Avbe Ako Na Sunu Yi Vbe Ebe Iwinna Na Loo Vbe Ne Iko Uyinmwẹ Kevbe Iwinna Ọghe Ima
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
MAY 6-12
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA PSALM 36-37
‘Ghẹ Gi Emwa Dan Ya Ruẹ Gha Si Osi’
w17.04 10 ¶4
De Emwi Eso Nẹi Khian Ghi Gha Rrọọ Vbe Arriọba Osanobua Gha Rre?
4 De oya ne ima re vbe ẹdẹnẹrẹ rhunmwuda emwa dan? Ukọ ighẹ Pọl tae wẹẹ, “ẹghẹ nọ wegbe ẹre ẹdẹ okiekie khian gha khin.” Ọ na vbe kha wẹẹ: “Emwa dan kevbe emwa okeke ghi gha rhia yọ rhia yọ.” (2 Tim 3:1-5, 13) U miẹn vbene ẹmwẹ akhasẹ na ya sunu vbe ẹdẹnẹrẹ ra? Ma nibun rri oya nẹ vbe obọ emwa dan eso, vbe na ghee iran ni zẹ ọmwa kpokpo, iran ni kha wẹẹ otọ ẹvbo iran ẹre ọ maan sẹ ọghe emwa ọvbehe, kevbe avbe ikpata vbe izigan. Iran eso ghaa ru emwi dan, iran i ru ẹre lẹre; eso ghi ba gha ru vbe na miẹn wẹẹ te iran ru iyobọ ne emwa ọvbehe, sokpan, emwa dan ẹre iran khin. Ọ gha khọnrẹn wẹẹ obọ emwa dan ma he ka vba ima, ma gha ye sẹtin kha wẹẹ, ma rri oya vbe obọ iran. Ma gha họn vbekpa emwi dan ne iran ru, ẹko i zẹdẹ rhiẹnrhiẹn ima. Obọ atosi ne emwa dan ya mu ibiẹka, emwa ni khian ọmaẹn nẹ kevbe emwa nẹi sẹtin gbinna ne egbe iran wa kpokpo ima vbe orhiọn. Te avbe emwa dan na yin vbe na miẹn wẹẹ, aranmwẹ oha ra orhiọn dan ẹre iran khin. (Jems 3:15) Sokpan, e Baibol ya ima rẹn wẹẹ, ẹ i re erriọ khian gha ye khian.
E Jehova Keghi Fiangbe Emwa Ni Yabọ
10 Egbe ima ma yae ru, deghẹ ima na gha rhie ẹmwẹ ye ẹko. Te ọmwa nọ rhie ẹmwẹ ye ẹko, yevbe ọmwa nọ mu ihẹ nọkhua yan uhunmwu, rhunmwuda ọni, e Jehova hoo ne ima mu ẹzọ fua, ne egbe mieke na rọkhọ ima. (Tie Ẹfisọs 4:31, 32.) E Jehova tama ima wẹẹ, ne ima “mu ohu fua.” (Psm 37:8) Ma gha lele ibude nii, ọ gha wa ru iyobọ ne ima. Ma ghaa rhie ẹmwẹ ye ẹko ra deghẹ ohu na gha mu ima, ọ sẹtin si ọlọghọmwa ra emianmwẹ ye ima egbe. (Itan 14:30) Ma ghaa rhie emwi ne ọmwa ru ima re ye ẹko, egbe ima ma yae ru, ọmwa nii ghi wa gha ru ọghẹe khian; te ọ vbe yevbe na miẹn wẹẹ ima wọn e poison, rhunmwuda ọmwa ne ima mu ohu ẹre, ma ẹre ọ khian rri oya ẹre, ẹi re ọmwa nii. Rhunmwuda ọni, ọ gha gia na kha wẹẹ, ẹse ẹre ima ru egbe ima re, deghẹ ima na gha yabọ emwa ọvbehe. (Itan 11:17) Ma gha yabọ emwa ọvbehe, orhiọn ima ghi sotọ, ma ghi vbe sẹtin gha ya ekhọe hia ga e Jehova.
w03 12/1 13 ¶20
“Gi E Jehova Gha Ya Ruẹ Sọyẹnmwẹ”
20 Ẹghẹ nii, “emwa ọmẹhẹ [ghi] yin otọ nii.” (Psalm 37:11a) Sokpan, de emwa ni re “emwa ọmẹhẹ” na guan kaẹn mwa na? Emwi na yae kha ighẹ ẹmwẹ na ghi do zedu ẹre zẹvbe “ọmẹhẹ,” ọre “oya, imuegberriotọ, ekhue.” Vbene ẹmwata, “emwa ọmẹhẹ” keghi re emwa ni mu egbe rriotọ, ni zin egbe khẹ e Jehova nọ do kpe iran oya. Te emwa ọmẹhẹ khian gele “gha ya ọfunmwegbe zọmọ.” (Psalm 37:11b) Uhiẹn vbe ẹghẹ ne ima ye na, ma wa sọyẹnmwẹ ọfunmwegbe vbe paradais ọghe orhiọn, zẹvbe ne ima ya ga e Jehova kugbe vbe uwu iko ọghe Ivbi Otu e Kristi.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
it-2 445
Oke
Emwi nọ digiẹ, nọ rrọọ ẹdẹdẹmwẹdẹ, ra nọ kakabọ yo. A keghi gie avbe oke zẹvbe emwi nọ digiẹ kevbe nọ rrọọ ẹdẹdẹmwẹdẹ. (Aiz 54:10; Hab 3:6; yae taa Psm 46:2.) Rhunmwuda ọni, vbe ọsian ghi kha wẹẹ te iruemwiẹse ọghe Jehova yevbe na ghee oke nọ yo ra “oke ọghe Osanobua,” (Psm 36:6) egbọre te ọ ghaa hoo nọ kha wẹẹ, te iruemwiẹse ọghe Jehova ye gbain, ẹ i fi werriẹ. Ra, ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, avbe oke wa kakabọ yo, ughaghe te ọ ghaa hoo nọ tae wẹẹ, iruemwiẹse ọghe Osanobua kakabọ sẹ ọghe emwa nagbọn. (Yae taa Aiz 55:8, 9.) Vbe nọ dekaẹn ọkpan nogie ihinrọn ọghe izohu Osanobua na tue kua, ebe Arhie Maan 16:20 keghi kha wẹẹ: “A ma ghi vbe miẹn avbe oke.” Ọna rhie ma wẹẹ, uhiẹn avbe emwi ni yo vbe na ghee oke i khian miẹn uhunmwu, vbe ẹghẹ ne Osanobua khian ya rhie izohu ọghẹe ma.—Yae taa Jer 4:23-26.
MAY 13-19
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA PSALM 38-39
Ghẹ Gi Ekhọe Ruẹ Ye Gha Gu Ruẹ Gui
Rhie Aro Tua Avbe Afiangbe Ni Dee Vbe Odaro
12 Tie 1 Jọn 3:19, 20. Ai miẹn ọmwa ne ekhọe re i zẹdia fi ẹre uwẹnrhiẹn vbe ọ gha ru abakuru. Vbe igiemwi, ekhọe etẹn eso keghi fi iran uwẹnrhiẹn ye abakuru ne iran ru, iran ke suẹn gha ga e Jehova. Eso rrọọ ne ekhọe iran fi iran uwẹnrhiẹn ye orukhọ eso ne iran ru vbe iran dinmwiamẹ nẹ. (Rom 3:23) Ẹmwata nọ wẹẹ, ma hoo ne ima gha ru emwi nọ gbae. Sokpan, “ẹghẹ hia ma hia ya ba emwi ku ru.” (Jems 3:2; Rom 7:21-23) Agharhemiẹn wẹẹ, ma i ghọghọ vbe ekhọe ima ghaa fi ima uwẹnrhiẹn, ere rrọọ deghẹ ọ na gha yerriọ. Rhunmwuda, ọ sẹtin gua ima kpa ya ru afiwerriẹ nọ khẹke vbe arrọọ ọghe ima. Ẹghẹ nii, ma ghi ya abakuru ne ima ka ru waan ne egbe.—Hib 12:12, 13.
13 Sokpan deghẹ ima ma begbe, ekhọe ima sẹtin gha fi ima uwẹnrhiẹn gberra egbe, ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ma fiwerriẹ nẹ kevbe wẹẹ, ma ru emwi hia nọ khẹke ne ima ru nẹ, ne Jehova mieke na yabọ ima. Emwi vbenian sẹtin zẹ ẹbe. (Psm 31:10; 38:3, 4) Vbe ima gu kha vberriọ? Gia ziro yan igiemwi ọghe ọtẹn nokhuo ọkpa nọ werriẹ aro daa isievẹn vbenian. Ọ khare wẹẹ: “I na gha roro ẹre wẹẹ, esa i rrọọ ne I ya rhiegba ye ugamwẹ e Jehova, rhunmwuda, egbọre I i khian vbe miẹn fan amaiwẹ.” Ọ gha kẹ, iziro vbenian zẹdia la ima ekhọe. Nọnaghiyerriọ, ọ khẹke ne ima gha begbe, ne ekhọe ima ghẹ do gha fi ima uwẹnrhiẹn gberra egbe. Vbọzẹe? Rhunmwuda, ima ma na begbe, egbe sẹtin wọọ ima sẹrriọ wẹẹ, ma ghi do sẹ e Jehova rae, agharhemiẹn wẹẹ, egbe ima ma he wọọ e Jehova. Ẹghẹ nii, Esu ghi gha ghọghọ.—Yae taa 2 Kọrinti 2:5-7, 11.
w02 11/15 20 ¶1-2
De Vbene Ima Khian Ya Loo Ẹdagbọn Ima Vbe Odẹ Nọ Gha Ya Ẹko Rhiẹnrhiẹn E Jehova?
OVBI ẹghẹ kherhe ẹre ima gbe vbe agbọn, ma te rẹn emwi nọ sunu, ma ghi khian ọmaẹn, ma ghi vbe wu. Vbe ọsian ighẹ Devid ghi muẹn roro, vbene ẹghẹ ne ima gbe vbe agbọn kanmwa sẹ hẹ, ọ na na erhunmwu gie Jehova wẹẹ: “E Jehova, vbia ra tọ sẹ hẹ yi? De ẹghẹ ne I gha ya wu? Tama mwẹ, vbene ẹdẹ uwu sikẹ otọ hẹ. A miẹn vbene u ru ẹdagbọn mwẹ kanmwa hẹ! Ẹdagbọn mwẹ i zẹdẹ mwẹ esa vbe aro ruẹ.” Te Devid wa gha hoo ne ẹmwẹ nọ ta kevbe emwi nọ ru gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn Osanobua. Vbe Devid ghi guan kaẹn odẹ nọ ya mu ẹtin yan Osanobua, ọ na wẹẹ: “Idaehọ mwẹ rre ehe ne uwẹ ye.” (Psalm 39:4, 5, 7) E Jehova họn erhunmwu ẹnrẹn. Ọ gele ghee emwi hia ne Devid ru, ọ na vbe san rẹn ẹse.
Ma wa mwẹ emwi nibun ne ima ru vbe ẹdẹgbegbe, nọ gha sẹtin gha rhie ima ẹghẹ. Ọna sẹtin ya ima gha si osi rhunmwuda, emwi nibun te rrọọ ne ima gha hoo ne ima ru sokpan, ẹghẹ i sẹ a loo. Sokpan, ma vbe hoo ne ima gha ru emwi nọ ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova, vbene Devid vbe gha ru ẹre ra? Ọghe ne ẹmwata, e Jehova gbarokotọ vbe emwi ne ima ru, aro ọre wa vbe sotọ vbe egbe ima. Odẹ ukpo 3,600 nọ gberra, okpia ọkpa nọ wa gha mu ohan Osanobua na tie ẹre Job keghi kha wẹẹ, e Jehova wa bẹghe emwi hia ne irẹn ru, ọ wa vbe bẹghe owẹ ne irẹn zẹ vbe otọ. E Job keghi nọ wẹẹ: “Osanobua gha do bu ohiẹn mwẹ, vbia ra miẹn ta?” (Job 31:4-6, 14) Ma gha sẹtin gha loo ẹdagbọn ima vbe odẹ nọ gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn Osanobua, deghẹ ima na gha mu ẹmwẹ ugamwẹ ọnrẹn ye okaro, ma na gha họn ẹmwẹ nẹẹn, ma na vbe gha loo ẹghẹ ọghe ima ẹse. Gi ima mu ukpa mu uwerhẹn ghee avbe emwi na.
Vbene U Khian Ya Dọlegbe Khian Ọsie Jehova Hẹ
Gha na erhunmwu vbe ẹghẹ hia. E Jehova rẹn wẹẹ, deghẹ ekhọe ruẹ na gha bu abe gbuẹ, ọ sẹtin gha lọghọ ruẹ, ne u na erhunmwu gie ẹre. (Rom 8:26) Ọrheyerriọ, hia ne u gha “na erhunmwu vbe ẹghẹ hia,” u ghi gi ẹre rẹn wẹẹ, u gele hoo ne u werriegbe gha re ọsiọre. (Rom 12:12) Andrej keghi kha wẹẹ: “Te ekhue egbe mwẹ wa gha mu mwẹ, erriọ ẹre ekhọe mwẹ vbe ya gha kpokpo mwẹ. Sokpan ẹghẹ ke ẹghẹ ne I ya na erhunmwu, ẹrhiọn ghi wa la mwẹ iwu, orhiọn mwẹ ghi vbe sẹ otọ.” Adeghẹ u ma rẹn emwi ne u khian tama e Jehova vbe erhunmwu, u sẹtin ya tie erhunmwu ne Devid naẹn, vbe ọ ghi fi werriẹ nẹ, vbe ebe Psalm 51 kevbe 65.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
Gha Re Ọmwa Nọ Gia Gba Ẹko Ẹre
16 Adeghẹ ima hoo ne emwa gba ẹko ima, ọ khẹke ne ima gha dia egbe ima. Ọmwa nọ dia egbe ẹre, ẹre ọ begbe, nẹ ghẹ ya ta ẹmwẹ nọ ma khẹke ne emwa ọvbehe họn. (Tie Itan 10:19.) Ọ sẹtin gha lọghọ ne ima sẹtin dia egbe ima, vbe ima ghaa loo intanẹt. Adeghẹ ima ma begbe, ma sẹtin ya mu emwi nọ ma te khẹke ne emwa ọvbehe rẹn ye intanẹt, emwa nibun ghi do bẹghe ẹre. Ọ gha kẹ ima ya muẹn ye intanẹt nẹ, ọni ọre ọ fo, ma i sẹtin tama emwa wẹẹ, ne iran ghẹ yae wewe, ma i vbe mwẹ emwi ne ima khian sẹtin ru nẹ ghẹ zẹ ẹbe. Ma ghaa dia egbe ima, ẹre ima khian na sẹtin hunwan vbe emwa ghaa hia ne iran rẹrẹ ima, ne ima ta emwi nọ gha mu arrọọ ọghe etẹn ima ye ikpadede. Ọna sẹtin sunu vbe avbe olakpa ghaa zọlọ ima ọta, vbe ẹvbo na na mu awua ye iwinna ima. Vbe ẹghẹ vbenian, ọ khẹke ne ima lele ilele nọ khare wẹẹ, ne ima “rro ekagha ya unu [ima].” (Psm 39:1) Ọ khẹke ne emwa ima vbe uwu ẹgbẹe, avbe ọse kevbe etẹn vbe uwu iko, rẹn ima ye ọmwa na gha sẹtin gba ẹko ẹre. Ọ wa kakabọ ru ekpataki ne ima gha dia egbe ima, deghẹ ima hoo ne emwa gba ẹko ima.
MAY 20-26
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA PSALM 40-41
Vbọzẹ Nọ Na Khẹke Ne Ima Gha Ru Iyobọ Ne Emwa Ọvbehe?
Emwa Ni Zẹ Emwi Obọ Keghi Sọyẹnmwẹ
16 Emwa ni gele zẹ emwi obọ keghi ya ekhọe hia ru ẹse, ẹi re rhunmwuda ere ne iran gha miẹn vbọ. Ọna ẹre ọ zẹe ne Jesu na kha wẹẹ: “U gha le evbare, ya tie avbe ivbiogue, avbe arọ, avbe uke kevbe arhuaro, a gha fiangbuẹ, rhunmwuda iran i sẹtin ha ruẹ use.” (Luk 14:13, 14) Ako ọvbehe vbe Baibol vbe kha wẹẹ: “Gha zẹ emwi obọ . . . Te a ra fiangbuẹ yọ.” Ako ọvbehe ye vbe kha wẹẹ: “Afiangbe nọ ne ọmwa ne ọ mu ọghe ovbiogue roro.” (Itan 22:9; Psm 41:1) Ma gha gele gha zẹ emwi obọ, te ọyẹnmwẹ khian gha sẹ ima.
17 Jesu ọre ọmwa okaro nọ khare wẹẹ ‘ne a gha rhie ne emwa ọvbehe ẹre oghọghọ ye sẹ.’ Vbe Pọl ya unu kaẹn ẹmwẹ na, ọ keghi ya ima rẹn wẹẹ, ẹi re emwi ewe ọkpa ẹre a ya ru ẹse ne emwa ọvbehe. Igiọdu kevbe adia ne a rhie ne emwa ọvbehe keghi re odẹ ọvbehe ne a ya ru ẹse ne iran. (Iwinna 20:31-35) Ẹmwẹ ne ukọ e Pọl tae kevbe emwi ne ọ ru rhiẹre ma wẹẹ, ọmwa nọ zẹ emwi obọ ẹre ghaa nọ. Ọ khẹke ne ima ya egbe ta re vbe odẹ ne ima ya loo ẹtin, emwi ewe kevbe ẹghẹ ọghomwa ya ru iyobọ ne emwa ọvbehe.
18 Emwa ni rri egie ebe gualọ otọ re miẹn wẹẹ, te ẹse ne a ru ya ọmwa ghọghọ. Ebe ọkpa keghi gi ima rẹn wẹẹ, te ọyẹnmwẹ wa sẹ emwa vbe iran gha ru ẹse ne emwa ọvbehe nẹ. Emwa ni rri egie ebe ye vbe kha wẹẹ, a ghaa ru iyobọ ne emwa ọvbehe, ọ keghi ya arrọọ ọghomwa mwẹ evbọ demu. Ọna ẹre ọ zẹe ne avbe umẹwaẹn na bu emwa ude ne iran gha rhiegbe ladian vbe iwinna ne a ya ru iyobọ ne emwa ọvbehe rhunmwuda iyobọ vbenian keghi ya ọmwa mwẹ agbẹkunsotọ. Ẹmwẹ ne avbe umẹwaẹn tae na i kpa ima odin rhunmwuda, e Jehova ka gi ima rẹn nẹ wẹẹ, a ghaa zẹ emwi obọ ẹre a na gele sọyẹnmwẹ.—2 Tim 3:16, 17.
w15 12/15 24 ¶7
E Jehova Gha Ru Iyobọ Nuẹn
7 Ọrheyerriọ, deghẹ ima na gha khuọnmwi, ma sẹtin rinmwian Osanobua nọ fu ima ẹko rre, nọ rhie ẹwaẹn ne ima kevbe nọ ru iyobọ ne ima, zẹvbe ne eguọmwadia Osanobua ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nẹdẹ ru ẹre. Ọba e Devid keghi gbẹn ọnrẹn yotọ wẹẹ: “Afiangbe nọ ne ọmwa nọ mu ọghe ovbiogue roro; e Jehova gha ye ẹre obọ vbe ẹghẹ ibaro. E Jehova gha degue ẹre, ọ vbe rhie ẹdagbọn ẹre lẹre.” (Psm 41:1, 2) Ma rẹnrẹn wẹẹ, ọmwa nọ mwẹ amuroro daa ovbiogue vbe ẹghẹ ọghe Devid ye wu. Rhunmwuda ọni, ẹ i re te Devid ghaa kha wẹẹ, Osanobua gha gbogba ga ọmwa nọ mwẹ amuroro daa ovbiogue vbe odẹ ọghe ọyunnuan, nọ mieke na gha rrọọ vbe etẹbitẹ. Sokpan, emwi ne ima yayi wẹẹ e Devid ghaa hoo nọ ta vbe ako na ọre wẹẹ, Osanobua gha ru iyobọ ne ọmwa nọ mwẹ amuroro daa ovbiogue. Vbe ọ khian ya ru ọna hẹ? E Devid keghi rhan otọ re wẹẹ: “E Jehova gha rhie iran lẹre vbe ẹghẹ egbe nọ ma rran, ọ ghi vbe mu iran egbe rran.” (Psm 41:3) Nọnaghiyerriọ, ọmwaikọmwa nọ ru ẹse ne ovbiogue gha sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, Osanobua bẹghe emwi esi ne irẹn ru. Deba ọni, odẹ ọghe ọyunnuan ne Osanobua ya yi egbe ima gha sẹtin vbe ru iyobọ ne egbe ya rran ọmwa nii, vbe ọ ghaa khuọnmwi.
Gha Mwẹ Ekhọe Agiẹngiẹn Vbene Jehova Ye
17 Evbọzẹe ne ọ na khẹke ne ima gha mwẹ ekhọe agiẹngiẹn i re rhunmwuda ere ne ima miẹn vbọ, sokpan ne ima sẹtin gha rhie uyi ne Jehova nọ re ẹzi ọghe ahoẹmwọmwa kevbe agiẹngiẹn. (Itan 14:31) E Jehova rhie igiemwi nọ gbae yotọ ne ima. Nọnaghiyerriọ, ọ khẹke ne ima gha ya egbe ta e Jehova, ne ima mieke na sẹtin gha gu etẹn ima kevbe emwa ọvbehe loo vbuwe ọfunmwegbe.—Gal 6:10; 1 Jọn 4:16.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
it-2 16
E Jehova
Emwi ne Baibol wa mobọ guan kaẹn, ọre na sinmwi oseghe ne ọdakha ọghe Jehova. Ọna ya ima rẹn emwamwa ọghe Jehova nọ ghi ru ekpataki sẹ, ọni ọre: na ya eni ẹnrẹn khian nọhuanrẹn. Na ya eni Osanobua khian nọhuanrẹn dekaẹn na kpe eni nii huan rhunmwuda, ẹ i re avbiẹ ozan ẹre emwa he rhie gie eni Osanobua. Sokpan, ọ gberra ọni, ọ vbe dekaẹn ne avbe odibosa ni rre ẹrinmwi kevbe emwa nagbọn gha rhie ọghọ ne eni nii. Ọna rhie ma wẹẹ, te iran gha ya ekhọe hia miẹn ọnrẹn yi wẹẹ, e Jehova mwẹ asẹ nọ khian ya kha yan iran, iran ghi vbe mu egbe ne iran ya ya ekhọe hia gha gae, iran ghi vbe gha ru ahoo ọghẹe, rhunmwuda ahoẹmwọmwa ne iran mwẹ nẹẹn. Ena ẹre Devid ya unu kaẹn vbe erhunmwu nọ na gie Jehova vbe ebe Psalm 40:5-10, kevbe vbene a khian ya ya eni e Jehova khian nọhuanrẹn hẹ. (Yẹrẹro wẹẹ, vbe ukọ ighẹ Pọl ghi guan kaẹn Kristi Jesu vbe ebe Hib 10:5-10, ọ na ya unu kaẹn ako eso vbe ebe Psalm na.)
MAY 27–JUNE 2
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA PSALM 42-44
Gha Rhie Emwi Ne U Ruẹ Vbe Obọ E Jehova Ye Uyinmwẹ
w06 6/1 9 ¶4
Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Nogieva Ọghe Psalm
42:4, 5, 11; 43:3-5. Rhunmwuda emwi eso, a sẹtin miẹn wẹẹ, ma ma ghi sẹtin gha yo iko, sokpan adeghẹ ima na gha yerre vbene ima ya gha sọyẹnmwẹ hẹ vbe ima rre uwu ẹbu etẹn, ọ gha ru iyobọ ne ima, ne ẹtin ghẹ fu ima. Vbe okaro, ọna sẹtin gha yae da ima wẹẹ ima i rre eke ne etẹn ima ye. Vbọrhirhighayehẹ, ọ gha ya ima gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova ọre ugue ọghe ima kevbe wẹẹ, te ima gha zin egbe khẹ ọre nọ do ru iyobọ ne ima.
w12 1/15 15 ¶2
Gi Ẹghẹ Ne U Ya Tie Baibol Gha Ya Ruẹ Sọyẹnmwẹ, Ne U Vbe Gha Miẹn Ere Vbọ
1 NA ERHUNMWU: Emwi nokaro nọ khẹke ne ima ru, ọre ne ima na erhunmwu. (Psm 42:8) Vbọzẹ? Te ọ khẹke ne ima gha ghee ẹre wẹẹ, e Baibol na tie keghi re odẹ ọkpa ne ima ya rhie ugamwẹ ne Jehova. Rhunmwuda ọni, ọ khẹke ne ima rinmwian e Jehova nọ ru iyobọ ne ima ne ekhọe ima gha rre emwi ne ima tie, kevbe nọ rhie orhiọn nọhuanrẹn ọghẹe ne ima. (Luk 11:13) Ọtẹn ọkpa na tie ẹre Barbara, nọ ga zẹvbe arọndẹ na gie yo isi ke ukpo nibun gha dee khare wẹẹ: “Vbene I te suẹn gha tie Baibol, I ghi ka na erhunmwu. Ọ ghi wa yevbe na miẹn wẹẹ, e Jehova gu mwẹ rre evba kevbe wẹẹ, emwi ne I ru wa ya ẹko rhiẹnrhiẹn ọnrẹn.” Ma ghaa na erhunmwu vbene ima te suẹn gha tie Baibol, ọ gha ru iyobọ ne ima, ne emwi ne ima khian tie gele la ima ekhọe.
w16.09 5 ¶11-12
“Ghẹ Gi Obọ Ruẹ Luẹlua”
11 Emwi ne ima ruẹ vbe iko ọghomwa, asikoko nọkhua kevbe nekherhe, kevbe avbe owebe ughughan ne otu e Jehova ru emwamwa rẹn keghi ya ima wegbe sayọ. Avbe emwi ne ima ruẹ keghi rhie aguakpa ne ima, ọ ru iyobọ ne ima ya fian okhuo ne egbe ima vbe ugamwẹ e Jehova, ọ vbe ru iyobọ ne ima ya musọe vbe iwinna na waa ima re zẹvbe Ivbi Otu e Kristi. (Psm 119:32) Wẹ hia vbe odẹ ke odẹ ne u mieke na gha miẹn ere vbe avbe odẹ na, ne Jehova ya ma ima emwi ra?
12 E Jehova keghi ru iyobọ ne Ivbi Izrẹl ya khọnmiotọ yan Ivbi Amalẹk kevbe Ivbi Ẹtiopia, ọ na vbe rhie ẹtin ne Nehimaia kevbe Ivbi Izrẹl nikẹre, ne iran ya sẹtin dọlegbe bọ e Jerusalẹm. Ọ gha khọnrẹn wẹẹ emwa gbe ima odan, iran i rhie ehọ ne ima ta yi, ra ohan mu ima vbe iwinna ikporhu, e Jehova gha rhie ẹtin ne ima, ne ima mieke na sẹtin musọe. (1 Pit 5:10) Ma i khian wa gha khẹ ne Jehova do ru emwi ọyunnuan ne ima. Nọghayayerriọ, te ima gha zẹ emwi ru. Ọni nọ wẹẹ, ma ghi gha tie Baibol vbe ẹdẹgbegbe, ma ghi gha mu egbe iko yotọ vbe uzọla uzọla, ma ghi gha yo iko, ma ghi gha ruẹ emwi ne egbe ima, ma ghi gha ru iruẹmwi ẹgbẹe, ma ghi vbe gha na erhunmwu vbe ẹghẹ hia ne ima ya rhie ẹre ma wẹẹ ima mu ẹtin yan e Jehova. Ọ ma khẹke ne ima gi emwi rhọkpa mu idobo ye odẹ ne Jehova loo ya rhie ẹtin kevbe igiọdu ne ima. U gha bẹghe ẹre wẹẹ, ọ mwẹ ako eso ne u i na musọe vbe avbe emwi na ya unu kaẹn na, rinmwian e Jehova nọ ru iyobọ nuẹn. Ẹghẹ nii, u ghi do miẹn vbene orhiọn nọhuanrẹn ọghẹe khian ya rhie ẹrhiọn, “aguakpa kevbe ẹtin” nuẹn, ne u khian ya “zẹ emwi ru.” (Fil 2:13) Sokpan, de vbene u khian ya sẹtin ru iyobọ ne emwa ọvbehe hẹ, ne ẹtin ghẹ fu iran?
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
it-1 1242
Ekita Oha (Jackal)
Odẹ ughughan ẹre emwa ya gha loo ekita oha (jackal) ya ru igiemwi vbe Baibol. E Job ghi gie akhiẹ nọ ghaa ye, ọ na wẹẹ ọtiẹn ekita oha ẹre irẹn ghi khin. (Job 30:29) Vbe ọsihuan ọkpa ghi khiẹ ye odẹ na ya fuẹn emwa ọghe Osanobua, ọ na wẹẹ: “U sẹ ima rae ye eke ne avbe ekita oha dia.” (Psm 44:19) Ọ khọ wẹẹ, emwi ne ọsihuan na ghaa guan kaẹn, ọre vbene avbe ekita oha ya si egbe koko do gha rri ikun emwa na gbele vbe okuo. (Yae taa Psm 68:23.) Ukhunmwu nọkhua kegha fi vbe Jerusalẹm rhunmwuda ne ivbiyokuo e Babilọn na gbodin lẹga ẹre vbe ukpo 607 B.C.E. Ukhunmwu na wegbe sẹrriọ wẹẹ, avbe iye emọ na gha ya obọ atosi mu ivbi iran. Rhunmwuda ọni, e Jerimaia keghi ya unu kaẹn alughaẹn nọ rre obọ ne emwa rẹn ya mu ivbi iran kevbe odẹ ne ekita oha ya gbaroghe ivbi iran.—Eve 4:3, 10.
JUNE 3-9
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA PSALM 45-47
Ihuan Nọ Dekaẹn Ugie Orọnmwẹ Ọghe Ọba Ọkpa
w14 2/15 9-10 ¶8-9
Gi Orọnmwẹ Ọghe Oteghe Ohuan Gha Ya Ruẹ Sọyẹnmwẹ!
8 Tie Psalm 45:13, 14a. Te ovbiọha na wa ye mosee vbe ẹghẹ na ya do ugie orọnmwẹ ọghe ọba. Vbe ebe Arhie Maan 21:2, a keghi gie ovbiọha na zẹvbe ẹvbo, ọni ọre Jerusalẹm ọghe Ọgbọn, a na “mu ẹre egbe yotọ khẹ ọdọ ẹre.” Ẹvbo na nọ rre ẹrinmwi keghi mwẹ “uyi Osanobua,” ọ na vbe gha “fi wainwain vbe na ghee okuta ighobioye nọ kakabọ hin usi, ọ na yevbe okuta e giaspa nọ fi wainwain vbe na ghee kristal.” (Arhie 21:10, 11) Ebe Arhie Maan keghi gie vbene Jerusalẹm ọghe Ọgbọn na mose hẹ, kevbe vbene ọ vbe ya fi wainwain hẹ. (Arhie 21:18-21) Ẹ i khabe na na miẹn wẹẹ, vbe ọsihuan ghi gie ovbiọha na, ọ na wẹẹ, “u miẹn vbene ọ mose hẹ”! Deba ọni, ẹrinmwi ẹre a khian na do ugie orọnmwẹ na.
9 A keghi rhie ovbiọha na gie Ọdafẹn Ọha—ọni ọre Ọba nọ khian khaevbisẹ vbe Arriọba e Mezaia. Ọ kpẹẹ re ne ọdafẹn ọha na ke mu ovbiọha na egbe yotọ, ọ na vbe “ya amẹ ọghe ẹmwẹ Osanobua kpe ẹre huan.” Ovbiọha na keghi re “nọhuanrẹn kevbe nẹi mwẹ ehe nọ kẹ ọre yi.” (Ẹfis 5:26, 27) Te ọ wa vbe khẹke ne ovbiọha ọghe ọba na yọ ukpọn nọ khẹke ugie na. Erriọ wa gele ru ẹre zẹẹ! “Oru igoru ẹre a ya do” ukpọn nọ yọe, ‘ẹwu ne mose mose ẹre ọ vbe yọ vbe a rhie ẹre gha rrie ẹguae.’ Vbe ugie orọnmwẹ ọghe Oteghe Ohuan, “a fan obọ ẹre ne ovbiọha nii nẹ, nọ yọ ukpọn e linẹn nọ fi wainwain, nọhuanrẹn sẹsẹsẹ kevbe ọghe ighobioye. (Ukpọn e linẹn ọghe ighobioye nii keghi mudia ye ihe uyinmwẹ esi ọghe emwa ni huanrẹn.)”—Arhie 19:8.
Emwi Ne Ebe Arhie Maan Tae Vbekpa Emwi Nọ Khian Sunu Daa Ruẹ Vbe Odaro
10 De emwi ne Jehova khian ghi ru, vbe Gọg ọghe Magọg gha werriẹ aro nọ khọọ daa emwa rẹn? E Jehova khare wẹẹ: “Ohu gha kakabọ mu mwẹ.” (Ẹzik 38:18, 21-23) Ebe Arhie Maan uhunmwu ẹnrẹn 19 gi ima rẹn emwi ọvbehe nọ ghi sunu. E Jehova keghi gie Ovbi ẹre nọ do gbinna ne emwa rẹn kevbe nọ vbe khọnmiotọ yan avbe eghian ọghe iran. E Jesu kevbe “ivbiyokuo ni rre ẹrinmwi,” nọ re avbe odibosa kevbe orhunmwu 144,000 na hannọ zẹ, ẹre ọ khian khọn okuo na. (Arhie 17:14; 19:11-15) De emwi nọ khian sunu vbe okuo na? A gha ya emwa hia kevbe otu ughughan ni gbodan ghee Jehova khian otọ nọ gbe ẹvbi!—Tie Arhie Maan 19:19-21.
11 Muẹn roro vbene emwi khian gha ye hẹ ne eguọmwadia Osanobua, ni khian miẹn uhunmwu vbe okuo ne Osanobua khian ya guọghọ eghian ọghẹe! Iran i khian sẹtin ghọghọ! Agharhemiẹn wẹẹ te oghọghọ khian wa gha rre ẹrinmwi, vbe a gha guọghọ e Babilọn Nọkhua nẹ, oghọghọ nọ sẹ ẹre ye rre odaro. (Arhie 19:1-3) Ọni ọre emwi ne kpataki ne ebe Arhie Maan guan kaẹn, nọ re “ugie orọnmwẹ ọghe Oteghe Ohuan.”—Arhie 19:6-9.
12 De ẹghẹ na khian ya ru ugie orọnmwẹ na? Vbene okuo Amagẹdọn te suẹn, etẹn hia ni re orhunmwu 144,000 a gha rre ẹrinmwi nẹ, sokpan ẹi re ẹghẹ na ẹre a khian ya do ugie orọnmwẹ ọghe Oteghe Ohuan. (Tie Arhie Maan 21:1, 2.) A gha ghi guọghọ eghian ọghe Osanobua hia rua nẹ vbe okuo Amagẹdọn, ẹre a khian na do ugie orọnmwẹ oghe Oteghe Ohuan nii.—Psm 45:3, 4, 13-17.
it-2 1169
Okuo
A gha ghi khọn okuo na fo nẹ, ọfunmwegbe ghi gha rre uhunmwu otagbọn na vbe ọwara ukpo arriaisẹn ọkpa. Ebe Psalm khare wẹẹ, “[E Jehova] dobọ okuo yi vbe uhunmwu otagbọn hia. Ọ bunnọ avbe uhanbọ, ọ guọghọ avbe asoro; ọ keghi vbe giẹn avbe asa vbe erhẹn.” Ẹghẹ okaro ne ẹmwẹ akhasẹ na ya mwẹ amusẹ, ọre ẹghẹ ne Jehova ya guọghọ emwi igbinna ọghe eghian ọghe Izrẹl rua, ọfunmwegbe na ghi do gha rre otọ Izrẹl. E Kristi gha ghi khọnmiotọ yan emwa ne okuo yẹẹ vbe okuo Amagẹdọn nẹ, ọfunmwegbe ghi do gha rre ehe hia vbe uhunmwu otagbọn na. (Psm 46:8-10) Emwa ni khian ghi gha rre agbọn vbe ẹghẹ nii ghi gha re emwa ni “ya umozo ọghe iran khian ẹguẹ,” kevbe ni ya ‘asoro ọghe iran khian erọ ọghe ulema.’ “Iran i khian ghi vbe ruẹ vbene a ya khọn okuo hẹ. . . . E Jehova ne Oghodua ru eyan na nẹ.”—Aiz 2:4; Mai 4:3, 4.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
w17.04 11 ¶9
De Emwi Eso Nẹi Khian Ghi Gha Rrọọ Vbe Arriọba Osanobua Gha Rre?
9 De emwi nọ khian rhie ihe avbe otu dan ni rrọọ vbe ẹdẹnẹrẹ? Okuo Amagẹdọn gha ghi fo nẹ, otu rhọkpa gha ye gha rre uhunmwu otagbọn na ra? E Baibol khare wẹẹ: “Ẹrinmwi ọgbọn kevbe agbọn ọgbọn ne Osanobua wẹẹ irẹn gha mu rre, ẹre ima mudia khẹ, evba nii ẹre iruemwiẹse khian na miẹn agba dia.” (2 Pit 3:13) Ẹrinmwi nẹdẹ kevbe agbọn nẹdẹ, kẹ kevbe avbe otu dan kevbe emwa ne iran kha yan i khian ghi gha rrọọ. De emwi nọ khian ghi rhie ihe iran? Ifiẹmwẹ na, “ẹrinmwi ọgbọn kevbe agbọn ọgbọn” rhie ma wẹẹ, arriọba ọgbọn a gha rrọọ, arriọba na ghi vbe gha kha yan emwa ni khian gha rre agbọn na vbe ẹghẹ nii. Arriọba na ne Jesu Kristi khian na khaevbisẹ gha rhie ẹre ma wẹẹ, Osa nọ ru emwi hẹnnẹhẹnnẹ ẹre Jehova khin. (1 Kọr 14:33) Rhunmwuda ọni, te a khian wa mwamwa emwi hia ẹse vbe “agbọn ọgbọn” na. Avbe ikpia esi a gha rrọọ, ni gha hia ne emwi hia fẹẹrẹ gha khian hẹnnẹhẹnnẹ. (Psm 45:16) E Kristi kevbe orhunmwu 144,000 ni khian deba ẹre kha, ẹre ọ khian gha dia avbe ikpia na. Muẹn roro vbene ọ khian gha ye hẹ, vbe ẹghẹ ne otu dan rhọkpa i khian ghi ya gha rre agbọn na, otu ọkpa ne akugbe ye, nai sẹtin mu rhia, ẹre ọ khian ghi gha rrọọ!
JUNE 10-16
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA PSALM 48-50
Evbibiẹ Emọ—Wa Ru Iyobọ Ne Ẹgbẹe Ọghe Uwa Ya Kakabọ Mu Ẹtin Yan Otu E Jehova
Ugamwẹ Ẹmwata Gha Ya Ruẹ Gha Sọyẹnmwẹ Sayọ
11 Te ima ga e Jehova vbe ima ghaa tie Ẹmwẹ ọnrẹn, ma na vbe gha maa ivbi ima emwi vbekpa e Jehova. Vbe Ẹdẹ Ikẹtin, Ivbi Izrẹl ghi sẹ emwi hia ne iran te ru rae, iran ghi gha ru emwi nọ gha ya iran sikẹ e Jehova sayọ. (Ẹks 31:16, 17) Ivbi Izrẹl ni ya ekhọe hia ga e Jehova, ghi gha maa ivbi iran emwi vbekpa e Jehova kevbe emwi ughughan ne Jehova he ru. Ọ khẹke ne ima hia ne ima gha mwẹ ẹghẹ ne ima ya tie Baibol. Odẹ ọkpa ne ima ya rhie ugamwẹ ne Jehova ẹre ọna khin, erriọ vbe ya ru iyobọ ne ima ya sikẹ ọre sayọ. (Psm 73:28) Ẹgbẹe ghaa tie Baibol kugbe, ọ gha ru iyobọ ne ivbi iran ya kakabọ sikẹ Jehova nọ re Erha mwa nọ hoẹmwẹ ima.—Tie Psalm 48:13.
w11 3/15 19 ¶5-7
Emwi Rrọọ Nọ Gha Ya Ruẹ Gha Sọyẹnmwẹ
“Wa ne emwa Osanobua, wa khian lẹga e Zaiọn, ne uwa ka inu owa ọkhẹ ni rrọọ. Wa gi ekhọe uwa gha rre avbe ekẹn na gbe. Uwa ghi vbe ya ghee avbe owa ọkhẹ na vbe bọ ye evba, ne uwa sẹtin na iyẹn na, ma avbe orre ni dee.” (Psm 48:12, 13) Ọsihuan na keghi rhie igiọdu ne Ivbi Izrẹl ne iran ya gbarokotọ ghee Jerusalẹm. Muẹn roro, ọyẹnmwẹ nọ ghaa sẹ Ivbi Izrẹl ni ghaa yo e Jerusalẹm ya gha do ugie vbe ukpukpo, ni vbe ya aro iran bẹghe ọgua Osa ne mosee nọ rre evba. Ẹ i mwẹ iran ma gha ta emwi ne iran miẹn “ma avbe orre ni dee.”
Muẹn roro, emwi nọ sunu daa oloi ọghe Siẹba. Vbe okaro, ọ ma ka yaeyi vbe a tama rẹn vbekpa uyi ọghe Sọlomọn kevbe ẹwaẹn nọ ya gha khaevbisẹ. Sokpan, vbọ ghi yae yayi wẹẹ ẹmwata ẹre a tama rẹn? Ọ khare wẹẹ, “I ma te ya ẹmwẹ na tama mwẹ yi, rhinrin I te do ya aro mwẹ miẹn ọnrẹn.” (2 Krọ 9:6) Ọna rhie ma wẹẹ, emwi ne ima ya aro ima bẹghe, wa kakabọ mu ima ekhọe.
Vbua khian ya sẹtin ru iyobọ ne ivbuẹ hẹ, ne iran mieke na sẹtin ya ‘aro iran’ bẹghe emwi ọyunnuan ni sunu vbe otu e Jehova? Adeghẹ abotu ọghe Avbe Osẹe Jehova sikẹ owa ruẹ, hia ne uwa mu otuẹ gha khian. Ke eke ne Mandy kevbe Bethany ghaa ye, gha rrie eke ne Bẹtẹl ye vbe ẹvbo iran gha sẹ odẹ ibiriki 900 (1,500 km). Ọrheyerriọ, ẹ i re avbiẹ inugba ẹre evbibiẹ iran ru emwamwa ne iran ya mu otuẹ gha rrie Bẹtẹl, ne iran vbe ya ghee ẹre lẹga, katekate vbe ivbi iran nikhuo eva na waan dee. Emọ ikhuo eva na khare wẹẹ, “Vbene ima te mu otuẹ gha rrie Bẹtẹl, ma na gha roro ẹre wẹẹ, a i sẹtin zẹ obọ zẹ owẹ vbe Bẹtẹl, kevbe wẹẹ emwa ni khian ọmaẹn nẹ ẹre ọ rre Bẹtẹl. Sokpan, ma keghi do miẹn avbe igbama ni ya ekhọe hia winna ne Jehova, iran na wa vbe gha sọyẹnmwẹ! Ma na do bẹghe ẹre wẹẹ, otu e Jehova gberra vbene ima te roro ẹre yi, ọ gberra emwi ne ima wa bẹghe vbe ẹdogbo ọghe ima. Ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima ya mu otuẹ gha rrie Bẹtẹl, ọ ghi wa rhie ẹrhiọn ye ima iwu, ọ vbe ya ima sikẹ e Jehova sayọ.” Ẹkpotọ na nọ kie ne Mandy vbe Bethany ya bẹghe emwi nọ sunu vbe otu e Jehova, keghi gua iran kpa ya rhiegbe ye iwinna arọndẹ. Vbene ẹghẹ ya khian, iran na vbe ya ga vbe Bẹtẹl vbe ovbi ẹghẹ kherhe.
w12 8/15 12 ¶5
Gha Yin Zẹvbe Ọmwa Nọ Hoo Nọ Gha Rre Ototọ Arriọba Osanobua!
5 Ruẹ vbekpa emwi ni sunu vbe ẹghẹ nọ gberra. Adeghẹ ọmwa hoo ne arriọba emwa nagbọn rhọkpa ka irẹn ba ọmotọ ọghe ẹvbo iran, a sẹtin miẹn wẹẹ, te ọ khian ka rẹn emwi eso ni sunu vbe arriọba nii vbe ẹghẹ nọ gberra. Erriọ vbe ye, te ọ khẹke ne emwa hia ni hoo ne iran gha rre ototọ Arriọba Osanobua ruẹ emwi hia ne iran gha sẹtin ruẹ vbekpa Arriọba na. Gi ima guan kaẹn igiemwi ọghe Ivbi e Kora ni ghaa rre otọ Izrẹl vbe ẹghẹ nẹdẹ. Te Jerusalẹm kevbe ọgua Osa nọ ghaa rre evba wa gha ya iran sọyẹnmwẹ, erriọ iran vbe ya gha hoo ne iran gha tama emwa vbekpa emwi ughughan ni he sunu vbe ẹvbo nii. Ẹ i re avbe okuta kevbe emwi na ya bọlọ owa ni rre ẹvbo nii ẹre ọ wa mobọ gha ya iran sọyẹnmwẹ, sokpan, emwi ne ẹvbo nii kevbe ọgua Osa nọ ghaa rrọọ mudia ye ihe ẹre, ẹre ghaa nọ. E Jerusalẹm ẹre ọ ghaa re “ẹvbo Ọba nọkhua,” ọni ọre Jehova, evba nii ẹre emwa na gha si egbe koko rhie ugamwẹ nọhuanrẹn ne Jehova. Evba ẹre a na vbe gha ma emwa Uhi e Jehova. Emwa ne Ọba ọghe Jerusalẹm ghaa kha yan, ẹre Jehova vbe gha mwẹ ahoẹmwọmwa nẹi beghe daa. (Tie Psalm 48:1, 2, 9, 12, 13.) Vbe na ghee Ivbi e Kora, ọ gbe ruẹ otiti, ne u ya ruẹ vbekpa emwi ni he sunu vbe ẹghẹ nọ gberra, vbe otu e Jehova nọ rre uhunmwu otagbọn na ra? Vbene u ya ruẹ vbekpa otu Osanobua kevbe vbene Jehova ya ru iyobọ ne emwa rẹn hẹ, erriọ u khian ya gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe wẹẹ, Arriọba Osanobua gele khaevbisẹ nẹ. Ọ ghi vbe gha gbe ruẹ otiti ne u ya gha tama emwa ọvbehe vbekpa iyẹn nọ maan ọghe Arriọba Osanobua.—Jer 9:24; Luk 4:43.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
it-2 805
Ẹfe
Zẹvbe agbẹnvbo nọ fe, Ivbi Izrẹl kegha sọyẹnmwẹ evbare kevbe ayọn (1 Ọba 4:20; Asan 5:18, 19), ẹfe ọghe iran keghi vbe gbogba ga iran vbe obọ ọlọghọmwa ne ogue si. (Itan 10:15; Asan 7:12) Sokpan, agharhemiẹn wẹẹ, e Jehova ghaa hoo ne Ivbi Izrẹl gha rri orhiẹnrhiẹn agbọn, rhunmwuda ere ne iran miẹn vbe iwinna obọ iran (yae taa Itan 6:6-11; 20:13; 24:33, 34), ọ keghi vbe hia nọ ya obọ sekhae ne iran, ne iran ghẹ mianmian irẹn, rhunmwuda, obọ irẹn ẹre ẹfe ọghe iran ke rre, ẹ i re ne iran do mu ẹtin yan ẹfe ọghe iran. (Diut 8:7-17; Psm 49:6-9; Itan 11:4; 18:10, 11; Jer 9:23, 24) A na ye iran ẹre rre wẹẹ, ovbi ẹghẹ kherhe ẹre ẹfe ya vbe otọ (Itan 23:4, 5), ọmwa i khian sẹtin yae ha osa ye arrọọ ọghẹe, nẹ ghẹ mieke na wu (Psm 49:6, 7), kevbe wẹẹ, ẹ i vbe mwẹ esa nọ ye ne ọmwa vbe ọmwa gha wu nẹ (Psm 49:16, 17; Asan 5:15). A na vbe gi iran rẹn wẹẹ, iran gha mu ẹfe ye okaro, ọ ghi do ya iran gha fi ibeleku, ọ ghi vbe ya iran khian rree ne Jehova. (Itan 28:20; yae taa Jer 5:26-28; 17:9-11.) A na vbe rhie igiọdu ne iran, ne iran gha loo ‘emwi nọ ghi maan sẹ ne iran mwẹ ya rhie uyi gie Jehova.’—Itan 3:9.
JUNE 17-23
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA PSALMS 51-53
Emwi Ne U Gha Ru Ne U Ghẹ Mieke Na Ru Orukhọ Nọ Wegbe
Vbua Khian Ya Sẹtin Gbogba Gae Ẹkokoudu Ruẹ Hẹ?
4 Evba ya ‘ẹkokoudu’ kha vbe ebe Itan 4:23, ọre aro ọmwa ne ima khin ra aro ekhọe ne ima mwẹ. (Tie Psalm 51:6.) Ọ vbe dekaẹn iziro ekhọe ọghe ima kevbe aro ne ima ya ghee emwi, ẹi re vbene ikinnegbe ọghe ima ye hẹ.
5 Gi ima guan kaẹn vbene egberranmwẹ ọghe ima ya kaẹn aro ọmwa ne ima khin. Okaro, ne ima mieke na gha re emwa ne egbe rran rẹn, te ọ khẹke ne ima gha rri evbare nọ maan, ma ghi vbe gha ku iku isasa egbe vbe ẹghẹ hia. Ne ima mieke na vbe gha re emwa ne egbe rran rẹn vbe odẹ ọghe orhiọn, ọ khẹke ne ima gha tie Baibol kevbe ebe ne otu gbẹnnẹ ladian vbe ẹghẹ hia, ma ghi vbe gha rhiẹre ma wẹẹ ima mwẹ amuẹtinyan dae Jehova. Amuẹtinyan na ghi gha rhiegbe ma vbe uyinmwẹ ima kevbe odẹ ne ima ya rhiegba ye ikporhu iyẹn nọ maan. (Rom 10:8-10; Jems 2:26) Nogieva, rhunmwuda vbene ikinnegbe ima ye hẹ, ma sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, egbe rran ima, sokpan emianmwẹ sẹtin gha rre uwu egbe ima. Ma ghaa yo iko kevbe ikporhu vbe ẹghẹ hia, ma sẹtin vbe gha roro ẹre wẹẹ, ma mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe, sokpan, iziro dan sẹtin suẹn gha gbọzinia vbe ekhọe ima. (1 Kọr 10:12; Jems 1:14, 15) Ọ khẹke ne ima gha yerre wẹẹ, te Esu hoo nọ ya iziro dan mu ima ekhọe rhia. De obẹlẹ nọ mobọ loo? Vbe ima khian ya sẹtin gbogba ga ekhọe ima hẹ?
w15 6/15 14 ¶5-6
Ma Gha Sẹtin Gha Re Emwa Nẹi Yin Uyinmwẹ Usakanmwẹ
5 Odẹ ọkpa kpataki ne ima gha ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma mu ẹtin yan e Jehova, ọre ne ima gha na erhunmwu gie ẹre vbe ẹghẹ hia nọ ru iyobọ ne ima, ne ima ghẹ gha mwẹ iziro nọ ma huan. Ma ghaa na erhunmwu gie Jehova, ọ gha ya ima sikẹ ọre sayọ, irẹn tobọ irẹn ghi vbe sikẹ ima. Ekhọe hia ẹre Jehova ya rhie orhiọn nọhuanrẹn ọghẹe ne ima; ọna ru iyobọ ne ima, ne ima ghẹ gha mu iziro dan roro, kevbe ne ima ghẹ gha mwẹ obọ vbe uyinmwẹ usakanmwẹ. Rhunmwuda ọni, ọ khẹke ne emwi ne ima mu roro vbe ekhọe ya Osanobua rẹn wẹẹ, ma gele hoo ne ima gha ru emwi nọ yẹẹ ọre. (Psm 19:14) Ma mu egbe rriotọ rinmwian Osanobua nọ ghee ekhọe ima ghee, ne ima mieke na rẹn deghẹ “emwi dan” rhọkpa rrọọ ra, ọni ọre deghẹ iziro dan rhọkpa rrọọ nọ gha sẹtin ya ima ru orukhọ ra? (Psm 139:23, 24) Ma rinmwiaẹn vbe ẹghẹ hia nọ ru iyobọ ne ima ya gha ru emwi nọ yẹẹ ọre vbe edanmwẹ gha rre ra?—Mat 6:13.
6 Odẹ na ya koko ima, ra emwi eso ne ima ru vbe ẹghẹ nọ gberra, sẹtin do ya emwi eso nẹi yẹẹ Jehova gha rhiẹnrhiẹn ima na ru. Ọrheyerriọ, Osanobua gha sẹtin ru iyobọ ne ima ya ru afiwerriẹ nọ khẹke, ne ima mieke na sẹtin ye gha gae vbe odẹ ne irẹn gualọ. E Devid ne Ọba wa ye ọna ẹro. E Devid ghi gu e Batsiẹba ru oghẹ nẹ, ọ na rinmwian e Jehova wẹẹ: “Yi orhiọn nọhuanrẹn ye uwu imẹ, . . . ne u vbe mu ekhọe ọgbọn nọ gua obọ ruẹ ye uwu imẹ.” (Psm 51:10, 12) Orukhọ na ru sẹtin wa gha yẹẹ ima, rhunmwuda ne ima na re emwa ni ma gba, sokpan e Jehova gha sẹtin ru iyobọ ne ima, ọ ghi gua ima kpa, ne ima mieke na gele gha hoo ne ima họn ẹmwẹ nẹẹn. Ọ gha khọnrẹn wẹẹ, te iziro dan ghi gbọzinian vbe ekhọe ima, kevbe wẹẹ, te ọ ghi vbe lọghọ ne ima gha mwẹ iziro nọ hianrẹn, e Jehova gha sẹtin gha dia ima, ne ima mieke na gha lele uhi ọghẹe kevbe ne ima gha ru emwi nọ yẹẹ ọre. Ọ gha sẹtin ru iyobọ ne ima, ne emwi dan rhọkpa ghẹ do gha khaevbisẹ yan ima.—Psm 119:133.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
it-1 644
E Doẹg
Ovbi Idọm ẹre Doẹg ghaa khin, irẹn ẹre ọ ghaa re ọkaolotu ọghe emwa ni su ohuan ọghe Ọba ighẹ Sọl, ukpo nọ yo ẹre ọna wa gha khin. (1 Sam 21:7; 22:9) Ọ khọ wẹẹ, ọkpa vbe usun emwa ni ghi do miẹn ugamwẹ ọghe Ivbi e Ju yi, ẹre Doẹg ghaa khin. A keghi we ne Doẹg ‘mudia vbe ovbi ẹghẹ eso vbe odaro e Jehova’ vbe Nọb, egbọre rhunmwuda eyan nọ ru, ra te emwi eso ghi yae khian nọ ma huan, ra a ma wa rẹn deghẹ te ọ mwẹ emianmwẹ oti. Vbe uwu ẹghẹ nọ ya gha rre evba, ọ keghi bẹghe Ahimẹlẹk ne Ogie Ohẹn, vbe ọ viọ ebrẹd na ya ya imuohan gie Osanobua kevbe agbada ọghe Golaiat ne Devid. Vbe Sọl ghi gu eguọmwadia ẹre guan vbe ẹghẹ eso ghi gberra nẹ, ọ na gha tama iran wẹẹ, iran si uma vbe iyeke irẹn, ẹre Doẹg na ghi ta emwi nọ bẹghe vbe Nọb. E Sọl keghi tie Ahimẹlẹk ne Ogie Ohẹn kevbe avbe ohẹn nikẹre ni rre Nọb, ọ na ghi suẹn gha nọ Ahimẹlẹk ọta, vbe okiekie ọ na tama emwa nọ ya khẹ egbe ne iran gbele avbe ohẹn nii rua. Sokpan, emwa nọ ya khẹ egbe ma kue ru vberriọ, ẹre Sọl na ghi tama e Doẹg nọ gbele iran rua, e Doẹg ma vbe si egbe ghee iyeke, ọ na gbele avbe ohẹn ni re 85 rua. Vbe Doẹg ghi do ozere na nẹ, ọ na ya guọghọ e Nọb sotọ, ọ na gbele emwa hia ni rre evba rua, ke ọmaẹn ke ẹghele uhiẹn ya sẹ egbe avbe emwi irri.—1 Sam 22:6-20.
Zẹvbe na gie ẹre vbe ifiẹmwẹ na gbẹnnẹ ye omuhẹn ọghe Psalm 52, e Devid keghi gbẹnnẹ avbe ẹmwẹ na yotọ vbekpa e Doẹg, ọ na wẹẹ: “U zẹ iro vbene u gha ya mu agbọn rhia ye ẹrrẹe obọ hẹ, aranmwẹ ruẹ yevbe abẹ nọ mu, ẹghẹ hia ẹre u ya zẹ ohoghe ta. U hoẹmwẹ emwi dan sẹ emwi esi, kevbe ohoghe sẹ ẹmwata. Wẹ ne ọhọnhoghe, ẹko wa rhiẹnrhiẹn ruẹ ye ẹmwẹ na mu tọn ọmwa.”—Psm 52:2-4.
JUNE 24-30
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA PSALM 54-56
Osanobua Gu Ruẹ Rrọọ
w06 8/1 22 ¶10-11
Gha Mwẹ Ewaẹn—Mu Ohan Osanobua!
10 Vbe asẹ ọkpa, e Devid keghi ya lẹẹ gbinna Akis nọ re ọba ọghe Gat, ne ẹvbo e Filistia, nọ vbe re ẹvbo ne Golaiat ke rre. (1 Samuẹl 21:10-15) Avbe eguọmwadia ọghe ọba keghi tae wẹẹ, oghian ọghe iran, ẹre Devid khin. De emwi ne Devid ghi ru vbe ọlọghọmwa nọkhua na ghi de rre? Ọ na ya ekhọe hia na erhunmwu gie Jehova. (Psalm 56:1-4, 11-13) Agharhemiẹn wẹẹ, te Devid ghi ba gha ru wẹẹ, te irẹn mwẹmwẹ ne obọ ghẹ mieke na vba ẹre, ọ rẹnrẹn wẹẹ, e Jehova ẹre ọ fiangbe ẹrhiọn ne irẹn loo ro, ne irẹn mieke na miẹn fan. Odẹ ne Devid ya ya ekhọe hia hẹnhẹn egbe yan e Jehova, kevbe odẹ nọ vbe ya mu ẹtin yan rẹn, keghi rhie ẹre ma wẹẹ, ọ gele mu ohan Osanobua.—Psalm 34:4-6, 9-11.
11 Vbe na ghee Devid, ma gha vbe sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ, ma mu ohan Osanobua, deghẹ ima na gele yayi wẹẹ, ọ gha ru iyobọ ne ima vbe ima ghaa rre uwu ọlọghọmwa, zẹvbe nọ yan rẹn. E Devid khare wẹẹ, “Rhiegbe ruẹ ne Jehova, mu ẹtin yan rẹn, ọ gha yi ruẹ obọ.” (Psalm 37:5) Ọna ma rhie ma wẹẹ, te ima khian wa mu ọlọghọmwa ọghe ima ye obọ e Jehova, ne ima gha khẹ nọ ru iyobọ ne ima, vbene ima ma na ru emwi rhọkpa ne ima gha sẹtin ru. E Devid ma na erhunmwu gie Jehova, nọ wa kie abọ rre. Ọ keghi loo ẹtin kevbe ẹwaẹn ne Jehova rhie nẹẹn, ya sọfurre ye ọlọghọmwa nọ ghaa rre otọ. Ọrheyerriọ, e Devid rẹnrẹn wẹẹ, ẹtin obọ irẹn ọkpa i khian sẹtin ru iyobọ ne irẹn ya musọe. Erriọ vbe khẹke nọ gha ye ne ima. Ma gha ghi hia nẹ vbene ẹtin ima sẹ, ọ khẹke ne ima sẹ enikẹre rae ye obọ e Jehova. Ọghe ne ẹmwata, vbe ẹghẹ nibun, emwi ọvbehe i rrọọ ne ima gha sẹtin ru, vbọ gberra ne ima mu ẹtin yan e Jehova. Emwi vbenian gha sunu, ẹre dọmwadẹ ima khian na gele sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ, ma gele mu ohan Osanobua. Ẹmwẹ ne Devid tae gha wa fu ima ẹko rre, ọ khare wẹẹ: “E Jehova keghi gu iran ni mu ohan rẹn ru ọse.”—Psalm 25:14.
cl 243 ¶9
Emwi Rhọkpa I Khian Sẹtin “Wannọ Ima Hin Ahoẹmwọmwa Ọghe Osanobua Rre”
9 Aro nọ ghaan ẹre Jehova ya ghee ima vbe ima ghaa zin egbe ọlọghọmwa. (Matiu 24:13) Yerre wẹẹ, Esu hoo ne u fi iyeke gbe Jehova. Ẹghẹ ke ẹghẹ ne u ya rhie ẹre ma wẹẹ, u mwẹ ẹkoata daa e Jehova, te u ru iyobọ ne Jehova ya zẹ ẹmwẹ wanniẹn Esu. (Itan 27:11) Ugbẹnso, na gha mwẹ izinegbe i zẹdẹ khuẹrhẹ. Emianmwẹ, ọlọghọmwa ọghe igho, emwi nibun nẹi ya orhiọn ima sotọ, kevbe ọlọghọmwa nibun ọvbehe sẹtin wa gha ya agbọn lọghọ ima. Emwi ne ima ya aro yi nọ ma sẹ ima obọ, sẹtin vbe gbe ima orhiọn mu otọ. (Itan 13:12) Ma ghaa mwẹ izinegbe, vbe ima gha miẹn egbe avbe ọlọghọmwa vbenian, e Jehova wa kakabọ gbọyẹmwẹ yọ. Ọna ẹre ọ si ẹre ne Ọba ighẹ Devid na rinmwian e Jehova, nọ wọn ameve ọghe irẹn ye “ọgọ ohian,” ọ na vbe si agbada vbe unu kha wẹẹ: “A ma mwamwa iran yotọ vbe ebe ruẹ ra?” (Psalm 56:8) Vbene ẹmwata, e Jehova i khian mianmian eve ne ima viẹ, kevbe oya ne ima re, zẹvbe ne ima ya hia ne ima gha mwẹ ẹkoata daa ẹre. Aro nọ ghaan ẹre ọ wa ya ghee ẹre.
Vbene Ahoẹmwọmwa Ya Ru Iyobọ Ne Ima, Ne Ohan Ghẹ Gha Mu Ima
16 E Setan rẹnrẹn wẹẹ, ima i ya arrọọ ọghe ima ku. Ọ khare wẹẹ, ima mu egbe ne ima ya ru emwi ke emwi ne ima mieke na gha rre agbọn, uhiẹn ya sẹ egbe emwi nọ gha ya ima khian oghian e Jehova. (Job 2:4, 5) Ohoghe ẹre ọna wa khin! Sokpan, rhunmwuda ne Setan na re ọmwa “nọ khaemwisẹ yan uwu,” ọ keghi ya ẹmwẹ uwu kpe ohan ye ima egbe, ne ima mieke na sẹ e Jehova rae. (Hib 2:14, 15) Ugbẹnso, emwa eso ne Setan loo, ghi gha yan wẹẹ, iran gha gbe eguọmwadia e Jehova rua, deghẹ iran ma na siẹn ugamwẹ ọghe iran. Ugbẹnso, ma sẹtin gha khuọnmwi emianmwẹ nọ wegbe, e Setan sẹtin wa loo ẹkpotọ na, ọ ghi hia nọ ya ima ru emwi nọ gha sọnnọ e Jehova. Avbe ọbo ebo kevbe emwa ima vbe uwu ẹgbẹe nẹi Osẹe Jehova, sẹtin gha kpikpi ima ne ima mu esagiẹn ye egbe, vbene ima na rẹn wẹẹ ima gha ru vberriọ te ima rra uhi Osanobua. Ọmwa sẹtin vbe gha kpikpi ima, ne ima gbaroghe egbe ima vbe odẹ nọ ma gua ilele ọghe Baibol ro.
17 Ẹmwata nọ wẹẹ, ai miẹn ọmwa nọ hoo nọ wu, sokpan ma rẹnrẹn wẹẹ, emwi rhọkpa i khian sẹtin wannọ ima hin ahoẹmwọmwa e Jehova rre, ya sẹ egbe uwu. (Tie Rom 8:37-39.) Avbe ọse ọghe Jehova gha wu, ẹi mianmian iran, ọ ghi yevbe na miẹn wẹẹ te iran wa ye rre agbọn. (Luk 20:37, 38) Ọ wa hoo nọ huẹn iran kpaegbe. (Job 14:15) Ẹse nọkhua ẹre Jehova ru ne ima, ne ima mieke na “gha mwẹ arrọọ ọghe etẹbitẹ.” (Jọn 3:16) Ma rẹnrẹn wẹẹ, e Jehova kakabọ hoẹmwẹ ima, erriọ vbe ya gbaroghe ima. Deghẹ ima na gha khuọnmwi ra deghẹ emwa na gha ya ẹmwẹ uwu kpe ohan ye ima egbe, ọ ma khẹke ne ima sẹ e Jehova rae, ẹghẹ na ẹre ọ khẹke ne ima ya rhikhan mu e Jehova, rhunmwuda ọ gha rhie ẹrhiọn kevbe ẹwaẹn ne ima, ọ ghi vbe fu ima ẹko rre. Erriọ e Valérie vbe ọdafẹn ọnrẹn wa ru ẹre zẹẹ.—Psm 41:3.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
it-1 857-858
Irẹnmwi Ọghe Emwi Nọ Khian Sunu Vbe Odaro
Ẹmwẹ akhasẹ na ta yotọ keghi sẹ vbe Judas Iskariọt ya e Jesu dẹ, ọ vbe rhie ma wẹẹ, e Jehova vbe Jesu mwẹ ẹtin na ya rẹn emwi nọ khian sunu vbe odaro. (Psm 41:9; 55:12, 13; 109:8; Iwinna 1:16-20) Ọrheyerriọ, ma i khian sẹtin kha wẹẹ, te Osanobua mwamwaẹn yotọ wẹẹ, e Judas gha ya e Jesu dẹ. Avbe ẹmwẹ akhasẹ na tae yotọ vbekpa e Jesu, ya ima rẹn wẹẹ, ọkpa vbe usun emwa ni wa kakabọ sikẹ ọre, ẹre ọ khian yae dẹ, sokpan, ẹmwẹ akhasẹ rhọkpa i rrọọ nọ wa sunu ye eni ọmwa nii, nọ kakabọ sikẹ Jesu nọ khian yae dẹ. Deba ọni, avbe ilele ni rre uwu e Baibol vbe ya ima rẹn wẹẹ, ẹ i re Osanobua ẹre ọ mwamwaẹn yotọ ne Judas ya e Jesu dẹ. Ukọ ighẹ Pọl khare wẹẹ: “Ghẹ ya okhirhikhirhi viọ obọ yan ọmwaikọmwa uhunmwu; ghẹ gu ọmwa rhọkpa ghae vbe orukhọ ọghẹe; ghẹ yin uyinmwẹ usankanmwẹ rhọkpa.” (1 Tim 5:22; yae taa 3:6.) Vbene Jesu te zẹ ukọ 12 ọghẹe, asọn ohoho ẹre ọ ya na erhunmwu gie Erhae, rhunmwuda te ọ wa gha hoo nọ ru azẹ nọ khẹke. (Luk 6:12-16) Akpawẹ Osanobua ka mwamwaẹn yotọ nẹ wẹẹ, e Judas ẹre ọ khian ya e Jesu dẹ, ọ rhie ma wẹẹ, adia ne Osanobua rhie ne Jesu ma gba, kevbe wẹẹ, zẹvbe nọ rre ebe 1 Tim 5:22, ọ vbe rhie ma wẹẹ, Osanobua gu e Judas ghae vbe orukhọ ọghẹe.
Nọnaghiyerriọ, ọna rhie ma wẹẹ, vbe ẹghẹ na ya zẹ e Judas nọ gha re ukọ ọghe Jesu, e Judas ma gha mwẹ ọnrẹn vbe ekhọe wẹẹ, irẹn gha ya e Jesu dẹ, osẹ rhọkpa ma gha rrọọ nọ rhie ẹre ma wẹẹ, ọ gha ru vberriọ. Te Judas kue yọ ne “inian nọ mwẹ obi si ukpẹ ladian” kevbe nọ mu ẹre ekhọe rhia, ọ ma ghi kue ne Osanobua gha dia irẹn, sokpan ọ na ghi kie ẹkpotọ yọ ne Esu gha loo irẹn, ọ na ghi suẹn gha rhaa, ọ na vbe gha rre ọre ekhọe nọ ya e Jesu dẹ. (Hib 12:14, 15; Jọn 13:2; Iwinna 1:24, 25; Jems 1:14, 15; ya ghee JUDAS No. 4.) Ọ mwẹ eke nọ ghi sẹ, Jesu na suẹn gha bẹghe emwi dan nọ rre ekhọe Judas, ọ na vbe tae yotọ wẹẹ, ọ gha ya irẹn dẹ.—Jọn 13:10, 11.