Sam Nius Blong Wol
“I Gud We Yumi Wokem Sam”
Dokta Anatoly P. Zilber, i jeaman blong Dipatmen blong Intensif Kea mo Anestisia, long Petrozavodsk Yunivesiti mo Ripablikan Hospital long Karelia, Rasia. Hem i toktok gud long saed blong ol Witnes blong Jeova i se: “Oli no dring bitim mak, oli no smok, oli no ronem mane, oli no brekem promes blong olgeta mo oli no giaman . . . Oli no stap mekem ol narakaen fasin we oli haed insaed long skul ya, be oli obei long loa.” Hem i gohed se: “Oli klin, oli glad, oli intres long ol samting blong bifo, long ol buk, ol pija, mo evri haf blong laef.” Nao hem i tokbaot ol dokta we oli katem ol Witnes be oli no givim blad long olgeta, mo olsem wanem tingting blong ol Witnes long saed ya i bin givhan long ol dokta. Hem i se: “Yumi save jenisim tok blong Voltaire smol mo talem se, sipos i no gat ol Witnes blong Jeova long wol, i gud we yumi wokem sam.”
Sigaret mo Blaenman
Niuspepa ya Canberra Times i mekem ripot ya: “Fasin blong smok i wan bigfala samting we i stap mekem man i blaen.” Ol man blong stadi long Nasnal Yunivesiti blong Ostrelia mo Sydney Yunivesiti, oli talem se long olgeta man Ostrelia we oli kam blaen afta we oli gat 50 yia, klosap 20 pesen blong olgeta oli blaen from we oli smok. Oli tokbaot ol stadi long Ostrelia, Yunaeted Stet, mo Yurop we oli soem se namba blong ol man blong smok we oli kasem sik blong ae nao oli blaen, i tu taem no maet 5 taem antap long namba blong ol man we oli no smok. Dokta Wayne Smith blong Nasnal Yunivesiti blong Ostrelia i ting se i gud blong raetem wan woning long ol paket sigaret se: “Fasin blong smok i wan bigfala samting we i stap mekem man i blaen.”
Givim Wok Long Ol Pikinini
Niuspepa ya The Toronto Star i talem se: “Ol papa mama tede we oli bisi tumas, oli slak blong givim wok long pikinini blong olgeta.” Jane Nelsen we i raetem buk ya Positive Discipline, i talem se “ol pikinini oli no glad tumas” blong mekem ol wok long haos, be samting ya bambae i “tijim olgeta blong tinghae long olgeta bakegen mo blong no fraet blong mekem samting olgeta wan.” Buk ya Child i tokbaot sam samting we ol pikinini blong tu no tri yia oli save mekem long haos, olsem putumbak ol pleplei blong olgeta, mo putum ol doti klos blong olgeta long wan stret ples. Ol pikinini we oli gat tri kasem faef yia oli save putum ol plet mo spun long tebel bifo kakae, karemaot ol doti plet long tebel afta kakae, mo putum gud ol pleplei blong olgeta taem oli finis blong plei. Ol pikinini we oli gat 5 kasem 9 yia oli save stretem bed blong olgeta long moning, rekem ol lif long yad, pulumaot ol rabis gras long garen. Olgeta we oli gat 9 kasem 12 yia oli save wasem ol plet, karem tin doti i go long ples blong sakem doti, katem gras, mo brum. Nelsen i talem tu se “i gud blong putum wan stret taem we pikinini i mas finisim wok ya.”
Ol Yangfala Mo Fasin Blong Brekem Loa
Wan sensas we Eksekutif long Scotland i mekem i soem se 85 pesen blong ol boe mo 67 pesen blong ol gel we oli gat 14 mo 15 yia, oli bin brekem loa long laswan yia. Niuspepa blong Glasgow, The Herald, i talem se oli askem kwestin long 1,000 yangfala long sikis skul, nao 12 pesen blong olgeta nomo oli talem se oli neva bin brekem loa. I gat 69 pesen blong ol boe mo 56 pesen blong ol gel, we oli bin spolem sam samting blong narafala. Samwe long 66 pesen blong ol boe mo 53 pesen blong ol gel oli bin stil long stoa, mo klosap stret haf oli bin stil long skul. Sam long ol narafala samting we oli bin mekem, hemia se oli bonem samting long narafala long faea, mo oli bin givim kil long narafala. Ol yangfala ya oli talem se ol fren nao oli pulum olgeta blong brekem loa olsem. Ol yangfala we oli bitim 15 yia, oli talem se oli brekem loa from we oli nidim mane blong pem drag.
Ol Stronghed Studen
Long Japan bifo, i no gat ol stronghed yangfala. Be naoia, ol skul tija long Japan oli talem se i strong moa blong gat wan kwaet klasrum, from we i gat tumas stronghed studen we oli wantem mekem trabol. Gavman blong Tokyo i askem kwestin long sam studen we oli gat 9 yia, 11 yia, mo 14 yia, blong save filing blong olgeta long saed blong ol narafala. Niuspepa ya The Daily Yomiuri i talem se 65 pesen oli kros mo oli les long ol fren blong olgeta, 60 pesen oli gat sem filing ya long papa mama blong olgeta, mo 50 pesen oli harem olsemia long ol tija blong olgeta. Foti pesen oli talem se klosap oltaem oli faerap long kros. Wan long evri 5 studen oli brekem ol samting blong soemaot kros blong olgeta.
“Wan Narakaen Jem”
“Oli faenem wan narakaen jem long blad we ol hospital oli stap yusum.” Hemia wan ripot long New Scientist. “I no gat man i save sipos jem ya ‘TT’ i wan denja long laef blong man, be oli fraet se maet hem i givim sik blong leva.” Oli putum nem ya TT long jem ya, folem nem blong man Japan we i faswan blong gat jem ya long blad blong hem. Oli faenem jem ya long “ol man we ol dokta oli tekemaot blad blong olgeta blong putum long narafala, mo long ol man we dokta i stap putum blad long olgeta from we oli gat sik blong leva.” Oli faenemaot se jem ya i stap long 8 long 102 man California we oli stap givim blad long narafala, nating se oli mekem tes long blad blong olgeta mo oli no faenem ol narafala jem olsem HIV wetem hepataetas B mo C. Oli ting se jem ya i stap kasem 2 pesen blong ol man Inglan, 4 kasem 6 pesen blong ol Franis man, 8 kasem 10 pesen blong ol man Amerika, mo 13 pesen blong ol man Japan. Niuspepa ya i talem se ol sayentis long wol “we oli stap stadi long jem ya TT, oli no wantem mekem ol man oli fraet,” be oli stap traem blong “luksave sipos jem ya bambae i givim sik long man no nogat.”
Ol Bebi Wetem HIV
Yunaeted Pres Intenasnal i talem se: “Stret haf blong ol bebi long Afrika oli bon wetem jem blong AIDS we oli kolem HIV.” Dokta Peter Piot we hem i daerekta blong Joen Yunaeted Nesen Program long HIV/AIDS, i talem se HIV mo AIDS i mekem se long sam ples long Afrika, ol man mo woman oli ded 25 yia bifo we oli mas ded. Ripot ya i gohed se: “Twanti wan kantri blong wol we oli gat moa HIV long olgeta, oli stap long Afrika. Long 10 long ol kantri ya, bitim 10 pesen blong ol man mo woman oli gat jem ya.” Long olgeta man we oli ded long AIDS long wol, samwe 80 pesen blong olgeta oli man Afrika.
Ol Honet We Oli Katem Hol Long Wud
Buk ya National Geographic i tokbaot wan smol samting long bodi blong honet ya ichneumon, we hem i yusum taem hem i bonem ol eg blong hem. Samting ya we hem i yusum “i kam strong moa from tufala kemikol ya manganis mo sink.” Honet ya i stap yusum aean tul ya blong mekem wan dip hol long stamba blong tri, blong putum eg blong hem antap no insaed long bodi blong sam wom blong wud. “Sam honet oli save mekem wan hol we i dip olsem seven sentimeta long strong wud,” folem tok blong Donald Quicke blong Imperial Kolej blong Briten. Taem ol smosmol honet oli bon, oli kakae ol wom ya we eg i bin stap long olgeta. Sam samting we i stap long bodi blong ol wom ya, i mekem maot blong ol smosmol honet ya i strong nao oli naf blong kakae wud blong tri gogo oli kam afsaed.
“Rabis Ren”
Wan narakaen samting i stap kamaot long Turpan, hemia long wan eria blong Jaena we oli kolem Sinkiang Uighur Otonomos Rijon. Samting ya oli kolem se rabis ren. Niuspepa ya China Today i talem se nating se skae i dak mo ol klaod blong ren oli stap antap, be ples i hot mo graon i drae nomo i stap. Man i save luk we ren i stap foldaon, mo i save filim ren ya sipos hem i saksakem han blong hem i go antap. Be, from we Turpan i wan ples we i drae bitim mak, taem wota blong ren i foldaon, hem i jenis hareap nomo i kam stim. Taswe, “rabis ren” ya i neva kasem graon.
?Ol Pris Oli Glad?
Long ol sikis yia we oli pas, oli mekem tri sensas blong faenemaot tingting blong ol man Franis long saed blong ol pris. Katolik niuspepa ya La Croix i tokbaot laswan sensas, we i soemaot se 45 pesen blong ol Franis man oli no ting se ol pris oli glad, mo oli no ting se ol pris oli harem gud long laef blong olgeta. Klosap olgeta man oli tingbaot ol pris yet olsem ol man we oli fren gud wetem ol narafala, mo we oli glad blong lesin long narafala. Be niuspepa ya i talem se “i no moa gat plante man long Franis we oli ting se oli nidim ol pris long laef blong olgeta.” Mo tu, 56 pesen nomo oli ting se ol pris oli “witnes blong God long wol ya.” Wan long evri 3 man nomo, mo 51 pesen blong olgeta we oli go long jos oltaem, oli ting se i gud blong gat wan pikinini no wan famle blong olgeta we i kam wan pris.