A I Miẹn Emwi Ne Jehova I Sẹtin Ru

1. De vbene Mozis ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn mu ẹtin yan e Jehova vbe ọ su Ivbi Izrẹl ladian vbe Igipt?

EBE Hibru guan kaẹn emwa ni bun ni mwẹ amuẹtinyan, ọkpa vbe uwu iran ọre Mozis, e Mozis wa gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe. (Hib 3:​2-5; 11:​23-25) Ọ keghi rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn mwẹ amuẹtinyan vbe ọ su Ivbi Izrẹl ladian vbe Igipt. Ọ ma kue ne Fero vbe ivbiyokuo ẹre kpee ohan ye irẹn egbe. Rhunmwuda nọ na mu ẹtin yan e Jehova, ọ keghi sẹtin su Ivbi Izrẹl la Okun Nọ Baa gberra, ọ na vbe su iran la uwu ato. (Hib 11:​27-29) Vbene ẹghẹ ya khian, Ivbi Izrẹl ni bun ma ghi mu ẹtin yan e Jehova we ọ gha sẹtin gbaroghe iran, sokpan, e Mozis na ye mu ẹtin yan rẹn. Osanobua keghi kpemehe evbare kevbe amẹ ne Ivbi Izrẹl vbe iran rre uwu ato, emwi ọyunnuan ne Mozis miẹn na, ẹre ọ si ẹre nọ na mu ẹtin yan Osanobua.a​—Ẹks 15:​22-25; Psm 78:​23-25.

2. Vbọzẹ ne Osanobua na nọ e Mozis wẹẹ: “A miẹn emwi ne Jehova i sẹtin ru ra”? (Nọmbas 11:​21-23)

² Vbọ ghi rre odẹ ukpo ọkpa ne Ivbi Izrẹl ladian vbe Igipt, agharhemiẹn wẹẹ, e Mozis ghaa mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe, ọ na gha gbawawẹ deghẹ e Jehova gha gele sẹtin kpemehe emiowo ne emwa rẹn zẹvbe nọ khare. E Mozis ma sẹtin rẹn otọ vbene Jehova khian ya kpemehe emiowo ne ẹbo emwa ni bun ni ghaa rre uwu ato. E Jehova keghi nọ e Mozis wẹẹ: “A miẹn emwi ne Jehova i sẹtin ru ra?” (Tie Nọmbas 11:​21-23.) Vbe Ebe Nọhuanrẹn na ya e Hibru gbẹn “obọ ọghe Jehova” ẹre loo ro vbe akọ na. Emwi na ya ifiẹmwẹ na kha ọre orhiọn nọhuanrẹn ra ẹtin ne Jehova loo ya ru emwi nọ hoo nọ ru. Nọnaghiyerriọ, te ọ yevbe na miẹn wẹẹ, te Jehova ghaa nọ Mozis wẹẹ, ‘Te uwẹ gele roro ẹre wẹẹ, I i khian sẹtin ru emwi ne I hoo ne I ru ra?’

3. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima zẹ iro yan okha ọghe Mozis kevbe Ivbi Izrẹl?

³ U he gbawawẹ ẹdẹ deghẹ e Jehova gha gele sẹtin kpeheme emwi ne uwẹ kevbe ẹgbẹe ruẹ gualọ ra? Deghẹ u ka gbawawẹ ra u ma he ru vberriọ, gi ima zẹ iro yan igiemwi ọghe Mozis kevbe Ivbi Izrẹl ni ma yayi wẹẹ, Osanobua gha sẹtin kpemehe emwi ne iran gualọ. Ma gha zẹ iro yan ako ebe nọhuanrẹn eso ni gha ya ima gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, a i miẹn emwi ne Jehova i sẹtin ru.

YA IGIEMWI ỌGHE MOZIS KEVBE IVBI IZRẸL WAN NE EGBE

4. De emwi ne ima roro ẹre wẹẹ, ẹre ọ si ẹre ne Ivbi Izrẹl ni bun na gha gbawawẹ deghẹ e Jehova gha sẹtin kpemehe emwi ne iran gualọ?

⁴ Gia guan kaẹn emwi nọ sunu. Ivbi Izrẹl kevbe “emwa ughuhan nibun ọvbehe” nẹi re Ivbi Izrẹl ghi kpa hin Igipt rre nẹ, iran kegha rre uwu ato vbe ẹghẹ eso, te iran ghaa rrie Otọ Na Ru Eyan Rẹn. (Ẹks 12:38; Diut 8:15) Egbe mana keghi wọọ iran nẹi re Ivbi Izrẹl nọ rrọọ, Ivbi Izrẹl ni bun na vbe deba iran gha vian. (Nọm 11:​4-6) Evbare ne iran ghaa re vbe Igipt na gha khọn iran. E Mozis na gha roro ẹre wẹẹ, irẹn ẹre ọ khian tobọ ọre kpemehe emiowo na ne iran, rhunmwuda ne iran ma na gi egbe rọkhọ ọre.​—Nọm 11:​13, 14.

5-6. Vbe ima miẹn ruẹ vbe nọ dekaẹn vbene iziro ọghe emwa nẹi re Ivbi Izrẹl ya mu iziro ọghe Ivbi Izrẹl rhia?

⁵ Ọ gha kẹ, ne emwa nẹi re Ivbi Izrẹl ma na gbọyẹmwẹ ye emwi ne Jehova ghaa ru, ẹre ọ si ẹre ne Ivbi Izrẹl na vbe do gha mwẹ egbe iziro vberriọ. Adeghẹ ima ma na begbe ma sẹtin do gha yevbe emwa ni lẹga ima nẹi gbọyẹmwẹ ye emwi, ẹghẹ nii, emwi ne Jehova he kpemehe ẹre ne ima i khian ghi sẹ ima ọkẹn. Ọna gha sẹtin sunu daa ima adeghẹ ima na gha muẹn roro vbe ẹghẹ hia emwi ne ima ka mwẹ, ra adeghẹ aro ima na wu ye emwi ẹrrẹ. Vbọrhirhighayehẹ, adeghẹ ima na gi emwi ke emwi ne ima mwẹ gha sẹ ima ọkẹn, ma ghi gele gha ghọghọ.

⁶ Te ọ te khẹke ne Ivbi Izrẹl yerre eyan ne Osanobua yan ma iran wẹẹ, iran gha sẹ Otọ Na Ru Eyan Rẹn iran gha sọyẹnmwẹ evbare esi kevbe emwi ni bun. Iran gha sẹ evba nii nẹ ẹre Jehova khian na mu eyan na sẹ, ẹ i re vbe iran ye khian vbe uwu ato. Erriọ ẹre ọ vbe ye, ne ima gha te ya rhie aro tua emwi ne ima i mwẹ vbe agbọn Esu na, te ọ khẹke ne ima gha muẹn roro vbe ẹghẹ hia, emwi ne Jehova yan rẹn we irẹn khian ru ne ima vbe agbọn ọgbọn. Ma gha vbe sẹtin gha mu ako ebe nọhuanrẹn eso roro, nọ gha ru iyobọ ne ima ya mu ẹtin yan e Jehova sayọ.

7. Vbọzẹ ne ima gha na sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, a i miẹn emwi ne Jehova i sẹtin ru?

⁷ Sokpan, u sẹtin ye gha roro evbọzẹe ne Osanobua na nọ e Mozis ọta nii, nọ na wẹẹ: “A miẹn emwi ne Jehova i sẹtin ru ra?” Te Jehova ghaa hoo nọ ru iyobọ ne Mozis ya rẹn wẹẹ, vbọ gberra we irẹn mwẹ ẹtin, irẹn gha vbe sẹtin ru iyobọ ne ọmwaikọmwa vbe ehe ke ehe nọ rhirhi gha ye. Osanobua gha sẹtin kpemehe emiowo nọ sẹ omwa ne Ivbi Izrẹl agharhemiẹn wẹẹ, uwu ato ẹre iran ghaa ye. Osanobua keghi loo “obọ ọre nọ wegbe kevbe ekuabọ ẹtin ẹnrẹn,” nẹi mwẹ eke nọ sẹ ya ru iyobọ ne emwa rẹn. (Psm 136:​11, 12) Rhunmwuda ọni, ma ghaa rre uwu ọlọghọmwa, ma gha sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha ru iyobọ ne dọmwadẹ ima vbe ehe ke ehe ne ima rhirhi gha ye.​—Psm 138:​6, 7.

8. Vbọ khian ru iyobọ ne ima, ne ima ghẹ ru abakuru ne Ivbi Izrẹl ni bun ni ghaa rre uwu ato vbe ru? (Vbe ya ghee efoto.)

⁸ Vbọ ma he kpẹẹ vba, e Jehova keghi kpemehe emiowo ne iran; iran keghi miẹn ahianmwẹ na tie ẹre kuel re vuọn ẹko. Sokpan, Ivbi Izrẹl ma kpọnmwẹ e Jehova ye emwi ọyunnuan nọ ru na. Nọghayayerriọ, emwi nọ ru ne iran na ma sẹ iran ọkẹn. Ẹdẹ ohoho ẹre iran wa ya gha koko kuel ni bun ne iran khian viọ hin. E Jehova keghi kakabọ mu ohu iran “ni gha rriarria ye emiowo,” ọ na rri iran oya. (Nọm 11:​31-34) Vbe ima miẹn ruẹ vbe okha na? Ọ khẹke ne ima gi emwi ne ima mwẹ gha sẹ ima ọkẹn, ne ima ghẹ gha re emwa arovbẹmwẹ. Ọre te ima fe ra ivbiogue ma khin, te ọ khẹke ne ima “si ẹfe koko ye ẹrinmwi,” ọni ọre wẹẹ, ma ghi hia ne ima sikẹ e Jehova vbe Jesu sayọ. (Mat 6:​19, 20; Luk 16:9) Ma gha ru vberriọ, ma gha sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha kpemehe ne ima.

9. De ilẹkẹtin ne ima mwẹ?

⁹ E Jehova mu egbe nọ ya ru iyobọ ne emwa rẹn vbe ẹdẹnẹrẹ. Sokpan, ọna ma rhie ma wẹẹ, ẹghẹ eso i khian gha rrọọ ne emwi eso khian ya vbee ima, ra na khian ya miẹn wẹẹ, ma ma miẹn evbare re.b Sokpan, e Jehova i khian sẹ ima rae. Ọ gha ru iyobọ ne ima ya la ẹghẹ nọ wegbe gberra. Ma gha ru igiemwi eva ya guan kaẹn ọna sayọ. Ma gha guan kaẹn ẹghẹ eva ne ima gha ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma mu ẹtin yan e Jehova wẹẹ, ọ gha kpemehe emwi ne ima gualọ; (1) vbe usẹ igho ghaa sẹ ima (2) vbe ima ghaa muẹn roro vbene ima khian ya miẹn emwi ne ima khian ya gha gaga egbe vbe odaro.

VBE USẸ IGHO GHAA SẸ IMA

10. De emwi eso nọ gha sẹtin ya usẹ igho gha sẹ ima?

¹⁰ Zẹvbe ne ufomwẹ agbọn na ya sikẹ otọ, erriọ ẹre emwi khian ya gha lọghọ sayọ. Iwinna, emwi ne ima mwẹ, ra owa ima sẹtin wii ima rhunmwuda ọlọghọmwa ọghe ẹmwẹ otu azẹ, okhọn, odekun ẹrhia, ra emianmwẹ ni vẹwae la ehe hia. A sẹtin miẹn wẹẹ, te ima khian ghi gualọ iwinna ọgbọn ne ima khian gha ru vbe eke ne ima ye, ra te ima vbe ẹgbẹe ọghe ima khian ghi si gha rrie ihe ọvbehe ne ima mieke na sẹtin kpemehe ne iran. Vbọ khian ru iyobọ ne ima ya ru azẹ nọ gha rhie ẹre ma wẹẹ, ma mu ẹtin yan e Jehova?

11. Vbọ khian ru iyobọ nuẹn vbe usẹ igho ghaa sẹ ruẹ? (Luk 12:​29-31)

¹¹ Emwi nọ khẹke ne u ru nọ gha ru iyobọ nuẹn, ọre ne u mu emwi nọ kpokpo ruẹ vbe orhiọn bu e Jehova vbe erhunmwu. (Itan 16:3) Nọ rẹn nọ rhie ẹwaẹn nuẹn ya ru azẹ nọ maan, nọ vbe fu ruẹ ẹko rre, ne u ghẹ mieke na “gha si osi gberra egbe.” (Tie Luk 12:​29-31.) Vbe rinmwian e Jehova nọ ru iyobọ nuẹn ne emwi na ya yin agbọn ne u mwẹ sẹ ruẹ ọkẹn. (1 Tim 6:​7, 8) Emwi ọvbehe nọ gha ru iyobọ nuẹn ọre ne u tie avbe ebe ọghomwa ni guan kaẹn emwi nọ khẹke na ru vbe usẹ igho ghaa sẹ ọmwa. Avbe ebe kevbe vidio ọghomwa ni guan kaẹn ẹmwẹ na, ni rre jw.org wa ru iyobọ ne emwa ni bun nẹ.

12. De inọta eso nọ khẹke ne Ovbi Otu e Kristi nọ egbe ẹre nọ mieke na ru azẹ nọ maan sẹ ne ẹgbẹe ọre?

¹² Emwa eso keghi ru iwinna nọ mu iran kpa hin eke ne ẹgbẹe ọghe iran ye rre, sokpan, vbe okiekie iran ghi do bẹghe ẹre wẹẹ, ọna ma zẹdẹ gha re azẹ nọ maan. U ke suẹn gha ru iwinna rhọkpa, ẹ i re igho ne u khian gha miẹn vbọ ọkpa ẹre ọ khẹke ne u gha mu roro, ọ vbe khẹke ne u muẹn roro deghẹ ọ gha kie ẹkpotọ ne uwẹ vbe ẹgbẹe ruẹ ya sẹtin gha ga e Jehova ẹse. (Luk 14:28) Nọ egbuẹ wẹẹ: ‘Vbọ khian ghi sunu daa orọnmwẹ mwẹ adeghẹ I na kpa sẹ ọvbokhan mwẹ ra ọdafẹn mwẹ rae ya gha winna vbe ihe ọvbehe? Adeghẹ I na kpa gha rhie ihe ọvbehe, I gha ye sẹtin gha yo iko kevbe ikporhu vbe ẹghẹ hia ra? I gha vbe miẹn ẹkpotọ ya gha gu etẹn mu obọ ra?’ Adeghẹ u mwẹ emọ, te ọ khẹke ne u nọ egbuẹ ọta ne kpataki na: ‘Vbia khian ya sẹtin dia ivbi mwẹ “ye odẹ, ne [I] vbe gha ma iran emwi zẹvbe ne Jehova gualọe yi” adeghẹ I i rre eke ne iran ye?’ (Ẹfis 6:4) Gha ya ilele ọghe Osanobua ru emwi, ẹ i re emwi ne avbe ẹgbẹe ruẹ ra ne avbe ọse ruẹ nẹi ga e Jehova ta ẹre u khian ya gha ru emwi.c Ẹ i re avbiẹ inugba ẹre a tie Tony, nọ rre western Asia, nọ do winna vbe ẹvbo ọvbehe. Vbọrhirhighayehẹ, vbe ọ ghi mu ẹmwẹ na ye erhunmwu nẹ, ọ na vbe gu ọvbokhan rẹn zẹ iro ẹre, ọ na ghi kha wẹẹ, irẹn i khian ru avbe iwinna nii, nọghayayerriọ, iran keghi hia ne iran ru afiwerriẹ eso vbe ẹdagbọn iran, ne emwi ne iran mwẹ mieke na sẹ iran gha loo. Ẹghẹ eso ghi gberra nẹ, e Tony na kha wẹẹ: “Ẹkpotọ keghi kie mẹ ya ru iyobọ ne emwa ni bun ya do rẹn e Jehova, odẹ ẹmwata na wa vbe kakabọ yẹẹ ivbi ima. Mẹ vbe ẹgbẹe mwẹ na vbe do bẹghe ẹre wẹẹ, adeghẹ ima na lele adia nọ rre ebe Matiu 6:​33, ẹ i mwẹ e Jehova ma gbaroghe ima.”

VBENE IMA KHIAN YA MIẸN EMWI NE IMA KHIAN YA GHA GAGA EGBE IMA VBE ODARO

13. De emwi eso ne ima gha sẹtin ru nian, nọ gha ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ emwi ne ima khian ya gha gaga egbe vbe ima gha khian ọmaẹn nẹ?

¹³ Ma gha vbe sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ, ma mu ẹtin yan e Jehova vbe ima ghaa muẹn roro vbene ima khian ya miẹn emwi ne ima khian ya gha gaga egbe vbe ima gha khian ọmaẹn nẹ. E Baibol keghi rhie igiọdu ne ima, ne ima gha winna, ne ima mieke na miẹn emwi ne ima khian ya gha gaga egbe vbe odaro. (Itan 6:​6-11) Emwi ẹwaẹn nọ adeghẹ ima na sẹtin zẹ emwi eso kọ, vbe uwu emwi ne ima mwẹ nian, ne ima khian loo vbe odaro. Ẹmwata nọ wẹẹ, igho wa mwẹ iyobọ nọkhua nọ ye vbe ima ghaa rre uwu ọlọghọmwa. (Asan 7:12) Sokpan, ma ma hoo ne ẹmwẹ igho wa gha re emwi ne ima khian mu ye okaro vbe ẹdagbọn ima.

14. De vbene ebe Hibru 13:5 gha ya ru iyobọ ne ima hẹ ne ima ghẹ si osi ba ẹmwẹ ẹdẹ nakhuẹ?

¹⁴ Jesu keghi ru igiemwi nọ rhie ẹre ma wẹẹ, emwi ukọnmwẹ nọ, adeghẹ ọmwa na gha koko igho sokpan, ọ ma “fe vbe odaro Osanobua.” (Luk 12:​16-21) Ọmwa rhọkpa ma rẹn ẹdẹ nọ gha gbe akhuẹ. (Itan 23:​4, 5; Jems 4:​13-15) Jesu khare wẹẹ, te ọ khẹke ne ima mu egbe ne ima ya “sẹ emwi hia [ne ima] mwẹ rae” ne ima mieke na sẹtin gha re erhuanegbe ọghe irẹn. (Luk 14:​33, ftn.) Ọna ẹre ọ sunu daa Ivbi Otu e Kristi ni rre Judia vbe ẹghẹ ọghe avbe ukọ, iran keghi mu egbe ne iran ya sẹ emwi hia ne iran mwẹ rae. (Hib 10:34) Vbe ẹghẹ ne ima ye na, etẹn ima ni bun i ghi mwẹ iwinna rhunmwuda ne iran ma na ye otu arriọba emwa nagbọn rhọkpa ike. (Arhie 13:​16, 17) Vbọ ru iyobọ ne iran ya ru vberriọ? Iran keghi ya ekhọe hia mu ẹtin yan emwi ne Jehova tae vbe ọ khare wẹẹ: “I i khian sẹ ruẹ rae ẹdẹ, I i khian vbe yan gbuẹ hiehie.” (Tie Hibru 13:5.) Ma keghi hia ne ima gha gualọ emwi nọ gha ru iyobọ ne ima ya gha gaga egbe vbe odaro, adeghẹ evba ma ro a ma kọ na ghi de rre, ma mu ẹtin yan e Jehova wẹẹ, ọ gha ru iyobọ ne ima.

15. De aro nọ khẹke ne evbibiẹ emọ ya gha ghee ivbi iran? (Vbe ya ghee efoto.)

¹⁵ Vbe otọ ẹvbo eso, emwa keghi biẹlẹ rhunmwuda wẹẹ, iran hoo ne ivbi iran do gha gbaroghe iran vbe iran gha khian ọmaẹn nẹ. Odẹ vberriọ, iran ya aro yọ wẹẹ, ivbi iran ẹre ọ khian ghi gha koko iran adeghẹ iran i ghi winna. Sokpan e Baibol gi ima rẹn wẹẹ, evbibiẹ emọ ẹre ọ khẹke nọ gha gbaroghe ivbi iran. (2 Kọr 12:14) Ẹmwata nọ wẹẹ, evbibiẹ emọ a gha gualọ iyobọ vbe iran gha khian enọwanrẹn nẹ, emọ ni bun wa vbe mu egbe ne iran ya ru iyobọ ne iran. (1 Tim 5:4) Sokpan evbibiẹ emọ ni re Ivbi Otu e Kristi rẹnrẹn wẹẹ, iran na sẹtin koko ivbi iran ne iran gha ga e Jehova ẹse, ẹre iran khian na gele gha ghọghọ, ẹ i re rhunmwuda wẹẹ, iran hoo ne ivbi iran do gha khuan igho ne iran vbe iran gha khian ọmaẹn nẹ.​—3 Jọn 4.

16. De vbene evbibiẹ emọ khian ya sẹtin ru iyobọ ne ivbi iran, ne iran mieke na sẹtin gha gbaroghe egbe iran? (Ẹfisọs 4:28)

¹⁶ Zẹvbe ne u ya ru iyobọ ne ivbuẹ ya rẹn vbene iran gha ya sẹtin gha gbaroghe egbe iran, u ghi vbe gha rhie ẹre ma wẹẹ, u mu ẹtin yan e Jehova. Ke egbe ọvbokhan kpa, gha ma iran re vbene ọ ru ekpataki sẹ hẹ na gha re emwa ni wegbe obọ. (Itan 29:21; tie Ẹfisọs 4:28.) Zẹvbe ne iran ya waan, u ghi ru iyobọ ne iran ya gha rẹn otọ emwi ne iran ruẹ vbe owebe. Evbibiẹ emọ ni re Ivbi Otu e Kristi keghi hia ne iran ru ezanzan, iran ghi vbe ya emwi nọ rre Baibol ru iyobọ ne ivbi iran, ne iran mieke na sẹtin ru azẹ nọ khẹke vbe nọ dekaẹn vbene iran khian ya loo emwi ne iran ruẹ re vbe owebe. Odẹ vberriọ, emọ nii ghi sẹtin gbaroghe egbe iran, iran ghi vbe miẹn ẹkpotọ ya rhiegba ye ugamwẹ e Jehova.

17. De ilẹkẹtin ne ima mwẹ?

¹⁷ Emwa ni gele mu ẹtin yan e Jehova rẹnrẹn wẹẹ, e Jehova gha sẹtin gbaroghe iran, kevbe wẹẹ, ọ vbe hoo nọ ru vberriọ. Zẹvbe ne ufomwẹ agbọn na ya sikẹ otọ, ma rẹnrẹn wẹẹ, emwi ni bun gha sunu nọ gha yae gha lọghọ ne ima sẹtin mu ẹtin yan e Jehova. Sokpan, vbe nọ rhirhi gha ye hẹ, ọ khẹke ne ima gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha kpemehe emwi ne ima gualọ ne ima. Ma rẹnrẹn wẹẹ, e Jehova gha loo obọ ọre nọ wegbe kevbe ekuabọ ẹtin ẹnrẹn, nẹi mwẹ eke nọ sẹ ya ru iyobọ ne ima, rhunmwuda, a i miẹn emwi ne Jehova i sẹtin ru.