AKO IRUẸMWI 34
U Mwẹ Esa Ne U Ye Vbe Iko Ọghe Jehova!
“Rhunmwuda, te Kristi yevbe egbe ọkpa ne ọ mwẹ ina [ra ‘abọ,’ NW] ughughan, egbe ọkpa ye nọ, a gha rhe miẹn ighẹ ina ughughan ẹre ọ rrọọ.”—1 KỌR 12:12.
IHUAN 101 Ima Keghi Mwẹ Akugbe
OLIKA ẸMWẸ ỌGHE AKO IRUẸMWI NAa
1. De ukpamuyọmọ ne ima hia mwẹ?
U MIẸN ukpamuyọmọ ne ima mwẹ, ne ima na rre iko ọghe Jehova! Vbuwe iko ọghe Jehova, ma keghi mwẹ oghọghọ kevbe ọfunmwegbe zẹvbe ne ima ya deba etẹn ima nikpia kevbe etẹn ima nikhuo ga e Jehova. De iwinna ne uwẹ winna vbe iko ọghe Jehova?
2. De igiemwi ne ukọ e Pọl loo ro vbe elẹta nibun nọ gbẹnnẹ?
2 Gi ima ziro yan emwi ne ima gha miẹn ruẹ, vbe igiemwi ne ukọ e Pọl loo ro vbe elẹta nibun nọ gbẹnnẹ. Vbe dọmwadẹ elẹta na, ukọ e Pọl keghi ya iko ọghe Ivbiotu e Kristi gie egbe ọghe emwa nagbọn, ọ na vbe ya edọmwadẹ etẹn ni rre uwu iko gie abọ ughughan ni rre egbe ọghe emwa nagbọn.—Rom 12:4-8; 1 Kọr 12:12-27; Ẹfis 4:16.
3. De emwi eha kpataki ne ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi na?
3 Dọmwadẹ ima mwẹ esa ne ima ye vbe iko ọghe Jehova. Ma gha sẹtin ya iko ọghe Jehova deziẹn. E Jehova i ghee ẹvbo ne ima ke rre, ra urhuẹvbo ne ima zẹ, vbene ima mwẹ igho sẹ hẹ, ra vbene ima yo owebe sẹ hẹ, aro nọ ghaan ẹre ọ ya ghee ima hia. Vbe ako iruẹmwi na, ma gha ziro yan emwi eha kpataki ne ima gha miẹn ruẹ vbe igiemwi ne ukọ e Pọl loo ro. Vbe okaro, ma gha bẹghe ẹre wẹẹ, dọmwadẹ ọghẹe vbuwe ima mwẹ esa nọ ye vbe iko ọghe Jehova. Nogieva, ma gha ziro yan emwi ne ima gha ru deghẹ ima na gha roro ẹre wẹẹ, ima i mwẹ esa ne ima ye. Nogieha, ma gha ziro yan evbọzẹe nọ na khẹke ne ima rhiegba ye iwinna ne Jehova waa ima re vbe iko ọghẹe.
DỌMWADẸ ỌGHẸE VBUWE IMA MWẸ ESA NỌ YE VBE IKO ỌGHE JEHOVA
4. De emwi ne ebe Rom 12:4, 5 maa ima re?
4 Emwi nokaro ne ima gha miẹn ruẹ vbe igiemwi ne ukọ e Pọl loo ro ọre wẹẹ, dọmwadẹ ọghẹe vbuwe ima mwẹ esa nọ ye vbe iko ọghe Jehova. E Pọl khare wẹẹ: “Ina [ra ‘abọ,’ NW] ni rre egbe bun, ọkpọkpa vbuwe iran mwẹ iwinna ne ọ ye. Erriọ vbe nọ zẹẹ, ma gha rhe bun, egbe ọkpa ne a kugbe ba e Kristi ma khin, a keghi vbe ku ima kugbe ye ọkpa, zẹ vbene dọmwadẹ ina ni rre egbe ye.” (Rom 12:4, 5) De emwi ne Pọl ghaa mwẹ vbe ekhọe vbe ọ loo igiemwi na? Agharhemiẹn wẹẹ iwinna ughughan ẹre dọmwadẹ ima winna vbuwe iko, dọmwadẹ ọghẹe vbuwe ima mwẹ esa nọ ye.
Iwinna ughughan ẹre ima ru vbuwe iko, sokpan ma hia fẹẹrẹ mwẹ esa ne ima ye (Ghee okhuẹn 5-12)c
5. De emwi ne Jehova ya ru ima “ẹse”?
5 A ghaa guan kaẹn emwa ni mwẹ esa ne iran ye vbuwe iko, egbọre emwa ni khian ka la ruẹ ekhọe ọre iran ni mu asanikaro vbuwe iko. (1 Tẹs 5:12; Hib 13:17) Ẹmwata nọ wẹẹ, ma mwẹ ikpia ne Jehova ya ru ima “ẹse” vbuwe iko. E Kristi ẹre Jehova loo ro ya ru ẹse na ne ima. (Ẹfis 4:8) Usun avbe ikpia na, ọre Ẹbu Nọ Su, avbe etẹn ni ru iyobọ ne Ẹbu Nọ Su, Agbaziro Ọghe Abotu, avbe ọgbaroghe ọghe otako, etẹn nikpia ni maa emwa emwi vbe owebe ughughan ne otu e Jehova mu gbọọ, ediọn ni rre uwu iko, kẹ kevbe eguọmwadia iwinna. Orhiọn nọhuanrẹn ẹre Jehova loo ro ya zẹ etẹn na, ne iran mieke na gha gbaroghe avbe ohuan ọghẹe ni ghaan, kevbe ne iran ru iyobọ ne emwa hia ni rre uwu iko ya deziẹn.—1 Pit 5:2, 3.
6. Zẹvbe nọ rre ebe 1 Tẹsalonaika 2:6-8, de emwi ne etẹn ne Jehova ya orhiọn nọhuanrẹn zẹ, hia ne iran gha ru?
6 Te Jehova ya orhiọn nọhuanrẹn zẹ etẹn nikpia vbuwe iko, ne iran mieke na gha ru iwinna ughughan nọ gha ya iko deziẹn. Dọmwadẹ abọ vbe egbe ọghe emwa nagbọn mwẹ esa nọ ye. Vbe igiemwi, obọ kevbe owẹ keghi winna iwinna ughughan nọ ru iyobọ ne egbe hia. Erriọ vbe ye, etẹn nikpia ne Jehova ya orhiọn nọhuanrẹn zẹ, keghi winna iwinna ughughan vbuwe iko, nọ gha ru iyobọ ne etẹn hia. Ẹi re te iran winna iwinna na, na mieke na gha tian iran. Nọghayayerriọ, te iran hia vbe odẹ ke odẹ, ne iran ru iyobọ ne etẹn ni rre uwu iko ya deziẹn, kevbe ne iran rhie igiọdu ne iran. (Tie 1 Tẹsalonaika 2:6-8.) Ma kpọnmwẹ e Jehova ẹsẹsẹmwẹse nọ na ya ikpia vbenian ru ima ẹse!
7. De afiangbe ne etẹn ni rre ugamwẹ ọghe ẹghẹ hia sọyẹnmwẹ ọnrẹn?
7 Etẹn eso vbuwe iko keghi re arọndẹ na gie yo isi, arọndẹ ne kpataki ra arọndẹ ọghe ẹghẹ hia. Vbene ẹmwata, etẹn nikpia kevbe etẹn nikhuo nibun ni rre ehe hia vbe uhunmwu otagbọn na, keghi rhiegbe ye iwinna ugamwẹ ọghe ẹghẹ hia, ne iran mieke na rhie aro tua iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. Ẹi re avbiẹ emwa etẹn vbenian he ru iyobọ na ya do khian erhuanegbe Kristi. Agharhemiẹn wẹẹ etẹn vbenian i mwẹ emwi ewe nibun, ẹi re avbiẹ afiangbe ẹre iran he miẹn vbe obọ e Jehova. (Mak 10:29, 30) Aro nọ ghaan ẹre ima ya ghee etẹn na, ma wa vbe ghọghọ wẹẹ iran gu ima rre uwu iko ọghe Jehova!
8. Vbọzẹe ne Jehova na ya aro nọ ghaan ghee emwa hia ni ghi kporhu iyẹn nọ maan nẹ?
8 Etẹn nikpia ne Jehova zẹ, kevbe etẹn ni rre ugamwẹ ọghe ẹghẹ hia ọkpa, ẹre ọ mwẹ esa ne iran ye vbuwe iko ra? Hiehie! Emwa hia ni ghi kporhu iyẹn nọ maan nẹ, keghi mwẹ esa ne iran ye ne Osanobua kevbe iko ọghẹe. (Rom 10:15; 1 Kọr 3:6-9) Vbọzẹe ne ima na kha vberriọ? Rhunmwuda, iwinna ikporhu iyẹn nọ maan, keghi re ọkpa vbe usun iwinna ni ghi ru ekpataki sẹ vbe iko ọghe Jehova. (Mat 28:19, 20, NW; 1 Tim 2:4) Emwa hia ni ghi rre iko ọghe Jehova nẹ, ke etẹn ni ma he dinmwiamẹ ni ya iyẹn wewe, kevbe etẹn ni dinmwiamẹ nẹ, keghi hia ne iran rhiegbe ye iwinna na.—Mat 24:14.
9. Vbọzẹe ne ima na ya aro nọ ghaan ghee etẹn ima nikhuo ni rre uwu iko?
9 Etẹn nikhuo ni rre uwu iko wa vbe mwẹ esa ne iran ye vbe odaro e Jehova. Aro nọ ghaan ẹre Jehova ya ghee etẹn nikhuo ni rọnmwẹ ọdọ nẹ, ni biẹ nẹ, ni dẹgbẹe kevbe ni ye re okhiọnkpa ni ya ẹkoata gae. E Baibol keghi ya unu kaẹn igiemwi ọghe ikhuo nibun ni ghaa mwẹ uyinmwẹ esi ni ya ẹko rhiẹnrhiẹn Osanobua. Usun avbe akpa esiesi ne ikhuo na ghaa mwẹ ọre ẹwaẹn, amuẹtinyan, izọghae, udinmwẹ, a zẹ emwi obọ kevbe akpa ọvbehe nibun. (Luk 8:2, 3; Iwinna 16:14, 15, NW; Rom 16:3, 6; Fil 4:3; Hib 11:11, 31, 35) Ma ghọghọ wẹẹ, etẹn ima nikhuo ni rre iko ọghe Jehova wa mwẹ avbe akpa esiesi na!
10. Vbọzẹe ne ima na ya aro nọ ghaan ghee etẹn ima ni khian ọmaẹn nẹ?
10 Ma wa vbe ghọghọ wẹẹ, etẹn nibun ni khian eniwanrẹn nẹ wa rre iko ọghe Jehova. Etẹn nikpia kevbe etẹn nikhuo eso ni khian ọmaẹn nẹ, ni ya ẹdagbọn iran ga e Jehova wa bun vbe iko ughughan. Etẹn eso vbe rrọọ ni khian ọmaẹn nẹ, ni da la odẹ ọghe ẹmwata na. Ọre te iran da la odẹ ọghe ẹmwata na, ra ọ kpẹẹ re ne iran ke rre uwu ẹre, etẹn ni khian ọmaẹn nẹ keghi werriẹ aro daa isievẹn ughughan, rhunmwuda, emianmwẹ bun ni lele ọmaẹn khian. Rhunmwuda avbe isievẹn na, iran i ghi sẹtin ru emwi nibun ne iran te ka ru vbuwe iko, kevbe vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. Ọrheyerriọ, iran keghi hia vbene ẹtin iran sẹ vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan, erriọ iran vbe ya hia ne iran gha rhie igiọdu ne emwa ọvbehe, kevbe ne iran ru iyobọ ne iran ya gha mwẹ alaghodaro. Ma wa miẹn emwi nibun ruẹ vbe emwi ẹwaẹn ọghe iran. Aro nọ ghaan ẹre Jehova ya ghee etẹn ni khian ọmaẹn nẹ vbenian. Aro vberriọ ẹre ima vbe ya ghee iran.—Itan 16:31.
11-12. De vbene igiemwi esi ọghe avbe igbama ni rre iko ruẹ ya rhie igiọdu nuẹn hẹ?
11 Ma i khian vbe mianmian etẹn ima ni re igbama. Iran keghi werriẹ aro daa isievẹn ughughan, rhunmwuda, agbọn ne Esu kha yan, nọ vuọn ne iziro dan, ẹre iran na vba egbe iran. (1 Jọn 5:19) Sokpan, ma gha bẹghe vbene iran ya zẹ ewanniẹn hẹ vbe iko, vbene iran ya mwẹ obọ vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan, kevbe vbene iran ya ya udinmwẹ sinmwi oseghe ne emwi ne iran yayi, ẹko keghi sẹ ima ọyẹnmwẹ. Vbene ẹmwata, wa ne avbe igbama wa mwẹ esa ne uwa ye vbe iko ọghe Jehova!—Psm 8:2.
12 Vbọrhirhighayehẹ, etẹn ima eso ye roro ẹre wẹẹ, iran i mwẹ esa ne iran ye vbe iko ọghe Jehova. Vbọ khian ru iyobọ ne dọmwadẹ ima ya gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, ma mwẹ esa ne ima ye? Gia ziro yan rẹn.
KỌE YE ORHIỌN WẸẸ, U MWẸ ESA NE U YE VBE IKO ỌGHE JEHOVA
13-14. Vbọsiẹ ne emwa eso na roro ẹre wẹẹ, iran i mwẹ esa ne iran ye vbe iko ọghe Jehova?
13 Gia ziro yan emwi nogieva ne ima gha miẹn ruẹ vbe igiemwi ne ukọ e Pọl loo ro. Igiemwi na keghi dekaẹn isievẹn ne etẹn nibun werriẹ aro daa vbe ẹdẹnẹrẹ. U gha tama iran wẹẹ iran mwẹ esa ne iran ye vbe iko ọghe Jehova, iran i yayi. Ukọ e Pọl khare wẹẹ: “Adeghẹ te owẹ khare wẹẹ, ‘Rhunmwuda ighẹ mẹ i re obọ, mẹ i re ọkpa vbe ina [ra “abọ,” NW] ni rre egbe.’ Ọni ma rhiema ighẹ ẹi gele re ina egbe. Adeghẹ te ehọ vbe kha wẹẹ, ‘Rhunmwuda ighẹ mẹ i re aro, mẹ i re efẹn ọkpa vbe egbe,’ ọni ma rhiema ighẹ, ẹi gele re efẹn ọkpa vbe egbe.” (1 Kọr 12:15, 16) De emwi ne ukọ e Pọl ghaa mwẹ vbe ekhọe vbe ọ loo igiemwi na?
14 Adeghẹ u na gha ya egbuẹ gie etẹn ọvbehe vbuwe iko, u sẹtin do gha roro ẹre wẹẹ, u i mwẹ esa ne u ye. Etẹn eso rrọọ vbuwe iko ni gua wa maa emwa emwi, eso rrọọ ni gua wa ru emwamwa ne emwi hia mieke na gha khian hẹnẹhẹnẹ, eso vbe rrọọ ni gua wa rhie igiọdu ne emwa. U gha miẹn egbe etẹn vbenian, u sẹtin do gha roro ẹre wẹẹ, iran hia sẹ ruẹ. U ghaa mwẹ iziro vbenian, ẹi re emwi dan, rhunmwuda ọ rhiema wẹẹ ọmwa nọ mu egbe rriotọ ẹre u khin. (Fil 2:3) Sokpan ọ khẹke ne u gha begbe. Rhunmwuda, deghẹ u na gha ya egbuẹ gie egbe emwa vbenian vbe ẹghẹ hia, orhiọn sẹtin gbe yọ ruẹ iwu. U sẹtin do gha roro ẹre wẹẹ, u i zẹdẹ mwẹ esa ne u ye vbe iko ọghe Jehova. De emwi nọ khian ru iyobọ nuẹn deghẹ u na gha mwẹ egbe iziro vbenian?
15. Zẹvbe nọ rre ebe 1 Kọrinti 12:4-11, de emwi nọ khẹke ne ima kọ ye orhiọn, vbe nọ dekaẹn emwi ne Osanobua ya we ima?
15 Muẹn roro: Vbe orre nokaro, e Jehova keghi ya orhiọn nọhuanrẹn ọghẹe rhie ẹtin ne Ivbiotu e Kristi ne iran ya gha winna iwinna ọyunnuan nibun. Sokpan emwi ughughan ẹre Jehova ya we dọmwadẹ iran. (Tie 1 Kọrinti 12:4-11.) Agharhemiẹn wẹẹ, emwi ughughan ẹre Osanobua ya we iran, te iran hia wa gha mwẹ esa ne iran ye nẹẹn. Vbe ẹdẹnẹrẹ, e Jehova ma rhie ẹtin ne ima, ne ima ya gha winna iwinna ọyunnuan. Sokpan, uta nọ mu Ivbiotu e Kristi ni ghaa rrọọ vbe orre nokaro, ẹre ọ vbe mu ima. Emwi ughughan ẹre Osanobua ya we dọmwadẹ etẹn, sokpan aro nọ ghaan ẹre ọ ya ghee ima hia.
16. De adia ne ukọ e Pọl rhie ne ima, nọ khẹke ne ima lele?
16 Ne ima gha te ya gha ya egbe ima gie etẹn ọvbehe, ọ khẹke ne ima lele ibude ne Jehova loo ukọ e Pọl ya rhie ne ima, nọ khare wẹẹ: “Dọmwadẹ ọghẹe ghi tobọ ẹre gha ghee vbene uyinmwẹ egbe ẹre ye hẹ. Adeghẹ ne ọ maan nọ, ẹghẹ nii, ọ sẹtin zẹ okpowẹ ba ẹmwẹ emwi ne ọ sẹtin ru, vbene ẹi na vbe yae gie emwi ne ọmwa ọvbehe ru.”—Gal 6:4.
17. De ere ne ima gha miẹn deghẹ ima na lele adia ne ukọ e Pọl rhie ne ima?
17 Ma gha lele adia ọghe ukọ e Pọl, ma na gha rhie aro tua emwi ne Osanobua ya we ima, ma sẹtin do bẹghe ẹre wẹẹ, emwi eso rrọo ne ima sẹtin ru, ne emwa ọvbehe i sẹtin ru. Vbe igiemwi, ediọn eso rrọọ ne ọta ọghe iran i mobọ rhiẹnrhiẹn vberriọ, sokpan ọ gha de ọghe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan, evba nii ẹre iran na fi ọgọ. A sẹtin vbe miẹn wẹẹ, ọdiọn ọkpa vbuwe iko rrọọ, nẹi gua mobọ ru emwamwa ne emwi hia mieke na gha khian hẹnẹhẹnẹ, sokpan ọ gha de ọghe na ya Evbagbẹn Nọhuanrẹn rhie igiọdu ne ọmwa, ai gu ẹre sinmwi ọni. Erriọ ẹre a vbe ya miẹn ọdiọn ne ẹvbo hia wa rẹn wẹẹ, ọ gua wa mu ọghọ ye emwa egbe. (Hib 13:2, 16) Ma gha bẹghe ẹre wẹẹ, ọ mwẹ eke ne ima na hia, ma ghi gha sọyẹnmwẹ, rhunmwuda ne ima na rẹn wẹẹ, ma mwẹ esa ne ima ye vbuwe iko. Ẹghẹ nii, ma i khian vbe gha gbọvo etẹn ni sẹtin ru emwi eso, ne ima i sẹtin ru.
18. De emwi nọ khian ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ alaghodaro?
18 Ọ gha khọnrẹn wẹẹ ma mwẹ iyobọ ne ima ye vbuwe iko, ọ khẹke ne ima hia ye gha hia ne ima gha mwẹ alaghodaro, ne ima mieke na gha ru sayọ vbe ugamwẹ ọghe Jehova. E Jehova hoo ne ima gha mwẹ alaghodaro, ọni ẹre ọ si ẹre nọ na loo otu ọghẹe ya kpemehe emwi ughughan ni gha ru iyobọ ne ima. Vbe igiemwi, vbe iko ọghomwa na do vbuwe uzọla, ma keghi miẹn adia ughughan ni gha ru iyobọ ne ima, ne iwinna ikporhu iyẹn nọ maan ọghe ima mieke na biẹ ọmọ esi. Uwẹ lele avbe adia na ra?
19. De emwi ne u gha ru ne u mieke na sẹtin yo Owebe Ọghe Etẹn Ni Kporhu Iyẹn Nọ Maan Ọghe Arriọba?
19 Emwi ọvbehe ne otu ọghe Jehova ru emwamwa rẹn, ọre Owebe Ọghe Etẹn Ni Kporhu Iyẹn Nọ Maan Ọghe Arriọba (SKE). Etẹn nikpia kevbe etẹn nikhuo ni rre ugamwẹ ọghe ẹghẹ hia ni rre odẹ ukpo 23 ya sẹ 65, ẹre ọ khian sẹtin yo owebe na. U sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, ẹi re ọmwa vbe uwẹ, ẹre ọ khian sẹtin yo owebe na. Sokpan ne u gha te ya gha roro ẹre vberriọ, gbẹnnẹ ọnrẹn yotọ evbọzẹe ne u na hoo ne u yo owebe na. Vbe iyeke ọni, u ghi fian okhuo ne egbuẹ, ne u mieke na sẹtin gbegba nọ gha yo owebe na. U gha ghi hia nẹ vbene ẹtin ruẹ sẹ, e Jehova gha ru iyobọ nuẹn. Ẹghẹ nii, owebe ne u te roro ighẹ u i sẹtin yo, ẹre u khian na ghi ya vba egbuẹ.
LOO EMWI NE OSANOBUA YA WE RUẸ, YA RU IYOBỌ NE ETẸN NI RRE UWU IKO YA DEZIẸN
20. De emwi ne ima miẹn ruẹ vbe ebe Rom 12:6-8?
20 Emwi nogieha ne ima gha miẹn ruẹ vbe igiemwi ne ukọ e Pọl loo ro keghi rre ebe Rom 12:6-8. (Tie ẹre.) Vbe ako na, e Pọl keghi dọlegbe nianiaẹn wẹẹ, emwa ni rre uwu iko mwẹ emwi ughughan ne Osanobua ya we iran. Sokpan vbe ẹghẹ na nia, irẹn keghi nianiaẹn wẹẹ, ọ khẹke ne ima loo emwi ughughan ne Osanobua ya we ima, ya ru iyobọ ne etẹn ni rre uwu iko ya deziẹn.
21-22. De emwi ne ima miẹn ruẹ vbe emwi ẹwaẹn ọghe Robert kevbe Episcopo?
21 Gia ziro yan igiemwi ọghe ọtẹn nokpia ọkpa na tie ẹre Robert.b Vbe ọtẹn na ghi ga vbe isi, otu keghi tama rẹn nọ gha die ẹvbo ẹre, nọ do gha ga vbe abotu nọ rre evba. Etẹn kegha tama rẹn wẹẹ, ẹi re rhunmwuda wẹẹ ẹi hia, ẹre a na fi iwinna ugamwẹ ọghẹe werriẹ. Ọrheyerriọ, ọtẹn ima na keghi kha wẹẹ, “Vbe ọwara uki nibun, I ma gha ghọghọ. I kegha roro ẹre wẹẹ, te I wa gbokhuẹre vbe iwinna na waa mẹ. Ẹghẹ eso rrọọ ne I ya gha roro ẹre wẹẹ, I wa kpa hin e Bẹtẹl rre ẹre ọ maan sẹ.” De emwi nọ ghi ru iyobọ ne ọtẹn na ya dọlegbe gha sọyẹnmwẹ? Ọtẹn ọvbehe nọ vbe re ọdiọn vbuwe iko, keghi tama rẹn wẹẹ, te Jehova loo iwinna ugamwẹ nọ ka gha ye ya maa re emwi, nọ mieke na sẹtin ru iwinna ọgbọn na ghi waa re na. E Robert keghi bẹghe ẹre wẹẹ, ọ ma khẹke ne irẹn ye gha muẹn roro iwinna ne irẹn ka gha ru vbe ẹghẹ nọ gberra, nọghayayerriọ, ọ khẹke ne irẹn rhie aro tua iwinna ọgbọn ne otu ọghe Jehova ghi mu ne irẹn nia.
22 Egbe isievẹn vbenian, ẹre ọtẹn ima nokpia Felice Episcopo werriẹ aro daa. Ukpo 1956 ẹre irẹn vbe ọvbokhan rẹn ladian vbe Owebe Gilead. Vbe iyeke ọni, iran na ya ga vbe Bolivia zẹvbe ọgbaroghe ọghe otako. Ukpo eso ghi gberra nẹ, ọvbokhan rẹn na suẹn gha hanmwa. Vbe ọ ghi rre ukpo 1964, iran na biẹ ọmọ okpia ọkpa. Ọtẹn ima nokpia na keghi kha wẹẹ: “Ọ wa kakabọ da ima vbe ima sẹ iwinna ọgbaroghe ọghe otako rae, rhunmwuda te ima wa gha sọyẹnmwẹ iwinna ima zẹvbe ọgbaroghe ọghe otako. Ọghe ne ẹmwata, ọwara ukpo ọkpa, ẹre I wa ya gha gbe ọsumẹ segbe, sokpan e Jehova keghi ru iyobọ mẹ. I keghi fi iziro ọghomwẹ werriẹ, ẹre I na ghi rhie aro tua iwinna ọgbọn ne Jehova mu mẹ, zẹvbe erha ọmọ.” Uwẹ he werriẹ aro daa egbe isievẹn ne Robert ra e Felice werriẹ aro daa ra? Orhiọn zẹdia gbe yọ ruẹ iwu, rhunmwuda ne u i na ghi mwẹ ukpamuyọmọ ne u ka gha mwẹ vbe ẹghẹ nọ gberra ra? Ọ gha maan sẹ deghẹ u na rhie aro tua emwi ne u ghi sẹtin ru nia vbe iko ọghe Jehova. Ye gha zọghae vbe iwinna ugamwẹ ọghe Jehova, u ghi gha loo emwi ne Osanobua ya ru ruẹ ẹse ya ru iyobọ ne emwa ọvbehe. U ghaa ru vberriọ, u ghi gha sọyẹnmwẹ zẹvbe ne u ya ru iyobọ ne etẹn ni rre uwu iko ya deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn.
23. Vbọ khẹke ne ima gha mu roro? De emwi ne ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna?
23 Aro nọ ghaan, ẹre Jehova ya ghee dọmwadẹ ima. Ọ hoo ne ima gha mwẹ ọnrẹn vbe orhiọn wẹẹ, ọkpa vbe ẹgbẹe ọghe irẹn ẹre ima khin. Adeghẹ ima na gha muẹn roro, emwi ne ima gha sẹtin ru ne ima ya ru iyobọ ne etẹn ima ya deziẹn, ma na vbe gele gha ru vberriọ, ma i khian ghi gha roro ẹre wẹẹ, ma i mwẹ esa ne ima ye vbe iko ọghe Jehova. De aro nọ khẹke ne ima ya gha ghee emwa ọvbehe vbuwe iko? De vbene ima khian ya rhiẹre ma wẹẹ ima ya aro nọ ghaan ghee iran? Ma gha ziro yan ewanniẹn ọghe avbe inọta na, vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna.
IHUAN 24 Gha Die Uhunmwu Oke Ọghe Jehova
a Ma hia hoo ne ima gha mwẹ esa ne ima ye vbe odaro e Jehova. Sokpan ugbẹnso, ma sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, ima i mwẹ esa ne ima ye. Ako iruẹmwi na gha ru iyobọ ne ima ya rẹn wẹẹ, dọmwadẹ ima mwẹ esa ne ima ye vbe iko ọghe Jehova.
b A fi eni eso werriẹ.
c EMWI NE AVBE EFOTO NA DEMU Efoto eha na keghi rhiẹre ma emwi nọ sunu a te miẹn wẹẹ a suẹn gha do iko, vbuwe ẹghẹ ne iko ya khian, kevbe vbe a gha zobọ nẹ. Efoto 1: Ọdiọn ọkpa gha ya oyaya gbe ọbokhian ne ọmwa ọgbọn nọ rrie iko, ọtẹn nokpia ọkpa gha mwamwa amigbo na ya guan, vbene ọtẹn nokhuo ọkpa na gu ọtẹn ọvbehe nọ khian ọmaẹn nẹ guan. Efoto 2: Etẹn ni rre uwu iko, ke igbama ke eniwanrẹn gha hia ne iran zẹ ewanniẹn vbe Iruẹmwi Ebe Owa Ọkhẹ. Efoto 3: Ọdọ vbe amwẹ ọkpa gha deba etẹn kpe Ọgua Arriọba huan. Iye ọmọ ọkpa gha ru iyobọ ne ovbi ẹre ya sẹtin rhie igho ye ẹkpẹti okozẹ. Ọtẹn nokpia ọkpa gha gbaroghe avbe ebe ni rre Ọgua Arriọba, vbene ọtẹn nokpia ọvbehe na rhie igiọdu ne ọtẹn nokhuo ọkpa nọ khian enọwanrẹn nẹ.