Lukaot Blong No Foldaon Long Tingting Blong “Ol Epikurian”
“!Hem i wan gudfala man! Hem i folem ol gudfala fasin. Hem i no smok, i no yusum drag, mo i no tok swea. !Yes, hem i moa gud i bitim samfala we oli stap talem se oli Kristin!”
?YU BIN harem samfala oli talem olsemia blong mekem eskyus from fasin blong olgeta blong fren wetem ol man we oli no stret? ?Tingting ya i laenap wetem Baebol? Wan samting we i kamaot long Kristin kongregesena long taem bifo i mekem poen ya i moa klia.
Long faswan handred yia, aposol Pol i givim woning long kongregesen blong Korin, i se: “Yufala i no go krangke. Wan man blong bifo i talem se ‘Ol stret man nomo, be ol fren blong olgeta we oli no stret, oli save spolem fasin blong olgeta.” Maet sam Kristin oli stap joen wetem ol man we oli karem sam tingting blong ol waesman blong Gris, olsem tingting blong ol Epikurian. ?Hu ya ol Epikurian? ?From wanem oli save spolem ol Kristin blong Korin long saed blong speret? ?I gat sam man olsem tede we yumi mas stap longwe long olgeta?—1 Korin 15:33.
?Hu Ya Ol Epikurian?
Ol Epikurian oli folem waesman ya blong Gris, Epicurus, we hem i stap laef long ol yia 341 B.K.Tb kasem 270 B.K.T. Hem i tijim se wan samting nomo i gud long laef, hemia blong pleplei mo haremgud. ?Samting ya i minim se ol Epikurian oli mekem ol rabis fasin, oli no folem sam rul, mo oli mekem doti fasin, blong traem gat gudtaem? !Maet yu sapraes blong save se, Epicurus i no tijim ol man we oli folem hem blong mekem olsemia! Be, hem i tijim se beswan rod blong haremgud i blong laef long waes fasin, wetem strong tingting, blokem sam samting we yumi wantem, mo mekem stret fasin. Hem i no pulum ol man blong ronem samting we oli save haremgud long hem blong smoltaem nomo, be samting we i save mekem oli haremgud blong ful laef blong olgeta. Taswe, ating ol Kristin bifo oli save ting se ol Epikurian oli stret man taem oli skelem olgeta wetem ol man we oli mekem ol nogud fasin.—Ridim Taetas 1:12.
?Sem Mak Long Kristin Bilif?
Sipos yu bin stap long kongregesen blong Korin bifo, ?yu tu yu save gat tingting se ol Epikurian oli gudfala man? Maet samfala Kristin oli bin tingting se i oraet blong kampani wetem ol Epikurian from we oli folem ol gudfala fasin. Blong mekem eskyus ya i moa strong, maet sam Kristin long Korin oli bin makem sam fasin blong ol Epikurian we oli sem mak long ol fasin we Tok blong God i leftemap.
Wan eksampel: Ol Epikurian oli no bitim mak long spel mo pleplei blong haremgud. Oli ting se i moa impoten blong haremgud long tingting, i bitim blong haremgud long bodi. Kakae we ol man oli tekem i no impoten olsem fasin fren blong olgeta we oli kakae wanples. Ol Epikurian oli no joen long politik tu, mo oli no mekem sin long fasin haed. I isi nomo blong ol faswan Kristin oli tingting se: “!Olgeta ya oli olsem yumi nomo!”
Be, ?ol Epikurian oli rili sem mak long ol faswan Kristin? No gat. Ol Kristin we oli gat trufala fasin luksave oli naf blong makemaot sam bigfala fasin blong ol Epikurian we oli defren. (Hibrus 5:14) ?Yu yu save makem ol samting ya tu? Ale, yumi lukluk moa long ol tijing blong ol Epikurian.
Nogud Saed Blong Ol Epikurian
Blong givhan long ol man blong winim fraet long ol god mo long ded, Epicurus i tijim se ol god oli no intres long ol man mo oli no kam insaed long bisnes blong man. Epicurus i talem se ol god oli no wokem heven mo wol, mo laef i stat olsem nomo. I klia se tijing ya i agensem tijing blong Baebol se i gat “wan God” we hem i Wokem olgeta samting, mo se hem i stap tingbaot ol man.—1 Korin 8:6; Efesas 4:6; 1 Pita 5:6, 7.
Epicurus i tijim tu se man i no save laef bakegen long ded. Hemia i defren olgeta long tijing blong Baebol long saed blong laef bakegen. Yes, taem aposol Pol i givim wan tok long Ereopagas, ating ol Epikurian nao oli sam long ol man ya we oli agensem tok blong Pol long saed blong laef bakegen long ded.—Ol Wok 17:18, 31, 32; 1 Korin 15:12-14.
Ating samting we i denja moa long saed blong waes blong Epicurus, hemia samting we i hadwok moa blong luksave. From we man ya i no bilif long laef bakegen long ded, hem i ting se man i mas kasem fulap glad long sot taem we hem i laef naoia. Olsem yumi luk finis, hem i no minim se man i mas folem ol rabis fasin, be se man i mas haremgud long laef naoia, from i no moa gat wan narafala laef.
Taswe, risen from wanem Epicurus i pulum ol man blong no mekem sin long fasin haed, hemia from we maet sin blong olgeta i kam long klia ples, nao oli save harem nogud from. Risen from wanem hem i pulum ol man blong no bitim mak long ol fasin blong olgeta, hemia blong oli no harem nogud long frut blong ol fasin ya, nao samting ya i save blokem glad long laef naoia. Mo tu, risen from wanem hem i pulum ol man blong frengud wetem ol narafala, hemia from we ol narafala bambae oli mekem i gud long olgeta ya. I tru se ol fasin blong ol Epikurian, olsem blong no mekem sin long fasin haed, no bitim mak long ol fasin blong olgeta, mo traem frengud wetem ol narafala, oli gud tumas. Taswe, ?from wanem waes blong Epicurus i wan denja long ol Kristin? Hemia from we advaes blong hem i stanap long tingting we i no soem bilif: “I gud yumi gohed, yumi kakae, yumi dring, from we tumora bambae yumi ded.”—1 Korin 15:32.
I tru, Baebol i soemaot long ol man olsem wanem blong kasem glad long laef naoia. Be, hem i givim advaes ya tu se: “Yufala i mas stap long laef ya we God i stap laekem yufala tumas, mo yufala i mas stap luk long Jisas Kraes, Masta blong yumi, blong hem bambae i gat sore long yufala, i givim laef long yufala we i no save finis.” (Jud 21) Yes, Baebol i soem se laef blong olwe long fyuja i moa impoten i bitim sotfala laef blong naoia. Wok blong God i samting we i moa impoten long laef blong wan Kristin, mo taem hem i putum God long fasples long laef blong hem, hem i kasem glad mo laef blong hem i gat mining. Long sem fasin, Jisas i no tingting tumas long ol samting we hem wan i laekem, be hem i yusum paoa blong hem blong halpem mo tingbaot narafala fastaem, mo blong mekem wok blong Jeova. Hem i tijim ol disaepol blong hem blong mekem i gud long ol narafala man, i no blong oli kasem samting from, be from we oli gat trufala lav long ol man ya. I klia se, tingting we i pusum ol Epikurian, i defren olgeta long hemia we i pusum ol Kristin.—Mak 12:28-31; Luk 6:32-36; Galesia 5:14; Filipae 2:2-4.
Wan Denja We i Hadwok Blong Luksave
I narakaen se, ol Epikurian oli tingting moa long fasin blong haremgud naoia, be olgeta oli no glad tumas. Epicurus i no gat “glad blong Jeova,” taswe hem i talem se laef i “wan presen we i mekem man i harem nogud nomo.” (Nehemaea 8:10) !Be ol faswan Kristin oli glad tumas! Jisas i no tijim olgeta se oli mas harem nogud long laef mo blokem ol samting we oli nidim. No gat. Sipos yumi folem hem, bambae yumi glad fulwan.—Matyu 5:3-12.
Maet sam Kristin blong Korin oli bin ting se oli save joen wetem ol man we oli gat sam tingting blong ol Epikurian, mo se samting ya bambae i no spolem bilif blong olgeta. Be sipos oli bin tingting olsemia, oli rong. Taem Pol i raetem faswan leta blong hem i go long ol Kristin long Korin, samfala oli no moa bilif finis long laef bakegen long ded.—1 Korin 15:12-19.
?Waes Blong Ol Epikurian Tede?
Nating se bilif blong ol Epikurian i lus long ol yia biaen long 300 K.T.,c samfala tede oli gat semfala tingting ya se i gat sotfala laef blong naoia nomo. Ol man olsem oli gat smol bilif, no oli no bilif nating, long promes blong God long saed blong laef blong olwe. Be, sam long olgeta oli folem ol gudfala fasin.
Maet wan Kristin i ting se i oraet nomo blong frengud wetem ol man olsem, from we oli stap folem ol gudfala fasin. I tru se, yumi no mas ting se yumi moa hae long ol narafala man, be yumi mas tingbaot oltaem se olgeta ‘man we oli no stret’—wetem olgeta tu we i hadwok blong luksave se oli gat paoa long yumi—‘oli save spolem fasin blong ol stret man.’
Semfala waes ya se yumi gat laef ya blong naoia nomo, i stap kamaot long samfala miting blong ol bisnesman, sam buk we oli soem rod long ol man blong kamgud moa, sam store buk, sinema, store long televisen, mo long sam myusek. Maet oli no stap leftemap ol nogud fasin, be tingting ya insaed long olgeta, we i no soem bilif, i save gat paoa long yumi long sam rod we yumi no luksave. Eksampel, maet yumi stat tingting tumas long ol samting we oli save mekem yumi haremgud naoia, ale yumi fogetem bigfala kwestin long saed blong hae rul blong Jeova. Maet yumi save stat ‘mekem i isi long yumi wan,’ bitim we yumi “wok strong long ol wok ya blong Masta blong yumi.” Maet yumi no moa bilif fulwan se ol loa blong Jeova oli stret mo oli mekem i gud long yumi. Yes, i tru se yumi mas lukaot blong no foldaon long rabis fasin long saed blong seks, raf fasin, mo wok blong ol rabis speret. !Be tu, yumi mas lukaot blong no letem ol man we oli leftemap ol tingting blong wol oli gat paoa long yumi!—1 Korin 15:58; Kolosi 2:8.
From samting ya, yumi mas frengud wetem olgeta we oli folem ol rod blong Jeova wetem fulhat blong olgeta. (Aesea 48:17) Olsem nao, ol gudfala fasin blong yumi bambae oli kam strong moa. Bilif blong yumi tu bambae i kam strong moa. Mo bambae yumi haremgud long laef naoia, mo yumi tingting oltaem long laef we i no save finis long fyuja.—Ol Sam 26:4, 5; Proveb 13:20.
[Ol futnot]
a Wan grup blong man we oli joen wanples blong wosip.
b B.K.T. i minim Bifo Kristin Taem.
c K.T. i minim Kristin Taem.
[Tok Blong Pija Long Pej 24]
Epicurus i tijim se ol god oli no intres long ol man
[Credit Line]
Courtesy of The British Museum