Gi Emwi Ne U Ru Gha Rhie Ẹre Ma We U Mwẹ Amuẹtinyan

1. Vbọzẹ ne ukọ ighẹ e Pọl na gha ghọghọ vbe ọ ghi muẹn roro vbene ọ ya loo ẹdagbọn ọnrẹn hẹ?

E PỌL keghi bẹghe ẹre wẹẹ, a gha rherhe gbe irẹn rua, sokpan vbe ọ ghi muẹn roro vbene ọ ya loo ẹdagbọn ọnrẹn hẹ, ọ na gha ghọghọ. Ọ khare wẹẹ: “I rhulẹ sẹ eke na rhulẹ sẹ nẹ, erriọ ẹre I vbe ya mudia gbain vbe odẹ iyayi.” (2 Tim 4:​6-8) Azẹ nọ maan ẹre Pọl wa ru nọ na ya ẹdagbọn ọnrẹn ga e Jehova, ọ na vbe gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, emwi nọ ru ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova. Ma tobọ ima vbe hoo ne ima ru azẹ ni maan, ne Osanobua mieke na miẹn ima yi. Vbe ima khian ya ru ọna hẹ?

2. Vba yae kha vba gha we na gha mwẹ amuẹtinyan?

² Vbe Pọl ghi guan kaẹn egbe ẹre kevbe avbe Ivbi Otu e Kristi ọvbehe ni mwẹ amuẹtinyan, ọ na kha wẹẹ: “Amuẹtinyan ẹre ọ ya ima ru emwi ne ima ru, ẹ i re emwi ne ima bẹghe.” (2 Kọr 5:7) De emwi ne Pọl ya ọna kha? Ọmwa nẹi mwẹ amuẹtinyan keghi ya emwi nọ bẹghe, emwi nọ họn kevbe vbene emwi ye ẹre hẹ ru azẹ. Sokpan, ọmwa nọ mwẹ amuẹtinyan, keghi muẹn roro emwi ne Jehova gualọ vbe obọ ọre, ọ ke ru azẹ. Erriọ ẹre ọ vbe ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, Osanobua gha san irẹn ẹse ye emwi ne irẹn ru, kevbe wẹẹ, irẹn ghaa ya ilele ni rre Baibol ru emwi, irẹn gha wa miẹn ere vbọ.​—Psm 119:66; Hib 11:6.

3. De afiangbe na lae miẹn vbe ima ghaa mwẹ amuẹtinyan? (2 Kọrint 4:18)

³ Ẹmwata nọ wẹẹ, ugbẹnso emwi ne ima bẹghe, emwi ne ima họn kevbe vbene emwi ye ima hẹ, ẹre ima ya ru azẹ. Sokpan, ọ sẹtin zẹ ẹbe deghẹ a na miẹn wẹẹ, emwi ne ima bẹghe ra ne ima họn ọkpa ẹre ima ghee ma ke ru azẹ. Vbọzẹ? Rhunmwuda, a sẹtin miẹn wẹẹ, avbe emwi nii i gele wa re vbene ima te roro ẹre yi. Sokpan, ọ gha vbe khọnrẹn wẹẹ, vbene ima roro ẹre yi erriọ ẹre ọ ye, adeghẹ emwi ne ima bẹghe ọkpa ẹre ima ya ru azẹ, ma sẹtin do bizugbe ilele ọghe Osanobua vbe okiekie. (Asan 11:9; Mat 24:​37-39) Sokpan, adeghẹ ima na gha mwẹ amuẹtinyan, ọ gha ru iyobọ ne ima ya gha ru azẹ “nọ yẹẹ Enọyaẹnmwa.” (Ẹfis 5:10) Ma ghaa lele adia ọghe Osanobua, orhiọn ima ghi sotọ ma ghi vbe gha mwẹ ọyẹnmwẹ nọ sẹ otọ ẹko. (Psm 16:​8, 9; Aiz 48:​17, 18) Adeghẹ ima na gha rhie ẹre ma vbe emwi ne ima ru we ima mwẹ amuẹtinyan, arrọọ ọghe etẹbitẹ ghi sẹ ima obọ.​—Tie 2 Kọrint 4:18.

4. De vbene ọmwa gha ya sẹtin rẹn deghẹ irẹn mwẹ amuẹtinyan ra emwi nọ wa bẹghe kẹkan ẹre ọ ya ru azẹ?

⁴ Vbe ima khian ya rẹn hẹ deghẹ ima mwẹ amuẹtinyan ra emwi ne ima wa bẹghe kẹkan ẹre ima ya ru azẹ? Te ọ khẹke ne ima nọ egbe ima wẹẹ: De emwi eso ne ima ghee, ma ke ru azẹ? Emwi ne ima wa bẹghe ọkpa nọ ra? Ra adia nọ ke obọ e Jehova rre ẹre ima lele? Gi ima guan kaẹn odẹ eha ne kpataki ne ima khian ya sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ, adia nọ ke obọ e Jehova rre, ẹre ima lele, ọni ọre: vbe ima gha khian zẹ aro iwinna ne ima gha ru, vbe ima gha khian zẹ ọmwa ne ima gha rọnmwẹ ra ne ima gha rhie kevbe vbe otu e Jehova gha rhie adia ne ima. Zẹvbe ne ima ya guan kaẹn dọmwadẹ emwi eha na, ma gha zẹ iro yan emwi eso nọ khẹke ne ima mu roro, nọ gha ru iyobọ ne ima ya ru azẹ nọ khẹke.

VBE IMA GHA KHIAN ZẸ ARO IWINNA NE IMA GHA RU

5. Vbọ khẹke ne ima mu roro ma ke zẹ iwinna ne ima gha ru?

⁵ Ma hia hoo ne ima sẹtin gha kpemehe ne egbe ima kevbe ẹgbẹe ọghe ima. (Asan 7:12; 1 Tim 5:8) Igho ọrhẹnrhẹn ẹre a ha emwa re vbe iwinna eso. Rhunmwuda ọni, emwa ni ru iwinna vbenian, keghi miẹn igho ne iran ya gbaroghe egbe iran, uhiẹn, iran ghi kue miẹn zẹ kọ. Sokpan, iwinna eso wa vbe rrọọ nai na miẹn igho agbọn, vbe egbe iwinna vberriọ igho ne ọmwa khian ya gbaroghe ẹgbẹe ọre ọkpa ẹre ọ miẹn. Vbe ima gha khian zẹ iwinna ne ima gha ru, ẹ i re emwi dan deghẹ ima na vbe muẹn roro igho ne ima khian gha miẹn vbọ. Vbọrhirhighayehẹ, adeghẹ ọni ọkpa ẹre ima wa mu roro, ọ rhie ma wẹẹ, emwi ne ima bẹghe ọkpa ẹre ima ya ru azẹ nii.

6. De vbene ima khian ya rhie ẹre ma we ima mwẹ amuẹtinyan, vbe ima gha khian zẹ iwinna ne ima gha ru? (Hibru 13:5)

⁶ Adeghẹ emwa ni mwẹ amuẹtinyan ẹre ima khin, ma ghi muẹn roro deghẹ iwinna nii gha ya ima khian rree ne Jehova. Ma sẹtin nọ egbe ima wẹẹ: ‘Emwi rhọkpa rrọọ ne I khian gha ru vbe nene iwinna nọ gha sọnnọ e Jehova ra?’ (Itan 6:​16-19) ‘Iwinna na gha ya mwẹ gha gbe ẹdẹ iko kevbe ẹdẹ ikporhu re ra, ọ gha vbe miẹn mwẹ ẹghẹ ne I ya ruẹ emwi ne egbe mwẹ ra, nene iwinna gha vbe ya mwẹ kpa hin eke ne ẹgbẹe mwẹ ye rre vbe ẹghẹ nọ taẹn ra?’ (Fil 1:10) Adeghẹ ẹẹn ọre ewanniẹn ọghe avbe inọta na, ọ gha maan sẹ deghẹ u ma miẹn iwinna nii yi, ọ gha khọnrẹn we iwinna lọghọ na miẹn. Rhunmwuda ne ima na mwẹ amuẹtinyan, ma ghi ru azẹ nọ gha rhie ẹre ma wẹẹ, ma mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha gbaroghe ima.​—Mat 6:33; Tie Hibru 13:5.

7-8. De vbene ọtẹn nokpia ọkpa nọ rre South America ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn mwẹ amuẹtinyan? (Vbe ya ghee efoto.)

⁷ Ọtẹn nokpia ọkpa na tie ẹre Javier,a nọ rre South America, keghi do bẹghe ẹre wẹẹ, te ọ khẹke ne irẹn gha mwẹ amuẹtinyan. Ọ khare wẹẹ: “I keghi ya gualọ iwinna vbe isiwinna ọkpa na na ha osugi igho, igho na khian gha ha mwẹ re vbe iwinna na ya igbava kpọlọ sẹ igho ne I ka miẹn, iwinna ne I gha wa vbe sọyẹnmwẹ ọnrẹn vbe nọ.” Vbọrhirhighayehẹ, te Javier wa gha hoo nọ suẹn iwinna arọndẹ. Ọ khare wẹẹ: “Iran keghi tie mwẹ, ne ọmwa nọ siẹnro iwinna nii vbe ẹvbo nii mieke na nọ mwẹ ọta eso. Ọ te sẹ ẹghẹ nii, I na na erhunmwu ne Jehova ru iyobọ mẹ, I na vbe gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova ẹre ọ rẹn enọ maan sẹ. I wa gha hoo ne I gha mwẹ alaghodaro vbe iwinna ne I ru ya gaga egbe mwẹ, sokpan adeghẹ ọ gha mu idobọ ye ugamwẹ ne I rhie ne Jehova, I i gualọ.”

⁸ E Javier khare wẹẹ: “Ọmwa nọ siẹnro iwinna nii keghi tama mwẹ wẹẹ, ẹghẹ hia ẹre I khian ya gha rhie ẹghẹ ba ẹghẹ ya winna. Ẹre I na ghi gi ẹre rẹn wẹẹ, I i khian sẹtin ru ọni rhunmwuda ugamwẹ mwẹ.” E Javier ma ghi miẹn iwinna nii yi. Ọ ghi rre uzọla eva vba, ọ na suẹn iwinna arọndẹ. Ẹghẹ eso ghi gberra nẹ, ọ na ghi suẹn iwinna ọghe ovbi ẹghẹ kherhe. Ọ khare wẹẹ: “E Jehova keghi họn erhunmwu mwẹ, I na ghi do miẹn iwinna nọ gha kie ẹkpotọ mẹ ya gha ru iwinna arọndẹ mwẹ. I ghọghọ we I miẹn iwinna nọ kie ẹkpotọ mẹ ya ru sayọ vbe ugamwẹ e Jehova kevbe ne I sẹtin vbe gha ru iyobọ ne etẹn ne ima gba ga.”

9. Vbe ima miẹn ruẹ vbe igiemwi ọghe Trésor?

⁹ Adeghẹ a na ghi miẹn we iwinna ne ima ru nian i gi ima zẹ obọ zẹ owẹ sẹrriọ wẹẹ, te ima ghi si ghee iyeke vbe ugamwẹ e Jehova ghi vbo? Gi ima zẹ iro yan igiemwi ọghe Ọtẹn Nokpia Trésor, nọ ke Congo rre. Ọ khare wẹẹ: “I i zẹdẹ ya iwinna ọgbọn na I da miẹn na ku. Igho ne I ghaa miẹn vbọ keghi ya igbaha kpọlọ sẹ igho ne I ka gha miẹn vbe iwinna ne I ka ru, erriọ ẹre iran wa vbe ya gha rhie ọghọ mẹ.” Sokpan, e Trésor na do gha gbe ẹdẹ iko re, rhunmwuda, ẹghẹ hia ẹre ọ ya gha rhie ẹghẹ ba ẹghẹ ya winna. Iran keghi vbe gha kpikpi ẹre nọ gbe gue emwi dan eso ne iran ru vbe isiwinna nii, ne oro ghẹ mieke na vẹẹ. E Trésor te hoo nọ sẹ iwinna nii rae nọ ya gualọ iwinna ọvbehe, sọkpan ohan na gha muẹn deghẹ irẹn gha miẹn iwinna ọvbehe. Vbọ ghi ru iyobọ nẹẹn? Ọ khare wẹẹ: “Ebe Habakọk 3:​17-19 wa ru iyobọ mẹ ya rẹn wẹẹ, ọ gha khọnrẹn wẹẹ, I i ghi mwẹ iwinna, e Jehova gha gbaroghe mwẹ. Ẹre I na ghi sẹ iwinna nii rae.” Ọ khare wẹẹ: “Avbe enọwanrẹn isiwinna ni bun keghi roro ẹre wẹẹ, iran ghaa ha osugi igho, te ọ wa khẹke ne emwa ni winna lele iran sẹ emwi hia rae ne iran mieke na sẹtin ru iwinna nii, ọre ẹgbẹe ọghe iran nọ oo ra emwi ne iran ru vbe ugamwẹ iran. I ghọghọ wẹẹ, I ma sẹ e Jehova vbe ẹgbẹe mwẹ rae rhunmwuda iwinna. Ukpo ọkpa ghi gberra nẹ, e Jehova keghi ya uki dọlọ asọn, I na miẹn iwinna ne I khian ya gha gaga egbe, iwinna na, vbe kie ẹkpotọ mẹ ya gha ga e Jehova sayọ. Ma gha mu e Jehova karo vbe ẹdagbọn ima, a sẹtin miẹn wẹẹ, vbe okaro, ẹ i khian gha khuẹrhẹ, sokpan e Jehova gha gbaroghe ima.” Adeghẹ ima na gha lele adia ọghe Jehova, ma na vbe mu ẹtin yan rẹn wẹẹ, ọ gha mu eyan rẹn sẹ, ọ ghi ya ima gha mwẹ amuẹtinyan, e Jehova ghi vbe fiangbe ima.

VBE IMA GHA KHIAN ZẸ ỌMWA NE IMA GHA RỌNMWẸ RA NE IMA GHA RHIE

10. De emwi eso ne ima sẹtin gha ghee vbe ima gha khian zẹ ọmwa ne ima khian rọnmwẹ, nọ gha rhie ẹre ma wẹẹ, emwi ne ima bẹghe ọkpa ma mu roro?

¹⁰ Ẹse ọhẹ nọ ke obọ Osanobua rre ẹre orọnmwẹ khin, kevbe wẹẹ, ẹ i re emwi dan deghẹ ọmwa na gha hoo nọ ru orọnmwẹ. Ọtẹn nokhuo gha khian zẹ ọmwa nọ khian rọnmwẹ, ọ sẹtin gha ghee vbene ọtẹn nokpia nii ya yin hẹ, vbene ukhue egbe ẹre ye hẹ, deghẹ emwa ta ẹmwẹ ọnrẹn ẹse, deghẹ ọ mwẹ igho, deghẹ emwa rrọọ vbe uwu ẹgbẹe ọre nọ gbaroghe kevbe deghẹ ọ ru emwi nọ ya irẹn ghọghọ.b Emwi nọ khẹke nọ mu roro ẹre ena khin. Sokpan, adeghẹ ena ọkpa ẹre ọ wa mu roro, ọ rhie ma wẹẹ, emwi nọ bẹghe ọkpa ẹre ọ khian ya ru azẹ.

11. Vbe ima khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma mwẹ amuẹtinyan vbọ gha de ọghe na zẹ ọmwa na khian rọnmwẹ ra na khian rhie? (1 Kọrint 7:39)

¹¹ Ọ wa ya e Jehova ghọghọ vbe ọ gha bẹghe ẹre wẹẹ, etẹn ima nikpia kevbe etẹn ima nikhuo lele adia ọghe irẹn vbe iran gha khian zẹ ọmwa ne iran gha rọnmwẹ ra ne iran gha rhie! Vbe igiemwi, iran keghi mudia ne iran ka gberra “ẹghẹ ne egbe ya ru igbama rriorriorrio” iran ke suẹn gha si egbe obọ. (1 Kọr 7:36) Iran keghi ghee avbe uyinmwẹ esi ne Jehova we ọ khẹke ne ọdọ esi ra okhuo esi gha mwẹ vbe iran gha khian zẹ ọmwa ne iran gha rọnmwẹ ra ne iran gha rhie. (Itan 31:​10-13, 26-28; Ẹfis 5:33; 1 Tim 5:8) Adeghẹ ọmwa nẹi Osẹe Jehova na gha hoo nọ gu iran gha si egbe obọ, iran keghi lele adia nọ rre Baibol nọ khare wẹẹ, ọ khẹke ne ọmwa ne iran khian rọnmwẹ “gha re ọrhuanegbe Enọyaẹnmwa,” zẹvbe nọ rre ebe 1 Kọrint 7:39. (Tie ẹre.) Iran ghi ye gha rhie ẹre ma wẹẹ, iran mwẹ amuẹtinyan, vbene iran na mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova a gha rhie ẹre ma vbe ẹghẹ hia wẹẹ, irẹn hoẹmwẹ iran.​—Psm 55:22.

12. Vbua miẹn ruẹ vbe igiemwi ọghe Rosa?

¹² Gia guan kaẹn igiemwi ọghe Ọtẹn Nokhuo Rosa, nọ re arọndẹ vbe Colombia. Ọ mwẹ okpia ọkpa nẹi Osẹe Jehova ne iran gba winna, nọ ghaa hoo ne iran eva gba gha si egbe obọ. Ẹmwẹ okpia na wa vbe gha yẹẹ e Rosa. E Rosa khare wẹẹ: “Ọmwa esi ẹre okpia na te khin. Ọ ru iyobọ ne emwa ni rre ẹdogbo ọghẹe, ẹ i vbe fi obọ ye amẹ nọ rrorro. Obọ nọ ya gha mu mwẹ wa gha ya mwẹ ghọghọ. Ọ wa mwẹ uyinmwẹ esi hia ne I hoo ne ọmwa ne I khian rọnmwẹ gha mwẹ, sokpan ọkpa nọ, ọ ma gha re Osẹe Jehova. Ọ ma gha khuẹrhẹ ne I ya tama rẹn we I i gualọ rhunmwuda, ọ te wa gha rrọọ mwẹ orhiọn. Vbe ẹghẹ nii, ọ na wa yevbe na miẹn wẹẹ, mẹ ọkpa ẹre ọ rrọọ, I na te gha hoo ne I ru orọnmwẹ, sokpan I ma miẹn Osẹe Jehova rhọkpa.” Ọrheyerriọ, e Rosa ma wa rhie aro tua emwi nọ wa bẹghe kẹkan. Ọ kegha muẹn roro deghẹ ọ gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova vbe irẹn gha kue ye okpia nii re. Rhunmwuda ọni, ọ ma ghi zẹdẹ gha gu okpia nii mu obọ, sokpan, ọ na ghi rhiegba ye iwinna ugamwẹ e Jehova. Vbọ ma he kpẹẹ vba, a keghi gie na tie ẹre nọ do yo Owebe Ọghe Etẹn Ni Kporhu Iyẹn Nọ Maan Ọghe Arriọba, arọndẹ ne kpataki ẹre ghi nọ nian. E Rosa khare wẹẹ: “Te I wa sọyẹnmwẹ nian rhunmwuda, e Jehova fiangbe mwẹ nẹ, ẹ i re nekherhe.” Ugbẹnso, ọ gha de ọghe emwi nọ te wa yẹẹ ima, ẹ i mobọ khuẹrhẹ na do ru emwi ne Jehova gualọ, sokpan, ma rẹnrẹn wẹẹ, ma gha wa miẹn ere vbọ vbe ima gha ru vberriọ.

VBE OTU E JEHOVA GHA RHIE ADIA NE IMA

13. De emwi nọ gha ru iyobọ ne ima, ne ima ghẹ rhie aro tua emwi ne ima wa bẹghe ọkpa, vbe otu e Jehova gha rhie adia ne ima?

¹³ Ẹghẹ hia ẹre ima ya miẹn adia vbe obọ avbe ediọn ni rre iko, ọgbaroghe ọghe otako, abotu ọghomwa ra vbe obọ Ẹbu Nọ Su, avbe adia na keghi ru iyobọ ne ima zẹvbe ne ima ya ga e Jehova. Sokpan, ugbẹnso, adeghẹ a na ghi miẹn wẹẹ, ma ma rẹn evbọzẹe na na rhie adia eso ne ima ghi vbo? Ma sẹtin do gha gbawawẹ deghẹ nene adia gha gele bie ọmọ esi. Ma sẹtin kue do gha rhie aro tua amagba ọghe etẹn ni rhie nene adia ne ima.

14. Vbọ khian ru iyobọ ne ima ya gha lele adia nọ ke obọ otu e Jehova rre? (Hibru 13:17)

¹⁴ Ma ghaa mwẹ amuẹtinyan, ọ ghi ru iyobọ ne ima ya rẹn wẹẹ, e Jehova ẹre ọ dia otu ọghẹe kevbe wẹẹ, ọ rẹn vbene emwi ye ima hẹ. Ẹghẹ nii, ọ ghi khuẹrhẹ ne ima ya gha ya ekhọe hia lele adia nọ rhirhi rre. (Tie Hibru 13:17.) Ma rẹnrẹn we ima ghaa lele adia, ọ gha ru iyobọ ne iko ya gha rrọọ vbe uwu akugbe. (Ẹfis 4:​2, 3) Ma vbe rẹn wẹẹ, agharhemiẹn we etẹn ni ma gba ẹre etẹn ni mu asanikaro khin, e Jehova gha fiangbe ima adeghẹ ima na gha họn ẹmwẹ ne iran. (1 Sam 15:22) Ọ gha sẹ ẹghẹ, e Jehova gha dia emwi hia nọ khẹke na dia.​—Mai 7:7.

15-16. De emwi nọ ru iyobọ ne ọtẹn nokpia ọkpa nọ ghaa gbawawẹ deghẹ adia nọ ke obọ otu rre gha mwẹ uhunmwu? (Vbe ya ghee efoto.)

¹⁵ Gi ima zẹ iro yan igiemwi ọkpa nọ rhie ẹre ma, afiangbe na lae miẹn vba ghaa mwẹ amuẹtinyan. Agharhemiẹn wẹẹ, e Spanish ẹre a wa mobọ zẹ vbe Peru, emwa ni bun vbe evba nii ye mwẹ urhuẹvbo ughughan ne iran zẹ. Ọkpa vbe usun avbe urhuẹvbo na ọre Quechua. Vbe ukpo ni bun nian, te etẹn ni zẹ urhuẹvbo Quechua wa gualọ emwa ni vbe zẹ urhuẹvbo na vbe ẹdogbo ne iran na kporhu. A keghi fi vbene a ya kporhu werriẹ vbe ẹvbo nii, nọ mieke na gu uhi arriọba ro. (Rom 13:1) Rhunmwuda ọni, etẹn eso kegha roro ẹre wẹẹ, ọna sẹtin mu idobo ye iwinna ikporhu vbe ẹdogbo nii. Vbọrhirhighayehẹ, rhunmwuda ne etẹn na zẹ owẹ lele afiwerriẹ na ru, e Jehova keghi fiangbe iwinna ne iran ru, iran na do miẹn emwa ni bun ni zẹ urhuẹvbo Quechua.

¹⁶ Ọtẹn nokpia ọkpa nọ re ọdiọn na tie ẹre Kevin, nọ rre iko na na zẹ urhuẹvbo Quechua, rre usun emwa ni te gha si osi deghẹ adia nii gha mwẹ uhunmwu. Ọ khare wẹẹ: “I na gha roro ẹre wẹẹ, ‘Vbe ima khian ghi ya miẹn emwa ni zẹ urhuẹvbo Quechua?’” De emwi ne Kevin ghi ru? Ọ khare wẹẹ: “I keghi ya yerre ẹmwẹ nọ rre ebe Itan 3:5. I na mu okha ọghe Mozis roro. Vbe ẹghẹ nọ khian ya su Ivbi Izrẹl ladian vbe Igipt, e Jehova keghi we nọ su iran gha rrie Okun Nọ Baa, te ọ yevbe na miẹn wẹẹ, adia ne Jehova rhie nẹẹn na ma deyọ, rhunmwuda, iran i ghi miẹn eke lẹẹ la vbe Ivbi Igipt ghaa khu iran dee. Ọrheyerriọ, ọ na ye họn ẹmwẹ ne Jehova, e Jehova keghi fiangbẹe, ọ na miẹn iran fan vbe odẹ ọghe ọyunnuan.” (Ẹks 14:​1, 2, 9-11, 21, 22) E Kevin keghi zẹ owẹ lele afiwerriẹ na ru. De ere nọ ghi miẹn vbọ? Ọ khare wẹẹ: “Te Jehova wa gele fiangbe ima, vbe nọ te sẹ ẹghẹ na, ẹ i re ehe nekherhe ma khian la ima ke miẹn orhunmwu ọkpa ra eva ni zẹ urhuẹvbo Quechua. Nian, ẹdogbo ne emwa ni bun na zẹ urhuẹvbo Quechua ẹre ima ghi na kporhu. Rhunmwuda ọni, ma keghi miẹn emwa ni bun gu guan, erriọ ẹre ima vbe ya gu emwa ni bun ruẹ e Baibol. Te emwa ni rrie iko ghi vbe bun yọ bun yọ.” Vbene ẹmwata ma gha mu ẹtin yan e Jehova ẹ i mwẹ nẹ ghẹ fiangbe ima.

17. De emwi ne u miẹn ruẹ vbe ako iruẹmwi na?

¹⁷ Ma guan kaẹn odẹ eha ne kpataki ne ima gha ya sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ, ma mwẹ amuẹtinyan. Sokpan, te ọ khẹke ne ima gha rhie ẹre ma vbe emwi hia ne ima ru vbe ẹdagbọn ima we ima mwẹ amuẹtinyan, vbe na ghee vbe ima gha khian ru azẹ nọ dekaẹn emwi ne ima ya rọkhọ egbe ra ne ima ya sọyẹnmwẹ egbe, ra nọ dekaẹn ẹmwẹ owebe ra vbene ima gha ya sẹtin koko ivbi ima hẹ. Ma ke ru azẹ nọ rhirhi gha khin, ẹ i re emwi ne ima wa bẹghe ọkpa ma khian gha ghee, te ọ vbe khẹke ne ima muẹn roro avbe ilele ọghe Jehova kevbe deghẹ azẹ nii gha ya ima sikẹ e Jehova sayọ, ma ghi vbe muẹn roro eyan ne Jehova yan rẹn, nọ na we irẹn gha gbaroghe ima. Adeghẹ ima na ru vberriọ, ma ghi sẹtin “gha họn ẹmwẹ ne Jehova ne Osanobua mwa ẹdẹdẹmwẹdẹ.”​—Mai 4:5.