Avbe Ako Na Sunu Yi Vbe Ebe Iwinna Na Loo Vbe Ne Iko Uyinmwẹ Kevbe Iwinna Ọghe Ima
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
JANUARY 1-7
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | JOB 32-33
Rhie Ifuẹko Ne Emwa Ni Si Osi
it-1 710
Elihu
Elihu ma gha gbe ewanmwẹ ghee obọ ọkpa, ọ ma gha tian emwa gberra egbe ra nọ gha mu okpe eni ne iran. Ọ rẹnrẹn wẹẹ, vbe na ghee Job, ekẹn ẹre a vbe ya yi irẹn, kevbe wẹẹ, e Jehova ne Oghodua ẹre ọ vbe re Ayi nọ yi irẹn. Ẹ i re te Elihu ghaa hoo nọ ta ẹmwẹ nọ gha si ohan ye Job egbe, sokpan te ọ ghaa gu e Job guan vbe na ghee ọsiọre. Ọ keghi sunu ye eni e Job vbe ọ gu ẹre guan, sokpan, Elifaz, e Bildad ra e Zofa ma ru vberriọ.—Job 32:21, 22; 33:1, 6.
w14 6/15 25 ¶8-10
Aro Ne Jehova Ya Ghee Emwa Ni Vburriẹ Ẹre Uwẹ Vbe Ya Ghee Iran Ra?
8 Vbọ khian ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ amuroro daa etẹn ima ni gualọ iyobọ? Ma ghi yerre wẹẹ, iran nibun wa rri oya, rhunmwuda wẹẹ iran khuọnmwi, iro han iran, ra rhunmwuda wẹẹ emwa eso vbe ẹgbẹe ọghe iran i ga e Jehova. Deghẹ ima ẹre ọ rre egbe ọlọghọmwa vberriọ, te ima khian vbe gha hoo ne emwa ọvbehe mwẹ ẹnina daa ima. Gi ima guan kaẹn Ivbi Izrẹl. Iran kakabọ rri oya vbe otọ Igipt. Sokpan, vbene iran te la Otọ Na Ru Eyan Rẹn, Osanobua keghi ye iran re rre wẹẹ, ọ ma khẹke ne iran gha mwẹ ekhọe nọ wegbe. E Jehova kegha hoo ne Ivbi Izrẹl ru iyobọ ne etẹn iran ni re ivbiogue kevbe ni vburriẹ.—Diut 15:7, 11; Lẹv 25:35-38.
9 Ọ ma khẹke ne ima gha kha wẹẹ, etẹn ima ẹre ọ ya obọ iran si ọlọghọmwa ne iran ye ra ne ima gha roro ẹre wẹẹ, ma maan sẹ iran. Ọ khẹke ne ima ru iyobọ ne etẹn ima vbe iran ghaa rre uwu ọlọghọmwa. (Job 33:6, 7; Mat 7:1) Vbe igiemwi: Gia kha wẹẹ, ọmwa nọ fi e motorcycle miẹn odekun, a na muẹn gha rrie owa isinmwiegbe. Ọ gha ghi sẹ evba, avbe ọbo ebo kevbe avbe nọsi i khian mu ẹghẹ rhia ya gha gualọ otọ ọmwa nọ si odekun nii. Te iran khian wa suẹn gha gbaroghe ẹre vbobọvbobọ. Erriọ vbe khẹke ne ima gha ru ẹre. Deghẹ ọtẹn vbe uwu iko na gha vburriẹ, ọ khẹke ne ima hia ne ima ru iyobọ nẹẹn.—Tie 1 Tẹsalonaika 5:14.
10 Ọ sẹtin yevbe na miẹn wẹẹ, te etẹn eso vbe uwu iko vburriẹ, sokpan ma gha gbarokotọ ghee ọlọghọmwa ne iran ye, ma sẹtin do bẹghe ẹre wẹẹ, iran i vburriẹ hiehie. Vbe igiemwi, emwi i khian zẹdẹ gha khuẹrhẹ ne ọtẹn nokhuo ne ọdafẹn ọnrẹn i ga e Jehova. Erriọ vbe ye ne ọtẹn nokhuo ne irẹn ọkpa koko emọ, nọ ye hia nọ gha rrie iko vbe ẹghẹ hia. Ẹdẹgbegbe ẹre igbama nibun ni rre owebe vbe ya miẹn ọlọghọmwa ughughan nọ gha sẹtin ya iran la hin odẹ ẹmwata rre. Te iran hia wa gele ya ekhọe hia hoẹmwẹ e Jehova, iran vbe mu egbe ne iran khian ya gae ya sẹ ufomwẹ. Ma gha muẹn roro, emwi hia ne avbe etẹn ima ru ne iran mieke na sẹtin gha ga e Jehova, ọ gha ru iyobọ ne ima ya gha ghee iran zẹvbe emwa ni mwẹ “amuẹtinyan nọ wegbe,” ọ gha khọnrẹn ne iran yevbe emwa ni vburriẹ.—Jems 2:5.
De Ẹghẹ Nọ Khẹke Na Ya Guan?
17 Okpia nogienẹ nọ mu otuẹ gie Job kegha re Elihu. Ẹgbẹe ọkpa ẹre Ebraham kevbe Elihu ke rre. Elihu keghi hunwan gha danmwehọ Job kevbe ikpia eha nikẹre. Te ọ wa gele gbehọ kotọ gha danmwehọ, ọni ẹre ọ si ẹre nọ na sẹtin rhie ifuẹko kevbe adia nọ khẹke ne Job. (Job 33:1, 6, 17) Ẹi re te Elihu ghaa gualọ uyi ne egbe ẹre, ra ọmwa ọvbehe, sokpan te irẹn ghaa hoo nọ rhie uyi gie Jehova. (Job 32:21, 22; 37:23, 24) Igiemwi ọghe Elihu maa ima re wẹẹ, ẹghẹ rrọọ na ya hunwan, ẹghẹ vbe rrọọ na ya guan. (Jems. 1:19) Ọ vbe maa ima re wẹẹ, ma ghaa rhie adia ne ọmwa, ọ ma khẹke ne ima gha gualọ uyi ọghe enegbe ima, nọghayayerriọ, ma ghi gha rhie uyi gie Jehova.
18 Osanobua ẹre ọ rhie unu ne ima, ne ima ya gha guan. Adeghẹ ima na gha mu ẹmwẹ ye owa ẹse, ma na vbe gha guan vbe ẹghẹ nọ khẹke, te ima rhiẹre ma wẹẹ ima gbọyẹmwẹ ye ẹse ọhẹ na. Ọba e Solomọn keghi kha wẹẹ: “Ẹmwẹ na ta la owa . . . , te ọ yevbe iwinna ona igoru na ma yan esiliva.” (Itan 25:11) Adeghẹ ima na gha gbehọ kotọ danmwehọ emwa ọvbehe, ma na vbe gha kọn ẹmwẹ ta, ẹmwẹ ne ima ta ghi gha rhiẹnrhiẹn vbe ehọ. Ẹghẹ nii, ẹmwẹ nọ rhirhi ke ima unu ladian ghi gha rhie orhiọn ye emwa iwu, ọ ghi vbe gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova. (Itan 23:15; Ẹfis 4:29) Ọna ọre odẹ nọ ghi maan sẹ ne ima khian ya rhiẹre ma wẹẹ, ma gbọyẹmwẹ ye unu ne Jehova rhie ne ima, ne ima ya gha guan!
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
w13 1/15 19 ¶10
Ye Gha Sikẹ E Jehova
10 Erriọ vbe nọ, ọ vbe khẹke ne ima gha dọlọ egbe yi. Sokpan, ọ ma khẹke ne ima ya ru emwi nọ ma gba rhunmwuda wẹẹ ima ma hoo ne ima khian ọmaẹn. E Baibol khare wẹẹ: “Ẹrhu ẹde ọghe uyi [ra ose] ẹre edẹ khin, deghẹ ọmwa na gha ru emwi esi vbe arrọọ ọghẹe.” (Itan 16:31) Ẹ i re ukhuegbe ima, ẹre Jehova ghee, ekhọe ima ẹre ọ ghee. Erriọ vbe khẹke ne ima ya gha ghee egbe ima. (Tie 1 Pita 3:3, 4.) Rhunmwuda ọni, ọ ma khẹke ne ima ya rri ukhunmwu nọ ma khẹke, ra ne ima ya mwaan egbe ima rhunmwuda wẹẹ ima hoo ne ima gha mose. Rhunmwuda, ọna gha sẹtin mu arrọọ ọghe ima ye ikpadede, ọ sẹtin vbe si emianmwẹ ye ima egbe. “Oghọghọ ne Jehova rhie ne [ọmwa],” ẹre ọ khian gele ya ima gha mose, ọre te ima khian ọmaẹn ra ma ma khian ọmaẹn, te ima khuọnmwi ra te egbe rran ima. (Neh 8:10) Agbọn ọgbọn ẹre egbe khian na gele rran ima, ma ghi vbe werriegbe khian igbama. (Job 33:25; Aiz 33:24) Vbene ọ ghi te sẹ ẹghẹ nii, te ọ khẹke ne ima gha ya ẹwaẹn ru azẹ, ma ghi vbe yayi wẹẹ, emwi hia ne Jehova tae gha sunu. Ọna gha ru iyobọ ne ima ya gha sọyẹnmwẹ egbe ima nia, ọ vbe ru iyobọ ne ima, ne ima ghẹ gha kpokpo egbe ba ẹmwẹ egberranmwẹ ọghe ima.—1Tim 4:8.
JANUARY 8-14
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | JOB 34-35
Ọ Gha Yevbe Na Miẹn Wẹẹ Emwi Dan Ẹre Ọ Wa Sunu Daa Emwa Esi
wp19.1 8 ¶2
De Aro Ọmwa Ne Osanobua Khin?
Osanobua i ru emwi nọ ma gba, emwi esi ọkpa ẹre ọ ru. Uhiẹn, e Baibol tae wẹẹ, “Osanobua ọghe ẹmwata i ru emwi dan, Osa ne Udazi i vbe ru emwi nọ ma gba!” (Job 34:10) Osanobua i bu ohiẹn eku. Vbe ọsian ọkpa ghi guan kaẹn Jehova, ọ na wẹẹ: “Wẹ ya ẹmwata bu ohiẹn emwa hia.” (Psalm 67:4) ‘E Jehova bẹghe ekhọe’ ima, rhunmwuda ọni, ma i sẹtin mu aro ọmwa ne ima khin lẹre nẹẹn. Ọ rẹn ẹmwata vbekpa emwi hia, ọ vbe sẹtin bu ohiẹn vbe odẹ nọ gbae. (1 Samuẹl 16:7) Deba ọni, Osanobua vbe bẹghe emwi dan hia ni sunu vbe agbọn na, kevbe vbene emwa ya bu ohiẹn eku hẹ. Ọ yan rẹn wẹẹ, vbe nẹi khian ghi kpẹẹ gbe, ‘ọ gha guọghọ emwa dan hin uhunmwu otagbọn na rre.’—Itan 2:22.
w17.04 10 ¶5
De Emwi Eso Nẹi Khian Ghi Gha Rrọọ Vbe Arriọba Osanobua Gha Rre?
5 De emwi ne Jehova khian ru? Vbe na guan na, e Jehova wa ye kie ẹkpotọ yọ, ne emwa dan mieke na sẹtin fi werriẹ. (Aiz 55:7) Agharhemiẹn wẹẹ, a gha rherhe guọghọ agbọn dan na rua, a ma he bu ohiẹn emwa dan, deghẹ iran gha miẹn fan ra iran i khian miẹn fan. Vbọ khian sunu daa iran ni ma fi werriẹ kevbe ni ye agbọn na ike ya sẹ ẹghẹ ne orueghe nọkhua khian ya suẹn? E Jehova tae nẹ wẹẹ irẹn gha wabọ emwa dan hin agbọn na rre. (Tie Psalm 37:10.) Vbe ẹdẹnẹrẹ, emwa nibun wa ru emwi dan, iran ghi vbe muẹn lẹre. Ẹghẹ nibun, a i vbe rri iran oya yọ. (Job 21:7, 9) E Baibol ye ima re rre wẹẹ, aro Osanobua wa sotọ vbe egbe emwa, “ọ wa ghee owẹ hia ne dọmwadẹ ọghẹe zẹ. Ebiebi nọ so sẹ nọ gha degue ọmwa orukhọ ne Osanobua, ẹ i rrọọ.” (Job 34:21, 22) Rhunmwuda ọni, ihe ọkpa i rrọọ ne ọmwa gha lẹre yi, ne Jehova i khian na bẹghe ẹre. Ọ wa bẹghe emwi hia ne emwa dan ru. Amagẹdọn gha ghi fo nẹ, ma gha ya gualọ iran vbe eke ne iran ye sokpan ma i khian miẹn iran, rhunmwuda, iran gbẹro nẹ!—Psm 37:12-15.
U Gha Gi Emwi Rhọkpa Mu Idobo Yọ Ruẹ Egbe Ne U Ghẹ Ghi Lele Jesu Ra?
19 Egbe emwi vbenian sunu vbe ẹdẹnẹrẹ ra? Ẹẹn. Emwa nibun vbe ẹdẹnẹrẹ i vbe miẹn ima yi, rhunmwuda, ma i mwẹ obọ vbe otu azẹ. Iran hoo ne ima gha deba iran rhie obọ ye ọmwa ẹkpẹti vbe ẹghẹ azẹ. Sokpan ma rẹnrẹn wẹẹ, ma gha zẹ emwa nagbọn nọ gha kha yan ima, te ima he Jehova vberriọ. (1 Sam 8:4-7) Emwa sẹtin gha hoo ne ima gha bọlọ esuku kevbe owa isinmwiegbe kevbe ne ima vbe gha ru iwinna eso na ya dọlọ ẹvbo yi. Ma ghaa kporhu ma iran, iran i zẹyọ ima re, rhunmwuda, ma rhie egbe ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan, ne ima gha te ya sọfurre ye ọlọghọmwa ọghe iran.
20 De emwi nọ khian ru iyobọ ne ima? (Tie Matiu 7:21-23.) Emwi nọ khẹke ne ima rhie aro tua, ọre iwinna ne Jesu wẹẹ ne ima gha ru. (Mat 28:19, 20, NW) Ọ ma khẹke ne ima gi ẹmwẹ otu azẹ kevbe iwinna idọlẹvbo, rhie ima ekhọe hin ugamwẹ Jehova rre. Ẹmwata nọ wẹẹ, ma hoẹmwẹ emwa kevbe wẹẹ, ọ da ima vbe iran ghaa rri oya, sokpan iyobọ nọ ghi maan sẹ, ne ima gha sẹtin ru ne iran, ọre ne ima gha maa iran emwi vbekpa Arriọba Osanobua, kevbe ne ima gha ru iyobọ ne iran ya sikẹ e Jehova.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
w17.04 29 ¶3
Ẹrhiọn Ne U Ya Rhiegbe Ladian Gha Rhie Uyi Gie Jehova!
3 E Jehova ma gu Elihu gui, rhunmwuda nọ na nọ wẹẹ: “Adeghẹ u na gha re ọmwa esi, ọ mwẹ iyobọ ne u yae ru Osanobua ra; de emwi nọ miẹn vbe obọ ruẹ?” (Job 35:7) Te Elihu ghaa kha wẹẹ, iwinna hia ne ima ru vbe ugamwẹ Osanobua i mwẹ esa nọ ye ra? Ẹo. Emwi rhọkpa i khian wii e Jehova deghẹ ima ma na gae rhunmwuda, ọmwa nọ gbae nọ, ọ wa vbe mwẹ emwi hia nọ gualọ. Ma i khian sẹtin ru ẹre ne Jehova fe, ra nọ wegbe sẹ vbene ọ ye. Emwi ke emwi ne ima mwẹ ra ne ima gua ru, Osanobua ẹre ọ yae we ima, aro ọre wa vbe sotọ vbe odẹ ne ima ya loo avbe emwi nọ ya we ima.
JANUARY 15-21
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | JOB 36-37
Evbọzẹe Ne U Gha Na Yayi Wẹẹ Ima Gha Gele Sẹtin Gha Rrọọ Vbe Etẹbitẹ, Zẹvbe Ne Osanobua Yan Rẹn
w15 10/1 13 ¶1-2
Ma Gha Gele Sẹtin Rẹn Osanobua Ra?
NE OSANOBUA NA RRỌỌ VBE ETẸBITẸ: E Baibol wẹẹ, Osanobua rrọọ vbe “ẹdẹdẹmwẹdẹ.” (Psalm 90:2) Ọna rhie ma wẹẹ, Osanobua i mwẹ omuhẹn, ẹ i khian vbe gha mwẹ ufomwẹ. Ma ne emwa nagbọn i khian sẹtin “ka inu ukpo nọ ye.”—Job 36:26.
De vbene ọna khian ya ru iyobọ nuẹn hẹ?: Osanobua yan rẹn wẹẹ, deghẹ u na rẹn irẹn, u gha sẹtin gha rrọọ vbe etẹbitẹ. (Jọn 17:3) Sokpan, akpawẹ Osanobua tobọre i rrọọ vbe etẹbitẹ, te ima gha te sẹtin ya ọna yi ra? “Ọba ọghe etẹbitẹ” ọkpa, ẹre ọ khian sẹtin mu egbe eyan vbenian sẹ.—1Timoti 1:17.
Uwẹ Gbọyẹmwẹ Ye Emwi Nibun Ne Osanobua Ya Ru Ruẹ Ẹse Ra?
6 Ehe nọ khẹke ẹre Jehova mwamwa uhunmwu otagbọn na yi, ọna ẹre ọ zẹe ne ima na miẹn amẹ gha loo. Akpawẹ te uhunmwu otagbọn na sikẹ ovẹn gbe, te amẹ hia ni rrọọ gha te ka, ehe hia ghi gha tọn; evbayi rhọkpa i ghẹ te sẹtin dia ẹre ya. Akpawẹ te uhunmwu otagbọn na vbe rree ne ovẹn gbe, te amẹ hia ghe te zeze, esia ẹre ọ gha te gba ehe hia. Ovẹn gha gbe amẹ nọ rre okun, kevbe amẹ nọ rre uwu otọ, amẹ nii ghi ya si koko ye orere iso. Ẹi re avbiẹ amẹ, ẹre ovẹn si koko ye orere iso vbe ukpo ukpo. A gha wẹẹ na muẹn ye omwa, ọ bun sẹ amẹ ni rre odighi hia ni rre uhunmwu otagbọn na. Odẹ ikpẹdẹ igbe ẹre amẹ na ghi gbe vbe orere iso, ọ ke rhọọ zẹvbe amẹ ra isonorhọ. Iyeke ọni, amẹ nii ghi werriegbe gha rrie uwu okun, ra ehe ke ehe ne amẹ ghi si koko yi nẹ vbe agbọn na. Odẹ ọghe ọyunnuan ne Jehova ya ru emwamwa na, ya ima rẹn wẹẹ, Osa nọ mwẹ ẹtin kevbe ẹwaẹn ẹre nọ.—Job 36:27, 28; Asan 1:7.
Gha Mwẹ Ilẹkẹtin Nọ Wegbe Wẹẹ E Jehova Gha Ru Emwi Hia Nọ Yan Rẹn
16 Ẹse ọhẹ nai sẹtin ya igho dẹ, ẹre arrọọ ọghe etẹbitẹ ne Osanobua wẹẹ irẹn khian rhie ne ima wa khin. Te ima wa ya ekhọe hia mudia khẹ ẹghẹ nii, rhunmwuda ma rẹnrẹn wẹẹ, Osanobua gha gele ru vbene ọ khare. Te emwi ne ima ya aro yi gele yevbe adẹn ematọn nọ mu okọ mudia, rhunmwuda ọ ru iyobọ ne ima ya sẹtin zin egbe edanmwẹ kevbe ukpokpo nọ rhirhi gha khin, uhiẹn ọ gha de ọghe uwu, ma mu egbe ne ima khian ya wu. Ọ vbe yevbe na ghee ẹrhu ematọn, ọ keghi gbogba ga ekhọe ima, ne iziro dan ghẹ mieke na mu ima ekhọe rhia, ọ vbe ru iyobọ ne ima ya rẹn emwi nọ khẹke ya ru. Emwi ne ima ya aro yi keghi si ima kẹ Osanobua sayọ, ọ vbe ya ima rẹn wẹẹ, Osanobua hoẹmwẹ ima kakabọ. Ma gha wa miẹn afiangbe nibun, deghẹ ima na hia ne ima ye gha mwẹ ilẹkẹtin nọ wegbe wẹẹ, Osanobua gha mu eyan rẹn hia sẹ.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
it-1 492
Vbene Iyẹn Ya Gha Sẹ Emwa Obọ Hẹ
Odẹ ughughan ẹre emwa ya gha gie uhunmwu gie egbe vbe avbe ẹvbo ne Baibol ya unu kaẹn vbe ẹghẹ nẹdẹ. Vbe ẹghẹ nibun, unu kẹkan ẹre emwa ya gha tama egbe emwi nọ sunu vbe ẹvbo iran ra ẹvbo ọvbehe. (2 Sam 3:17, 19; Job 37:20) Avbe emwa ni mu okhian yo ehe ughughan ni ghaa ya usun khian kegha na iyẹn emwi nọ sunu vbe eke ne iran ke dee, vbe iran gha sẹ eke ne iran khian na sa amẹ, eke ne iran khian na dẹ evbare ra emwi ọvbehe vberriọ vbe avbe ẹvbo ne iran sẹ, ra vbe ehe ughughan vbe odẹ ne iran la khian. Rhunmwuda eke ne otọ e Palestine ye, te emwa ni mu okhian yo ehe nọ rree vbe na ghee otọ Asia, Africa, kevbe Europe wa gha la evba gberra vbe ẹghẹ hia. Rhunmwuda ọni, emwa ni rre ẹvbo nii, wa rherhe gha họn emwi nọ sunu vbe ẹvbo ọvbehe. Vbe ẹghẹ nibun, ẹki ẹre emwa na gha họn iyẹn ọghe emwi nọ sunu vbe ẹvbo iran ra vbe ẹvbo ọvbehe.
JANUARY 22-28
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | JOB 38-39
Wẹ Rhie Ẹghẹ Ya Gbarokotọ Ghee Emwi Ughughan Ne Osanobua Yi Ra?
U Mu Egbe Ne U Ya Zin Egbe Khẹ E Jehova Ra?
7 Vbe Baibol ghi gie vbene Jehova ya yi agbọn na hẹ, ọ na wẹẹ, Osanobua ẹre ọ mwamwa vbene agbọn na “kpọlọ sẹ hẹ,” irẹn ẹre ọ ru “orrẹ nọ da agbọn yi,” irẹn ẹre ọ vbe gbe “ẹyotọ agbọn na.” (Job 38:5, 6) Vbe iyeke ọni, e Jehova keghi gbe aro ke otọ ghee emwi hia ne ọ yi. (Gẹn 1:10, 12) De vbene ọ ghaa ye avbe odibosa hẹ, vbe iran bẹghe vbene Jehova ya gha yi emwi ughughan hẹ ọkade ọkade? Ẹi mwẹ ọ ma gha gbe iran otiti, sẹrriọ wẹẹ, vbe asẹ ọkpa, iran “keghi we ne oghọghọ.” (Job 38:7) De emwi ne ọna maa ima re? Ukpo arriaisẹn nibun, ẹre ọ rhie Jehova re, ọ ke yi emwi hia ni rre agbọn na, sokpan vbe ọ ghi ghee emwi hia ne ọ yi, “ẹko ke sẹ ọre ọyẹnmwẹ ẹsẹse.”—Gẹn 1:31.
Arhiọkpaegbe Keghi Ya Ima Rẹn Wẹẹ, Osa Nọ Mwẹ Ahoẹmwọmwa, Ẹwaẹn Kevbe Izinegbe Ẹre Jehova Khin
2 Vbe okaro, e Jehova keghi yi Ovbi ẹre ighẹ Jesu. Ovbi ẹre na, ẹre Jehova ghi loo ya “yi emwi ni rre ẹrinmwi kevbe agbọn na,” uhiẹn ya sẹ egbe ọkhọngborrie ọghe avbe odibosa ni rre ẹrinmwi. (Kọl 1:16) Te Jesu wa gha sọyẹnmwẹ vbe ọ gu Erhae winna. (Itan 8:30) Avbe odibosa ni rre ẹrinmwi vbe gha sọyẹnmwẹ, vbe iran ghi bẹghe ẹre wẹẹ, e Jehova loo ọka iwinna ọghẹe ighẹ Jesu ya yi emwi hia ni rre ẹrinmwi kevbe agbọn. E Baibol khare wẹẹ, te avbe odibosa wa gha “we ne oghọghọ” vbe ẹghẹ ne Osanobua ya yi agbọn na. Ẹi mwẹ iran ma vbe gha ghọghọ vbe iran ghi bẹghe emwi nikẹre ne Jehova yi, katekate, vbe Jehova ghi yi emwa nagbọn. (Job 38:7; Itan 8:31) Dọmwadẹ emwi ne Jehova yi keghi rhiẹre ma wẹẹ, Osa nọ mwẹ ahoẹmwọmwa kevbe ẹwaẹn ẹre Jehova khin.—Psm 104:24; Rom 1:20.
U Gha Miẹn Emwi Nibun Ruẹ Vbekpa E Jehova Vbe U Ghaa Gbarokotọ Ghee Evbayi
8 E Jehova sẹ ne ima gha mu ẹtin yan. E Jehova keghi ru iyobọ ne Job nọ mieke na mu ẹtin yan irẹn ẹsẹsẹmwẹse. (Job 32:2; 40:6-8) Vbe Jehova ghi gu e Job ziro, ọ keghi gi ẹre rẹn vbekpa emwi eso ne irẹn yi, vbe na ghee avbe orhọnmwẹ ni rre orere iso, okuku ni rre iso, kẹ kevbe ayan ọghe avannukhunmwu. E Jehova vbe guan kaẹn avbe aranmwẹ ọvbehe vbe na ghee ede kevbe ẹsin. (Job 38:32-35; 39:9, 19, 20) Ena hia rhie ẹre ma wẹẹ, e Jehova wa mwẹ ẹtin, ahoẹmwọmwa kevbe ẹwaẹn. Ọna keghi ru iyobọ ne Job ya do mu ẹtin yan e Jehova sayọ. (Job 42:1-6) Ma ghaa gbarokotọ ghee emwi ne Osanobua yi, ọ gha ya ima rẹn wẹẹ, ai miẹn ọmwa nọ mwẹ ẹwaẹn kevbe ẹtin vbe ne Jehova ye. Ọ gha sẹtin sọfurre ye ọlọghọmwa hia ne ima werriẹ aro daa. Ọ gha gele sọfurre yọ vbe odaro. Ọna gha ru iyobọ ne ima ya gele mu ẹtin yan rẹn.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
it-2 222
Ọyiuhi
E Jehova Ọre Ọyiuhi. E Jehova ọkpa ọre Ọyiuhi ọghe agbọn vbe ẹrinmwi. Irẹn ẹre ọ yi uhi hia ni dia evbayi nẹi mwẹ arrọọ (Job 38:4-38; Psm 104:5-19), kevbe avbe aranmwẹ. (Job 39:1-30) E Jehova ẹre ọ yi ima ne emwa nagbọn, rhunmwuda ọni, te ọ khẹke ne ima gha lele uhi ọghe Jehova nọ dia evbayi hia. Deba ọni, ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ ima ne emwa nagbọn mwẹ ẹwaẹn, ma gha sẹtin roro emwi, ma gha vbe sẹtin gha re ọsie Osanobua, ọ khẹke ne ima gha lele uhi ọghe Osanobua nọ dia odẹ ne ima ya yin. (Rom 12:1; 1 Kọr 2:14-16) Deba ọni, uhi ọghe Jehova vbe dia avbe odibosa.—Psm 103:20; 2 Pit 2:4, 11.
A i sẹtin rraa uhi e Jehova nọ dia evbayi. (Jer 33:20, 21) Avbe uhi ọghe Jehova ni dia evbayi ni rre agbọn vbe ẹrinmwi i fi werriẹ, ọ vbe gia mu ẹtin yan, sẹrriọ wẹẹ, avbe umẹwaẹn gha sẹtin loo avbe uhi na, ya rẹn vbene uki, avbe planẹt kevbe emwi nibun ọvbehe ni rre orere iso ya lẹga hẹ, kevbe vbene iran ya khian hẹ vbene iran i na bae ku. Ọmwaikọmwa nọ rraa uhi e Jehova nọ dia evbayi, te ọ wa rri oya yọ vbobọvbobọ. Erriọ vbe nọ, avbe uhi ọghe Osanobua nọ dia uyinmwẹ ima keghi re uhi nai sẹtin fi werriẹ, ọmwa i khian vbe sẹtin rraa ẹre vbe nẹi na rri oya yọ. Ọmwa gha rraa uhi na, egbọre ẹ i khian wa rri oya yọ vbobọvbobọ vbene ọ ye vbe a gha rraa uhi Osanobua nọ dia evbayi hia, sokpan ẹ i mwẹ ọ ma rri oya yọ vbe odaro. “Ọmwa rhọkpa i sẹtin do Osanobua ọzuọ. Evba kọe, ẹre a rhọ.”—Gal 6:7; 1Tim 5:24.
JANUARY 29–FEBRUARY 4
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | JOB 40-42
Emwi Ne Ima Ruẹ Re Vbe Emwi Nọ Sunu Daa E Job
w10 10/15 3-4 ¶4-6
“De Ọmwa Nọ Rẹn Ekhọe Jehova?”
4 Zẹvbe ne ima ya mu emwi ughughan ne Jehova ru roro, te ọ khẹke ne ima hia ne ima ghẹ gha ya ilele ọghe ima ne emwa nagbọn ya bu ohiẹn Osanobua. Emwi ne Jehova tae vbe ebe Psalm 50:21 ya ima rẹn wẹẹ, egbe emwi vbenian gha sẹtin sunu. Vbe ako nii, e Jehova keghi kha wẹẹ: ‘Wa kegha roro wẹẹ te imẹ yevbe uwa.’ Vbe ukpo 175 nọ gberra, orhunmwu ọkpa nọ rri egie ebe vbe iruẹmwi e Baibol keghi kha wẹẹ: “Ẹghẹ nibun ẹre emwa nagbọn ya tobọ iran bu ohiẹn Osanobua, iran ghi vbe gha hoo ne Osanobua gha ru emwi vbene iran gualọe yi.”
5 Te ọ khẹke ne ima gha begbe ne aro ne ima ya ghee Jehova ghẹ do hẹnhẹn egbe yan emwi ne ima gualọ ra ilele ọghe ima. Vbọzẹ ne ọna na ru ekpataki? Ne ima na re emwa ni ma gba, ugbẹnso ma ghaa tie Baibol, ma sẹtin do gha roro ẹre wẹẹ, emwi eso ne Jehova ru ma deyọ. Egbe iziro nọ ma gba vbenian ẹre Ivbi Izrẹl ghaa mwẹ, rhunmwuda ọni, iran na do gha roro ẹre wẹẹ, e Jehova ma ya obọ esi mu iran. E Jehova keghi tama iran wẹẹ: “Wa keghi kha wẹẹ, ‘Emwi ne Jehova ne Udazi ru ma khuia.’ Wa danmwehọ mwẹ, wa ne Ivbi Izrẹl, wa roro wẹẹ odẹ ne I ru emwi la ma khuia.”—Ẹzik 18:25.
6 Emwi ọkpa kpataki nọ gha ru iyobọ ne ima, ne ima ghẹ gha ya odẹ ne ima ya ru emwi bu ohiẹn e Jehova, ọre ne ima yerre wẹẹ, ma i khian sẹtin rẹn emwi hia kevbe wẹẹ, ugbẹnso, abakuru sẹtin gha rre odẹ ne ima ya ghee emwi. Ọna ọre emwi ne Job ghi do rẹn vbe okiekie. Vbe uwu ẹghẹ ne Job ya gha rri oya, ọ kegha roro wẹẹ, emwi i khian sẹtin maan sẹ vbene ọ ye. Rhunmwuda ọni, ọ na do gha mu ọghe enegbe ẹre ọkpa roro. Ọ na do mianmian avbe ẹmwẹ ni ru ekpataki ni rre otọ. Sokpan, e Jehova keghi ru iyobọ nẹẹn, nọ gha ghee emwi vbe odẹ nọ khẹke. Ọta ughughan nọ gberra 70 ẹre Jehova nọ e Job re, ọ ma sẹtin rhie ewanniẹn ye erhọkpa. Ọna keghi ya e Job rẹn wẹẹ, emwi nibun rrọọ nọ ma rẹn otọ re. Vbe okiekie, e Job keghi mu egbe rriotọ, ọ na vbe fi iziro ọghẹe werriẹ.—Tie Job 42:1-6.
Rhie Aro Tua Ẹmwẹ Ne Kpataki Nọ Rre Otọ
12 Emwi dan e Jehova ru ne ọ na dia iziro ọghe Job vbuwe edanmwẹ nọ wegbe nọ la gberra ra? Hiehie! E Job ma vbe ghee ẹre vberriọ. E Job keghi gbọyẹmwẹ ye adia na. Uhiẹn ọ keghi kha wẹẹ: “Ekhue ẹmwẹ nẹ I talọẹ hia mu mwẹ. I roiro fiwerriẹ vbe uwu ẹbubẹ kevbe emuẹn.” Vbene ẹmwata, adia na wa gele ru iyobọ ne Job. (Job 42:1-6) Elaihu ka vbe rhie adia ne Job. (Job 32:5-10) E Jehova keghi gi emwa ọvbehe rẹn wẹẹ, ẹko wa rhiẹnrhiẹn irẹn ye afiwerriẹ ne Job ru kevbe ne ọ na sẹtin mudia gbain vbuwe edanmwẹ nọ wegbe.—Job 42:7, 8.
“Mu Ẹtin Yan E Jehova”
17 Ọkpa vbe uwu eguọmwadia e Jehova ni ghaa mwẹ udinmwẹ kevbe ni ma gi egbe wọọ iran, vbe iran werriẹ aro daa ukpokpo ni wegbe, ẹre Job wa gha khin. Vbe elẹta ne Pọl gbẹn gie avbe etẹn ni re Ivbi e Hibru, ọ keghi tie avbe eguọmwadia e Jehova na “osẹe ọkhọngborrie.” (Hib 12:1) Iran hia wa miẹn ukpokpo ni wegbe, sokpan iran ma sẹ e Jehova rae. (Hib 11:36-40) Te iran winna kua kẹkan ra? Te iran vbe zin egbe kua kẹkan ra? Hiehie! Agharhemiẹn wẹẹ aro iran ma ghi sẹ emwi ne iran te yaro yi, iran na ye mu ẹtin yan e Jehova ya sẹ ufomwẹ. Rhunmwuda ne iran na rẹn wẹẹ iran ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova, iran kegha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, afiangbe ne iran ya aro yi gha sẹ iran obọ vbe odaro. (Hib 11:4, 5) Okha ọghe iran gha sẹtin ru iyobọ ne ima ya mu ẹtin yan e Jehova ya sẹ ufomwẹ.
18 Te emwi hia ghi wa rhia yọ rhia yọ vbe ẹdẹnẹrẹ. (2Tim 3:13) Te Esu wa ye danmwẹ eguọmwadia e Jehova. Uwa gi ima ya ekhọe hia rhiegba ye ugamwẹ e Jehova, uhiẹn vbe ima gha werriẹ aro daa edanmwẹ vbe odaro, rhunmwuda “Osanobua nọ rrọọ ẹre ima mu ẹtin yan.” (1Tim 4:10) Odẹ ne Jehova ya fiangbe Job vbe okiekie ya ima rẹn wẹẹ, “e Jehova vuọn ne itohan kevbe ẹnina.” (Jems 5:11) Vbe na ghee Job, wa gi ima vbe rhikhan mu e Jehova, ne ima vbe gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha fiangbe “iran ni gualọ aro ẹre.”—Tie Hibru 11:6.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
it-2 808
A Ya Ọmwa Gbogiẹ
E Job kegha re ọmwa esi nọ wa gha ya ekhọe hia ga Osanobua agharhemiẹn wẹẹ emwa ghaa zaan rẹn. Sokpan, vbe asẹ ọkpa, e Job ma gha ghee emwi vbe odẹ nọ khẹke, rhunmwuda ọni, ọ keghi ru abakuru. Sokpan, vbe okiekie a keghi rhie ibude nẹẹn. Elihu ghi guan kaẹn e Job, ọ na wẹẹ: “De ọmwa nọ yevbe na ghee Job, nọ wọn ihẹn na tie nẹẹn, vbe na ghee amẹ?” (Job 34:7) E Job kegha hoo nọ gi emwa rẹn wẹẹ, irẹn ẹre ọ rri ase, nọ gha te ya gha kha wẹẹ, Osanobua ẹre ọ rri ase. Ọ na vbe gha hia nọ gi emwa rẹn wẹẹ, iruemwiẹse ọghe irẹn sẹ ọghe Osanobua. (Job 35:2; 36:24) Vbe uwu ẹghẹ ne avbe “ọsiọre” eha na gha ya unu zaan rẹn, e Job kegha roro ẹre wẹẹ, irẹn ẹre iran wa zaan, ẹ i re Osanobua. Rhunmwuda ọni, e Job keghi do yevbe ọmwa nọ wa kue yọ na gha zaan irẹn, ọ na yevbe te ozan na rhie nẹẹn, yevbe na ghee amẹ, ọ na gha wọẹn, ọ na vbe gha rhiẹnrhiẹn ọnrẹn. Ẹghẹ eso ghi gberra, Osanobua keghi rhan otọ re ma e Job wẹẹ (a gha gele ghee ẹre) te emwa ni ghaa zaan e Job, wa gha ta ẹmwẹ nọ ma gba vbekpa Osanobua. (Job 42:7) Erriọ vbe nọ, vbe ẹghẹ ne Ivbi Izrẹl ya gha kha wẹẹ iran hoo ne iran gha mwẹ ọba, e Jehova keghi tama e Samuẹl ne akhasẹ wẹẹ: “Ẹ i re uwẹ ẹre iran he, sokpan mẹ ẹre iran he zẹvbe ọba ọghe iran.” (1 Sam 8:7) Jesu vbe tama erhuanegbe ẹre wẹẹ: “Agbẹnvbo hia ghi vbe gha khẹko uwa [ẹ i re rhunmwuda uwa, sokpan] rhunmwuda mwẹ.” (Mat 24:9) Deghẹ Ovbi Otu e Kristi na gha mwẹ ena hia vbe ekhọe, ọ gha ru iyobọ nẹẹn ya zin egbe, vbe a ghaa yae gbogiẹ. Vbe okiekie, ẹkpotọ ghi do kie nẹẹn ya miẹn afiangbe nibun, rhunmwuda nọ na mwẹ izinegbe.—Luk 6:22, 23.
FEBRUARY 5-11
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | PSALM 1-4
Gha Ye Arriọba Osanobua Ike
“I Gha Mu Agbẹnvbo Hia Rueghe”
8 De vbene iyẹn nọ maan na, ye emwa nibun hẹ vbe egbe? Emwa nibun i danmwehọ. (Tie Psalm 2:1-3.) Ohu ohu ẹre ọ ghi mu agbẹnvbo nibun. Iran ma vbe miẹn ọnrẹn yi ighẹ ọmwa ne Jehova zẹ nọ gha re Ọba. Iran i ghee iyẹn Arriọba ne ima ya wewe zẹvbe “iyẹn nọ maan.” Uhiẹn, arriọba ni khaemwisẹ vbe otọ ẹvbo eso kue mu awua ye iwinna ima nẹ! Agharhemiẹn wẹẹ, iran nibun ni khaemwisẹ kha wẹẹ Osanobua ẹre iran ga, iran ma mu egbe ne iran ya gi Osanobua kha yan iran. Zẹvbe ne emwa ni ghaa khaemwisẹ vbe ẹghẹ ọghe Jesu ma ya miẹn Jesu yi, erriọ iran ni vbe khaemwisẹ vbe ẹdẹnẹrẹ vbe ru ẹre; odẹ ne iran ya ru ọna, ọre ne iran na zẹ emwa ni họn ẹmwẹ ne Jesu kpokpo.—Iwinna 4:25-28.
w16.04 29 ¶11
Ghẹ Gha Mwẹ Obọ Vbe Ẹmwẹ Otu Azẹ Vbe Agbọn Na Ne Ighaegbe Ye
11 Emwi Ewe Na Khu Khian. Adeghẹ avbe emwi ne ima mwẹ na yẹẹ ima gbe, ọ sẹtin do ya ima gha mwẹ obọ vbe ẹmwẹ otu azẹ vbe edanmwẹ gha rre. Ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Ruth nọ rre Malawi, wa miẹn etẹn nibun ni ghi do gha mwẹ obọ vbe ẹmwẹ otu azẹ vbe a ghi suẹn gha kpokpo iran vbe odẹ ukpo 1970. Ọtẹn nokhuo na wẹẹ: “Iran ma sẹtin sẹ emwi ne iran mwẹ rae. Iran eso te lele ima gha rrie imu, sokpan ẹghẹ eso ghi gberra, iran na ya deba otu azẹ, iran na werriegbe gha rrie owa rhunmwuda, iran ma mu egbe ne iran khian ya zin egbe ọlọghọmwa eso na miẹn vbe agọ.” Sokpan, ni bun sẹ vbe eguọmwadia e Jehova keghi hia ne iran ghẹ gha mwẹ obọ vbe ẹmwẹ otu azẹ, vbe ẹghẹ ne ẹmwẹ igho ya gha baa so iran, ra vbe emwi hia ne iran mwẹ ghi wii iran.—Hib 10:34.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
it-1 425
Ibobo
Ibobo emwi okọ, ọre emwi ne wẹnrẹn nọ gue emwi okọ eso, vbe na ghee barley kevbe wheat. Agharhemiẹn wẹẹ, e Baibol gha guan kaẹn ibobo emwi okọ, te ọ mudia ye ihe emwi ọvbehe, ọ ru iyobọ ne ima ya rẹn wẹẹ emwa nibun wa gha wiẹn emwi okọ vbe ẹghẹ nẹdẹ. A gha ghi rhọọ emwi okọ nẹ, ibobo ẹre i ghi mwẹ esa nọ ye. Ọni ẹre ọ si ẹre na na ghi yae gha gie emwi ne hogha, emwi nẹi mwẹ esa nọ ye, emwi nẹi yẹẹ ọmwa, nẹi maan nọ khẹke na rhọọ hin enọ maan nọ rrọọ rre, kevbe emwi nọ khẹke na mu fua.
Vbe okaro, a gha ghi wiẹn emwi okọ eso nẹ vbe na ghee barley kevbe wheat, ibobo ẹre ghi lahin. Iyeke ọni, a ghi ya emwi zọe ghee odukhunmwu, ẹhoho ghi hoho ibobo ẹre kua. (Ya ghee WINNOWING.) Ọna keghi gie vbene Jehova ya rhie emwa okeke hin uwu ẹbu emwa rẹn rre, kevbe vbene ọ ya guọghọ emwa dan kevbe avbe agbẹnvbo ni gbodan ghee ẹre. (Job 21:18; Psm 1:4; 35:5; Aiz 17:13; 29:5; 41:15; Hos 13:3) Te Arriọba Osanobua khian guọghọ eghian rẹn hia rua, iran ghi do yevbe emwi na wiẹnrẹn, ne ẹhoho gha rherhe sẹtin mu kpa.—Dan 2:35.
Te a ghaa si avbe ibobo e barley, e wheat kevbe emwi nibun ọvbehe vberriọ koko, iyeke ọni, a ghi giẹn ọnrẹn, ne ẹhoho ghẹ werriegbe hoho ẹre ba emwi okọ na si koko nẹ. Erriọ vbe nọ, e Jọn ne Ọ Dinmwi Ọmwa Ye Amẹ vbe tae yotọ wẹẹ, ẹghẹ dee na khian ya guọghọ avbe emwa dan ni rre ugamwẹ ohoghe rua. Jesu Kristi ẹre ọ mudia ye ihe ọmwa nọ wiẹn emwi okọ. Ọ gha si avbe wheat ni rrọọ koko, “sokpan nọ ne ibobo ẹre, ọ ghi ya erhẹn nai khian sẹtin dọyọ giẹn ọnrẹn rua.”—Mat 3:7-12; Luk 3:17; ya ghee THRESHING.
FEBRUARY 12-18
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | PSALM 5-7
Ghẹ Sẹ E Jehova Rae Rhunmwuda Emwi Ne Emwa Ọvbehe Ru
Vbene Baibol Na Tie Khian Ya Ru Iyobọ Ne Ima
7 Ọse ruẹ ra ọmwa vbe uwu ẹgbẹe he ru ruẹ emwi nọ da ruẹ sẹ ugboloko ẹdẹ ra? Ọ gha yerriọ, u gha wa miẹn emwi ruẹ vbe emwi ne Ọba e Devid ru, vbe ẹghẹ ne ovbi ẹre ighẹ Absalọm, na gha hia ne ọ miẹn ẹre ukpo ọba.—2 Sam 15:5-14, 31; 18:6-14.
8 (1) Na erhunmwu. Vbene u na mwẹ okha na vbe ekhọe, tama e Jehova obalọ ne u ye, rhunmwuda obọ dan ne ọmwa ya mu ruẹ. (Psm 6:6-9) Wa tama rẹn vbene ọ ye ruẹ hẹ vbe ekhọe. Vbe iyeke ọni, u ghi rinmwiaẹn ne ọ ru iyobọ nuẹn ya miẹn adia ni gha ru iyobọ nuẹn ya sẹtin zin egbe.
Gha Mwẹ Ilẹkẹtin Wẹẹ Emwi Ne U Yayi Keghi Re Ẹmwata
3 Ahoẹmwọmwa nọ rre uwu ẹkpo eguọmwadia e Jehova keghi ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ amuẹtinyan, sokpan ọ ma khẹke ne amuẹtinyan ọghe ima wa hẹnhẹn egbe yan ọni ọkpa. Vbọzẹe? Rhunmwuda, deghẹ ọni ọkpa ẹre amuẹtinyan ne ima mwẹ wa hẹnhẹn egbe yan, amuẹtinyan ọghe ima sẹtin rherhe worua. Vbe igiemwi, ma sẹtin sẹ e Jehova rae, deghẹ ọdiọn ra arọndẹ ra ọtẹn ọvbehe vbuwe iko na ru orukhọ nọ wegbe, ra deghẹ ọtẹn ọkpa na ru emwi eso nọ da ima sẹ ugboloko, ra deghẹ ọtẹn vbuwe iko nọ ghi khian ọmwa okeke na do gha kha wẹẹ, otu e Jehova i re odẹ ẹmwata. Nọnaghiyerriọ, deghẹ ima hoo ne ima gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe, ọ khẹke ne ima gu e Jehova gha mwẹ asikẹgbe ne khuankhuankhuan. Odẹ ne ima khian ya ru ọna ọre ne ima gha ruẹ e Baibol ne egbe ima, ma ghi vbe gha ru ezanzan yan emwi ne ima tie. Ẹghẹ nii, ma ghi do gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, emwi ne ima ruẹ vbekpae Jehova vbuwe Baibol keghi re ẹmwata.—Rom 12:2.
4 Jesu khare wẹẹ emwa eso gha ya “oghọghọ” rhan obọ miẹn ẹmwata, sokpan edanmwẹ gha rre, amuẹtinyan ọghe iran ghi worua. (Tie Matiu 13:3-6, 20, 21.) Ọ gha kẹ, iran ma rẹn wẹẹ, emwa ni lele Jesu khian gha werriẹ aro daa isievẹn ughughan. (Mat 16:24) Egbọre, te iran vbe gha roro ẹre wẹẹ, iran gha khian Ivbiotu e Kristi nẹ, ọlọghọmwa rrie. Sokpan, ọ khẹke ne ima kọe ye orhiọn wẹẹ, ẹi mwẹ ima ma werriẹ aro daa ọlọghọmwa vbe agbọn dan ne ima ye na. Te ẹmwẹ agbọn na mu yo mu rre, rhunmwuda ọni, emwi eso sẹtin sunu vbe udomwurri, ẹghẹ nii, ọmwa nọ te ka ghọghọ ghi do khian ọmwa nọ ghi khiẹ.—Psm 6:6; Asan 9:11.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
it-1 995
Idin
Vbe ebe Rom 3:13 ukọ e Pọl keghi sunu yi emwi nọ rre ebe Psalm 5:9, ọ na wẹẹ, te ẹho emwa dan kevbe emwa ni mu emwa ọvbehe rẹrẹ yevbe “idin na kie yotọ.” Ọmwa nọ wu nẹ, ẹre a mu ye uwu idin, vbene ẹghẹ ya khian, ọ vbe suẹn gha kẹkẹ. Erriọ emwa dan vbe ya rhan ẹho ra unu iran, ya ta ẹmwẹ dan kevbe ẹmwẹ nọ kẹkẹ.—Yae taa Mat 15:18-20.
FEBRUARY 19-25
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | PSALM 8-10
“Eo Jehova, I Gha Rho Ruẹ”!
Gha Ya Aro Nọ Ghaan Ghee Ukpo Ne U Na Zẹ Vbe Ẹgbẹe Ọghe Jehova
6 E Jehova keghi yi agbọn ne mose mose ne ima. A te miẹn wẹẹ, e Jehova yi okpia nokaro, ọ keghi mwamwa uhunmwu otagbọn na, ne emwa nagbọn mieke na sẹtin dia ẹre ya. (Job 38:4-6; Jer 10:12) Rhunmwuda ne Jehova na re Osa ne ọ mwẹ ekhọe esi kevbe ne ọ zẹ emwi obọ, ọ keghi kpemehe emwi ughughan ne ima, nọ gha ya ima gha sọyẹnmwẹ. (Psm 104:14, 15, 24) Osanobua ghi ghee emwi hia ne irẹn yi, ọ keghi “sẹ ọre ọyẹnmwẹ.” (Gẹn 1:10, 12, 31) Ọ keghi mu uyi ye emwa nagbọn egbe, ọ na wẹẹ ne iran gha khaemwisẹ yan emwi hia ni rre agbọn na. (Psm 8:6) Osanobua hoo ne emwa nagbọn ni gbae gha gbaroghe emwi hia ne irẹn yi vbe etẹbitẹ, ọ vbe hoo ne iran gha sọyẹnmwẹ. Uwẹ kpọnmwẹ e Jehova ye ọna vbe ẹghẹ hia ra?
Uwẹ Gbọyẹmwẹ Ye Emwi Nibun Ne Osanobua Ya Ru Ruẹ Ẹse Ra?
10 Odẹ ọkpa ne ima khian ya rhiẹre ma wẹẹ, ima gbọyẹmwẹ ye ẹse ọhẹ na, ọre ne ima gha tama emwa ni yayi wẹẹ te emwi hia didaghori rre, evbọzẹe ne ima na yayi wẹẹ Osanobua ẹre ọ yi emwi hia. (Psm 9:1; 1 Pit 3:15) Emwa ni mwẹ iyayi na keghi kha wẹẹ, te emwi hia ni rre uhunmwu otagbọn na wa rre vbe udomwurri, ọmwa rhọkpa i rrọọ nọ yi ẹre. Sokpan ma gha sẹtin loo e Baibol kevbe olika ẹmwẹ eso ne ima guan kaẹn vbe ako iruẹmwi na, ya rhan otọ re ma iran ni hoo ne iran danmwehọ, evbọzẹe ne ima na yayi wẹẹ Osanobua ne Jehova ọre Ayi ọghe emwi hia—ke ni rre agbọn, ke ni rre ẹrinmwi.—Psm 102:25; Aiz 40:25, 26.
Uwẹ Rhie Igiemwi Esi Yotọ Vbe Ẹmwẹ Nọ Ke Ruẹ Unu Ladian Ra?
13 Gha ya ekhọe hia so ihuan. Ọ khẹke ne ima kọe ye orhiọn wẹẹ, ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima ya so ihuan ọghomwa, te ima yae rhie urhomwẹ gie Jehova. Ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Sara khare wẹẹ, irẹn i ka egbe irẹn ba emwa ni gua so ihuan. Ọrheyerriọ, ọtẹn na hoo ne irẹn gha so ihuan urhomwẹ gie Jehova. Rhunmwuda ọni, ọ ghaa mu egbe iko yotọ, ọ ghi vbe gha ruẹ ihuan na khian so vbe iko vbe ẹdẹrriọ. Ọ ghaa ruẹ ihuan nii, ọ ghi hia nọ rẹn vbene ihuan nii ya dekaẹn emwi na khian ruẹ vbe iko vbe ẹdẹrriọ. Ọtẹn na khare wẹẹ, “I i ghi gbokhuo deghẹ I gua so ihuan ra I i gua so. Emwi ne I rhie aro tua, ọre ẹmwẹ na loo ro vbe ihuan nii.”
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
it-1 832
Ikpinhianbọ
E Baibol tae wẹẹ, Osanobua ya “ikpinhianbọ ọre (ra avbe ikpinhianbọ ọre)” ru emwi nibun, sokpan, ọ mwẹ emwi ne ikpinhianbọ na mudia ye ihe ẹre. Vbe igiemwi, e Baibol wẹẹ Osanobua ya ikpinhianbọ ọre gbẹn Uhi Igbe ye okuta (Ẹks 31:18; Diut 9:10), ọ yae ru iwinna ọyunnuan nibun (Ẹks 8:18, 19), ọ vbe yae yi ẹrinmwi (Psm 8:3). Vbe ebe Gẹnẹsis ghi gie vbene Osanobua ya yi emwi hia hẹ, ọ na wẹẹ, ẹtin (ruʹach, “orhiọn”) ọghe Osanobua kegha loyan yo loyan rre vbe uhunmwu amẹ. Ọna ya ima rẹn wẹẹ, vbe Baibol khare wẹẹ, Osanobua loo ikpinhianbọ ọghẹe ya yi emwi, orhiọn nọhuanrẹn ọghẹe ẹre a guan kaẹn. (Gẹn 1:2). Vbọrhirhighayehẹ, Abọ Ọghe Ebe Nọhuanrẹn Na Ya E Grik Gbẹn, ẹre ọ wa mobọ ya ima rẹn emwi ne Baibol yae kha vbe ọ gha wẹẹ, Osanobua ya ikpinhianbọ ọghẹe ru emwi. Rhunmwuda, vbe ebe Matiu ghi guan kaẹn vbene Jesu ya khulo avbe orhiọn dan hin emwa egbe rre, ọ na wẹẹ ‘orhiọn nọhuanrẹn ọghe Osanobua’ ẹre ọ ya ru ẹre. Sokpan, vbe ebe Luk ghi guan kaẹn okha na, ọ na wẹẹ “ikpinhianbọ Osanobua” ẹre ọ ya ru ẹre.—Mat 12:28; Luk 11:20.
FEBRUARY 26–MARCH 3
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | PSALMS 11-15
Roro Vbene Ọ Khian Gha Ye Hẹ Vbe U Ghaa Rre Agbọn Ọgbọn
w06 5/15 18 ¶3
Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Nokaro Ọghe Psalm
11:3—De avbe ẹyotọ na guọghọ sotọ? Avbe ẹyotọ na, keghi re uhi kevbe ibuohiẹn ata ni ya emwi hia khian hẹnnẹhẹnnẹ vbe agbọn na. Deghẹ avbe emwi na i rrọọ, olighi vbe otighi ghi gba ehe hia, a vbe gha ya obọ yẹnyẹn emwa mu otọ. Emwi gha ghi gha ye vbenian nẹ, te ọ khẹke ne ọmwaikọmwa nọ ga Osanobua ya ekhọe hia mu ẹtin yan rẹn.—Psalm 11:4-7.
wp16.4 11
Igbinnoguo Gha Sẹtin Fo Vbe Agbọn Na Ra?
E Baibol khare wẹẹ, vbe nẹi khian ghi kpẹẹ gbe, Osanobua gha ru ẹre ne igbinnoguo ghẹ ghi gha rre agbọn na. “Ẹdẹ ibuohiẹn kevbe ẹghẹ na khian ya fuẹn emwa nẹi mwẹ imuohan Osanobua rua” fẹko bu otọ nẹ. (2 Pita 3:5-7) Vbe ẹghẹ nii, emwa dan i khian ghi gha ya agbọn lọghọ emwa ọvbehe. Vbọ khian ya ima gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, Osanobua gha ru ẹre ne igbinnoguo ghẹ ghi gha rre agbọn na?
E Baibol khare wẹẹ, Osanobua “khuiwu iran nẹi mu uhi sẹ,” ra iran ni hoẹmwẹ igbinnoguo. (Psalm 11:5) Ọmwa ne ọfunmwegbe kevbe ibuohiẹn ata yẹẹ, ẹre Ayi nọ yi ima khin. (Psalm 33:5; 37:28) Ọni ẹre ọ si ẹre nẹi khian na kue ne emwa ni mwẹ obọ vbe igbinnoguo ra ni gbe olighi, wa gha rre agbọn na vbe etẹbitẹ.
U Gha Mwẹ Ẹbo Izinegbe Ra?
15 Vbọzẹe ne Devid na gha mwẹ ẹbo izinegbe? Ọ tobọre zẹ ewanniẹn ye inọta na vbe ebe ọsian ne ọ na vbe nọ ọta na igba enẹ: “Vbọ khian kpẹ sẹ hẹ?” Ọ keghi kha wẹẹ: “Ahoẹmwọmwa ruẹn nẹi fiwerriẹ ẹre I mu ẹtin yan. I gha ghọghọ rhunmwuda, u gha miẹn mwẹ fan. I gha so ihuan rho ruẹ Nọyaẹnmwa, rhunmwuda, u ma mẹ gbe.” (Psm. 13:5, 6) E Devid keghi mu ẹtin yan ahoẹmwọmwa ọghe Jehova nẹi fiwerriẹ. Ọ keghi ya oghọghọ gha mudia khẹ ẹghẹ ne Jehova gha ya miẹn irẹn fan, ọ na vbe gha yerre obọ esi ne Osanobua he ya muẹn. E Devid wa rẹn wẹẹ Osanobua i khian yangbe irẹn.
kr 236 ¶16
Arriọba Osanobua Gha Ru Emwi Hia Ne Osanobua Gualọ Vbe Agbọn Na
16 Agbẹkunsotọ. Ẹghẹ nii, emwi hia na guan kaẹn vbe ebe Aizaia 11:6-9 gha sunu vbe agbọn na. Ikpia, ikhuo kevbe ibiẹka ghi sẹtin gha rrie ehe nọ rhirhi khọn iran, vbene ohan i na mu iran. Emwa nagbọn ra aranmwẹ rhọkpa i khian ghi gha ya ohan mu emwa. Muẹn roro, vbene ọ khian gha ye hẹ vbe ẹghẹ nii. Ẹkun ghi gele sẹ ruẹ otọ, u sẹtin ya khuẹ vbe ẹzẹ ra okun. Ẹghẹ nii, u sẹtin gha hin oke, u vbe sẹtin gha khian la avbe otọ ne irunmwu ye, vbene ohan i na muẹn. Ẹdẹ gha vbe mu, afianma i khian gha fian ruẹ. Ẹghẹ nii, ẹmwẹ nọ rre ebe Ẹzikiẹl 34:25 ghi do sẹ. Rhunmwuda ọni, emwa ọghe Osanobua ghi sẹtin “gha rrọọ vbe nai na mwẹ ẹbe vbe oha kevbe uwu ẹgbo.”
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
w13 9/15 19 ¶12
Wẹ Fi Ekhọe Ruẹ Werriẹ Nẹ Ra?
12 Evbọ da ọmwa nọ wẹẹ, egbe iziro ne Pọl guan kaẹn, ẹre emwa nibun ni lẹga ima vbe ẹdẹnẹrẹ wa mwẹ. Emwa nibun keghi roro ẹre wẹẹ, vbe ẹghẹ na ye na, esa i rrọọ na khian ghi ya gha tama emwa ne iran gha ya ilele ọghe Osanobua ru emwi. Iran wẹẹ ọ ma vbe khẹke ne ọmwa rhọkpa gha kpikpi emwa ne iran gha ya avbe ilele na ru emwi. Avbe ọmamwaemwi kevbe evbibiẹ emọ nibun keghi kie ẹkpotọ yọ, ne ibiẹka gha ru emwi nọ rhirhi khọn iran. Uhiẹn, iran vbe ma ibiẹka re wẹẹ, dọmwadẹ ọghẹe mwẹ asẹ nọ khian ya ta emwi nọ maan ra nẹi maan. Emwa vberriọ yayi wẹẹ, odẹ rhọkpa i rrọọ na khian ya gele rẹn emwi nọ maan ra emwi dan. Uhiẹn, emwa nibun ni kha wẹẹ iran ya Osanobua yi keghi roro ẹre wẹẹ, esa i rrọọ ne iran khian ya gha ru emwi nọ gbae vbe odaro Osanobua ra ne iran gha lele uhi ẹre. (Psm 14:1) Deghẹ Ivbi Otu e Kristi na gha mwẹ egbe iziro vbenian, ọ gha wa zẹ ẹbe. Deghẹ ima ma na begbe, ma i khian ghi gha lele adia ne otu e Jehova rhie ne ima. Emwi eso nẹi yẹẹ ima gha vbe sunu, ma sẹtin suẹn gha vian. A sẹtin vbe miẹn wẹẹ, ma ma ya ekhọe hia kue ye ude na loo e Baibol ya bu ima re, vbe nọ dekaẹn irọkhegbe, odẹ na ya loo intanẹt kevbe owebe nọ yo.