Vbọ Re Idinmwiamẹ?
Ewanniẹn ne Baibol rhie ye inọta na
Evba ye idinmwiamẹ kha ọre na dinmwi ọmwa ye amẹ, egbe ẹre hia ghi la uwu amẹ nii fo.a E Baibol guan kaẹn ẹghẹ ni bun ne emwa ya dinmwiamẹ. (Iwinna 2:41) Ọkpa vbọ, ọre vbe Jesu dinmwiamẹ vbe ẹzẹ e Jọdan. (Matiu 3:13, 16) Vbe ukpo eso ghi gberra nẹ, okpia ọkpa ne Ovbi Ẹtiopia na vbe dinmwiamẹ vbe “ihe ọkpa ne amẹ ye” vbe ukpo nọ la rrie owa.—Iwinna 8:36-40.
Jesu keghi ma erhuanegbe ẹre wẹẹ, emwi nẹi mwẹ a ma ru ẹre idinmwiamẹ khin. (Matiu 28:19, 20) Vbe ẹghẹ eso ghi gberra nẹ, ukọ ighẹ e Pita na werriegbe nianian vbene idinmwiamẹ ru ekpataki hẹ.—1 Pita 3:21.
Emwi nọ rre uhunmwuta na
Vba yae kha na dinmwiamẹ vbe eni Erha, Ọmọ kevbe orhiọn nọhuanrẹn?
Iziro ni ma gba ne emwa mwẹ vbekpa idinmwiamẹ ọghe Ivbi Otu e Kristi
Vbọ re idinmwiamẹ?
Idinmwiamẹ ọre emwi ne ọmwa ru, nọ ya gi emwa ọvbehe rẹn wẹẹ, irẹn fi werriẹ nẹ kevbe wẹẹ irẹn vbe ru eyan wẹẹ ahoo ọghe Osanobua ẹre irẹn khian gha ru. Ọna rhie ma wẹẹ te ọ khian gha họn ẹmwẹ ne Osanobua kevbe Jesu vbe emwi hia nọ ru vbe ẹdagbọn ọnrẹn. Ọmwa gha dinmwiamẹ, te ọmwa nii suẹn gha lele odẹ nọ su rrie arrọọ etẹbitẹ.
Idinmwiamẹ so igiẹ yọ wẹẹ, ọmwa nii roro iro fi uyinmwẹ werriẹ nẹ. Odẹ vbo? E Baibol ye idinmwiamẹ gie irorinmwi. (Rom 6:4; Kọlọsi 2:12) Adeghẹ a na dinmwi ọmwa ye amẹ, ọ rhie ma wẹẹ, odẹ ne ọmwa nii ka ya gha loo ẹdagbọn ọnrẹn wu nẹ. Vbe ọmwa nii gha ghi ladian vbe uwu amẹ, ọ rhie ma wẹẹ, ọmwa ọgbọn ghi nọ, odẹ ọgbọn ẹre ọ khian ghi ya gha loo ẹdagbọn ọnrẹn zẹvbe Ovbi Otu e Kristi nọ ya egbe fiohan ne Osanobua.
De emwi ne Baibol tae vbekpa idinmwiamẹ ọghe emobọ?
E Baibol ma guan kaẹn idinmwiamẹ ọghe emobọ.b Ọ ma vbe kha wẹẹ ne ima gha dinmwi emobọ ye amẹ.
Imamwaemwi ọghe na gha dinmwi emobọ ye amẹ ma gua imamwaemwi ni rre Baibol ro. E Baibol gi ima rẹn wẹẹ, ọmwa ghaa hoo nọ dinmwiamẹ, ọ mwẹ emwi eso nọ gha ru. Vbe igiemwi, ọ khẹke nọ rẹn avbe imamwaemwi na ka rẹn ni rre uwu e Baibọl, ọ ghi vbe gha ya uhi e Jehova ru emwi. Ọ ghi roro iro fi uyinmwẹ werriẹ. Iyeke ọni, ọ ghi ya egbe fiohan ne Osanobua vbe erhunmwu. (Iwinna 2:38, 41; 8:12) Emobọ i sẹtin ru ena hia.
Vba yae kha na dinmwiamẹ vbe eni Erha, Ọmọ kevbe orhiọn nọhuanrẹn?
E Jesu keghi tama erhuanegbe ẹre wẹẹ, “wa ya ya emwa . . . khian erhuanegbe mwẹ, wa ghi gha dinmwi iran ye amẹ, vbe eni ọghe Erha, ọghe Ọmọ kevbe ọghe orhiọn nọhuanrẹn.” (Matiu 28:19, 20) Ifiẹmwẹ na ighẹ “vbe eni” rhie ma wẹẹ, te ọmwa nọ khian dinmwiamẹ gha yẹrẹro ukpo ne Erha kevbe Ọmọ ye, kevbe asẹ ne iran mwẹ, ọ ghi vbe yẹrẹro iyobọ ne orhiọn nọhuanrẹn ye. Vbe igiemwi: Ukọ ighẹ e Pita keghi tama okpia ọkpa na biẹ ọre uke wẹẹ: “Vbe eni Jesu Kristi ne Ovbi e Nazarẹt, I tama ruẹ nian, kpaegbe!” (Iwinna 3:6) Ọ dewarorua wẹẹ, te Pita yẹrẹro wẹẹ e Kristi ẹre ọ yan asẹ ne irẹn ya mu okpia na egbe rran, ọ na vbe rhie etian nii gie ẹre.
Osanobua ne Jehovac ọre nene “Erha.” E Jehova ọre Ayi, irẹn ọre Ẹzi Arrọọ kevbe Osa Ne Oghodua, rhunmwuda ọni, irẹn ẹre ọ mwẹ asẹ hia.—Gẹnẹsis 17:1; Arhie Maan 4:11.
E Jesu Kristi ọre nene “Ọmọ,” irẹn ẹre ọ ya arrọọ ọghẹe dẹ ima werriegbe. (Rom 6:23) Arrọọ ọghe etẹbitẹ i khian sẹtin sẹ ima obọ vbe ẹ i re te ima miẹn ọnrẹn yi ighẹ ukpo ne kpataki ne Jesu na zẹ vbe emwamwa ne Osanobua mwẹ ne emwa nagbọn.—Jọn 14:6; 20:31; Iwinna 4:8-12.
“Orhiọn nọhuanrẹn” ọre ẹtin ne Osanobua loo ya winna.d Orhiọn nọhuanrẹn ẹre Osanobua loo ro ya yi emwi ughughan, ẹre ọ loo ro ya rhie arrọọ ne ima, ẹre ọ loo ya gi avbe akhasẹ kevbe emwa ọvbehe rẹn uhunmwu ne iran gha yo ne irẹn, ẹre ọ vbe loo ya rhie ẹtin ne iran, ne iran mieke na sẹtin ru emwi ne irẹn gualọ. (Gẹnẹsis 1:2; Job 33:4; Rom 15:18, 19) Orhiọn nọhuanrẹn ẹre Osanobua vbe loo ya dia emwa ni gbẹn e Baibol nọ zẹẹ wẹẹ iran sẹtin gbẹnnẹ ẹmwẹ ọnrẹn ye otọ.—2 Pita 1:21.
Orukhọ ẹre nọ ne ọmwa dọlegbe dinmwiamẹ ra?
Emwa ni bun keghi fi ugamwẹ ne iran ye werriẹ. Sokpan, deghẹ ọ te kẹ iran ya dinmwiamẹ nẹ vbe ugamwẹ ne iran ka gha ye ghi vbo? Orukhọ nọ deghẹ iran na dọlegbe dinmwiamẹ ra? Emwa eso keghi kha wẹẹ orukhọ ẹre nọ, ọ gha kẹ, rhunmwuda ẹmwẹ nọ rre Ẹfisọs 4:5, nọ khare wẹẹ: “Enọyaẹnmwa ọkpa ẹre ọ rrọọ, iyayi ọkpa ẹre ọ rrọọ, idinmwiamẹ ọkpa ẹre ọ vbe rrọọ.” Vbọrhirhighayehẹ, uviẹn na ma kha wẹẹ ọmwa i khian sẹtin dọlegbe dinmwiamẹ. Vbọ ya ima kha vberriọ?
Emwi na ghaa guan kaẹn vbe ako nii. Ma gha mu ukpa mu uwerhẹn ghee ako na, ma gha bẹghe ẹre wẹẹ, emwi ne Pọl hoo nọ nianian vbe Ẹfisọs 4:5 ọre wẹẹ, ọ khẹke ne emwi ne Ivbi Otu e Kristi ọghe ẹmwata yayi gua egbe ro. (Ẹfisọs 4:1-3, 16) Ne iran sẹtin ru ọna, te iran khian gha mwẹ Enọyaẹnmwa ọkpa, nọ re Jesu Kristi; iyayi ọkpa, ra irẹnmwi ọghe Baibol ọkpa; deba ọni, emwi ọkpa ẹre ọ khẹke ne iran gha gualọ vbe obọ emwa ni hoo ne iran dinmwiamẹ.
Ukọ ighẹ e Pọl rhie igiọdu ne emwa eso ni ka dinmwiamẹ nẹ, ne iran dọlegbe dinmwiamẹ. Rhunmwuda, ẹghẹ ne iran na ka dinmwiamẹ, iran ma gha mwẹ irẹnmwi nọ dinmwi vbekpa imamwaemwi ọghe Ivbi Otu e Kristi.—Iwinna 19:1-5.
Emwi ne ima gha ru ma ke dinmwiamẹ. Ne Osanobua mieke na miẹn ima yi, te ọ khẹke ne idinmwiamẹ ọghe ima hẹnhẹn egbe yan irẹnmwi ẹmwata ni rre Baibol. (1 Timoti 2:3, 4) Adeghẹ ọmwa na dinmwiamẹ vbe ugamwẹ ne imamwaemwi ọghe iran ma gua e Baibol ro, Osanobua i khian miẹn egbe idinmwiamẹ vberriọ yi. (Jọn 4:23, 24) Ọmwa na kha na sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, emwi esi ẹre irẹn ru, sokpan uyinmwẹ ọnrẹn ma “gua irẹnmwi ọghe Osanobua ro.” (Rom 10:2) Ne Osanobua mieke na miẹn ọmwa vberriọ yi, te ọ khẹke nọ gha mwẹ irẹnmwi ọghe Baibol, ọ ghi gha rhie emwi nọ ruẹ ye uyinmwẹ, ọ ghi vbe ya egbe fiohan ne Osanobua, kevbe wẹẹ, ọ ghi dọlegbe dinmwiamẹ. Vbe odẹ vbenian, deghẹ ọ na dọlegbe dinmwiamẹ ẹ i re orukhọ. Uhiẹn, emwi esi ẹre ọ ru nii.
Idinmwiamẹ ọvbehe na ya unu kaẹn vbe Baibol
E Baibol ya unu kaẹn idinmwiamẹ ọvbehe ni lughaẹn ne idinmwiamẹ ọghe erhuanegbe Kristi. Gi ima zẹ iro yan eso vbọ.
Idinmwiamẹ ọghe Jọn ne Ọ Dinmwi Ọmwa Ye Amẹ.e Ivbi e Ju kevbe emwa ni do deba ugamwẹ Ivbi e Ju, ẹre Jọn ghaa dinmwi ye amẹ, ne iran ya rhie ẹre ma wẹẹ, iran fi werriẹ nẹ vbe orukhọ ne iran ru vbe iran rhie owẹ gberra Uhi e Mozis—ọni ọre uhi ne Osanobua loo e Mozis ya gbe ne Ivbi Izrẹl. Idinmwiamẹ ọghe Jọn ru iyobọ ne emwa ya ye Jesu nọ ke Nazarẹt ẹro, kevbe ne iran vbe miẹn ọnrẹn yi zẹvbe Mezaia.—Luk 1:13-17; 3:2, 3; Iwinna 19:4.
Idinmwiamẹ ọghe Jesu tobọre. Odẹ ne Jọn ne Ọ Dinmwi Ọmwa Ye Amẹ ya dinmwi e Jesu ye amẹ wa lughaẹn ne ọghe emwa ọvbehe. Ọmwa nọ gbae ẹre Jesu ghaa khin, ọ ma vbe ru orukhọ rhọkpa. (1 Pita 2:21, 22) Ẹ i re rhunmwuda ne Jesu na hoo nọ fi werriẹ ẹre ọ yae dinmwiamẹ, ra rhunmwuda wẹẹ ọ hoo nọ rinmwian Osanobua nọ “mieke na gha mwẹ ekhọe nọhuanrẹn.” (1 Pita 3:21) Nọghayayerriọ, te ọ ghaa hoo nọ rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn mu egbe ne irẹn ya ru ahoo ọghe Osanobua zẹvbe Mezaia ra Kristi na wẹẹ ọ dee. Deba ọni, ọ ghi vbe ya arrọọ ọghẹe zọ ese ne emwa nagbọn.—Hibru 10:7-10.
Na loo orhiọn nọhuanrẹn dinmwi ọmwa ye amẹ. E Jọn ne Ọ Dinmwi Ọmwa Ye Amẹ kevbe Jesu Kristi keghi guan kaẹn na ya orhiọn nọhuanrẹn dinmwi ọmwa ye amẹ. (Matiu 3:11; Luk 3:16; Iwinna 1:1-5) Idinmwiamẹ na lughaẹn nẹ ne ọmwa dinmwiamẹ vbe eni orhiọn nọhuanrẹn. (Matiu 28:19) Vbọ ya ima kha vberriọ?
Ibozẹghẹ vbe uwu erhuanegbe Jesu ẹre a ya orhiọn nọhuanrẹn dinmwi ye amẹ. Orhiọn nọhuanrẹn ẹre a ya hannọ iran zẹ, rhunmwuda ta tie iran ne iran do deba Kristi kha vbe ẹrinmwi zẹvbe ọba kevbe ohẹn yan uhunmwu otagbọn na.f (1 Pita 1:3, 4; Arhie Maan 5:9, 10) Iran gha kha yan ẹbo emwa ni bun ni re erhuanegbe Jesu, ni ya aro yọ wẹẹ iran gha yin uhunmwu otagbọn na vbe etẹbitẹ.—Matiu 5:5; Luk 23:43.
Na dinmwiamẹ ye uwu e Kristi Jesu kevbe uwu ọghẹe. Emwa na ya orhiọn nọhuanrẹn dinmwi ye amẹ ẹre ọ vbe “dinmwiamẹ ye uwu e Kristi Jesu.” (Rom 6:3) Nọnaghiyerriọ, erhuanegbe Jesu na hannọ zẹ ni khian deba ẹre kha vbe ẹrinmwi, ẹre idinmwiamẹ na dekaẹn. Rhunmwuda ne iran na dinmwiamẹ ye uwu e Jesu, iran na ghi do gha re ọkpa vbe iko ọghe etẹn na hannọ zẹ. E Jesu ọre nene Uhunmwuta, etẹn na hannọ zẹ ọre nene egbe.—1 Kọrint 12:12, 13, 27; Kọlọsi 1:18.
Ivbi Otu e Kristi na hannọ zẹ, vbe dinmwiamẹ ye “uwu [ne Jesu] wu.” (Rom 6:3, 4) Vbe na ghee Jesu, ọghe Osanobua ẹre iran mu karo vbe ẹdagbọn iran, iran ma vbe ya aro yọ wẹẹ, iran gha yin agbọn na vbe etẹbitẹ. Ẹghẹ ne idinmwiamẹ na khian ya sẹ ufomwẹ ọre vbe iran gha wu nẹ, a ghi huẹn iran kpaegbe gha rrie ẹrinmwi zevbe emọ orhiọn.—Rom 6:5; 1 Kọrint 15:42-44.
Na dinmwi ọmwa ye uwu erhẹn. Vbe Jọn ne Ọ Dinmwi Ọmwa Ye Amẹ ghi gu emwa ni ghaa danmwehọ ọre guan, ọ na wẹẹ: “Nọ ne ọmwa [Jesu] nọ dee nii, irẹn gha dinmwi uwa ye uwu orhiọn nọhuanrẹn kevbe erhẹn. Esọbiri nọ ya khan emwiokọ rre ọre obọ, te ọ khian kpe eke nọ na khan emwiokọ huan sẹsẹsẹ, ọ ghi koko e wit ọghẹe viọ la aza. Sokpan, nọ ne ibobo ẹre, ọ ghi ya erhẹn nai khian sẹtin dọyọ giẹn ọnrẹn rua.” (Matiu 3:11, 12) Yẹrẹro wẹẹ, alughaẹn rre na dinmwi ọmwa ye uwu erhẹn kevbe na dinmwi ọmwa ye uwu orhiọn nọhuanrẹn. Vbe Jọn a ya igiemwi na kha?
E wit mudia ye ihe emwa ni danmwehọ e Jesu kevbe ni họn ẹmwẹ nẹẹn. Iran ya aro yọ wẹẹ, a gha ya orhiọn nọhuanrẹn dinmwi iran ye amẹ. Ibobo nii mudia ye ihe emwa ni ma danmwehọ e Jesu. Vbe okiekie, a gha dinmwi iran ye uwu erhẹn, ọni ọre ọfuan ọghe etẹbitẹ.—Matiu 3:7-12; Luk 3:16, 17.
a Emwi na ya ẹmwẹ Grik na ke zedu ẹmwẹ na ighẹ “idinmwiamẹ” kha ọre “ne ọmwa la uwu amẹ, a ghi dinmwi rẹn ye uwu amẹ fo, iyeke ọni, ọmwa nii ghi ladian vbe uwu amẹ,” zẹvbe nọ rre Vine’s Complete Expository Dictionary of Old and New Testament Words.
b Idinmwiamẹ ọghe emobọ keghi re ilele ne esọsi eso lele ne iran ya mu eni ne emobọ, iyeke ọni, iran ghi sanmwẹ amẹ ra iran ghi tue amẹ yan iran uhunmwu ya rhie ẹre ma wẹẹ, iran “dinmwiamẹ” nẹ.
c E Jehova ọre eni Osanobua. (Psalm 83:18) Ya ghee uhunmwuta na “Who Is Jehovah?”
d Ya ghee uhunmwuta na “What Is the Holy Spirit?”
e Ya ghee uhunmwuta na “Who Was John the Baptist?”
f Ya ghee uhunmwuta na “Who Go to Heaven?”
g E Baibol loo ẹmwẹ na ighẹ ‘idinmwiamẹ’ ya gie odẹ eso na ya gha kpe emwi ughughan na loo vbe ugamwẹ, vbe na ghee idinmwiamẹ ọghe ọkpan, ukpu kevbe emwi ọvbehe vberriọ. (Mak 7:4; Hibru 9:10) Sokpan, ọna lughaẹn ne idinmwiamẹ ọghe Jesu vbe erhuanegbe ẹre, na na dinmwi egbe ọmwa ye amẹ fo.