Adia Nọ Ke Obọ Osanobua Rre Keghi Re Osẹ Nọ Rhiẹre Ma Wẹẹ Ọ Hoẹmwẹ Ima

1. De emwi ne Baibol khare vbekpae adia ne a rhie ne ọmwa?

DE EMWI nọ ka la ruẹ ekhọe vbe u gha họn wẹẹ, a “gbe ọmwa hin ọkhọ rre”? Emwi nọ ka wa la emwa nibun ekhọe ọre oya ne ọmwa re vbe ọ gha ru khọ, sokpan, ẹi wa re ọni ọkpa ọ demu. E Baibol rhiẹre ma wẹẹ, ne a gbe ọmwa hin ọkhọ rre keghi re emwi nọ maan rhunmwuda vbe ako eso, e Baibol hae ye ugan bae irẹnmwi, ẹwaẹn, ahoẹmwọmwa kevbe arrọọ. (Itan 1:2-7; 4:11-13) Evbọzẹe ne adia nọ ke obọ Osanobua rre na re emwi nọ maan ọre wẹẹ, ọ keghi re osẹ nọ rhiẹre ma wẹẹ Osanobua hoẹmwẹ ima kevbe wẹẹ, ọ hoo ne ima gha mwẹ arrọọ ọghe etẹbitẹ. (Hib 12:6) Ugbẹnso, Osanobua sẹtin rri ima oya, vbe ọ ghaa gbe ima hin ọkhọ rre, sokpan, ẹi ya obọ atosi mu ima. Ne a gbe ọmwa hin ọkhọ rre ra ne a rhie adia ne ọmwa keghi dekaan imamwaemwi, zẹvbe ne a ya maa ọmọ na hoẹmwẹ ọnrẹn emwi.

2, 3. De vbene adia ne a rhie ne ọmwa ya dekaan imamwaemwi kevbe ne a rri ọmwa oya? (Ghee efoto nọ rre omuhẹn.)

² Ghee igiemwi na ghee: Ovbi ọvbokhan ọkpa ne a tie ẹre Johnny gha ya ibọru ku vbe ughugha. Iyẹe keghi tama rẹn wẹẹ: “Johnny ghẹ ghi gbe ibọru vbe ughugha ne u ghẹ ya mu emwi rhia!” Sokpan ọvbokhan nii keghi fi ehọ ye amẹ. Vbe ọ ma he kpẹẹ vba, ọ na ya ibọru nii guọghọ akhe ne a viọ obobo yi vbe ipalọ. De emwi ne iyẹe gha ghi ru? Ọ sẹtin bu ẹre ude, ọ ghi gi ẹre rẹn evbọzẹe ne emwi nọ ru nii, ma na deyọ, ne ọvbokhan nii mieke na rẹn wẹẹ, ọ khẹke ne ọmọ gha họn ẹmwẹ ne evbibiẹ ọre. Ọ sẹtin vbe rri ẹre oya nọ khẹke. Vbe igiemwi, ne ọvbokhan nii ghẹ mieke na ru emwi vberriọ vbe ẹdẹ ọvbehe, iyẹe sẹtin miẹn ọnrẹn ibọru nii vbe ẹghẹ eso, ne ọ mieke na rẹn wẹẹ, ọmwa gha ru emwi dan, te ọ rri oya yọ.

³ Zẹvbe Ivbiotu e Kristi ne ima khin, ma keghi re abọ ọkpa vbe igiowa ọghe Osanobua. (1 Tim 3:15) Nọnaghiyerriọ, e Jehova mwẹ asẹ ne ọ ya yi uhi ne ima kevbe ne ọ ya gbe ima hin ọkhọ rre vbe ima gha rraa uhi ẹre. Yevbesọni, deghẹ emwi ne ima ru na ghi si obalọ ye ima egbe, ọni ghi ya ima yerre wẹẹ, te ọ khẹke ne ima gha lele adia nọ ke obọ Erha mwa nọ rre ẹrinmwi rre. (Gal 6:7) Ọna rhiema wẹẹ, Osanobua gele hoẹmwẹ ima, ọ ma hoo ne ima rri oya.—1 Pit 5:6, 7.

4. (a) Vbọzẹe ne Jehova na fiangbe ẹrhiọn ne ima loo ya maa emwa emwi? (b) Vbe ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi na?

⁴ Ma ghaa ye Baibol rhie adia ne ivbi ima kevbe emwa ne ima gu tie Baibol, ọ gha ru iyobọ ne iran ya do khian erhuanegbe Kristi. Ẹmwẹ Osanobua nọ re emadogua kpataki ne ima ya maa emwa emwi ẹre ọ ru iyobọ ne ima “ya bu ọmwa ude” ne ọ mieke na “gha yin ẹse,” ẹre ima vbe loo ya maa ivbi ima kevbe emwa ọvbehe emwi, ne iran mieke na sẹtin gha lele iyi ne Jesu yi ne ima. (2 Tim 3:16; Mat 28:19, 20) E Jehova keghi fiangbe ẹrhiọn ne ima loo ya maa emwa emwi, ne iran do khian emwa ni gbegba vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. (Tie Taitọs 2:11-14.) Ma gha ziro yan inọta eha ne kpataki vbe ako iruẹmwi na: (1) De vbene adia ne Osanobua rhie ne ima ya rhiẹre ma wẹẹ irẹn hoẹmwẹ ima? (2) De emwi ne ima miẹn ruẹ vbe igiemwi ọghe emwa eso ne Osanobua gbe hin ọkhọ rre? (3) De vbene ima khian ya sẹtin ya egbe tae Jehova kevbe Jesu hẹ, vbe ima ghaa gbe ọmwa hin ọkhọ rre?

ODẸ ỌGHE AHOẸMWỌMWA ẸRE JEHOVA YA GBE IMA HIN ỌKHỌ RRE

5. Vbọ rhiẹre ma wẹẹ ahoẹmwọmwa ẹre Jehova yae mwẹ ghee ima vbe ọ gha gbe ima hin ọkhọ rre?

⁵ Ne Jehova na hoẹmwẹ ima, ọ keghi maa ima emwi, erriọ vbe ya rhie adia ne ima rhunmwuda ọ hoo ne ima gu irẹn gha mu obọ ne ima mieke na sẹtin gha rre odẹ nọ su rrie arrọọ ọghe etẹbitẹ. (1 Jọn 4:16) Agharhemiẹn wẹẹ Jehova gbe ima hin ọkhọ rre, ẹi ya obọ ọviẹn mu ima vbene a miẹn wẹẹ ima i ghi mwẹ esa ne ima ye. (Itan 12:18) Nọghayayerriọ, ọ keghi mu uyi ye ima egbe, erriọ vbe ya rhie aro tua ako ne ima na hia vbene ọ na vbe kie ẹkpotọ yọ, ne ima ye gha loo asẹ ne a ya zẹ ne egbe ọmwa. Erriọ adia ne ima miẹn vbe Baibol, ebe ne otu gbẹnnẹ ladian kevbe ne a miẹn vbe obọ ediọn kevbe evbibiẹ emọ ya dia ima ye uviẹn nọ su rrie arrọọ ọghe etẹbitẹ. Ediọn ni rhie adia ne ima vbe odẹ ọghe ahoẹmwọmwa vbe ima gha zẹ owẹ ihan keghi ya egbe tae Jehova ne Osa nọ mwẹ ahoẹmwọmwa.—Gal 6:1.

6. De emwi nọ rhiẹre ma wẹẹ Osanobua hoẹmwẹ eguọmwadia re vbe a gha rhie ọmwa obọ sotọ vbe iwinna eso ra vbe a gha kan ọmwa fua vbe iko rhunmwuda orukhọ ne ọ ru?

⁶ Ugbẹnso, ne a gbe ọmwa hin ọkhọ rre gberra ibude ne a rhie ne ọmwa. Adeghẹ ọmwa na ru orukhọ nọ wegbe, a sẹtin rhie ẹre obọ sẹ otọ vbe iwinna eso nọ te bi yọ re izabọ vbuwe iko. Ọ ghaa yerriọ, te odẹ ne a ya gbe ọmwa vberriọ hin ọkhọ rre rhiẹre ma wẹẹ e Jehova hoẹmwẹ ọnrẹn. Vbe igiemwi, ọ sẹtin ru iyobọ ne ọmwa vberriọ ya rẹn vbene ọ ru ekpataki sẹ hẹ ne a gha tie e Baibol vbe ẹghẹ hia, ne a gha ru erria yan rẹn kevbe ne a gha na erhunmwu vbe ẹghẹ hia. Ọ ghaa ru vberriọ, ọ gha ru iyobọ nẹẹn ya deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn. (Psm 19:7) Zẹvbe ne ẹghẹ ya khian, ọ sẹtin dọlegbe do gha mwẹ ukpamuyọmọ nọ ka wii ẹre vbuwe iko. Emwamwa ne a ya kan ọmwa fua vbe iko, rhiẹre ma wẹẹ, e Jehova hoẹmwẹ eguọmwadia re rhunmwuda, te ọ yae gbogba gae iko, ne ọyasin ọghe emwa ni yin uyinmwẹ dan ghẹ ya muẹn rhia. (1 Kọr 5:6, 7, 11) Ọmwa gha ru khọ, e Jehova ghi rhie ẹre oya nọ khẹke yọ. Ọni ẹre ọ zẹe ne emwa nibun ne a kan fua vbe iko na sẹtin ro iro fi uyinmwẹ werriẹ.—Iwinna 3:19.

IRAN MIẸN ERE VBE ODẸ NE JEHOVA YA GBE IRAN HIN ỌKHỌ RRE

7. Gha re Siẹbna? De akpa ne ẹi maan ne ọ ghaa mwẹ?

⁷ Ne ima mieke na rẹn vbe nọ ru ekpataki sẹ hẹ ne a gha gbe ọmwa hin ọkhọ rre, ma gha guan kaẹn arhunmwu eva ne Jehova gbe hin ọkhọ rre. Ma gha ka guan kaẹn Siẹbna, nọ gha rrọọ vbe ẹghẹ Ọba e Hẹzekaia, ma ke do ziro yan igiemwi ọghe Ọtẹn Nokpia Graham. E Siẹbna, kegha re “ọdia ne ọ gbaroghe igiowa ọba.” Ughaghe igiowa Ọba e Hẹzekaia ẹre ọ ghaa gbaroghe, nọ rhie ma wẹẹ, ukpo nọ yo ẹre Siẹbna ghaa ye. (Aiz 22:15) Ọ ghi sẹ ẹghẹ, e Siẹbna na suẹn gha tọn egbe mu, ne a mieke na gha họn usi ẹre rre. Ọ na ya igho ọrhẹnrhẹn fian idin ne egbe ẹre, ọ na vbe gha ya osugi igho dẹlẹ “ikẹkẹ okuo” ne ọ ya gha ghagha!—Aiz 22:16-18.

8. De vbene Jehova ya gbe Siẹbna hin ọkhọ rre hẹ? Vbọ ghi kẹrikian?

⁸ Rhunmwuda ne Siẹbna na gha tọn egbe mu, e Jehova keghi rhie ẹre hin “ukpo” nọ ye rre, ọ na ya Eliaikim rhihe ẹre. (Aiz 22:19-21) Ọna keghi sunu vbe ẹghẹ ne Senakẹrib nọ re Ọba Asiria ya gha mu egbe nọ do gu e Jerusalẹm khọọn. Ẹghẹ eso ghi gberra nẹ, ọba ọghe Asiria keghi gie avbe okaolotu ọghe ivbiyokuo kevbe ivbiyokuo ọghẹe nibun gha die Jerusalẹm. Vbọzẹe? Ne iran mieke na gbe orhiọn ye Ivbi e Jerusalẹm iwu, odẹ vberriọ, Ivbi e Jerusalẹm ghi ze egbe obọ ne iran. (2 Ọba 18:17-25) E Hẹzikaia keghi gie Eliaikim kevbe orhunmwu eva ọvbehe gie ọkaolotu ọghe Ivbi Asiria. Ọkpa vbuwe iran eva ni deba Eliaikim kegha re Siẹbna, sokpan vbe ẹghẹ na, iwinna akọwe ẹre Siẹbna ghi gha ru vbe ẹguae ọba. Ọna rhiẹre ma wẹẹ, e Siẹbna ma gha mu ohu rhunmwuda a rhiẹre obọ sotọ vbe ukpo nọ yo ne ọ ka ye. Ọ keghi ya imuegberriotọ gha ru iwinna akọwe. Nia, gia ziro yan emwi eha ne ima miẹn ruẹ vbe okha na.

9-11. (a) De emwi kpataki ne ima miẹn ruẹ vbe okha ọghe Siẹbna? (b) De emwi igiọdu ne ima miẹn vbe obọ ne Jehova ya mu e Siẹbna?

⁹ Okaro, a keghi rhie Siẹbna obọ sotọ vbe ukpo nọ yo. Ọna keghi ya ima rẹn wẹẹ, ẹmwẹ ne Baibol tae i defua vbọ khare wẹẹ, “te uhiomwẹ khian rrie odẹ ọfuan, itengbemu ẹre ọ vbe si udemwẹ.” (Itan 16:18) Adeghẹ u mwẹ ukpamuyọmọ ne kpataki vbe iko, te ọ khẹke ne u gha mu egbe rriotọ. Ọ wa vbe khẹke ne u gha rhie uyi ne Osanobua ye ẹse ọhẹ ne ọ ya wee ruẹ, ne ọ ya ruẹ mwẹ alaghodaro vbe ugamwẹ ọghẹe. (1 Kọr 4:7) Ukọ e Pọl keghi kha wẹẹ: “I tama uwa hia wẹẹ, wa ghẹ mwa egbe ye ukpo ne ọ gberra ehe ne ọ ke yi. Sokpan wa gha re ne ẹi si ukankan vbe iro ne uwa zẹ.”—Rom 12:3.

¹⁰ Nogieva, odẹ ne Jehova ya gbe Siẹbna hin ọkhọ rre rhiẹre ma wẹẹ, ọ rẹnrẹn wẹẹ e Siẹbna gha sẹtin fiwerriẹ. (Itan 3:11, 12) Etẹn ni ka gha mwẹ ukpamuyọmọ vbuwe iko vbe ẹghẹ nọ gberra, ne a ghi rhiẹre obọ sotọ, gha miẹn emwi kpataki ruẹ vbe okha e Siẹbna. Ọ ma khẹke ne etẹn vberriọ gha mwẹ ekhọe orriara. Nọghayayerriọ, iran ghi gha ya ekhọe hia ga Osanobua, iran vbe gha ghee adia vberriọ zẹvbe odẹ ọkpa ne Osanobua ya rhiẹre ma wẹẹ irẹn hoẹmwẹ iran. Vbene ẹmwata, e Jehova gha fiangbe emwa ni mu egbe rriotọ. (Tie 1 Pita 5:6, 7.) Odẹ ọghe ahoẹmwọmwa ẹre Osanobua ya gbe ima hin ọkhọ rre, ọna ẹre ọ ghi dia ima ye uviẹn ne irẹn mieke na sẹtin loo ima vbe ugamwẹ ọghẹe.

¹¹ Nogieha, ediọn, evbibiẹ emọ kevbe emwa ọvbehe gha miẹn emwi kpataki ruẹ vbe odẹ ne Jehova ya gbe Siẹbna hin ọkhọ rre. Adia ne Jehova rhie ne ọmwa keghi rhiẹre ma wẹẹ ọ khuiwu orukhọ, ọ vbe rhiẹre ma wẹẹ, ọ hoẹmwẹ ọmwa nii, ne ọ ru orukhọ. Evbibiẹ emọ ra ediọn gha khian gbe ọmwa hin ọkhọ rre, te ọ khẹke ne iran ya egbe tae Jehova. Iran ghi rhie aro tua ako ne ọmwa nii na maan sokpan iran ghi gi ẹre rẹn wẹẹ, ẹko ma rhiẹnrhiẹn iran ye emwi nọ ru.—Jud 22, 23.

12-14. (a) De emwi ne emwa eso ru vbe Jehova gha gbe iran hin ọkhọ rre? (b) De vbene ẹmwẹ Osanobua ya ru iyobọ ne ọtẹn nokpia ọkpa ya fi iziro ọghẹe werriẹ hẹ? Vbọ ghi kẹrikian?

¹² Ọ keghi re emwi da ọmwa wẹẹ, a gha gbe emwa eso hin ọkhọ rre, ọ ghi da iran sẹrriọ wẹẹ, iran ghi kpa hin otu ọghe Osanobua rre. (Hib 3:12, 13) Sokpan, ọna ghi rhiema wẹẹ ai ghi sẹtin ru iyobọ ne emwa vberriọ ra? Gi ima guan kaẹn ọtẹn nokpia ọkpa ne a tie ẹre Graham, ne a kaan fua vbe iko, sokpan ọ ghi sẹ ẹghẹ, a na rhie ẹre werriegbe. A ghi rhiẹre werriegbe nẹ, ọ na vbe woo rua vbe odẹ ọghe orhiọn. Sokpan ọdiọn ọkpa vbe iko keghi guẹ ru ọse. Ukpo eso ghi vbe gberra nẹ, ọ na tama ọdiọn nii, ne ọ gu irẹn gha tie Baibol.

¹³ Ọdiọn nii keghi kha wẹẹ: “Ọmwa ne ọ tọn egbe mu ẹre Graham ghaa khin. Te ọ ghaa khọ ẹko avbe ediọn ni buohiẹn ọnrẹn a ke kaẹn fua. Rhunmwuda ọni, emwi ne ima ghi gha ruẹ vbe asẹ nii kegha re uhiomwẹ kevbe evbọ kẹrikian. Graham keghi ya ẹmwẹ Osanobua zanzan egbe ẹre ghee vbe na ya ughegbe ghee egbe, ọ na ghi do bẹghe ẹre wẹẹ, ọ mwẹ ako eso ne irẹn gha winna yan. Ọ na ghi ru afiwerriẹ ne gẹdẹgbẹe vbe ọ ghi rẹn nẹ wẹẹ, itengbemu ẹre ọ ya irẹn gha khọ ekọ ediọn. Ọ na suẹn gha yo iko vbe ẹghẹ hia, ọ na vbe rhiegba ye Baibol ne a tie, erriọ vbe ya gha na erhunmwu vbe ẹghẹ hia. Ọ ma fo ye evba. Ọ na vbe suẹn gha gbaroghe ẹgbẹe ọre vbe odẹ ọghe orhiọn, nọ re iwinna nọ bi yọ re egbe zẹvbe uhunmwuta ẹgbẹe.”—Luk 6:41, 42; Jems 1:23-25.

¹⁴ Ọdiọn nii, na ye vbe kha wẹẹ: “Ii khian mianmian emwi ne Graham tama mwẹ vbe ẹdẹ ọkpa. Ọ keghi kha wẹẹ, ‘Ọ kpẹre ne I la odẹ ọghẹ ẹmwata na, I vbe ga zẹvbe arọndẹ, sokpan, eban ẹre I khian sẹtin si agbada vbe unu tae wẹẹ, I hoẹmwẹ e Jehova.’ Vbe ọ ma he kpẹ vba, ọ na suẹn gha ru iwinna ne ọ wa yẹẹ ọre; ọni ọre ne na mu amigbo ne emwa ni khian zẹ ewanniẹn vbe iko. Emwi ne I miẹn ruẹ vbe igiemwi ọghe Graham ọre wẹẹ, ọmwa gha mu egbe rriotọ miẹn adia ọghe Osanobua yi, afiangbe ne wọrhọ wọrhọ ẹre ọ miẹn vbe obọ Osanobua!”

GHA YA EGBE TA OSANOBUA KEVBE KRISTI VBE U GHAA RHIE ADIA NE EMWA

15. De emwi nọ khẹke ne ima ru ne adia ne ima rhie ne emwa ọvbehe mieke na sẹ iran ekhọe?

¹⁵ Ne ima mieke na sẹtin gha maa emwa emwi ẹse, ọ khẹke ne ima rhie ẹghẹ nọ somwa ya gha tie Baibol ne egbe ima. (1 Tim 4:15, 16) Deghẹ Osanobua rhie asẹ nuẹn ne u ya rhie adia ne emwa ọvbehe, te ọ wa vbe khẹke ne u gha ya imuegberriotọ lele adia ọghe Jehova. Emwa ne u rhie adia na gha bẹghe ẹre wẹẹ u mu egbe rriotọ, iran ghi gha rhie ọghọ nuẹn, iran vbe gha lele adia ne u rhie ne iran. Nia, gia ziro yan igiemwi ọghe Jesu.

16. De emwi eso ne ima gha miẹn ruẹ vbe odẹ ne Jesu ya rhie adia ne emwa kevbe odẹ ne ọ ya maa emwa emwi?

¹⁶ Ẹghẹ hia ẹre Jesu ya gha họn ẹmwẹ ne Erhae. Sokpan, ọ ma gha khuẹrhẹ ugbẹnso, ọrheyerriọ, ahoo ọghe Erhae ẹre ọ ye mu ye okaro. (Mat 26:39) E Jesu vbe gi emwa rẹn wẹẹ, obọ Erhae ẹre emwi ne irẹn maa iran re kevbe ẹwaẹn ne irẹn mwẹ ke rre. (Jọn 5:19, 30) Ne Jesu na gha re ọmwa ne ọ mu egbe rriotọ kevbe ne ọ họn ẹmwẹ, emwa ni mwẹ ekhọe ata kegha sikẹ ọre, rhunmwuda, vbene ọ ya gha maa iran emwi rhiẹre ma wẹẹ, ọ mwẹ ẹnina daa iran. (Tie Luk 4:22.) Emwa ne iro haan rẹn na do gha mwẹ igiọdu rhunmwuda ẹmwẹ nọ maan nọ ghaa ke ọre unu ladian. (Mat 12:20) Ọ mwẹ ẹghẹ ne erhuanegbe Jesu ya gha muaẹmwẹ ye ọmwa nọ ghi hiunsi sẹ vbuwe ẹbu iran. Emwi vberriọ te sẹ nọ ya ohu mu ọmwa, sokpan Jesu keghi gbe ibiẹ rrie. Ọ na rhie adia ne iran vbe odẹ ọghe ahoẹmwọmwa.—Mak 9:33-37; Luk 22:24-27.

17. De akpa eso nọ khẹke ne ediọn gha mwẹ ne iran mieke na sẹtin gbaro ghe etẹn vbe iko?

¹⁷ Te ọ khẹke ne ediọn gha ya egbe tae Jesu Kristi vbe iran ghaa rhie adia ne emwa ọvbehe. Iran ghaa ru vberriọ, te iran rhiẹre ma wẹẹ iran hoo ne Osanobua kevbe Jesu gha loo iran vbe ugamwẹ ẹmwata. Ukọ e Pita keghi kha wẹẹ: ‘Wa gha re Ọsuohuan ọghe avbe oghẹn ohuan ne Osanobua viọ ne uwa, wa gha ye ekhọe hia gbaro ghe iran, vbene Osanobua hoo ne uwa gha ru ẹre, ẹi re ne a gbe umaro umaro ru. U ghi gha winna iwinna ruẹn, ẹi re rhunmwuda ne a miẹn ehe na ha ruẹ osa kẹkan, sokpan gha ya ekhọe hia ru ẹre. Ghẹ gha hoo ne u gha khaemwisẹ yan iran ne a viọ nuẹn ne u gha gbaro ghe, sokpan gha re na ghee ru ne oghẹn ohuan.’ (1 Pit 5:2-4) Vbene ẹmwata, ediọn ni ya ekhọe hia lele adia ọghe Osanobua kevbe Kristi gha miẹn afiangbe vbọ, erriọ vbe nọ ne etẹn ne iran gbaro ghe.—Aiz 32:1, 2, 17, 18.

18. (a) De iwinna ne Jehova waa evbibiẹ emọ re? (b) De vbene Osanobua ya ru iyobọ ne iran?

¹⁸ Ọ vbe khẹke ne evbibiẹ emọ gha lele ilele na. E Baibol keghi kha wẹẹ: ‘Evbibiẹ emọ, wa ghẹ gha ru ivbi uwa emwi ne ọ gha ya ohu mu iran, sokpan wa dia iran ye odẹ, ne uwa vbe gha ma iran emwi zẹvbe emwa ne ọ ya Osanobua yi.’ (Ẹfis 6:4) De vbene adia na ru ekpataki sẹ hẹ? Ebe Itan 19:18 khare wẹẹ: “Maa ivbuẹ emwi vbe iran ma he wan gbe, ne iran sẹtin ruẹ emwi guẹ. Adeghẹ u ma ru vberriọ, te u ru iyobọ ne iran ya fuẹn egbe iran an.” Deghẹ evbibiẹ emọ ma koko ivbi iran ẹse, e Jehova gha nọ iran. (1 Sam 3:12-14) E Jehova ẹre ọ rhie ẹwaẹn kevbe ẹrhiọn ne evbibiẹ emọ ni ya imuegberriotọ gualọ adia vbe obọ re. Iran keghi nọ Osanobua vbe erhunmwu nọ ya orhiọn nọhuanrẹn ru iyobọ ne iran, ne iran mieke na sẹtin lele adia ọghẹe.—Tie Jems 1:5.

VBENE IMA KHIAN YA SẸTIN GHA GU EGBE LOO HẸ VBUWE ỌFUNMWEGBE VBE ETẸBITẸ

19, 20. (a) Ma gha miẹn adia ọghe Osanobua yi, de afiangbe ne a lae miẹn? (b) Vbe ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna?

¹⁹ Ma ghaa ya egbe tae Jehova kevbe Jesu vbe odẹ ne iran ya rhie adia ne emwa, ima na vbe gha lele adia ọghe iran, afiangbe ne ima khian lae miẹn i gia gie. Ọfunmwegbe ghi gha rre uwu ẹgbẹe kevbe iko. Emwa hia ghi gha mwẹ agbẹkunsotọ rhunmwuda ahoẹmwọmwa nọ rre uwu ẹbu etẹn. Ọna keghi re asefẹn nekherhe ọghe afiangbe ne ima khian miẹn vbe agbọn ọgbọn. (Psm 72:7) Ẹi re te a yae fian ba ẹmwẹ ra te a yae mwẹ unu, vbe a gha kha wẹẹ, te adia ne Jehova rhie ne ima, mu ima egbe yotọ khẹ vbene ima khian ya gha rrọọ hẹ vbuwe ọfunmwegbe, zẹvbe ẹgbẹe ọkpa nọ rre ototọ ọdakha ọghe erha mwa nọ rre ẹrinmwi. (Tie Aizaia 11:9.) Ma ghaa ye ọna rre, ma ghi gele gha ghee adia nọ ke Obọ Osanobua rre zẹvbe osẹ nọ rhiẹre ma wẹẹ irẹn hoẹmwẹ ima.

²⁰ Vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna, ma gha ye vbe ziro yan odẹ ọvbehe ne a ya gbe ọmwa hin ọkhọ rre vbuwe ẹgbẹe kevbe iko. Ma gha vbe guan kaẹn vbene a ya dia egbe ọmwa hẹ kevbe emwi nọ khọ sẹ obalọ ọghe ovbi ẹghẹ kherhe ne a miẹn vbe a gha gbe ọmwa hin ọkhọ rre.