Inu Osẹe Jehova uwẹ rẹnrẹn? Eso sẹtin gha rre ẹdogbo ne u ye, eso sẹtin gha re emwa ne uwa gba winna, ra ne uwa gba yo owebe. Ọ gha kẹ, iran ka kporhu ma ruẹ nẹ. De aro emwa ne iran gele khin? Vbọzẹe ne iran na tama emwa hia vbekpae iyayi ọghe iran?

Ima ma lughaẹn ne emwa ọvbehe. Ẹvbo ughughan ẹre ima ke rre. Eso vbuwe ima wa rẹn ebe, eso ma vbe rẹn ebe; eso rrọọ ne obọ sẹ ọre, eso vbe rrọọ ne obọ ma sẹ ọre. Eso vbuwe ima ka gha rre ugamwẹ ọvbehe, eso ma te ka yayi wẹẹ Osanobua rrọọ. Vbene ima te do gha re Osẹe Jehova, ma keghi loo ẹghẹ eso ya mu ukpa mu uwerhẹn ghee avbe imamwaemwi ni rre Baibol. (Iwinna 17:11) Emwi ne ima ruẹ re keghi mu ima ekhọe, ẹre ima na ghi ru azẹ wẹẹ, e Jehova ẹre ima khian gha ga.

Ma miẹn afiangbe vbe emwi ne ima ruẹ vbe Baibol. Ma mwẹ ọlọghọmwa ne ima werriẹ aro daa, ma vbe mwẹ ako ne ima na vburriẹ. Sokpan, ke ne ima ya suẹn gha ya avbe ilele ni rre Baibol ru emwi vbe arrọọ ọghe ima, te arrọọ ọghe ima ghi mwẹ evbọ demu, ọ maan sẹ vbene ọ ka ye. (Psalm 128:1, 2) Ọna keghi re ọkpa vbe usun emwi nọ ya ima tama emwa ọvbehe vbekpae emwi esi nibun ne ima he ruẹ vbe Baibol.

Ilele ni rre Baibol ẹre ima ya ru emwi. Ilele ni rre Baibol ẹre ọ ya ima mwẹ agbẹkunsotọ, ẹre ọ ya ima mwẹ ọghọ, ẹre ọ ya ima re emwa na gba ẹko ẹre kevbe ni mwẹ ekhọe esi. Ilele na keghi ru iyobọ ne ima ya gha re emwa ni rẹn enegbe kevbe emwa ne ẹwaẹn gba na vbe ehe ne ima rhirhi gha ye. Ọ vbe ya ẹgbẹe mwẹ akugbe kevbe uyinmwẹ esi. Ma rẹnrẹn wẹẹ “aro ọkpa ọre Osanobua ya ghee emwa hia,” rhunmwuda ọni, te ima ghee egbe ima zẹvbe ẹgbẹe ọkpa vbe uhunmwu otagbọn hia. Agharhemiẹn wẹẹ emwa kẹkan ẹre ima khin, ma keghi mwẹ akugbe vbe ugamwẹ e Jehova vbe uhunmwu otagbọn hia. Ọna ẹre ọ ya ima lughaẹn ne emwa ọvbehe.—Iwinna 4:13; 10:34, 35.

• Vbọzẹe na gha na kha wẹẹ Avbe Osẹe Jehova ma lughaẹn ne emwa ọvbehe?

• De uyinmwẹ esi ne Avbe Osẹe Jehova rhiema rhunmwuda e Baibol ne iran tie?

Emwa nibun roro ẹre wẹẹ, Osẹe Jehova keghi re eni ọghe ugamwẹ na da mu gbọọ. Sokpan, ọ gberra ukpo 2,700 nẹ, na ke tie eguọmwadia Osanobua “osẹe” ọghẹe. (Aizaia 43:10-12) Vbene ọ te sẹ ukpo 1931, “Bible Students” ẹre a ghaa tie ima. Vbọ ghi zẹe ne ima na do gha khuẹnniẹn Osẹe Jehova?

Ọ keghi ya emwa rẹn Osa ne ima ga. Avbe Baibol nẹdẹ na ya obọ gbẹnnẹ ẹre ọ ya ima rẹn wẹẹ, igba arriaisẹn nibun ẹre Jehova ladian vbe Baibol. Emwa nibun ni zedu e Baibol ma loo eni Osanobua. Iran keghi ya iwaeni vbe na ghee Nọyaẹnmwa ra Osanobua ya rhihe Jehova. Vbọrhirhighayehẹ, Osanobua ọghe ẹmwata ta eni ẹnrẹn nọ re Jehova ma e Mosis, vbe ọ khama rẹn wẹẹ: “Ọnọna ọrọre eni mwẹ [vbe] ẹdẹdẹmwẹdẹ.” (Ẹksodọs 3:15) Eni na, ẹre Jehova ya rhiẹre ma wẹẹ irẹn lughaẹn ne avbe osa ọghe ohoghe. Ukpamuyọmọ nọ hiunsi nọ, ne ima na ya eni nọ huanrẹn ọghe Osanobua wan egbe.

Ọ ya emwa rẹn aro iwinna ne ima ru. Eguọmwadia e Jehova nibun nẹdẹ keghi rhiẹre ma vbe odẹ ne iran ya yin wẹẹ, iran mwẹ amuẹtinyan daa e Jehova. Ebẹl ọre okaro vbe ehia. E Noa, Ebraham, Sera, Mosis, Devid kevbe nibun ọvbehe vbe rre usun “osẹe ọkhọngborrie” ni mu ẹtin yan e Jehova. (Hibru 11:4–12:1) Zẹ vbene ọmwa ya sosẹ ne ọmwa nọ ma rẹn ọkpa rẹn eva vbe owa ẹzọ, erriọ ima vbe ya muegbe, ne ima gi emwa hia rẹn vbekpae ẹmwata nọ dekaẹn Osanobua.

Te ima ya egbe taa Jesu. E Baibol keghi tie Jesu “osẹe ẹmwata kevbe ọghe uhunmwu ẹmwẹ.” (Arhie Maan 3:14) Jesu tobọ re ẹre ọ tae wẹẹ, irẹn gi emwa rẹn eni Osanobua nẹ. Ọ na ye vbe kha wẹẹ, te irẹn rre do sosẹ ye ẹmwata nọ dekaẹn Osanobua. (Jọn 17:26; 18:37) Nọnaghiyerriọ, te ọ khẹke ne emwa ni gele lele ukpowẹ ọghe Kristi gha ya eni e Jehova wan egbe, iran ghi vbe gi emwa ọvbehe rẹn vbekpa ẹre. Avbe Osẹe Jehova keghi hia vbe odẹ ke odẹ ne iran gha ru vberriọ.

• Vbọzẹe ne etẹn ima na ghaa tie ẹre “Bible Students” na do gha khuẹnniẹn Osẹe Jehova?

• De ẹghẹ ne emwa ya suẹn gha re Osẹe Jehova vbe uhunmwu otagbọn na?

• De ọmwa nọ re Osẹe Jehova nọ sẹre?

E Baibol tae yotọ wẹẹ, e Kristi gha ghi wu nẹ, avbe emamwaemwi ohoghe gha ladian vbuwe ẹbu Ivbiotu e Kristi ọghe orre nokaro, iran ghi suẹn gha ya ohoghe bibi emwa odẹ. (Iwinna 20:29, 30) Erriọ gele wa gha ye zẹẹ, vbe ẹdẹ ghi rrie ẹdẹ. Iran keghi ya iyayi ọghe emwa igẹbọ gua imamwaemwi ọghe Jesu, erriọ ugamwẹ Ivbiotu e Kristi ọghe okeke ghi ya suẹn. (2 Timoti 4:3, 4) Vbọ ya ima yayi wẹẹ, ma ẹre ọ gele mwẹ irẹnmwi nọ gbae ọghe Baibol vbe ẹdẹnẹrẹ?

Ẹghẹ keghi sẹ ne Jehova ya gi emwa rẹn ẹmwata nọ rre Baibol. Osanobua tae yotọ wẹẹ, vbe ẹghẹ ufomwẹ agbọn, irẹnmwi ẹmwata ghi do gba ehe hia. (Daniẹl 12:4) Vbe ukpo 1870, ẹbu nekherhe ọghe emwa ni wa gele gha hoo ne iran rẹn ẹmwata nọ rre Baibol keghi do bẹghe ẹre wẹẹ, iyayi ọghe esọsi nibun ma gua e Baibol ro. Rhunmwuda ọni, iran keghi suẹn gha ru ezanzan ne iran mieke na rẹn imamwaemwi ẹmwata ni rre Baibol. E Jehova na ru iyobọ ne iran ya gele rẹn ẹmwata nọ rre Baibol.

Ikpia ni mwẹ ekhọe ata keghi gbaro kotọ gha gualọ otọ emwi ni rre Baibol. Obẹlẹ ne etẹn nii ya gha tie Baibol vbe ẹghẹ nii, ẹre ima ye loo vbe ẹdẹnẹrẹ. Te iran ghaa ziro yan uhunmwuta ni rre Baibol ọkade ọkade. Iran gha tie sẹ ako ọghe Baibol nọ lọghọ na rẹn otọ re, iran ghi gualọ ako ọvbehe vbe Baibol nọ gha ya iran rẹn otọ ẹre. Iran gha ghi rẹn otọ re nẹ, iran na vbe bẹghe ẹre wẹẹ, ọ gua ako ọghe Evbagbẹn Nọhuanrẹn nikẹre ro, iran ghi gbẹn ọnrẹn yotọ. Obẹlẹ ne etẹn nii ghaa loo, ẹre ọ ya iran do rẹn imamwaemwi ẹmwata ni rre Baibol nọ dekaẹn eni Osanobua, Arriọba ọghẹe, emwamwa nọ mwẹ ne emwa nagbọn kevbe otagbọn na, emwi nọ sunu daa emwa ni wulo nẹ, kevbe ayayẹro ọghe arhiọkpaegbe. Ezanzan ne iran ru, ẹre ọ fan iran vbe imu ọghe iyayi ohoghe kevbe uyinmwẹ ni lelẹe khian.—Jọn 8:31, 32.

Ọ ghi rre ukpo 1879, etẹn na keghi do bẹghe ẹre wẹẹ, te ọ khẹke ne iran ya ẹmwata na wewe ma emwa hia. Ọna ẹre ọ ghi ya iran suẹn gha gbẹn ebe iyẹn na tie ẹre Owa Ọkhẹ Nọ Ya Arriọba E Jehova Wewe. Te ima wa ye gbẹn ebe iyẹn na do fi ebanban. Nia, otọ ẹvbo 240 ẹre ima na kporhu iyẹn nọ maan ọghe ẹmwata vbe urhuẹvbo nọ gberra 900. Te irẹnmwi ẹmwata ghi wa gba ehe hia. A ma he ka miẹn egbe ọna ẹdẹ ke na ya bu agbọn tu agbọn gha dee!

• De emwi ne emwa okeke ghi suẹn gha ru vbe iko ọghe Ivbiotu e Kristi vbe Jesu ghi wu nẹ?

• De emwi nọ ru iyobọ ne ima ya werriegbe do miẹn ẹmwata nọ rre uwu Ẹmwẹ Osanobua?

Ukpo nibun ẹre ima ne Avbe Osẹe Jehova ya gha loo e Baibol ughughan, ma vbe gha print e Baibol ughughan, erriọ ima vbe ya gha viọ re ne emwa. Sokpan, ma keghi do bẹghe ẹre wẹẹ, te ọ khẹke ne ima zedu e Baibol nọ gha ru iyobọ ne emwa ya gha mwẹ irẹnmwi nọ gbae ọghe ẹmwata rhunmwuda, ọna ọre ahoo ọghe Osanobua. (1 Timoti 2:3, 4) Vbe ukpo 1950, ma na suẹn gha rhiẹre ladian kherhe kherhe, abọ eso ọghe Baibol ne ima zedu ẹre, nọ re New World Translation. E Baibol na i lọghọ na rẹn otọ re. A keghi zedu ẹre ghee urhuẹvbo 179 vbe odẹ nọ gbae.

Ọ khẹke ne ima gha mwẹ e Baibol ne ẹi lọghọ na rẹn otọ re. Zẹ vbenẹ ẹghẹ ya khian, urhuẹvbo na zẹ ghi gha fiwerriẹ. E Baibol nibun na zedu ẹre wa mwẹ ẹmwẹ eso ne ai ghi loo ra ẹmwẹ ni wa lọghọ na rẹn otọ re. Sokpan, a keghi do miẹn e Baibol eso nẹdẹ na ya obọ kẹkan gbẹnnẹ ladian, vbe Baibol na ka wa gha gbẹn. Te emwa ni gbẹnnẹ ọnrẹn wa kakabọ gbaro kotọ, rhunmwuda ọni, te emwi ne iran gbẹn wa gba. Ọna ẹre ọ ghi ya emwa do rẹn otọ urhuẹvbo na ka wa ya gbẹn e Baibol, nọ re Hibru, Aramaic kevbe Grik.

Ọ khẹke ne ima gha mwẹ e Baibol na zedu ẹre vbe odẹ nọ gbae. Ọ ma khẹke ne emwa ni zedu e Baibol fi emwi rhọkpa werriẹ vbe ẹmwẹ Osanobua, sokpan, ọ khẹke ne iran zedu ẹre zẹvbe nọ wa ye zẹẹ, vbe Baibol na ka wa gha gbẹn. Vbọrhirhighayehẹ, vbe Baibol nibun na zedu ẹre, emwa ni zedu ẹre ma loo eni Osanobua nọ re Jehova.

Ọ khẹke ne ima gha mwẹ e Baibol nọ gha ya emwa rẹn eni ọmwa nọ yan rẹn. (2 Samuẹl 23:2) Odẹ igba 7,000 ẹre Jehova ladian vbe Baibol nẹdẹ na ya obọ kẹkan gbẹnnẹ, zẹvbe nọ rre isama nọ rre ototọ mwa. Erriọ wa vbe ye zẹẹ vbe New World Translation. (Psalm 83:18) Ukpo nibun ẹre emwa ni zedu e New World Translation ya gbaro kotọ ru ezanzan. Ọna ẹre ọ zẹe ne ẹi na lọghọ na tie, ọ wa vbe ru iyobọ ne emwa ya gele rẹn otọ ẹmwẹ Osanobua. Deghẹ New World Translation rrọọ vbe urhuẹvbo ruẹ ra ẹi he rrọọ, ma rhie igiọdu nuẹn, ne u gi e Baibol na tie vbe ẹdẹgbegbe gha re emwi nọ gua ruẹ obọ ro.—Jọsua 1:8; Psalm 1:2, 3.

• Vbọ ya ima ta mu olọ yan rẹn wẹẹ, ọ khẹke ne ima zedu e Baibol ọghe ima?

• De emwi nọ khẹke ne ọmwa nọ hoo nọ gha ru ahoo ọghe Osanobua gha ru vbe ẹdẹgbegbe?