?Man i Save Stopem Ol Faet?
I gat plante defren samting we i mekem se ol man oli stap faet. Sam oli faet from oli wantem se gavman i jenis, o blong ekonomi i kam gud moa, o from we oli wantem kasem jastis. Sam narafala oli faet from graon, blong kasem ol gudfala samting we i stap long hem. Plante taem ol raorao oli kamaot from we tu laen i gat defren tingting o defren relijen. ?Wanem sam samting we ol man oli mekem blong stopem ol faet ya mo mekem se i gat pis? ?Bambae oli naf blong stopem fulwan?
Drazen_/E+ via Getty Images
EKONOMI I KAM GUD MOA
Mak blong olgeta: Mekem laef blong olgeta man i sem mak, blong i no gat sam we oli rij mo sam we oli pua, olsem nao bambae i no gat ol faet.
Samting we i had: Ol gavman oli mas jenisim rod we oli yusum blong spenem mane. Long 2022, oli spenem samwe long 4 trilian vatu (samwe 34.1 bilian U.S. dola) blong pem ol samting blong mekem laef blong ol man long ol defren ples i kam gud, mo blong i gat pis. Be mane ya i smol nomo taem yu skelem wetem bigfala mane we oli yusum long ol samting blong faet.
“Mifala i spenem moa mane blong halpem olgeta we faet i spolem ples blong olgeta, i bitim we mifala i yusum blong stopem faet mo mekem se i gat pis.”—António Guterres, sekretari jenerol blong Yunaeted Nesen.
Samting we Baebol i talem: Ol gavman mo ol oganaesesen blong wol ya oli save givhan long ol puaman, be bambae oli no save finisim fasin ya we man i kam pua.—Dutronome 15:11; Matiu 26:11.
AGRIMEN BLONG PIS
Mak blong olgeta: Blokem o stopem ol faet long kwaet fasin, taem oli toktok tugeta blong agri long wan tingting we bambae i givhan long tugeta kantri.
Samting we i had: Maet wan o plante gavman oli no wantem storian tugeta, oli no agri long wan tingting, o oli no wantem akseptem wan agrimen. Mo plante taem oli no holemtaet ol agrimen blong pis we oli mekem.
“Plante taem ol agrimen we oli mekem i no hapen olsem we oli wantem. Tu kantri i save mekem wan agrimen blong stopem wan faet, be maet rod we oli jusum i givhan long wan kantri nomo, mo hemia i mekem se faet i kam mowas.”—Raymond F. Smith, American Diplomacy.
Samting we Baebol i talem: Ol man oli mas “lukaot rod blong mekem pis.” (Ol Sam 34:14) Be plante man tede oli gat fasin ya we ‘oli no holemstrong long ol narafala, oli no save agri long wan tingting, mo oli putum ol fren blong olgeta long han blong ol enemi.’ (2 Timoti 3:1-4) Ol fasin ya oli mekem se i had blong ol lida blong politik oli stretem ol faet.
SAKEMAOT OL TUL BLONG FAET
Mak blong olgeta: Daonem o mekem se i no moa gat ol tul blong faet olsem ol niuklia bom, ol posen gas, mo ol jem o vaeras we man i wokem blong kilim plante man i ded wantaem.
Samting we i had: Plante kantri oli no agri blong daonem namba blong ol tul blong faet blong olgeta, from we oli fraet blong lusum paoa o se bambae oli no moa gat ol tul blong protektem olgeta. Nating sipos i no moa gat ol tul blong faet, be hemia i no save stopem ol man blong faet.
“Plante gavman we oli promes blong no moa yusum ol tul blong faet afta long yia 1991, oli no holemtaet promes blong olgeta. Mo tu, oli promes blong mekem se i no gat tumas trabol, i no gat tumas faet, mo se bambae oli halpem ol man blong oli harem se oli sef mo i gat pis, be oli no holemtaet promes ya.”—“Securing Our Common Future: An Agenda for Disarmament.”
Samting we Baebol i talem: Ol man oli mas sakemaot ol tul blong faet, mo “hamarem ol naef blong faet blong olgeta i kam aean blong plao.” (Aesea 2:4) Be hemia nomo i no naf blong stopem ol faet, from we stamba blong ol nogud fasin i stat long hat blong man.—Matiu 15:19.
JOEN BLONG STOPEM FAET
Mak blong olgeta: Ol gavman oli agri blong givgivhan long olgeta taem i gat wan faet. Long rod ya, bambae i had blong wan enemi i kam faet agensem olgeta, from we olgeta oli plante moa.
Samting we i had: I had blong gat pis taem ol gavman ya oli traem faet agensem plante kantri wantaem. Mo plante taem oli no stap holemtaet promes blong olgeta. Mo tu, samtaem oli no gat sem tingting long ol rod we bambae oli yusum mo wetaem blong faet agensem enemi blong olgeta.
“Nating se Ligofnesen mo Yunaeted Nesen i traehad blong mekem ol gavman oli joen wanples, be hemia i no givhan nating blong stopem ol faet.”—“Encyclopedia Britannica.”
Samting we Baebol i talem: Taem plante man oli joen wanples blong wok tugeta, hemia i gud moa. (Prija 4:12) Nating se i olsem, ol gavman mo ol oganaesesen blong wol ya oli no save mekem se i gat pis mo seftaem blong olwe. Baebol i se: “Yufala i no mas trastem ol lida blong wol ya. Olgeta oli no save sevem yufala. Taem oli ded, oli stap gobak long graon nomo, nao ol plan blong olgeta oli no save kamtru.”—Ol Sam 146:3, 4, Baebol Long Bislama.
Nating se plante kantri oli traehad blong mekem se i gat pis, be ol faet oli stap gohed nomo.