rod blong stap olsem we yumi “no man blong wol,” be long semtaem, yumi soemaot lav long ol man blong wol ya, ol man raonabaot long yumi. ?Olsem wanem? ?Yumi soemaot sore long ol man raonabaot long yumi, taem yumi go wok, mo taem yumi go long stoa? ?Yumi soem se yumi wari long laef blong olgeta mo yumi wantem se oli haremgud—i no jes long saed blong speret nomo, be tu, long ol narafala samting we oli nidim we maet yumi naf blong givim long olgeta? Jisas i bin mekem olsem, mo long rod ya, hem i gat jans blong tijim ol man ya long saed blong Kingdom tu. I tru se, yumi no save mekem ol merikel olsem Jisas i bin mekem. Be plante taem, wan samting we yumi mekem from kaengud fasin i save mekem samting olsem wan merikel i kamaot, from we i daonem fasin agens we sam man oli gat long ol Wetnes blong Jeova.
Fasin Blong Pol Long Ol Man “We Oli No Kristin”
5, 6. ?Pol i mekem olsem wanem long ol man Jyu we oli “no bilif”?
5 Long sam leta blong aposol Pol, hem i tokbaot “olgeta we oli no bilif” no “ol man we oli no blong yumi.” Taem hem i talem olsem, hem i minim ol man we oli no Kristin, olsem ol man Jyu mo ol Hiten man. (1 Korin 5:12; 1 Tesalonaeka 4:12; 1 Timote 3:7) ?Pol i soemaot wanem fasin long ol man ya? Hem i se: “Long fes blong olgeta defrenkaen man, mi mekem olsem we mi tu mi gat sem fasin we olgeta oli gat, blong yusum olgeta rod evriwan blong sevem sam long olgeta.’ (1 Korin 9:20-22) Taem hem i kamtru long wan taon, oltaem hem i prij fastaem long ol man Jyu we oli stap long taon ya. ?Hem i tokbaot wanem, taem hem i storeyan wetem olgeta? Wetem kaen fasin mo respek, hem i yusum ol tok blong Baebol blong pruvum se Mesaea i bin kam, i ded olsem wan sakrifaes, mo i laef bakegen finis.—Ol Wok 13:5, 14-16, 43; 17:1-3, 10.
6 Long rod ya, Pol i yusum save we ol man Jyu oli gat long saed blong Loa mo ol profet, blong tijim olgeta long saed blong Mesaea mo Kingdom blong God. Mo hem i pulum sam long olgeta ya blong oli bilif. (Ol Wok 14:1; 17:4) Nating se ol lida blong ol man Jyu oli agensem Pol, be hem i soemaot kaengud fasin long ol man Jyu raonabaot long hem taem hem i raetem se: ‘Ol brata mo sista. Long tingting blong mi, mi mi wantem tumas we bambae God i sevem ol man Isrel. Oltaem mi stap prea long hem from samting ya. Mo mi save wetnes long olgeta ya, se oli strong blong mekem wosip long God. Be wosip blong olgeta i no stanap long stret save.’—Rom 10:1, 2.
Givhan Long Ol Man We Oli No Man Jyu Blong Oli Bilif
7. ?Plante proselaet oli mekem wanem taem oli harem gud nyus we Pol i talemaot?
7 Ol proselaet oli no man Jyu, be oli sakomsaes mo oli folem skul blong ol man Jyu. Tru tumas, long ol ples olsem Rom, Antiok blong Siria, Itiopia, mo Antiok long Pisidia, i gat ol proselaet—yes, long ol ples blong ol man Jyu long Diaspora. (Ol Wok 2:8-10; 6:5; 8:27; 13:14, 43; skelem wetem Matyu 23:15.) Ol proselaet oli no olsem bighaf blong ol lida blong ol man Jyu. Oli no flas, mo oli no save tok flas se oli kamaot long laen blong Ebraham. (Matyu 3:9; Jon 8:33) Be, oli bin lego wosip blong ol god blong ol hiten man mo oli bin kam long Jeova wetem tingting daon, taswe oli gat sam save long saed blong hem mo ol loa blong hem. Mo olgeta tu oli gat strong tingting olsem ol man Jyu se Mesaea bambae i kamtru. Oli soemaot finis se oli glad blong jenisim fasin blong olgeta blong folem trufala wosip, taswe bighaf blong olgeta oli rere blong mekem sam moa jenis long laef blong olgeta mo obei long tok we aposol Pol i talemaot long olgeta. (Ol Wok 13:42, 43) Taem wan proselaet we bifo i stap wosip long ol gyaman god, i jenis i kam wan Kristin, hem i nafgud blong givim wetnes long ol narafala hiten man we oli stap wosip yet long ol gyaman god ya.
8, 9. (a) Antap long ol proselaet, ?hu ol narafala Hiten man we oli intres long skul blong ol man Jyu? (b) ?Plante man we oli no sakomsaes be oli fraetgud long God, oli mekem wanem taem oli harem gud nyus ya?
8 Be antap long ol proselaet we oli bin sakomsaes, i gat sam narafala man tu we oli no man Jyu be oli intres long skul blong ol man Jyu. Faswan blong olgeta ya we i kam wan Kristin, hemia Konilyas we i ‘wan man blong bilif mo i fraetgud long God,’ nating se hem i no wan proselaet. (Ol Wok 10:2) Profesa F. F. Bruce i tokbaot buk blong Ol Wok, i se: “Plante man oli singaotem ol Hiten man ya se ‘ol man we oli fraetgud long God.’ Nating se tok ya i no stretgud folem prapa mining blong hem, be i laenap wetem ol man ya. Plante Hiten man long taem ya, oli no wantem joen fulwan long skul blong ol man Jyu (bighaf blong olgeta ya oli no wantem sakomsaes). Be, samting we i pulum olgeta, hemia se wosip blong ol man Jyu long haos prea blong olgeta i no fasfas from we oli wosipim wan God nomo. Mo tu, ol man ya oli laekem ol gudfala rul we ol man Jyu oli folem long laef blong olgeta. Sam long ol Hiten man ya oli go oltaem long haos prea, mo oli gat plante save lelebet long ol prea mo ol haf blong Baebol we ol man Jyu oli stap ridimaot long Grik lanwis.”
9 Aposol Pol i mitim plante man we oli fraetgud long God taem hem i prij long ol haos prea long Esia Maena mo Gris. Long Antiok blong Pisidia, hem i singaotem ol man we oli bin kam wanples long haos prea se, “yufala man Isrel, mo yufala we i [fraetgud] long God blong mifala man Isrel.” (Ol Wok 13:16, 26) Luk i raetem se afta we Pol i bin prij tri Sabat dei long haos prea blong Tesalonaeka, “sam long olgeta [ol man Jyu] oli harem we i tru olsem, nao oli joen [oli kam ol Kristin] wetem Pol mo Saelas. Mo i gat wan bigfala kampani blong ol man Gris we oli stap mekem wosip long God, mo plante woman tu we oli lida blong ol woman, we oli joen wetem tufala.” (Ol Wok 17:4) Ating sam long ol man Gris ya oli no sakomsaes be oli fraetgud long God. I gat pruf blong soemaot se plante blong ol Hiten man ya oli bin stap long ol velej blong ol man Jyu.
Prij Long Ol Man We “Oli No Bilif Long Kraes”
10. ?Pol i yusum wanem fasin blong prij long ol Hiten man we oli no gat save nating long saed blong Baebol, mo wanem frut i kamaot from?
10 Long Kristin Grik haf blong Baebol, tok ya ol man we oli “no bilif long Kraes” i save minim ol man we oli no joen wetem Kristin kongregesen.a Plante taem tok ya i minim ol man we oli wosip long ol narafala god. (Rom 15:31; 1 Korin 14:22, 23; 2 Korin 4:4; 6:14) Long Atens, plante man we oli no bilif, oli skulgud long waes blong ol man Gris, be oli no gat save nating long saed blong Baebol. ?Samting ya i blokem Pol blong i no givim wetnes long olgeta ya? No gat. Hem i jenisim toktok blong hem blong mekem se i pulum tingting blong ol man ya. Hem i waesgud, hem i talemaot plante tingting blong Baebol, be hem i no talemaot stret ol tok blong Hibru haf blong Baebol, from we ol man Atens oli no gat save long samting ya. Hem i toktok long waes fasin blong soemaot olsem wanem sam trutok blong Baebol oli laenap wetem toktok blong ol man Stoikb blong bifo, we oli bin raetem sam naesfala vas. Hem i givim tingting long olgeta tu se i gat wan trufala God nomo blong olgeta man, mo God ya bambae i yusum wan man we i ded mo i laef bakegen finis blong jajem ol man long stret fasin. Taswe, wetem waes fasin, Pol i tokbaot Jisas Kraes long ol man Atens. ?Wanem risal blong samting ya? Bighaf blong olgeta oli jikim hem no oli gat tingting we i hafhaf, be “sam man oli joen long hem, mo oli bilif long Jisas. Long olgeta ya, i gat wan man, nem blong hem Denis, we i memba blong Kaonsel ya long Ereopagas, mo wan woman we nem blong hem Damaris, mo sam narafala man bakegen tu.”—Ol Wok 17:18, 21-34.
11. ?Taon blong Korin i olsem wanem, mo wanem frut i kamaot taem Pol i prij long ples ya?
11 Long taon blong Korin i gat fulap man Jyu lelebet, taswe Pol i stat blong prij fastaem long haos prea long ples ya. Be, taem ol man Jyu oli agensem hem, hem i go long ol Hiten man. (Ol Wok 18:1-6) !Mo tru tumas, ol Hiten man ya oli spesel! Taon blong Korin i wan bigfala taon we i bisi oltaem, i fulap long ol man blong ol defren kantri, mo ol bigfala bisnes. Ol man long ol ples long Gris mo Rom oli savegud taon ya from ol rabis fasin long saed blong seks we i stap gohed long hem. Yes, from ol nogud fasin ya, ol man long taem ya oli yusum tok ya “fasin blong ol man Korin” blong minim se wan man i stap slip olbaot. Ale, taem ol man Jyu oli no wantem lesin long tok blong Pol, Jisas Kraes i kamtru long hem mo i talem se: “Yu no fraet long olgeta. Yu gohed, yu stap talem tok blong yu, . . . from we plante man long taon ya oli man blong mi.” (Ol Wok 18:9, 10) Ol tok ya oli tru tumas from we biaen, Pol i stanemap wan kongregesen long Korin, nating se sam long kongregesen ya oli bin folem “fasin blong ol man Korin” bifo.—1 Korin 6:9-11.
Traem Sevem ‘Olkaen Man’ Tede
12, 13. (a) ?Olsem wanem teritori blong yumi tede i sem mak long hemia long taem blong Pol? (b) ?Yumi mas gat wanem tingting long saed blong ol teritori we ol skul blong Krisendom oli stap long olgeta longtaem finis, mo long ol man we oli taed finis long ol skul?
12 Olsem long faswan handred yia, tede tu, ‘kaengud fasin blong God . . . i openem rod blong hem i sevem olkaen man.’ (Taetas 2:11) Wok blong talemaot gud nyus i kam bigwan moa, gogo i kasem olgeta bigfala kantri mo bighaf blong ol smosmol aelan tu. Mo, olsem long taem blong Pol, yumi mitim ‘olkaen man.’ Eksampel: Sam long yumi i stap prij long ol kantri we ol jyos blong Krisendomc oli stap long olgeta blong plante handred yia finis. Mo, olsem ol man Jyu long faswan handred yia, plante memba blong ol jyos ya tede oli strong blong folem ol kastom blong skul blong olgeta. Nating se i olsem, yumi glad blong traem faenem olgeta we oli gat gudfala hat, mo yusum save we olgeta ya oli gat long saed blong Baebol, blong traem givhan long olgeta. Yumi no toktok long olgeta olsem we oli daon moa long yumi no soem fasin we yumi no laekem olgeta, nating sipos samtaem ol lida blong skul blong olgeta oli agensem yumi mo mekem trabol long yumi. No gat. Yumi mas luksave se maet sam long olgeta oli “strong blong mekem wosip long God” be oli no gat stret save long saed blong Hem. Yumi mas olsem Jisas mo Pol. Yumi mas soemaot trufala fasin blong laekem ol man, mo yumi mas wantem tumas se oli kasem laef.—Rom 10:2.
13 Taem yumi prij, plante taem yumi faenem ol man we oli taed finis long gyaman fasin blong olgeta skul. Be, maet oli fraetgud long God yet, oli bilif se God i stap, mo oli traehad blong mekem ol gudfala fasin. !Long wol ya tede, we plante moa man oli gat kruked fasin mo oli no moa bilif long God, yumi mas glad tumas sipos yumi faenem sam man we oli bilif yet long God! Mo yumi mas wantem tumas blong halpem olgeta ya blong folem wosip we i no fulap long fasin tu fes mo ol gyaman bilif. ?I tru no?—Filipae 2:15.
14, 15. ?From wanem yumi save talem se wan bigfala plantesin i stap yet blong yumi wok long hem blong talemaot gud nyus?
14 Long parabol blong Jisas long saed blong net blong kasem fis, hem i talemaot se teritori blong prij long hem bambae i bigwan. (Matyu 13:47-49) Wajtaoa blong Jun 15, 1992, pej 16 i eksplenem parabol ya, i se: “Plante handred yia finis ol memba blong Krisendom oli gat impoten wok blong tanem Baebol i go long narafala lanwis, mekem kopi long hem, mo givimaot Tok blong God. I no longtaem ol skul oli stanemap no oli sapotem ol kampani blong wokem Baebol, we oli tanem Baebol i go long ol lanwis blong ol ples we oli longwe. Oli sanem ol misinari we oli dokta mo oli tija, blong pulum ol man oli kam Kristin from ol kakae mo ol narafala samting we oli stap kasem long saed blong bodi. Samting ya i hivimap bigfala namba blong ol fis we i nogud, ol fis we God i no agri long olgeta. Be oli stap pulum plante milyan hiten man oli lukluk Baebol mo oli kasem wan laef olsem Kristin, nating se oli no trufala Kristin.”
15 Wok blong Krisendom blong pulum ol man oli joen long ol skul blong olgeta, i bin karem plante frut long ol ples olsem Saot Amerika, Afrika, mo sam aelan. Long taem blong yumi, i gat plante man long olgeta ples ya we oli soemaot tingting daon. Sipos yumi gat gudfala tingting long saed blong olgeta ya mo soem lav long olgeta, olsem Pol i gat long ol proselaet we oli joen long skul blong ol man Jyu, yumi save gohed blong mekem i gud long olgeta. Long olgeta ya we oli nidim help blong yumi, i gat plante milyan man we maet yumi save talem se oli “sapotem tingting” blong ol Wetnes blong Jeova. Oli glad oltaem blong storeyan wetem yumi taem yumi go luk olgeta. Sam oli bin stadi Baebol wetem yumi mo kam long miting blong yumi, antap moa long Memoriol blong ded blong Jisas Kraes. Olgeta ya oli olsem wan bigfala plantesin, we yumi mas wok long hem yet blong talemaot gud nyus blong Kingdom.
16, 17. (a) ?Taem yumi talemaot gud nyus, yumi mitim wanem kaen man? (b) ?Olsem wanem yumi folem fasin blong Pol taem yumi prij long ol defren kaen man?
16 ?Olsem wanem long olgeta man we oli folem ol kastom we oli defren olgeta long hemia blong Krisendom? Maet yumi mitim ol man ya long kantri blong olgeta no maet oli aot long kantri blong olgeta blong stap long ol kantri blong Wes. Mo ?olsem wanem long plante milyan man ya we oli sakemaot olgeta skul evriwan, mo oli no moa bilif se God i stap no se Hem i intres long ol man? Antap long olgeta ya, ?olsem wanem long olgeta we oli folemgud advaes long ol buk we oli pem long buk stoa, we oli fulap long waes blong wol ya tede, mo fulap long tok blong ol man we oli stadi long tingting mo fasin blong ol man? ?I stret blong lego ol man ya oli stap from we yumi tingting se bambae oli neva save bilif samtaem? No gat. Sipos yumi folem eksampel blong aposol Pol, bambae yumi traem givhan long olgeta.
17 Taem Pol i prij long Atens, hem i no letem ol man oli pulum hem blong rao wetem olgeta long saed blong waes blong wol ya. Nating se i olsem, hem i traehad blong jenisim toktok blong hem lelebet blong mekem i laenap wetem kaen man ya we hem i toktok long olgeta, mo blong traem pulum olgeta blong tingting. Hem i talemaot trutok blong Baebol long fasin we i klia, mo i mekem man i luksave. Long sem fasin, yumi no nidim blong gat bigfala save long saed blong olgeta skul mo waes blong ol man we yumi prij long olgeta. No gat. Be, yumi mas jenisim toktok blong yumi lelebet blong mekem i laenap wetem ol defren kaen man we yumi mitim, sipos yumi wantem se wok blong yumi blong givim wetnes i karem frut. Yes, long rod ya, yumi stap ‘mekem olsem we yumi gat sem fasin we ol defren kaen man oli gat.’ (1 Korin 9:22) Pol i raetem leta i go long ol Kristin man long Kolosi, i se: “Long ol fasin ya we yufala i stap mekem long fes blong ol man we oli no bilif long Kraes, yufala i mas waes gud. Mo yufala i mas yusumgud ol jans we bambae yufala i gat, blong yufala i tok long olgeta. Yufala i mas tok gud wetem olgeta, long ol tok ya nomo we olgeta oli harem i gud. Mo yufala i mas save rod blong givim ansa long evri man, we i stret gud long olgeta evriwan.”—Kolosi 4:5, 6.
18. ?Wanem impoten wok we yumi gat, mo yumi no mas fogetem wanem samting?
18 Olsem Jisas mo aposol Pol, i gud yumi soemaot lav long olkaen man. Antap moa, i gud yumi traehad fulwan blong serem gud nyus blong Kingdom wetem ol narafala man. Be long semtaem, yumi no mas fogetem tok blong Jisas long saed blong ol disaepol blong hem se: “Oli no man blong wol ya.” (Jon 17:16) Long nekis stadi, bambae yumi tokbaot olsem wanem tok ya i laenap wetem yumi.
[Ol futnot]
a Wan grup blong man we oli joen wanples blong wosip.
b Grup blong man samwe 300 B.K.T. [Bifo Kristin Taem], we oli bilif se ol waes man oli neva soem filing, glad, sore, haremgud, harem nogud.
c Ol skul we oli gyaman se oli Kristin.
Rod Blong Tingtingbak
◻ Eksplenem stret tingting we Jisas i gat long saed blong wol ya.
◻ ?Aposol Pol i folem wanem fasin blong prij long ol man Jyu mo ol proselaet?
◻ ?Wanem rod we Pol i yusum blong toktok wetem ol man we oli fraetgud long God mo ol man we oli no bilif nating?
◻ ?Olsem wanem yumi save ‘mekem sem fasin we ol defren kaen man oli gat’ taem yumi stap prij?
[Tok Blong Pija Long Pej 10]
Taem ol Kristin oli soem kaengud fasin long ol man raonabaot, plante taem oli daonem fasin agens we ol man ya oli gat long olgeta