Gha Na Erhunmwu Ne Emwa Ọvbehe

1. Vbe ima ya rẹn hẹ wẹẹ, aro nọ ghaan ẹre Jehova ya ghee erhunmwu ima?

ẸSE ọhẹ nọ ke obọ e Jehova rre ẹre erhunmwu khin. Muẹn roro: E Jehova mu iwinna eso ne avbe odibosa. (Psm 91:11) Ọ vbe mu iwinna eso ne kpataki ne Ovbi ẹre. (Mat 28:18) Sokpan, ọ gha de ọghe na do họn erhunmwu emwa, de ọmwa ne Jehova mu iwinna nii na? E Jehova tobọre ẹre ọ ru iwinna na. E Jehova ne “Osa nọ họn erhunmwu,” ẹre ọ tobọre họn erhunmwu ima.​—Psm 65:2.

2. De igiemwi ne ukọ ighẹ e Pọl rhie ye otọ vbe nọ dekaẹn na gha na erhunmwu ne emwa ọvbehe?

² Ẹmwata nọ wẹẹ, ma gha sẹtin tama e Jehova emwi nọ kpokpo ima vbe orhiọn, sokpan te ọ vbe khẹke ne ima gha na erhunmwu ne emwa ọvbehe. Ọna ọre emwi ne ukọ ighẹ e Pọl wa ru zẹẹ. Vbe igiemwi, vbe ebe nọ gbẹn gie iko nọ rre Ẹfisọs, ọ na kha wẹẹ: “Ẹghẹ hia ẹre I ya so eni uwa vbe erhunmwu.” (Ẹfis 1:16) E Pọl vbe na erhunmwu ne dọmwadẹ etẹn. Vbe igiemwi, ọ keghi tama e Timoti wẹẹ: “I kpọnmwẹ Osanobua, . . . ẹghẹ hia ẹre I ya ye ruẹ rre, vbe I ghaa ya ekhọe hia na erhunmwu gie Osanobua, asọn kevbe avan.” (2 Tim 1:3) E Pọl ghaa mwẹ ọlọghọmwa nọ ghaa werriẹ aro daa. (2 Kọr 11:23; 12:​7, 8) Ọrheyerriọ, ọ na ye rhie ẹghẹ ya gha na erhunmwu ne emwa ọvbehe.

3. Vbọzẹ ne ima i na yerre ya na erhunmwu ne emwa ọvbehe?

³ Ugbẹnso ma i yerre ya na erhunmwu ne emwa ọvbehe. Vbọzẹ? Ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Sabrinaa guan kaẹn emwi ọkpa nọ si ẹre nọ na ye vberriọ. Ọ khare wẹẹ: “Agbọn wegbe gbe. Iwinna ọlọghọmwa ne ima ye sẹtin mu ima sẹrriọ wẹẹ, emwi ne ima gualọ ọkpa ẹre ima nọ vbe erhunmwu.” Ọna vbe sunu daa ruẹ ra? Ọ ghaa yerriọ ako iruẹmwi na gha ru iyobọ nuẹn. Ọ gha rhan otọ (1) evbọzẹe nọ na ru ekpataki ne ima gha na erhunmwu ne emwa ọvbehe kevbe (2) vbene ima khian ya gha naẹn hẹ.

VBỌZẸ NỌ NA KHẸKE NE IMA GHA NA ERHUNMWU NE EMWA ỌVBEHE?

4-5. De vbene erhunmwu ne ima na ne emwa ọvbehe ya “kakabọ sẹ” hẹ? (Jems 5:16)

⁴ Erhunmwu na na ne emwa ọvbehe “wa kakabọ sẹ.” (Tie Jems 5:16.) Erhunmwu na na ne emwa ọvbehe mwẹ iyobọ nọ ye ne iran ra? Ẹẹn. E Jesu rẹnrẹn wẹẹ, ukọ ighẹ e Pita gha siẹn irẹn, rhunmwuda ọni, ọ na kha wẹẹ: “I mu ẹmwẹ ruẹ ye erhunmwu nẹ, ne amuẹtinyan ọghuẹ ghẹ wii ruẹ.” (Luk 22:32) E Pọl wa vbe rẹn wẹẹ, erhunmwu na na ne emwa ọvbehe wa mwẹ iyobọ nọkhua nọ ye. Vbe a muẹn ye eghan rhunmwuda emwi nọ ma na rẹn ọkpa rẹn eva, ọ na gbẹn elẹta gie Failimọn, ọ khare wẹẹ: “I ya aro yọ wẹẹ, a gha fan mwẹ vbe eghan rhunmwuda erhunmwu ne uwa na mẹ, ẹghẹ nii, I ghi do miẹn uwa.” (Fai 22; ya ghee study note nọ khare wẹẹ, “for I am hoping that through your prayers.”) Gele gele, a keghi fan e Pọl vbe eghan, ọ na dọlegbe suẹn iwinna ikporhu.

⁵ Sokpan, ọna ma rhie ma wẹẹ, erhunmwu ọghe ima gha sẹtin ya e Jehova ru emwi ne ima rhirhi gha gualọ. Ọ rẹn emwi nọ da ima vbe orhiọn, rhunmwuda ọni, ugbẹnso, ọ sẹtin ru emwi nii ne ima. Ne ima na rẹn ọnọna gha ru iyobọ ne ima ya gha ya ekhọe hia na erhunmwu gie Jehova, ma ghi vbe sẹ emwi hia rae ye ọre obọ.​—Psm 37:5; ya ghee 2 Kọrint 1:11 kevbe avbe study note.

6. Ma ghaa na erhunmwu ne emwa ọvbehe, vbọ khian ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ daa iran? (1 Pita 3:8)

⁶ Ma ghaa na erhunmwu ne emwa ọvbehe ọ gha ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ “ẹnina.” (Tie 1 Pita 3:8.) Ọmwa nọ mwẹ ẹnina gha bẹghe ọmwa nọ rre uwu ọlọghọmwa, ẹ i kie abọ rre, sokpan, ọ ghi hia nọ ru iyobọ nẹẹn. (Mak 1:​40, 41) Ọdiọn ọkpa na tie ẹre Michael khare wẹẹ: “I ghaa na erhunmwu ne emwa ni rre uwu ọlọghọmwa, ọ ghi ya mwẹ rẹn emwi ne iran la gberra, ẹghẹ nii I ghi do hoẹmwẹ iran sayọ. Ẹghẹ hia ẹre I ya mwẹ ẹmwẹ iran vbe orhiọn, agharhemiẹn wẹẹ, iran ma rẹn.” Ọdiọn ọvbehe na tie ẹre Richard vbe kha wẹẹ: “Ma ghaa na erhunmwu ne emwa ọvbehe, ọ ghi gua ima kpa ya gha hoo ne ima ru iyobọ ne iran. Ma ghaa ru iyobọ ne emwa ne ima na erhunmwu na, ọ ghi yevbe na miẹn wẹẹ, te Jehova loo ima ya họn erhunmwu ne ima na ne iran.”

7. Ma ghaa na erhunmwu ne emwa ọvbehe vbọ khian ya ya ima gha ya aro nọ khẹke ghee ọlọghọmwa ne ima ye? (Filipai 2:​3, 4) (Vbe ya ghee avbe efoto.)

⁷ Ma ghaa na erhunmwu ne emwa ọvbehe ọ gha ya ima gha ya aro nọ khẹke ghee ọlọghọmwa ne ima ye. (Tie Filipai 2:​3, 4.) Dọmwadẹ ima wa werriẹ aro daa ọlọghọmwa ughughan vbe agbọn Esu na. (1 Jọn 5:19; Arhie 12:12) Ma ghaa na erhunmwu ne emwa ọvbehe vbe ẹghẹ hia te ima ye egbe ima ẹre rre wẹẹ, “egbe oya ne [ima] re na, ẹre [etẹn ima ne ima] gba ga, ni rre ehe hia vbe agbọn na vbe ya egbe miẹn.” (1 Pit 5:9) Ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Katherine nọ re arọndẹ khare wẹẹ: “I ghaa na erhunmwu ne emwa ọvbehe, ọ keghi ye mwẹ ẹre rre wẹẹ, emwa ọvbehe vbe werriẹ aro daa ọlọghọmwa. Rhunmwuda ọni, I i ghi mobọ rhie aro tua ọlọghọmwa ne I ye.”

TE Ọ KHẸKE NE IMA GHA NA ERHUNMWU NE IRAN

8. De emwa eso ne ima gha sẹtin mu ẹmwẹ iran ye erhunmwu?

⁸ De emwa eso ne ima gha sẹtin mu ẹmwẹ iran ye erhunmwu? Ma gha sẹtin na erhunmwu ne ẹbu emwa eso, vbe igiemwi, ma gha sẹtin na erhunmwu ne emwa ni khuọnmwi, avbe igbama ne ihua iran zaan vbe owebe ra emwa ni khian ọmaẹn nẹ. A wa zẹ etẹn ima ni bun kpokpo, ukpokpo na sẹtin ke obọ ẹgbẹe rre ra avbe arriọba. (Mat 10:​18, 36; Iwinna 12:5) Etẹn ima eso lẹẹ hin owa iran rre rhunmwuda okhọn na khọn vbe ẹvbo iran rhunmwuda arriọba. Odekun ẹrhia vbe sunu vbe ẹdogbo ne etẹn ima eso ye. Ẹmwata nọ wẹẹ, ma ma rẹn eso vbe uwu avbe etẹn ima na sẹ owa. Sokpan, ma ghaa mu ẹmwẹ iran ye erhunmwu te ima rhie ẹre ma wẹẹ, ma lele ẹmwẹ ne Jesu tae, vbe ọ khare wẹẹ, ne ima “gha hoẹmwẹ egbe.”​—Jọn 13:34.

9. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima gha na erhunmwu ne etẹn ni mu asanikaro vbe ugamwẹ e Jehova kevbe amwẹ iran?

⁹ Ma gha vbe sẹtin na erhunmwu ne emwa ni mu asanikaro vbe otu e Jehova. Usun emwa na guan kaẹn na ọre Ẹbu Nọ Su kevbe etẹn ni ru iyobọ ne iran, Agbaziro Ọghe Abotu, Etẹn ni siẹnro ugha iwinna vbe abotu, avbe ọgbaroghe ọghe otako, ediọn ni rre iko, kevbe avbe ọguọmwadia iwinna. Ni bun vbe uwu avbe etẹn na vbe mwẹ ọlọghọmwa ne iran la gberra zẹvbe ne iran ya ru iyobọ ne ima. (2 Kọr 12:15) Vbe igiemwi, ọgbaroghe ọghe otako ọkpa na tie ẹre Mak khare wẹẹ: “Emwi ọkpa nọ wa kpokpo mwẹ vbe orhiọn ọre ne I na rre eke nọ rree ne eke ne evbibiẹ mwẹ ye. Egbe ma ghi rran iran vberriọ. Agharhemiẹn wẹẹ, ọtẹn mwẹ nokhuo vbe ọdafẹn ọnrẹn gbaroghe iran, te ọ wa ye da mwẹ wẹẹ, I i sẹtin ru emwi ne I te hoo ne I ru ne iran.” Ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ma ma wa rẹn ọlọghọmwa ne avbe etẹn na la gberra, te ọ ye khẹke ne ima gha mu ẹmwẹ iran ye erhunmwu. (1 Tẹs 5:​12, 13) Ma gha vbe sẹtin na erhunmwu ne amwẹ ọghe avbe etẹn na, rhunmwuda iran wa mwẹ iyobọ nọkhua ne iran ye ne ọdafẹn iran, nọ zẹe ighẹ iran sẹtin ru iwinna ugamwẹ ọghe iran.

10-11. E Jehova họn erhunmwu ne ima na ne etẹn ni bun uhukpa ra? Rhan otọ re.

¹⁰ Zẹvbe ne ima he ruẹ ọre sin, ma mobọ na erhunmwu ne ẹbu etẹn ughughan. Vbe igiemwi, vbene ima i na mwẹ ọmwa rhọkpa vbe ekhọe, ma sẹtin na erhunmwu ne Jehova ru iyobọ ne etẹn na mu ye eghan ra nọ rhie ifuẹko ne etẹn ne ọmwa iran wu. Ọdiọn ọkpa na tie ẹre Donald khare wẹẹ, “Etẹn ima ni bun ẹre ọ wa werriẹ aro daa ọlọghọmwa, rhunmwuda ọni, ugbẹnso, ma ghi wa na erhunmwu ne etẹn hia fẹẹrẹ ni rre uwu ọlọghọmwa.”

¹¹ E Jehova họn egbe erhunmwu vberriọ ra? Kakabọ! Rhunmwuda ma ma wa rẹn emwi ne dọmwadẹ etẹn ima la gberra. Rhunmwuda ọni, ọ ma de emwi nọ rhia deghẹ ima na na erhunmwu ne etẹn ni bun uhukpa. (Jọn 17:20; Ẹfis 6:18) Erhunmwu vbenian rhie ẹre ma wẹẹ, ma “hoẹmwẹ etẹn hia ne [ima] gba ga.”​—1 Pit 2:17.

U GHAA NA ERHUNMWU NE DỌMWADẸ ETẸN

12. Ma ghaa rhie aro sẹ otọ vbọ khian ya ru iyobọ ne ima ya gha na erhunmwu ne dọmwadẹ etẹn?

¹² Gha rhie aro sẹ otọ. Gberra na gha na erhunmwu ne ẹbu etẹn, te ọ vbe khẹke ne ima gha so eni edọmwadẹ etẹn vbe erhunmwu. Ọ mwẹ ọmwa nọ khuọnmwi emianmwẹ nọ wegbe vbe iko ne u ye ra? Ọ mwẹ igbama ne egbe wọọ re rhunmwuda ne ihua ẹre na zẹ ọre kpokpo vbe esuku ra? Ọ mwẹ ọtẹn nokpia ra ọtẹn nokhuo ne u rẹnrẹn nọ hia vbe odẹ ke odẹ nọ ‘dia ovbi ẹre ye odẹ, nọ vbe ma ẹre emwi zẹvbe ne Jehova gualọe yi’ ra? (Ẹfis 6:4) U ghaa rhie aro sẹ otọ, ọ gha ru iyobọ nuẹn ya gha mwẹ ẹnina daa emwa ọvbehe, ọna ẹre ọ khian ghi gua ruẹ kpa ya gha mu ẹmwẹ iran ye erhunmwu.b​—Rom 12:15.

13. Vbe ima khian ya sẹtin gha na erhunmwu ne etẹn ne ima ma he ka miẹn ẹdẹ?

¹³ Gha so eni etẹn vbe erhunmwu. Ma gha sẹtin so eni etẹn vbe erhunmwu, ọ gha khọnrẹn we ima ma he ka miẹn iran ẹdẹ. Vbe igiemwi, u gha sẹtin na erhunmwu ne avbe etẹn ima na mu ye eghan vbe Crimea, Eritrea, Russia, kevbe Singapore. U gha miẹn eni etẹn ni rre eghan vbe jw.org.c Ọgbaroghe ọghe otako ọkpa na tie ẹre Brian khare wẹẹ: “I do bẹghe ẹre nẹ wẹẹ, I gha gbẹn eni etẹn ni rre eghan ye otọ, I na vbe hia ne I ruẹ vbe na ya tie eni iran hẹ, ọ wa ru iyobọ mẹ ya gha mu ẹmwẹ iran ye erhunmwu.”

14-15. Vbọ khian ru iyobọ ne ima ya sẹtin gha sunu yọ taara emwi ne ima hoo ne Jehova ru ne etẹn ima?

¹⁴ Sunu yọ taara emwi ne u hoo ne Jehova ru ne iran. E Michael khare wẹẹ, “I ghaa tie okha ọghe etẹn na mu ye eghan vbe jw.org, I ghi gha muẹn roro vbene ọ gha te gha ye hẹ akpawẹ imẹ ẹre a mu ye eghan. I rẹnrẹn wẹẹ, ẹmwẹ ọvbokhan mwẹ gha wa gha da mwẹ kevbe wẹẹ, I gha hoo na gu mwẹ gbaroghe ẹre. Ọna ẹre ọ ghi ru iyobọ mẹ ya rẹn emwi nọ khẹke ne I sunu yi vbe I ghaa na erhunmwu ne etẹn ima ni rre eghan ni ru orọnmwẹ nẹ.”​—Hib 13:​3, ftn.

¹⁵ Ma ghaa muẹn roro vbene emwi ye etẹn ima ni rre eghan hẹ vbe ẹdẹgbegbe, ọ gha ru iyobọ ne ima ya rẹn emwi nọ khẹke ne ima nọ e Jehova nọ ru ne iran. Vbe igiemwi, ma gha sẹtin na erhunmwu ne avbe eseghan gha ya obọ esi mu etẹn ima ni rre eghan kevbe ne avbe arriọba kpasẹ yọ ne etẹn ima sẹtin gha ga e Jehova vbe ẹvbo na na mu awua ye iwinna ima. (1 Tim 2:​1, 2) Ma gha vbe sẹtin na erhunmwu ne igiemwi esi ọghe etẹn ima ni rre eghan ru iyobọ ne etẹn ne iran gba rre iko ya gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe kevbe ne emwa nẹi Osẹe Jehova ni bẹghe uyinmwẹ esi ọghe iran fi werriẹ do gha danmwehọ ima. (1 Pit 2:12) U gha vbe sẹtin lele obẹlẹ na vbe u ghaa na erhunmwu ne etẹn ni rre uwu ọlọghọmwa. Ma ghaa rhie aro sẹ otọ, ma na gha so eni etẹn vbe erhunmwu, ma na vbe gha sunu yọ taara emwi ne ima hoo ne Jehova ru ne iran, te ima rhie ẹre ma wẹẹ, ma gi ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ ne egbe “gha mu otọ yọ.”​—1 Tẹs 3:12.

WA GI IMA GHA YA ARO NỌ KHẸKE GHEE ERHUNMWU NE IMA NA

16. Vbe ima khian ya sẹtin gha ya aro nọ khẹke ghee erhunmwu ne ima na? (Matiu 6:8)

¹⁶ Zẹvbe ne ima guan kaẹn rẹn sin, erhunmwu ima wa mwẹ iyobọ nọkhua nọ ye ne emwa ọvbehe, ọ sẹtin kue ya ọlọghọmwa ne iran ye si yo. Vbọrhirhighayehẹ, te ọ khẹke ne ima gha ya aro nọ khẹke ghee erhunmwu ne ima na. Ma ghaa na erhunmwu, ẹ i re te ima tama e Jehova emwi nọ ma ka rẹn; ra ne ima gha tama rẹn vbene ọ khian ya ru emwi ne ima gualọ. E Jehova rẹn emwi ne eguọmwadia ẹre gualọ uhiẹn vbene iran ra ima te rẹn vbekpa ẹre. (Tie Matiu 6:8.) Nọnaghiyerriọ, esa rrọọ ne ima ya gha na erhunmwu ne emwa ọvbehe ra? Gberra emwi ughughan ne ima he guan kaẹn sin vbekpa evbọzẹe nọ na khẹke na gha na erhunmwu ne emwa ọvbehe, emwi nọ khẹke ne ọmwa nọ hoẹmwẹ ẹmwa ọvbehe gha ru ẹre nọ. Ahoẹmwọmwa ẹre ọ gua ima kpa ya gha na erhunmwu ne egbe. Ọ wa vbe ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova vbe ọ gha bẹghe ẹre wẹẹ, eguọmwadia ẹre hoẹmwẹ emwa ọvbehe vbene irẹn vbe hoẹmwẹ emwa.

17-18. De igiemwi nọ rhie ẹre ma aro ne Jehova ya ghee erhunmwu ne ima na ne emwa ọvbehe?

¹⁷ Ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ma te na erhunmwu sokpan vbene a gbe aghẹn erriọ ẹre aghẹn ye ye, erhunmwu ne ima na rhie ẹre ma wẹẹ, ma hoẹmwẹ etẹn ima, e Jehova i rhie aro gberra ọna. Gi ima ru igiemwi yọ: Gia kha wẹẹ, ọ mwẹ ẹgbẹe ọkpa nọ mwẹ emọ eva​—okpia vbe okhuo. Nokpia nọ rrọọ na gha khuọnmwi. Ẹre nokhuo nọ rrọọ na ghi gha rinmwian erha iran wẹẹ: “Baba lahọ ru iyobọ ne ọtẹn mwẹ, obọ emianmwẹ wa dae!” Erhae rẹn emwi nọ khian ru nẹ vbekpa nene ọmọ nọ khuọnmwi; ọ hoẹmwẹ ọnrẹn, ọ wa vbe hia nọ gbaroghe ẹre. Vbọrhirhighayehẹ, u miẹn vbene okpia na khian gha ghọghọ hẹ, nọ na bẹghe ẹre wẹẹ, ovbi ẹre nokhuo nii hoẹmwẹ ọtiọnrẹn sẹrriọ wẹẹ, ọ na do rinmwian irẹn ne irẹn ru iyobọ nẹẹn.

¹⁸ Ọna ọre emwi ne Jehova hoo ne ima gha ru; ọ hoo ne ima gha rhie ẹre ma wẹẹ, ma hoẹmwẹ egbe kevbe ne ima gha na erhunmwu ne egbe. Ma gha ru vberriọ, erhunmwu ọghe ima ghi rhie ẹre ma wẹẹ, ma mu ọghe emwa ọvbehe karo, e Jehova i zẹdẹ rhie aro gberra ọna hiehie. (2 Tẹs 1:3; Hib 6:10) Vbene ima vbe ruẹ ọre sin, ugbẹnso erhunmwu ne ima na sẹtin ya ọlọghọmwa ne etẹn werriẹ aro daa si yo. Nọnaghiyerriọ, wa gi ima hia ne ima ghẹ mianmian ya gha mu ẹmwẹ etẹn ima ye erhunmwu.