Vbene Jehova Ya Gi Ima Rẹn Wẹẹ Ẹ I Mwẹ Irẹn Ma Ya Agbọn Na Khian E Paradais

1. De emwi ne akhasẹ ighẹ Aizaia ghaa hoo nọ tama Ivbi Izrẹl?

AKHASẸ ighẹ Aizaia gi ima rẹn wẹẹ, “Osanobua ẹmwata” ẹre Jehova khin. Emwi na yae kha ighẹ ẹmwẹ na ke zedu “ẹmwata” ọre “isẹ.” (Aiz 65:16) Emwi na ya “isẹ” kha ọre “erriọ khian gha ye” ra “gi ẹre gha yerriọ.” A gha loo ẹmwẹ na ighẹ “isẹ” ginna e Jehova ra Jesu vbe uwu e Baibol, ọ rhie ma wẹẹ, ẹmwata ẹre emwi na guan kaẹn khin. Nọnaghiyerriọ, emwi ne Aizaia ghaa hoo nọ tama Ivbi Izrẹl ọre wẹẹ, emwi ke emwi ne Jehova tae, te ọ muẹn sẹ. Uhiẹn, ke ẹghẹ gha dee, ọkpa ma he defua vbe emwi hia ne Jehova he ta.

2. Vbọzẹ ne ima gha na sẹtin mu ẹtin yan emwi ne Jehova we irẹn khian ru ne ima vbe odaro, de inọta ne ima khian zẹ ewanniẹn yi vbe ako iruẹmwi na?

² Ma gha gele sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha ru emwi hia nọ we irẹn khian ru vbe odaro ra? Ọ ghi rre odẹ ukpo 800 ne Aizaia wu, ukọ e Pọl keghi gi ima rẹn evbọzẹe ne ima gha na sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha mu eyan rẹn hia sẹ. E Pọl khare wẹẹ: ‘Osanobua i sẹtin ta ohoghe.’ (Hib 6:18) Zẹvbe ne ẹzẹ ọkpa i khian sẹtin lẹẹ amẹ umwẹ kevbe amẹ nọ gia wọn ladian, erriọ e Jehova nọ re ẹzi ọghe ẹmwata i sẹtin ta ohoghe. Rhunmwuda ọni, ma gha sẹtin mu ẹtin yan emwi hia ne Jehova ta, uhiẹn ya sẹ egbe emwi nọ we irẹn khian ru ne ima vbe odaro. Vbe ako iruẹmwi na, ma gha zẹ ewanniẹn ye avbe inọta na: De emwi ne Jehova we irẹn khian ru ne ima vbe odaro? De vbene Jehova ya gi ima rẹn wẹẹ, emwi rhọkpa i da irẹn obọ yi, ne irẹn ghẹ mu eyan ọghe irẹn sẹ?

DE EMWI NE JEHOVA WE IRẸN KHIAN RU?

3. (a) De eyan ọghe Jehova ne eguọmwadia ọghẹe wa ya aro yi? (Arhie Maan 21:​3, 4) (b) De emwi ne emwa eso mobọ ta vbe ima gha tama iran vbekpa eyan na?

³ Eyan ọghe Osanobua ne eguọmwadia ẹre hia wa ya aro yi, ẹre ima khian ghi zẹ iro yan nian. (Tie Arhie Maan 21:​3, 4.) E Jehova yan rẹn wẹẹ, vbe odaro “uwu i khian ghi gha rrọọ, ra akhiẹ ra obalọ. A ho emwi nẹdẹ hia bẹkun nẹ.” Ma nibun wa loo ako nọ fu ọmwa ẹko rre na, vbe ima ghaa rre ikporhu, ya ma emwa re vbene Paradais khian gha ye hẹ. De emwi ne emwa eso mobọ ta vbe ima gha tie ako na ma iran? Iran sẹtin kha wẹẹ, “Ọna gha gele sẹtin sunu ra?”

4. (a) Vbe Jehova ru eyan ọghe Paradais, de emwi nọ rẹnrẹn wẹẹ, ọ gha sunu vbe ẹghẹ ọghe ima? (b) Vbọ gberra eyan ne Jehova ru, de emwi ọvbehe nọ ru?

⁴ Vbe ẹghẹ ne Jehova ya loo orhiọn nọhuanrẹn ọghẹe ya dia ukọ e Jọn ya gbẹn ọnrẹn yotọ, eyan ọghe vbene emwi khian gha ye hẹ vbe Paradais, e Jehova rẹnrẹn wẹẹ, ma gha vbe gha tama emwa vbekpa eyan na, vbe ima ghaa kporhu. E Jehova vbe rẹn wẹẹ, ọ gha lọghọ ne emwa nibun do yayi wẹẹ, avbe emwi na gha gele sunu. (Aiz 42:9; 60:2; 2 Kọr 4:​3, 4) Nọnaghiyerriọ, vbe ima khian ya ru iyobọ ne emwa ọvbehe kevbe egbe ima hẹ, ya do yayi wẹẹ, avbe emwi ni rre ebe Arhie Maan 21:​3, 4 gha gele sunu? Ẹ i re te Jehova wa ru eyan na kẹkan, ọ keghi vbe ta emwi eso nọ ya ima rẹn wẹẹ, irẹn gha gele mu eyan na sẹ. De emwi eso nọ tae?

E JEHOVA GI IMA RẸN WẸẸ, Ẹ I MWẸ IRẸN MA MU EYAN ỌGHE IRẸN SẸ

5. De ako ọghe Baibol nọ ya ima gele yayi wẹẹ, e Jehova gha ya agbọn na khian e Paradais, de emwi ne ako nii khare?

⁵ Vbe uviẹn nogie isẹn kevbe ehan, ma bẹghe emwi eso nọ gha ru iyobọ ne ima ya gele yaeyi, eyan ọghe Paradais ne Jehova ru. Evba nii khare wẹẹ: “Ọmwa nii nọ tota ye ẹkete nii keghi kha wẹẹ: ‘Ghee oo! I ya emwi hia khian ọghe ọgbọn.’ Ọ na vbe kha wẹẹ: ‘Gbẹnnẹ ẹmwẹ na yotọ, rhunmwuda, ẹmwẹ ẹmwata nọ gia mu ẹtin yan ẹre nọ.’ Ọ na vbe tama mwẹ wẹẹ: ‘Ọ sunu nẹ oo! Mẹ ọre Alfa kevbe Omega, omuhẹn kevbe ufomwẹ.’”—Arhie 21:​5, 6a.

6. Vbọzẹ ne ẹmwẹ ni rre ebe Arhie Maan 21:​5, 6 na ya ima mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, Osanobua gha mu eyan rẹn sẹ?

⁶ Vbọzẹ ne avbe ako na na ya ima mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, Osa gha ru vbe nọ khare? Vbe ebe na tie ẹre Revelation Climax ghi guan kaẹn avbe ako na, ọ na wẹẹ: “Te ọ yevbe na miẹn wẹẹ e Jehova wa tobọre rhie obọ ye ebe wẹẹ, ẹ i mwẹ irẹn ma ru emwi ne irẹn we irẹn khian ru vbe odaro.”b Emwi ne Osanobua we irẹn khian ru vbe odaro ẹre ọ rre ebe Arhie Maan 21:​3, 4. Sokpan vbe uviẹn ọnrẹn 5 kevbe 6, te ọ yevbe na miẹn wẹẹ, e Jehova rhie obọ ye ebe, rhunmwuda evba ẹre ọ na rhie ilẹkẹtin ne ima wẹẹ, ẹ i mwẹ irẹn ma mu eyan ọghe irẹn sẹ. Nian, gi ima guan kaẹn rẹn sayọ, vbene Jehova ya rhie ẹre ma wẹẹ, ẹ i mwẹ irẹn ma mu eyan ọghe irẹn sẹ.

7. De ọmwa nọ guan rẹn vbe ebe Arhie Maan 21:​5, vbọzẹ ne ọna na kakabọ ru ekpataki?

⁷ Ẹmwẹ ne uviẹn ọnrẹn 5 ya suẹn ọre: “Ọmwa nii nọ tota ye ẹkete nii keghi kha wẹẹ.” (Arhie 21:5a) Te avbe ẹmwẹ na gele wa ru ekpataki, rhunmwuda igbaha kẹkan ẹre Jehova tobọre guan vbe ebe Arhie Maan, ọna keghi ọkpa vbọ. Nọnaghiyerriọ, ẹ i re odibosa ẹre ọ guan rẹn vbe emwa, ẹ i vbe re Jesu, sokpan e Jehova tobọre ẹre ọ gi ima rẹn wẹẹ, ẹ i mwẹ irẹn ma mu eyan ọghe irẹn sẹ! Ne Jehova na tobọre guan na, rhie ma wẹẹ, ẹ i mwẹ ne emwi nọ ghi ta vbe iyeke ọni ghẹ sunu. Vbọzẹ? Rhunmwuda e Jehova “i ta ohoghe.” (Taitọs 1:2) Ọna ya ima rẹn wẹẹ, ma gha sẹtin mu ẹtin yan ẹmwẹ nọ rre ebe Arhie Maan 21:​5, 6.

“GHEE OO! I YA EMWI HIA KHIAN ỌGHE ỌGBỌN”

8. De emwi ne Jehova ya so igiẹ yọ wẹẹ, ẹ i mwẹ irẹn ma mu eyan ọghe irẹn sẹ? (Aizaia 46:10)

⁸ Nian, gia zẹ iro yan ẹmwẹ na ighẹ “ghee oo!” (Arhie 21:5) A wa kakabọ loo ẹmwẹ e Grik na ke zedu ẹmwẹ na ighẹ “ghee oo!” vbe ebe Arhie Maan. Ezanzan ọkpa na ru khare wẹẹ, na na kakabọ niannian ẹmwẹ na rhie ma wẹẹ, “a hoo ne ọmwa nọ tie ẹre kakabọ gbarokotọ ghee ẹmwẹ na khian ta.” De emwi na ghi ta lele ẹmwẹ na ighẹ “ghee oo”? Osanobua khare wẹẹ: “I ya emwi hia khian ọghe ọgbọn.” Ẹmwata nọ wẹẹ, emwi nọ khian sunu vbe odaro ẹre Jehova guan kaẹn mwa, sokpan e Jehova rẹnrẹn wẹẹ, emwi rhọkpa i khian da irẹn obọ yi ne emwi ne irẹn ta na ghẹ sunu, ọni ẹre ọ si ẹre nọ na tae vbe na miẹn wẹẹ, ọ suẹn gha sunu nẹ.—Tie Aizaia 46:10.

9. (a) Ne Jehova na wẹẹ irẹn gha “ya emwi hia khian ọghe ọgbọn” vbọ yae kha? (b) Vbọ khian sunu daa “ẹrinmwi” kevbe “agbọn” nọ rrọọ nian?

⁹ Gi ima zẹ iro yan ifiẹmwẹ ọvbehe nọ vbe rre ebe Arhie Maan 21:5 nọ khare wẹẹ: “Ya emwi hia khian ọghe ọgbọn.” Vbe ako na, te ifiẹmwẹ na guan kaẹn emwi eva ne Jehova khian ru. Nokaro, ọ ghi guọghọ arriọba emwa nagbọn rua. Nogieva, ọ ghi mu Arriọba ọghẹe rre. Ebe Arhie Maan 21:1 khare wẹẹ: “A ho ẹrinmwi nẹdẹ kevbe agbọn nẹdẹ bẹkun nẹ.” “Ẹrinmwi nẹdẹ” na guan kaẹn mwa keghi re arriọba emwa nagbọn ne Esu kevbe ekpayẹ ọre loo. (Mat 4:​8, 9; 1 Jọn 5:19) E Baibol gha loo ẹmwẹ na ighẹ “agbọn,” ọ sẹtin mudia ye ihe emwa nagbọn. (Gẹn 11:1; Psm 96:1) Nọnaghiyerriọ, avbe emwa dan ni rrọọ vbe ẹdẹnẹrẹ ọre “agbọn nẹdẹ” ne ako nii guan kaẹn. Ẹ i re te Jehova khian dọlọ “ẹrinmwi” kevbe “agbọn” na guan kaẹn na yi; sokpan te ọ khian guọghọ iran rua fo fẹẹrẹ. Ọ gha guọghọ ẹrinmwi kevbe agbọn nọ rrọọ na rua, ọ ghi mu “ẹrinmwi ọgbọn kevbe agbọn ọgbọn” rre, ọni ọre arriọba ọgbọn nọ khian gha kha yan agbọn ọgbọn nọ vuọn ne emwa esi.

10. De emwi ne Jehova khian ya khian ọghe ọgbọn?

¹⁰ Vbe ebe Arhie Maan 21:​5, ma bẹghe emwi ne Jehova tae vbekpa avbe emwi nọ khian ya khian ọghe ọgbọn. Vbe ako nii, e Jehova ma kha wẹẹ, “I yi emwi ọgbọn.” Sokpan, ọ na kha wẹẹ: “I ya emwi hia khian ọghe ọgbọn.” Te Jehova khian ya uhunmwu otagbọn na kevbe emwa nagbọn ni rrọọ khian nọ gbae, odẹ vbenian ẹre ọ khian ya ya emwi hia khian ọghe ọgbọn. Akhasẹ ighẹ Aizaia tae yotọ wẹẹ, a gha ya uhunmwu otagbọn na khian ogba ne mose, vbe na ghee ogba ọghe Idẹn. E Jehova gha vbe ru ẹre ne egbe gba fo ne dọmwadẹ ima. Ọ gha ru ẹre ne egbe rran avbe uke, arhuaro, kevbe avbe ayenhọ, uhiẹn, ọ gha vbe huẹn emwa ni wulo kpaegbe.—Aiz 25:8; 35:​1-7.

“ẸMWẸ ẸMWATA NỌ GIA MU ẸTIN YAN ẸRE NỌ. . . . Ọ SUNU NẸ OO!”

11. De emwi ne Jehova we ne Jọn ru, vbọzẹ?

¹¹ De emwi ọvbehe ne Osanobua ta nọ ya ima rẹn wẹẹ, ẹ i mwẹ emwi nọ ta ma sunu? E Jehova keghi tama e Jọn wẹẹ: “Gbẹnnẹ ẹmwẹ na yotọ, rhunmwuda, ẹmwẹ ẹmwata nọ gia mu ẹtin yan ẹre nọ.” (Arhie 21:5) Ẹ i re te Jehova we nọ wa “gbẹnnẹ ẹmwẹ na yotọ” kẹkan. Ọ vbe tama rẹn evbọzẹe. Ọ khare wẹẹ: “Rhunmwuda, ẹmwẹ ẹmwata nọ gia mu ẹtin yan ẹre nọ,” ọni nọ wẹẹ, ma gha sẹtin mu ẹtin yan ẹmwẹ Osanobua kevbe wẹẹ, te emwi hia nọ rre uwu ẹre wa gba. Ma ghọghọ wẹẹ, e Jọn họn ẹmwẹ ne Osanobua nọ na gbẹn ẹmwẹ na yotọ. Ọna ẹre ọ si ẹre, ne ima na sẹtin tie vbekpa e Paradais kevbe ne ima na sẹtin muẹn roro avbe afiangbe ni khẹ ima vbe odaro.

12. Vbọzẹ ne Jehova na kha wẹẹ: “Ọ sunu nẹ oo!”

¹² De emwi ọvbehe ne Osanobua ghi ta? Ọ khare wẹẹ: “Ọ sunu nẹ oo!” (Arhie 21:6) E Jehova keghi ta ẹmwẹ na vbe na miẹn wẹẹ, emwi hia ne irẹn yan rẹn vbekpa e Paradais sunu nẹ. Gele gele, te emwi nọ ta na wa deyọ, rhunmwuda emwi rhọkpa i rrọọ nọ gha sẹtin da ẹre obọ yi nẹ ghẹ ru emwi nọ yan rẹn. E Jehova wa vbe ta emwi ọvbehe nọ ya ima rẹn wẹẹ, ẹ i mwẹ emwi nọ tae ma sunu. Vbe ọni a khin?

“MẸ ỌRE ALFA KEVBE OMEGA”

13. Vbọ ya e Jehova kha wẹẹ: “Mẹ ọre Alfa kevbe Omega”?

¹³ Zẹvbe ne ima ka tae sin, igbaha ẹre Jehova tobọre gu e Jọn guan vbe umian. (Arhie 1:8; 21:​5, 6; 22:13) Vbe dọmwadẹ umian na, e Jehova keghi kha wẹẹ: “Mẹ ọre Alfa kevbe Omega.” Alfa ọre ikpẹmwẹ nokaro vbe abidi ọghe Ivbi e Grik, vbe ne omega na gha re nokiekie. Ne Jehova na loo ẹmwẹ na ighẹ “Alfa kevbe Omega,” ọ rhie ma wẹẹ, ọ gha suẹn emwi nẹ, ẹ i mwẹ nẹ ghẹ ru ẹre fo.

14. (a) Ru igiemwi ọghe ẹghẹ nọ na yevbe te Jehova wẹẹ, “Alfa” kevbe ẹghẹ nọ khian vbe ya kha wẹẹ, “Omega.” (b) De ilẹkẹtin ne ebe Gẹnẹsis 2:​1-3 rhie ne ima?

¹⁴ Vbe Jehova ghi yi Adam vbe Ivi nẹ, ọ keghi gi iran rẹn emwamwa ne irẹn mwẹ ne emwa nagbọn kevbe uhunmwu otagbọn na. E Baibol khare wẹẹ: “Osanobua na ghi fiangbe iran, ọ na tama iran wẹẹ, ‘Wa gha biẹlẹ ne uwa gha muan yọ, ne uwa gba ehe hia vbe agbọn.’” (Gẹn 1:28) Vbe ẹghẹ ne Jehova ya ta ẹmwẹ na, te ọ yevbe na miẹn wẹẹ, te ọ khare wẹẹ, “Alfa.” E Jehova keghi ta emwi nọ hoo nọ ru. Ọni ọre wẹẹ, ẹghẹ dee ne emọ ọghe Adam vbe Ivi ni gbae khian ya do vuọn uhunmwu otagbọn na, iran ghi vbe ya agbọn na khian e Paradais. Ẹghẹ nii gha sẹ nẹ, ọ ghi yevbe na miẹn wẹẹ, te Jehova khare wẹẹ, “Omega.” E Jehova ghi “yi otọ kevbe iso fo kevbe emwi hia ni rre uwu ẹre,” nẹ, ọ na ta emwi nọ rhie ẹre ma wẹẹ, ẹ i mwẹ irẹn ma ru vbene irẹn khare. Emwi nọ ta na rre ebe Gẹnẹsis 2:​1-3. (Tie ẹre.) E Jehova khare wẹẹ, ikpẹdẹ nogie ihinrọn kegha re ẹdẹ nọ huanrẹn. Vbe ọ ya ọna kha? E Jehova gi ima rẹn wẹẹ, ẹ i mwẹ irẹn ma mu emwamwa ne irẹn mwẹ ne emwa nagbọn kevbe uhunmwu otagbọn na sẹ. Ufomwẹ ọghe ikpẹdẹ nogie ihinrọn nii ẹre emwamwa na khian na gele sẹ.

15. Vbọzẹ nọ na yevbe na miẹn wẹẹ, te Esu fi obọ agobọ ye emwamwa ọghe Jehova?

¹⁵ Adam vbe Ivi ghi sọtẹ daa e Jehova nẹ, iran na ghi do khian emwa orukhọ, ọna ẹre ọ si ẹre ne emọ ne iran biẹlẹ na wulo, rhunmwuda te iran rri orukhọ vbe ukhu. (Rom 5:12) Rhunmwuda ọni, ọ na ghi do yevbe na miẹn wẹẹ, te Esu fi obọ agobọ ye emwamwa ọghe Jehova, ọni ọre wẹẹ ne emwa ni gbae vuọn uhunmwu otagbọn na. Ọ na yevbe na miẹn wẹẹ, Esu ma kue ne Jehova kha wẹẹ “Omega.” Esu sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, e Jehova i khian ghi sẹtin mu eyan ọghẹe sẹ. Ọ gha kẹ, te Esu ghaa roro wẹẹ, e Jehova gha gbe Adam vbe Ivi rua, ọ ghi yi ọdọ vbe amwẹ ọvbehe ni gbae nọ ya mu emwamwa nọ mwẹ ne emwa nagbọn sẹ. Sokpan akpawẹ te Jehova ru vberriọ, te Esu gha te tie ẹre ọmwa ohoghe. Vbọzẹ? Rhunmwuda zẹvbe nọ rre ebe Gẹnẹsis 1:​28, e Jehova keghi tama Adam vbe Ivi wẹẹ, ivbi iran ẹre ọ khian vuọn agbọn na.   

16. De emwi nọ gha te ya Esu gha roro ẹre wẹẹ, e Jehova gbe okhuẹ re?

¹⁶ Esu sẹtin vbe gha roro wẹẹ, e Jehova gha wa kue yọ ne Adam vbe Ivi biẹlẹ emọ nẹi khian sẹtin khian emwa ni gbae. (Asan 7:20; Rom 3:23) Ẹghẹ nii, te Esu gha te gha kha wẹẹ, e Jehova gbe okhuẹ re. Vbọ ya ima kha vberriọ? Emwamwa ne Jehova mwẹ, ọre ne ivbi Adam nọ gbae vuọn otagbọn na, rhunmwuda ọni, akpawẹ e Jehova kue nọ sunu vberriọ, emwamwa na i ghẹ te mwẹ uhunmwu.

17. De emwi ne Jehova ghi ru, vbe Setan, Adam kevbe Ivi ghi sọtẹ nẹ, vbọ khian ghi sunu vbe okiekie? (Vbe ya ghee efoto.)

¹⁷ Vbe Setan, Adam kevbe Ivi ghi sọtẹ nẹ, ẹ i mwẹ ọ ma kpa e Setan odin, vbọ ghi bẹghe emwi ne Jehova ru. (Psm 92:5) E Jehova keghi rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn i re ọmwa ohoghe, ọ na kue yọ ne Adam vbe Ivi biẹlẹ emọ. Emwi nọ ru na, ẹre ọ ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn gha ta ẹmwẹ, emwi rhọkpa i sẹtin mu idobo yọ nẹ ghẹ sẹ. Ne emwamwa ọghẹe mieke na mwẹ uhunmwu, ọ keghi ru ẹre na biẹ ọmọ ọkpa, nọ khian miẹn ivbi Adam vbe Ivi ni họn ẹmwẹ ne Osanobua fan. (Gẹn 3:15; 22:18) Ẹ i mwẹ emwamwa adẹwerriegbe ma kpa e Setan odin! Vbe ima gu kha vberriọ? Rhunmwuda e Jehova ma rẹn ọghe enegbe ẹre ọkpa, ekhọe hia ẹre ọ ya hoẹmwẹ ima, ẹre ọ zẹ nọ na ru emwamwa adẹwerriegbe. (Mat 20:28; Jọn 3:16) E Setan i mwẹ ahoẹmwọmwa hiehie, ọghẹe ọkpa ẹre ọ wa rẹn. De emwi nọ khian ghi sunu rhunmwuda emwamwa izọese adẹwerriegbe na? Ukpo Arriaisẹn Ọkpa Ne Kristi Khian Ya Kha gha ghi fo nẹ, ivbi Adam vbe Ivi ni gbae kevbe ni họn ẹmwẹ ne Osanobua, ẹre ọ khian gha rre uhunmwu otagbọn na vbe Paradais, zẹvbe ne Jehova mwamwaẹn kotọ gha dee. Vbe ẹghẹ nii, ọ ghi yevbe te Jehova khare wẹẹ, “Omega.”

EMWI NỌ GHA YA IMA GHA MWẸ ILẸKẸTIN WẸẸ, E JEHOVA GHA YA AGBỌN NA KHIAN E PARADAIS

18. De emwi eha ne Jehova ya so igiẹ ye eyan nọ yan rẹn? (Vbe ya ghee ẹkpẹti nọ khare wẹẹ, “Emwi Eha Nọ Ya Ima Yayi Wẹẹ, E Jehova Gha Mu Eyan Rẹn Sẹ.”)

¹⁸ Zẹvbe ne ima ruẹ ọre vbe ako iruẹmwi na, de emwi eso ne ima gha sẹtin tama emwa ni gbawawẹ wẹẹ, Osanobua i khian sẹtin ya agbọn na khian Paradais? Okaro, e Jehova tobọre ẹre ọ ru eyan na. Ebe Arhie Maan khare wẹẹ: “Ọmwa nii nọ tota ye ẹkete nii keghi kha wẹẹ: ‘Ghee oo! I ya emwi hia khian ọghe ọgbọn.’” E Jehova mwẹ ẹwaẹn, ọ mwẹ ẹtin, erriọ vbe ya hoo nọ mu eyan rẹn sẹ. Nogieva, e Jehova rẹnrẹn wẹẹ, ẹ i mwẹ eyan na ma sẹ, uhiẹn te irẹn kue ghee ẹre wẹẹ, eyan na sẹ nẹ. Ọna ẹre ọ zẹ nọ na kha wẹẹ: “Ẹmwẹ ẹmwata nọ gia mu ẹtin yan ẹre nọ. . . . Ọ sunu nẹ oo!” Nogieha, e Jehova gha wẹẹ irẹn gha ru emwi, ọmwa rhọkpa i rrọọ nọ gha sẹtin mu idobo yọ nẹ ghẹ mwẹ uhunmwu, ọna ẹre ọ si ẹre nọ na kha wẹẹ: “Mẹ ọre Alfa kevbe Omega.” E Jehova gha ya ekhue mu e Setan, ọ ghi vbe rhie ẹre ma wẹẹ, ọmwa ohoghe ẹre Setan khin.

19. Vbua khian ru vbe emwa ghaa gbawawẹ wẹẹ, Osanobua i khian sẹtin ya agbọn na khian e Paradais?

¹⁹ Yerre wẹẹ, ẹghẹ ke ẹghẹ ne u ya gu emwa guan vbe ikporhu vbekpa avbe emwi ne Jehova ya so igiẹ yọ wẹẹ, irẹn gha mu eyan ọghe irẹn sẹ, te u ru emwi nọ gha ya ruẹ mu ẹtin yan e Jehova sayọ. Rhunmwuda ọni, ẹghẹ ke ẹghẹ ne u ya tie eyan nọ rhie ifuẹko ne ọmwa nọ rre ebe Arhie Maan 21:4 ma ọmwa, ọmwa ni na kha wẹẹ, “Ọna i sẹtin sunu,” vbua khian ghi ru? U sẹtin tie uviẹn 5 kevbe 6 ma ọmwa nii, u ghi vbe rhan otọ re ma rẹn. Ru iyobọ nẹẹn ya bẹghe ẹre wẹẹ, ẹ i mwẹ e Jehova ma mu eyan rẹn sẹ, ọ mu olọ gbe ẹre nẹ.—Aiz 65:16.